12/09/2025
Người ta thường nghĩ bắt nạt chỉ tồn tại ở trường học, ngoài xã hội - nơi có những lời chế giễu, đòn roi, sự chèn ép. Nhưng thật ra, đôi khi “kẻ bắt nạt đầu tiên” lại chính là cha mẹ… những người mà con tin tưởng nhất.
Thực tế, chúng ta đều mang trong mình tiếng nói của tuổi thơ. Nó vẫn sống trong cách cha mẹ ôm con, dạy con, và cả trong những lúc nổi giận.
Một người cha từng lớn lên trong những trận đòn roi có thể dễ dàng quát tháo con chỉ vì cái cốc nước làm đổ.
Một người mẹ từng bị chê bai, so sánh khi nhỏ có thể vô thức so sánh con với “con nhà người ta”. Tuổi thơ giống như chiếc gương phản chiếu. Nếu cha mẹ không học cách “giải mã” quá khứ của chính mình, ta dễ trao lại cho con những mảnh vỡ mà ta từng đau khổ nhận lấy.
Không phải lời than nào cũng là kỷ luật. Một câu “Con thật vụng về, làm gì cũng hỏng” có thể khiến con tin mình kém cỏi, dù thật ra con chỉ lỡ làm đổ một cốc nước.
Không phải lời chỉ trích nào cũng là sửa sai. Một câu “Sao con không giỏi bằng bạn?” có thể khiến con lớn lên trong mặc cảm, thay vì động lực.
Vậy nên, làm cha mẹ, điều quan trọng không phải là nuôi con thành thiên tài, mà là giữ cho con niềm tin rằng chúng được yêu thương, được tôn trọng, được bảo vệ. Kỷ luật không đồng nghĩa với mắng chửi. Và sửa sai không đồng nghĩa với hạ thấp con. Bởi sau tất cả, tiếng nói trong đầu con sau này sẽ vang lên bằng giọng nói của cha mẹ hôm nay. Vậy bạn muốn tiếng nói ấy là gì? “Con thật kém cỏi”… hay “Con đã rất cố gắng, mẹ tin ở con”?
Nếu muốn con lớn lên trong sự an toàn và tử tế hơn, cha mẹ cần tập luyện mỗi ngày để thoát khỏi “mẫu phản ứng cũ” mà mình từng hứng chịu khi nhỏ.
✨ 1. Nhận diện “nút bấm” cảm xúc
- Khi con làm sai, hãy tự hỏi: “Cảm giác tức giận này đến từ hành động của con, hay từ ký ức tuổi thơ mình từng bị đối xử như thế?”
- Viết lại những lần bạn nổi nóng hoặc so sánh rồi đối chiếu xem có giống với cách bố mẹ từng đối xử với bạn hay không.
👉 Đây là bước để nhận ra bạn đang phản ứng với con, hay với “đứa trẻ bên trong mình”.
✨ 2. Tạo khoảng dừng trước khi phản ứng
- Khi muốn la mắng, thử dừng 10 giây và hít sâu.
- Có thể nói với con: “Mẹ/ba đang bực, mẹ/ba cần 1 chút để bình tĩnh lại.”
👉 Khoảng dừng nhỏ này giúp bạn thoát khỏi quán tính phản ứng thô bạo, đồng thời dạy con một kỹ năng sống: biết quản lý cảm xúc.
✨ 3. Thay thế hành vi cũ bằng cách giao tiếp mới
- Thay vì so sánh: hãy nói ra điều bạn nhìn thấy tích cực - “Mẹ thấy con đã cố gắng tự dọn dẹp, mẹ ghi nhận điều đó”.
- Thay vì quát tháo: hãy gọi tên cảm xúc - “Ba thấy buồn khi con không giữ lời hứa, con nghĩ mình có thể làm gì khác lần tới?”
👉 Mỗi lần bạn chọn lời nói tử tế, bạn đang xây một nếp mới, thay thế “mẫu phản ứng di truyền” từ quá khứ.
✨ 4. Thực hành sự tử tế với chính mình
- Khi bạn mệt mỏi, hãy cho phép bản thân nghỉ ngơi thay vì cố gồng để rồi trút giận lên con.
- Học cách xin lỗi con khi lỡ phản ứng sai. Một câu “Xin lỗi, lúc nãy mẹ nóng quá” không làm bạn mất uy, mà giúp con học được sự khiêm nhường và chân thật.
✨ 5. Tạo thói quen “soi gương ngược” mỗi tối
- Trước khi đi ngủ, thử tự hỏi: “Nếu hôm nay mình là con, mình sẽ cảm thấy thế nào với cách cha mẹ đối xử?”
👉 Câu hỏi này giúp bạn chỉnh lại bản thân hằng ngày, để dần dần con nhận được một phiên bản cha mẹ lành mạnh hơn.
💡 Chính những điều nhỏ bé bạn thay đổi hôm nay sẽ viết lại một tuổi thơ hoàn toàn khác cho con ngày mai.
