09/22/2025
Filmi dokumentar “Rikthimi i Zonjave”, pjesë e filmave garues në Festivalin e
Filmit Ballkanik dhe Kulinarisë, 2025!
Dokumentari rrëfen historinë e grave të persekutuara në komunizëm. Nëpërmjet jetës së Fatime Haxhillarit nga Arrza e Devollit, përcillet me saktësi udhëtimi i dhimbshëm që kaluan gratë e internuara në kampet famëkeqe të persekutimit komunist në Shqipëri.
E mbijetuara e kampeve të Tepelenës, Valiasit dhe Kodër-Kamzës, sot në moshën 90-vjeçare, nëpërmjet këtij dokumentari rrëfen vështirësitë që kaluan zonjat e dikurshme nën regjimin e egër të Enver Hoxhës.
Ky prodhim sjell në ekran kujtesën e një brezi grash të cilat, pavarësisht dhimbjes dhe vuajtjeve, mbetën shembuj të qëndresës dhe dinjitetit njerëzor.
Armand Braho, regjisori, skenaristi dhe producenti i dokumentarit, njëherazi edhe nipi i personazhit kryesor të tij, rrëfen se ideja për këtë prodhim lindi që në fëmijëri, nga tregimet e familjes. Pikërisht këto kujtime e shtynë jo vetëm të mbledhë dëshmi dhe rrëfime të të mbijetuarve, por edhe të hulumtojë në arkivat e shtetit, duke u përqendruar në dokumentet e Sigurimit të Shtetit.
Në hollin e kinemasë u çel një ekspozitë që prezantoi për herë të parë gjithë dokumentacioni i survejimit të Ish-Sigurimit të Shtetit për Familjet Nurçe dhe Haxhillari, gjithashtu u publikuan edhe fotografi të ruajtura me kujdes nga familja, fotografi që dokumentojnë kalvarin e mundimshëm të kampeve famkeqe të interrnimit në Shqipëri.
Filmi dokumentar “Rikthimi i Zonjave”, njëherazi gjatë konkurrimit në festival, pati edhe premierën e tij në qytetin e Pogradecit.