20/03/2025
Thông tin chuyên đề “Giao lưu văn hoá Việt Nam - Ấn Độ: Dấu ấn Ấn Độ trong văn bản lịch sử và tư liệu Việt Nam"
Chiều ngày 18/3/2025, tại Hà Nội, Trung tâm Nghiên cứu Ấn Độ thuộc Viện Chính trị và Quan hệ quốc tế, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức chương trình thông tin chuyên đề “Giao lưu văn hoá Việt Nam - Ấn Độ: Dấu ấn Ấn Độ trong văn bản lịch sử và tư liệu Việt Nam” do TS Đỗ Trường Giang, Giám đốc Trung tâm Văn hoá Kinh thành, Viện Khảo cổ học, Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam báo cáo.
Dự chương trình thông tin chuyên đề về phía Ấn Độ có bà T.Ajungla Jamir, Phó Đại sứ Ấn Độ tại Việt Nam; cán bộ và nhân viên Đại sứ quán Ấn Độ tại Việt Nam.
Về phía Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh có TS Nguyễn Mạnh Hải, Viện trưởng Viện Thông tin khoa học, nguyên Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Ấn Độ; các đồng chí Phó Viện trưởng Viện Chính trị và Quan hệ quốc tế: PGS,TS Trịnh Thị Xuyến & TS Bùi Việt Hương; cán bộ, giảng viên, công chức, viên chức Viện Thông tin khoa học, Viện Chính trị và Quan hệ quốc tế, Viện Văn hoá và Phát triển.
Trình bày chuyên đề “Giao lưu văn hoá Việt Nam - Ấn Độ: Dấu ấn Ấn Độ trong văn bản lịch sử và tư liệu Việt Nam”, TS Đỗ Trường Giang, Giám đốc Trung tâm Văn hoá Kinh thành, Viện Khảo cổ học, Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam khẳng định, trong khi quan hệ song phương Việt Nam - Ấn Độ đương đại đã đạt được động lực và dấu ấn đậm nét trong những thập kỷ gần đây, thì sự gắn kết lịch sử giữa hai nền văn minh này đã kéo dài gần hai thiên niên kỷ, trước cả các quốc gia dân tộc hiện đại và tạo ra nền tảng sâu sắc cho sự hợp tác hiện tại. Vị trí của Việt Nam ở ngoại vi phía đông của Ấn Độ Dương đã tạo ra một giao điểm độc đáo, nơi những ảnh hưởng của Ấn Độ gặp phải các mô hình văn hóa Đông Á đã được thiết lập.
Theo TS Đỗ Trường Giang, mối quan hệ giữa Ấn Độ và Việt Nam đại diện cho một trong những mối liên hệ lịch sử bền chặt nhất nhưng chưa được khám phá đầy đủ của châu Á. Bằng chứng khảo cổ học từ vùng ven biển Việt Nam cho thấy mối liên hệ thương mại với Ấn Độ đã có niên đại từ những thế kỷ đầu Công nguyên, trên "Con đường tơ lụa trên biển" băng qua Vịnh Bengal và Biển Đông. Các hiện vật điêu khắc thì cung cấp bằng chứng thuyết phục nhất về sự giao lưu nghệ thuật Ấn-Việt; trong khi bằng chứng ngôn ngữ cho thấy ảnh hưởng đáng kể của tiếng Phạn đối với vốn từ vựng và truyền thống văn học của Việt Nam, cung cấp cái nhìn sâu sắc về chiều sâu của giao lưu văn hóa.
