
11/04/2023
Leadership@ Kimakaihzia
What's your definition?
Kimakaih zia i cih bang hiam?
"We all are leaders, Leadeship is not a position, it is a mind set."
Fredick Amander
Why are some leaders successful, while others fail?
Ei le ei i kimakaih theihkhit teh midang kimakai thei pan ding hi. ''Ei le ei i kimakaih nate ah khuak zang ding hang a, midangte i makaih taktak teh bel lungtang(heart) zang pan ding hi hang'' John C Maxwell.
A. Kimakaih zia pawlkhat (Leadership styles)
1) Trait theories စရိုက် လက္ခဏာ
Bang in makaihzia hoih piang sak thei hiam?
Nang i om zia tawh ahi zong na puak na lungsim om zia tawh ahi zong
makaih zia hoih a piangthei hi zaw hi.
2) Behavioral theories အမူအကျင့်
Bang teng sem uh hiam?
Makaihzia hoih i cihte'n a nasepna uh tawh makai hoih hihna lak hi. Gamtatna tawh mite' etteh theihdingin na sem hi. Neu lai a, tangthu khat gen kik le'ng vasa nih om in huihpi in a let khit teh a nih un a tunna kibang nawn lo hi. A tunna tuak uh ah a gamtat uh kibang lo ahih manin asia/pha ki khen thei hi.
3) Contigency theories အခြေနေပြ
Bang hun ah mite' tungah Makaihzia ki sang thei hiam? Nasep khat tuah khak hamsatna tungtawn pan hong piangkhia makaihzia hi. Dongtuak ngeeing*i in tualakpan hih dan a mi tungah ukzawhna a neithei dinmun hi.
4) Power and influence အာဏာနှင့် လွှမ်းမိုးနိုင်စွမ်း
Makai khat i power koipan hong pai hiam? Power neihna a hangin makaihzia hang ahi hi. Makai khatin nasem dingin hoih a sak uh leh kizui ding. Amah power hong suakkhia hi. Mipi in kimuang semsem power khauhpai semsem. Hih dan power tawh nahoih tampi piangsak zo hi. Ahih hangin lamkhat ah galkap ki-ukzia en pak le'ng mipi i daih luat leh zawhthawhna om a, tuate i kantan zawh loh hun le amau liatna a khan semsem teh power nei toto uh a, hih power te pen kithuak lah mahmah hi.
B. Goleman's Leadership style:
Goleman in k*m (3) sung tawntung a kankhiatna pan kimakaihzia nam (6) hong suahkhia hi.
1) Coercive leader
Ki zawhthawh bawltawmna tawh kimakaihzia ahi hi.
2) Pace-setting
Hih leuleu pen nasepzia tawh kimakaihna hi. Kimakaih zia pawlkhat ciaptehna nei uh a, kimakaih toto uh hi.
3) Affiliative leader
They believe people come first.
Hih kimakaihzia leuleu in mipi masak ni ci hamtang hi. Vai khat om leh mipite e leh cih hi thapai hi.
4) Authoritative leader
They move people toward vision.
Hih leuleu pen makaite thu neihna tawh ngimna a tuntheih nadingin nawhto thei zel hi. Ma sawtto gawp hi.
5) Democratic leader
They are constantly asking '' what do you think". No bang ci ng*ih sut ci hamtang uh hi. Ng*ihsutna kaikha den hi. Mi tamzaw deihna tawh makaihna ahi hi.
6) Coaching leader
They will develop people. Coah သမား te pen mi khangto sak zaw hi. Mipi puah hi. Mimal puah uh hi. Khangto sak nuam hi. Cih nopna ah adangte'n khangto sak nuam lo hi lo a, hih te'n bulphuh phadeuh hi. Kimakaih zia a hoih pen om lo a, a hun tawh kizui a, zat theihnak leh a hoih pen hi pahpah hi.
*Emergent leaders
Hih makai te pen makai hiding a zong ki um mawh lo. Amau le amau zong kithei lo hi. A hih hangin tuahkhakna pan hong piangtawm ahkl a tunna ama dinmun in makai piang sak hi. Makaihzia pen ama sungah a kiselcip pawl ahi hi.
gtn: ah soccer kimawlna ah coach om, captain om a, adangte sungpan makai hong piang veve thei hi. 'You never know who you are inspiring'' mite tha a piakpiak lam amah le amah kithei lo hi.
C.
A lamdang mahmah thu khat om hi.
Mihing khat a mah guak om. Ama dan tawh om hi. Ama upna tawh kalsuan hi. Mihai kisa hi. A sawtna teh a kimlepaam in amah hailawh pih hi. Tua khit teh tua nung mipi in zui ngam hi.
D. Change Leadership
Kimaihzia namkhat om Change leadeship ahi hi. Khua hun kikhelkhel a, ei zong i ki khel hun om hi.
1) Understand the change:
Kikhelna pen hong piang den hi. Makai pawlkhat in kikhelna pen tel hi. A kikhel sawm lo tam mahmah kawmkal ah amau kikhel ngam hi.
