25/05/2025
𝗖𝗔́𝗖𝗛 𝗧𝗢̂́𝗧 𝗡𝗛𝗔̂́𝗧 Đ𝗘̂̉ 𝗧𝗔̆𝗡𝗚 𝗡𝗛𝗔𝗡𝗛 𝗩𝗢̂́𝗡 𝗧𝗨̛̀ 𝗩𝗨̛̣𝗡𝗚 𝗧𝗜𝗘̂́𝗡𝗚 𝗔𝗡𝗛 𝗖𝗨̉𝗔 𝗕𝗔̣𝗡
Một video khiến mình thay đổi góc nhìn khi học ngôn ngữ. Là Steve Kaufmann, 1 ông cụ hơn 80 tuổi, ngồi nói chuyện nhẹ nhàng nhưng đầy sức hút. Ông ấy có thể nói được gần 30 ngôn ngữ. Mình không dám mơ tới con số đó, nhưng những gì ông nói thì như dành riêng cho những đứa học mãi vẫn không lên như mình.
Có một câu Steve nói khiến mình ngẩn ra thật lâu: "Bạn không thể học từ vựng bằng cách ép bản thân phải nhớ."
Đúng y mình luôn. Mình từng học từ mới bằng cách ghi chép, flashcard, học theo chủ đề. Có lúc còn dán đầy tường từ vựng, mỗi sáng thức dậy là học một từ. Nhưng càng học, mình càng quên. Cứ tưởng mình không có năng khiếu, ai ngờ là học sai cách.
Steve giải thích rằng, từ vựng chỉ có thể thực sự ở lại khi bạn gặp lại nó nhiều lần, trong những tình huống khác nhau. Khi đọc, khi nghe, khi xem, khi viết. Không phải học thuộc một lần là xong.
Lúc đó, mình mới hiểu vì sao dù cố gắng nói chuyện thật nhiều, vốn từ của mình vẫn như cũ. Vì mình chỉ lặp lại những gì đã biết. Những từ mới nghe qua một lần thì trôi mất.
Mình cũng mới biết, có hai kiểu từ vựng trong đầu: bị động và chủ động. Từ bị động là những từ mình nhận ra khi nghe hay đọc, nhưng không thể dùng được khi nói hay viết. Còn từ chủ động là những từ mình có thể bật ra tự nhiên. Và từ bị động thì luôn nhiều hơn từ chủ động.
Vậy làm sao để biến từ bị động thành từ chủ động? Câu trả lời rất đơn giản: đọc thật nhiều. Đọc những gì mình yêu thích, mỗi ngày một ít. Gặp lại từ đó vài lần trong nhiều bối cảnh, bạn sẽ nhớ. Không cần nhồi nhét. Không cần áp lực.
Steve nói, đọc là cách hiệu quả nhất để mở rộng vốn từ vựng. Vì khi đọc, mình hiểu từ trong bối cảnh cụ thể, cảm được sắc thái của nó, thấy cách nó thay đổi theo câu chuyện. Dần dần, những từ đó không chỉ là từ, mà là cảm xúc, là hình ảnh, là tình huống mình từng đi qua.
Hãy bắt đầu bằng những cuốn sách đơn giản, có minh họa. Có khi là blog du lịch, có khi là truyện thiếu nhi, có khi là bài viết như bạn đang đọc đây. Quan trọng là: đọc đều đặn mỗi ngày. Không cần nhiều, chỉ 15 - 20 phút thôi. Và bạn sẽ thấy khác. Rõ ràng luôn.
Bây giờ, mỗi khi gặp lại từ mình từng thấy ở đâu đó, tim mình như reo lên một chút. Cảm giác à, mình biết từ này mà thật sự rất dễ chịu.
Nếu bạn cũng từng vật lộn với việc học từ vựng, từng cảm thấy mình kém hơn người khác, từng thấy nản mỗi khi mở sách ra, thì mong bạn đừng bỏ cuộc. Có thể bạn chỉ cần đổi một cách học khác. Nhẹ nhàng hơn. Tự nhiên hơn.
Và biết đâu, một ngày nào đó, bạn cũng sẽ ngồi đâu đó, nhớ lại khoảnh khắc như mình hôm nay, khi nhận ra: hóa ra học ngôn ngữ cũng có thể là một hành trình dịu dàng.
Nguồn: Kim Tây Nguyên
