Táy Máy Tò Mò

09/04/2025

Sói khổng lồ và con thuyền của Theseus
Ủa 2 cái này thì liên quan gì? Nghe mình giải thích đã.

Ship of Theseus là một thí nghiệm giả tưởng. Con thuyền của Theseus sau nhiều năm sử dụng, mỗi khi có một ván gỗ bị mục, người ta sẽ thay nó bằng một thứ y hệt với cùng vật liệu và thiết kế. Một thời gian sau, tất cả các bộ phận nguyên bản đều bị thay thế. Vậy con thuyền đó có còn là con thuyền của Theseus hay không?

Cùng lúc đó nếu một người có trong tay bản thiết kế tàu và thu lại hết các bộ phận được thay ra. Người đó lắp lại 1 con tàu y hệt như tàu Theseus (bỏ qua mục rữa). Hai tàu này đâu mới là tàu của Theseus?
Cả hai đều là con tàu gốc và cũng không phải là tàu gốc - đây là một nghịch lý (paradox)

Việc hồi sinh lại một loài đã tuyệt chủng cũng gặp vấn đề tương tự như vậy. Cách mà người ta làm đó là chỉnh sửa một giống loài hiện đại để chúng có tính trạng giống sói khổng lồ 10000 năm trước. Giả sử như họ có thể tạo được ra một loài mới với tất cả diện mạo tính trạng giống loài đã tuyệt chủng thì chúng có phải là loài dire wolf đã từng tồn tại hay không? Vừa có vừa không?

05/04/2025

Bài toán kinh tuyến

02/04/2025

Tại sao Greenwich được chọn làm mốc

31/03/2025

Các bạn ở Lạng Sơn đã khám phá chỗ này chưa?

Ở Việt Nam có rất nhiều điểm các bạn có thể tự tìm kiếm hóa thạch nhé? Hãy Post các địa điểm và hóa thạch mà bạn tìm thấy để anh em cộng đồng Táy Máy Tò Mò t...

26/03/2025

Ngôi nhà nhỏ xinh của William Hershal

Mình có dịp tới Bath, UK và thăm bảo tàng từng là nhà ở của Sir William HershalTIME STAMPS00:00 Sir William Hershal00:37 Đặt tên cho Thiên Vương Tinh01:33 Th...

21/03/2025

Tại sao mỗi nước một kiểu nhỉ?

18/03/2025

Mời các bạn xem mô hình Hoả Tinh to nhất trên thế giới

22/01/2025

Video dài ‼️, các bạn cân nhắc trước khi xem, cố gắng kiên nhẫn xem hết, đặc biệt là các các ông bố bà mẹ ạ.

21/01/2025

Anh em nhớ ngày nhé

20/01/2025

Anh em nhớ ngày nha 28/02/2025

26/12/2024

Robot Lễ Tân trăm triệu xịn xò quá 😜

23/12/2024

The longitude problem - Bài toán kinh tuyến
Đây là bài toán mà Newton, Galileo đều thất bại trong việc giải vậy nó là gì?
Đơn giản là khi ta đang di chuyển làm thế nào để biết được vị trí chính xác của mình trên bề mặt Trái Đất. Và đây là thời chưa có radar, chưa vệ tinh, chưa radio. La bàn chỉ giúp được ta tìm hướng chứ không phải vị trí. Thật là ngạc nhiên khi hầu hết cách định vị trên biển trước thế kỷ 18 đều đoán là nhiều. Người ta dựa vào ước lượng tốc độ di chuyển của tàu và thời gian đi để tính. Nhưng tất cả sẽ vô dụng sau khi tàu gặp một đọt sóng to chẳng hạn.

Việc tính được vĩ tuyến khá dễ vì ta có thể đo góc của mặt trời lúc cao nhất hoặc góc của sao Bắc Đẩu (ảnh 1). Nhưng với kinh tuyến thì vì Trái Đất xoay tròn nên không có cái gì làm mốc được cả. Khi các yếu tố quân sự, buôn bán, chính trị của Anh đều phụ thuộc và việc định hướng trên biển thì đây là một vấn đề lớn.

Đỉnh điểm của việc cần có cách định vị tốt hơn là năm 1707, khi 4 trên 5 thuyền lớn của Anh do thuyền trưởng Shovel chỉ huy đã bị đắm vì lỗi định vị. Đây là một nỗi nhục lớn với một đất nước tự xưng là "Master of the sea" và còn để xảy ra tai nạn ch et 2000 thủy thủ trên ngay chính biển của mình với một thuyền trưởng hàng đầu lúc đó. Nữ hoàng đã treo giải 20k Bảng cho ai giải được vấn đề xác định kinh tuyến này.

Có rất nhiều người tham gia và có những giải pháp magic như làm đau 1 chú chó rồi cho nó lên thuyền, cứ đến giờ ở nhà sẽ nhúng bông băng đó vào nước ma thuật để chú chó sủa. Hoặc có người tìm cách tính toán sao cộng với vị trí mặt trăng để đoán vị trí.

Nhưng người giải được bài toán này không phải một nhà khoa học mà là một người dân nghèo có sở thích làm đồng hồ John Harrison. Ông đã chế tạo ra đồng hồ cơ cực kỳ chính xác mà không bị ảnh hưởng bởi độ ẩm, nhiệt độ, sự lắc lư của tàu. Nhờ có đồng hồ chính xác mà người ta có thể tính thời gian chênh lệch của mốc với thời gian giữa trưa tại nơi tàu đang ở nhờ vậy tính ra được kinh độ.
Ví dụ nếu thời gian giữa trưa ở 1 điểm chêch 1 giờ so với mốc ở Greenwich UK thì có nghĩa là kinh độ là 15 độ.

Nhờ có phát minh này mà nước Anh lại tiếp tục làm bá chủ biển khơi trong nhiều năm tiếp theo.

18/12/2024