2) Process of Change:
Kikhelzia tel hi. Lamkhat pan genleng tuihual (waves) thei hi. Tuihual paizia/luanzia tel mahmah hi. Kikhelna khempeuh le i khelna khempeuh hoih g*i tuan lo hi. Ei sung a om ခံနိုင်ရည် thuakdan kibang lo hi.
E. Situational leadership
1) Directing
Bang munte ah kisam hiam cihleh
Panpihna kiam, thu saina a khan le
2) Coaching
Panpihna khang, thusaina zong khang
3) Supporting
Panpihna khang, thusaina a kiamte
4) Delegating
Panpihna kiam, thusaina zong a kiamciang 'direct' ding kisam hi.
1) Directing@ Expert
One way communication kici hi.
Lamkhat pan bek in saisai hi.
2) Coaching@ Coach
Lamnih tawn hi. Khat le khat pai ziading kigen, kihilh, lungsim kipuahpha sak zel uh hi.
3) Supporting@ Mentor
Thu khensat khawm uh hi. Ki d**gh sese uh hi.
4) Delegating@ Facilitator
Kikhah khong lel hi. Amau le amau om hi. Capacity nei tek le kimuanna a neitek dingin kilamen uh hi. Nasep kiseh, ki-ap, kimuang mahmah uh hi.
F. Ethical Leadership
Doing the right things.
Hoih hi, zuih loh phamawh hi' cih tawh kalsuan hi. A hoih lote peel hi.
1) Kipawlna i paizia ding teng geel hi.
2) Bang in kipuahna hoih, gamtat hoih, le bang teng thupisak ding ci a tua danin gamta setset uh.
3) A kilawm a kituak kimlepam kem cing uh. Bawl tawm uh hi.
4) Kikhalna nei uh. Sung tawng pan a piang thu pawlkhat thei uh hi. Thusim uh hi. Gamtat ma in sittel phot a, khensatna nei hamtang uh hi.
G. Transformational Leadership
A kikhel sak zo ding le kikhel ding a lunggulh kimakaih zia hi. Amau
i) Integrity
ii) Emotional intelligence
iii) Self- awareness
iv) Authentic
v) Empathetic
vi) Humble cihte thupi sak uh hi.
Transformational makai te'n mite thapia, lawpsak, lok zo mahmah uh hi. Amau neih siamna pawlkhat in goal kician nei in buaina/haksatna vengsak zo hi.
Paunak pawlkhat:
''A leader goes in the front, leads the way and his actions, people follow''
''Take more blame, enjoy less benefit''
" The task of a great leader is not to creat great follower, but develop leaders''
@ Kimakaihzia
-----------------------------------------
What's your definition?
Kimakaih zia i cih bang hiam?
"We all are leaders, Leadeship is not a position, it is a mind set."
Fredick Amander
Why are some leaders successful, while others fail?
Ei le ei i kimakaih theihkhit teh midang kimakai thei pan ding hi. ''Ei le ei i kimakaih nate ah khuak zang ding hang a, midangte i makaih taktak teh bel lungtang(heart) zang pan ding hi hang'' John C Maxwell.
A. Kimakaih zia pawlkhat (Leadership styles)
1) Trait theories စရိုက် လက္ခဏာ
Bang in makaihzia hoih piang sak thei hiam?
Nang i om zia tawh ahi zong na puak na lungsim om zia tawh ahi zong
makaih zia hoih a piangthei hi zaw hi.
2) Behavioral theories အမူအကျင့်
Bang teng sem uh hiam?
Makaihzia hoih i cihte'n a nasepna uh tawh makai hoih hihna lak hi. Gamtatna tawh mite' etteh theihdingin na sem hi. Neu lai a, tangthu khat gen kik le'ng vasa nih om in huihpi in a let khit teh a nih un a tunna kibang nawn lo hi. A tunna tuak uh ah a gamtat uh kibang lo ahih manin asia/pha ki khen thei hi.
3) Contigency theories အခြေနေပြ
Bang hun ah mite' tungah Makaihzia ki sang thei hiam? Nasep khat tuah khak hamsatna tungtawn pan hong piangkhia makaihzia hi. Dongtuak ngeeing*i in tualakpan hih dan a mi tungah ukzawhna a neithei dinmun hi.
4) Power and influence အာဏာနှင့် လွှမ်းမိုးနိုင်စွမ်း
Makai khat i power koipan hong pai hiam? Power neihna a hangin makaihzia hang ahi hi. Makai khatin nasem dingin hoih a sak uh leh kizui ding. Amah power hong suakkhia hi. Mipi in kimuang semsem power khauhpai semsem. Hih dan power tawh nahoih tampi piangsak zo hi. Ahih hangin lamkhat ah galkap ki-ukzia en pak le'ng mipi i daih luat leh zawhthawhna om a, tuate i kantan zawh loh hun le amau liatna a khan semsem teh power nei toto uh a, hih power te pen kithuak lah mahmah hi.
B. Goleman's Leadership style:
Goleman in k*m (3) sung tawntung a kankhiatna pan kimakaihzia nam (6) hong suahkhia hi.