Theo TS Đỗ Trường Giang, một trong những khía cạnh quan trọng nhất của mối quan hệ lịch sử Ấn Độ - Việt Nam là sự truyền bá Phật giáo. Các vương quốc Chăm Pa ở miền Trung Việt Nam đã phát triển Phật giáo đặc sắc chịu ảnh hưởng trực tiếp từ các mô hình miền Nam Ấn Độ, tạo nên một mô hình giao lưu tôn giáo Ấn-Việt khác biệt. Những di tích kiến trúc còn sót lại tại các địa điểm quan trọng như Mỹ Sơn, Đồng Dương và Pô Nagar là bằng chứng hữu hình về các khái niệm kiến trúc Ấn Độ được điều chỉnh cho phù hợp với bối cảnh Việt Nam, thể hiện sự truyền tải văn hóa tinh tế hơn là sự bắt chước đơn thuần.
Với mối liên hệ lịch sử sâu rộng giữa Ấn Độ và Việt Nam, TS Đỗ Trường Giang cho rằng, đây là tài sản ngoại giao có giá trị, nền tảng tự nhiên để hai nước củng cố và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ song phương Việt Nam - Ấn Độ. Những bằng chứng lịch sử đã cho thấy Ấn Độ và Việt Nam đã có những trao đổi thương mại, tôn giáo và văn hóa quan trọng từ xa xưa giúp định hình cả hai nền văn minh. Những cuộc trao đổi này được đặc trưng bởi sự thích nghi có chọn lọc, tôn trọng lẫn nhau và tổng hợp văn hóa thay vì thống trị - một mô hình lịch sử mang lại những bài học giá trị cho hoạt động ngoại giao đương đại. Các mối liên hệ lịch sử này cho thấy hợp tác song phương Việt Nam - Ấn Độ không chỉ đơn thuần là hợp tác về mặt chiến lược, mà có chiều sâu gắn kết tự nhiên từ nhân dân hai nước với các tham chiếu và giá trị văn hóa chung vượt qua các hệ thống chính trị, những thay đổi khó lường của tình hình thế giới và khu vực hiện nay.
Phát biểu tại chương trình, bà T.Ajungla Jamir, Phó Đại sứ Ấn Độ tại Việt Nam trân trọng cảm ơn TS Đỗ Trường Giang đã chia sẻ những thông tin nghiên cứu hữu ích về giao lưu văn hoá Việt Nam - Ấn Độ qua các văn bản lịch sử và tư liệu Việt Nam. Đây là những nội dung rất quan trọng, xem xét các mối liên hệ lịch sử giữa hai nước thông qua một lăng kính đa ngành, tiết lộ các mô hình tương tác tiếp tục cộng hưởng trong quan hệ ngoại giao đương đại; qua đó tạo điều kiện cho hai nước củng cố hơn nữa quan hệ song phương trên các lĩnh vực khác.
Phó Đại sứ Ấn Độ tại Việt Nam cho biết, giao lưu văn hoá là một trong những lĩnh vực hợp tác trọng tâm giữa hai nước. Trong những năm qua, hai nước đã hợp tác chặt chẽ trong các dự án trùng tu chung tại các địa điểm như Đồng Dương và Mỹ Sơn, tổ chức các chương trình trao đổi giữa các tổ chức Phật giáo đương đại, hợp tác khảo cổ học và bảo tồn di sản, trao đổi học thuật và giáo dục với các học bổng nghiên cứu, đào tạo đại học và sau đại học, thành lập các trung tâm nghiên cứu Ấn Độ tại các trường đại học Việt Nam và các chương trình nghiên cứu Việt Nam song phương tại Ấn Độ, đề xuất và triển khai các sáng kiến du lịch dựa trên các mối liên hệ lịch sử như phát triển "Tuyến di sản Phật giáo" kết nối các địa điểm ở cả hai quốc gia, các phương pháp tiếp cận du lịch bền vững tại các địa điểm khảo cổ, du lịch cộng đồng kết nối các cộng đồng tôn giáo đương đại.
Tác giả: Mạnh Thắng & MH
Nguồn: https://hcma.vn/Pages/chi-tiet-tin-tuc.aspx?cm=25&ItemID=19085
Trung tâm Nghiên cứu Ấn Độ là đơn vị trực thuộc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, được thành lập ngày 15/09/2014.
