05/09/2025
BỘ TÀI CHÍNH RÚT ĐỀ XUẤT ÁP THUẾ 20% TRÊN LÃI CHỨNG KHOÁN VÀ BẤT ĐỘNG SẢN: QUYẾT ĐỊNH THẬN TRỌNG TRONG GIAI ĐOẠN NHẠY CẢM
1. Quyết định gây chú ý
Trong dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) vừa trình, Bộ Tài chính đã rút bỏ đề xuất áp thuế suất 20% trên phần lãi khi chuyển nhượng chứng khoán và bất động sản. Thay vào đó, phương án hiện hành được giữ nguyên:
Chứng khoán: Thu thuế 0,1% trên giá trị mỗi lần chuyển nhượng.
Bất động sản: Thu thuế 2% trên giá trị hợp đồng chuyển nhượng.
Động thái này ngay lập tức thu hút sự quan tâm của giới đầu tư, bởi trước đó đề xuất 20% đã gây ra nhiều tranh luận gay gắt.
2. Vì sao bỏ đề xuất?
Thứ nhất, khó khăn trong xác định lãi thực tế.
Để tính chính xác lợi nhuận, cần có dữ liệu đầy đủ về giá mua, chi phí liên quan, thời gian nắm giữ… Trong khi đó, hạ tầng dữ liệu tài sản cá nhân tại Việt Nam còn hạn chế, dẫn đến nguy cơ khai khống hoặc khai thấp giá mua để giảm thuế.
Thứ hai, lo ngại tạo cú sốc tâm lý.
Mức thuế 20% được xem là khá cao so với nhiều nước trong khu vực. Trong bối cảnh thị trường chứng khoán đang nỗ lực hút vốn ngoại và chuẩn bị cho lộ trình nâng hạng, một chính sách thuế quá nặng có thể khiến nhà đầu tư cá nhân – vốn chiếm tỷ trọng lớn – e dè, làm giảm thanh khoản.
Thứ ba, ưu tiên ổn định.
Bộ Tài chính chọn phương án “an toàn ngắn hạn – cải cách dài hạn”: giữ nguyên cách tính hiện hành để đảm bảo tính khả thi, song song với việc hoàn thiện cơ sở dữ liệu, hướng tới mô hình đánh thuế theo lãi thực trong tương lai.
3. Góc nhìn chuyên gia và giới đầu tư
Nhiều chuyên gia cho rằng việc đánh thuế dựa trên lợi nhuận thực mới là cách tiếp cận đúng bản chất thu nhập cá nhân. Tuy nhiên, trong điều kiện hiện tại, giữ nguyên chính sách hiện hành là lựa chọn hợp lý để tránh gây cú sốc cho thị trường.
Nhà đầu tư cá nhân bày tỏ sự đồng tình, bởi họ quan ngại rằng nếu áp thuế 20% trên lãi, trong khi nhiều trường hợp vẫn phải đóng thuế ngay cả khi lỗ (theo cơ chế 0,1% giá trị chuyển nhượng hiện tại), thì mức thuế kép này sẽ càng gây bất công.
Một số ý kiến cũng cho rằng Việt Nam nên công bố lộ trình 3–5 năm chuyển đổi sang cơ chế thuế theo lãi thực, đồng thời đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng dữ liệu, kết nối thông tin từ ngân hàng, sàn giao dịch đến cơ quan thuế.
4. Tác động đến thị trường
Ngắn hạn: Quyết định này giúp giữ ổn định tâm lý và duy trì thanh khoản trên cả thị trường chứng khoán lẫn bất động sản. Nhà đầu tư yên tâm hơn khi không phải đối diện gánh nặng thuế suất cao bất ngờ.
Dài hạn: Vấn đề thất thu thuế vẫn còn, bởi cách tính theo tỷ lệ % trên giá trị chuyển nhượng dễ bị lợi dụng thông qua khai báo không đúng giá trị thực. Đây là áp lực cải cách mà cơ quan quản lý cần giải quyết.
Triển vọng: Khi hạ tầng dữ liệu hoàn thiện, Việt Nam hoàn toàn có thể chuyển sang phương thức thuế công bằng và minh bạch hơn, phù hợp với thông lệ quốc tế.
5. TỘC NGHĨ RẰNG:
Quyết định của Bộ Tài chính rút đề xuất thuế 20% được đánh giá là bước đi thận trọng, đúng thời điểm. Nó vừa tránh gây xáo trộn tâm lý trong giai đoạn thị trường cần sự ổn định, vừa tạo dư địa để cơ quan quản lý chuẩn bị kỹ hơn cho một cuộc cải cách thuế căn bản trong tương lai.
Trong trung và dài hạn, mục tiêu vẫn phải là một hệ thống thuế công bằng, minh bạch, đánh đúng – đánh đủ vào lợi nhuận thực tế, đồng thời bảo đảm cân bằng lợi ích giữa nhà đầu tư và ngân sách quốc gia.
By Tộc