1) Coercive leader
Ki zawhthawh bawltawmna tawh kimakaihzia ahi hi.
2) Pace-setting
Hih leuleu pen nasepzia tawh kimakaihna hi. Kimakaih zia pawlkhat ciaptehna nei uh a, kimakaih toto uh hi.
3) Affiliative leader
They believe people come first.
Hih kimakaihzia leuleu in mipi masak ni ci hamtang hi. Vai khat om leh mipite e leh cih hi thapai hi.
4) Authoritative leader
They move people toward vision.
Hih leuleu pen makaite thu neihna tawh ngimna a tuntheih nadingin nawhto thei zel hi. Ma sawtto gawp hi.
5) Democratic leader
They are constantly asking '' what do you think". No bang ci ng*ih sut ci hamtang uh hi. Ng*ihsutna kaikha den hi. Mi tamzaw deihna tawh makaihna ahi hi.
6) Coaching leader
They will develop people. Coah သမား te pen mi khangto sak zaw hi. Mipi puah hi. Mimal puah uh hi. Khangto sak nuam hi. Cih nopna ah adangte'n khangto sak nuam lo hi lo a, hih te'n bulphuh phadeuh hi. Kimakaih zia a hoih pen om lo a, a hun tawh kizui a, zat theihnak leh a hoih pen hi pahpah hi.
*Emergent leaders
Hih makai te pen makai hiding a zong ki um mawh lo. Amau le amau zong kithei lo hi. A hih hangin tuahkhakna pan hong piangtawm ahkl a tunna ama dinmun in makai piang sak hi. Makaihzia pen ama sungah a kiselcip pawl ahi hi.
gtn: ah soccer kimawlna ah coach om, captain om a, adangte sungpan makai hong piang veve thei hi. 'You never know who you are inspiring'' mite tha a piakpiak lam amah le amah kithei lo hi.
C.
A lamdang mahmah thu khat om hi.
Mihing khat a mah guak om. Ama dan tawh om hi. Ama upna tawh kalsuan hi. Mihai kisa hi. A sawtna teh a kimlepaam in amah hailawh pih hi. Tua khit teh tua nung mipi in zui ngam hi.
D. Change Leadership
Kimaihzia namkhat om Change leadeship ahi hi. Khua hun kikhelkhel a, ei zong i ki khel hun om hi.
1) Understand the change:
Kikhelna pen hong piang den hi. Makai pawlkhat in kikhelna pen tel hi. A kikhel sawm lo tam mahmah kawmkal ah amau kikhel ngam hi.
2) Process of Change:
Kikhelzia tel hi. Lamkhat pan genleng tuihual (waves) thei hi. Tuihual paizia/luanzia tel mahmah hi. Kikhelna khempeuh le i khelna khempeuh hoih g*i tuan lo hi. Ei sung a om ခံနိုင်ရည် thuakdan kibang lo hi.
E. Situational leadership
1) Directing
Bang munte ah kisam hiam cihleh
Panpihna kiam, thu saina a khan le
2) Coaching
Panpihna khang, thusaina zong khang
3) Supporting
Panpihna khang, thusaina a kiamte
4) Delegating
Panpihna kiam, thusaina zong a kiamciang 'direct' ding kisam hi.
1) Directing@ Expert
One way communication kici hi.
Lamkhat pan bek in saisai hi.
2) Coaching@ Coach
Lamnih tawn hi. Khat le khat pai ziading kigen, kihilh, lungsim kipuahpha sak zel uh hi.
3) Supporting@ Mentor
Thu khensat khawm uh hi. Ki d**gh sese uh hi.
4) Delegating@ Facilitator
Kikhah khong lel hi. Amau le amau om hi. Capacity nei tek le kimuanna a neitek dingin kilamen uh hi. Nasep kiseh, ki-ap, kimuang mahmah uh hi.
F. Ethical Leadership
Doing the right things.
Hoih hi, zuih loh phamawh hi' cih tawh kalsuan hi. A hoih lote peel hi.
1) Kipawlna i paizia ding teng geel hi.
2) Bang in kipuahna hoih, gamtat hoih, le bang teng thupisak ding ci a tua danin gamta setset uh.
3) A kilawm a kituak kimlepam kem cing uh. Bawl tawm uh hi.
4) Kikhalna nei uh. Sung tawng pan a piang thu pawlkhat thei uh hi. Thusim uh hi. Gamtat ma in sittel phot a, khensatna nei hamtang uh hi.
G. Transformational Leadership
A kikhel sak zo ding le kikhel ding a lunggulh kimakaih zia hi. Amau
i) Integrity
ii) Emotional intelligence
iii) Self- awareness
iv) Authentic
v) Empathetic
vi) Humble cihte thupi sak uh hi.
Transformational makai te'n mite thapia, lawpsak, lok zo mahmah uh hi. Amau neih siamna pawlkhat in goal kician nei in buaina/haksatna vengsak zo hi.
Paunak pawlkhat:
''A leader goes in the front, leads the way and his actions, people follow''
''Take more blame, enjoy less benefit''
" The task of a great leader is not to creat great follower, but develop leaders''