09/05/2025
Ảnh Hưởng Của Dư Thừa Lân Đến Hiện Tượng Dài Trái Ở Sầu Riêng
1. Giới thiệu
Sầu riêng (Durio zibethinus) là loại cây ăn trái có giá trị kinh tế cao ở khu vực Đông Nam Á, đặc biệt là tại Thái Lan, Malaysia và Việt Nam. Việc quản lý dinh dưỡng hợp lý trong suốt quá trình sinh trưởng, ra hoa, nuôi trái là yếu tố then chốt quyết định năng suất và chất lượng trái.
Trong quá trình canh tác, lân (phốt pho, ký hiệu P) được biết đến như một yếu tố thúc đẩy:
Sự hình thành bộ rễ khỏe mạnh
Quá trình ra hoa, đậu trái
Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy rằng dư thừa lân, đặc biệt trong giai đoạn nuôi trái, có thể gây ra hiện tượng trái dài bất thường, mất cân đối và ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng trái.
2. Dư Thừa Lân và Hiện Tượng Dài Trái
2.1. Các nghiên cứu thực tiễn
📖 Theo báo cáo nghiên cứu của Kementerian Pertanian Malaysia (Bộ Nông nghiệp Malaysia, 2018):
"Khi hàm lượng lân dễ tiêu (available P) trong đất trồng sầu riêng vượt quá 40 ppm, tỉ lệ trái bị hiện tượng dài, ốm và biến dạng tăng 25–30% so với mức bình thường."
Nghiên cứu cũng chỉ rõ:
Ở mức 20–35 ppm: trái có hình dáng đẹp, cân đối.
Trên 40 ppm: hiện tượng tăng chiều dài trục quả mà không tăng đường kính ngang trở nên phổ biến.
📖 Kasetsart University (Thái Lan) công bố trong một nghiên cứu năm 2019 về dinh dưỡng đất cho cây ăn trái:
"Sầu riêng trồng trên đất có lượng Olsen-P (một chỉ số đo lân dễ tiêu) vượt 40 ppm có tỉ lệ trái biến dạng cao gấp 1.8 lần so với ruộng đối chứng có hàm lượng P trong mức khuyến cáo (20–30 ppm)."
2.2. Cơ chế sinh lý
Dư thừa lân gây ra mất cân đối dinh dưỡng:
Kích thích kéo dài tế bào hơn là phát triển đều cả chiều ngang.
Hạn chế hấp thu các nguyên tố vi lượng như kẽm (Zn), sắt (Fe) – vốn cần thiết cho sự hoàn thiện cấu trúc mô trái.
Làm rối loạn điều tiết hormone sinh trưởng tự nhiên trong cây (auxin và cytokinin), dẫn đến trái phát triển chiều dài nhiều hơn bề ngang.
3. Các Hậu Quả Cụ Thể
Khi trái sầu riêng dài bất thường, nông dân sẽ đối mặt với các vấn đề:
Hình dạng trái xấu, khó bán, giảm giá trị thương phẩm.
Chất lượng cơm trái không đồng đều: phần đầu trái thường ít cơm, phần cuối trái nhiều cơm nhưng dễ bị xơ.
Tỷ lệ cơm/trái thấp, tỷ lệ hạt lép giảm.
Theo MARDI (Malaysia Agricultural Research and Development Institute), cây sầu riêng bị ảnh hưởng bởi dư lân còn có thể:
Ra hoa muộn, đậu trái yếu trong vụ kế tiếp.
Làm tích lũy độc tố (do mất cân đối vi lượng), ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe đất.
Send a message to learn more