27/10/2025
Ngày này năm 1782 Niccolò Paganini đã chào đời
Niccolò (hay Nicolò) Paganini (27/10/1782 – 27/5/1840, đều ngày 27) là nhà soạn nhạc, nghệ sĩ violin, nghệ sĩ viola, nghệ sĩ guitar người Ý . Ông chắc chắn là một trong những nhạc sĩ vĩ đại nhất mọi thời đại. Trước hết ông là một nghệ sĩ violin xuất chúng và một nghệ sĩ tuyệt vời trên sân khấu, ông cũng là một nghệ sĩ cách tân và sáng tạo, người đã truyền cảm hứng cho rất nhiều các nhạc sĩ và nghệ sĩ vượt ra ngoài ranh giới của thế giới violin. 24 Caprice cho violin độc tấu của ông vẫn là những tuyệt phẩm nổi tiếng nhất của ông và chắc chắn là một trong những tác phẩm thách thức nhất viết cho violin. Không còn nghi ngờ gì nữa, Paganini là một nhạc công thiên tài, với một kỹ thuật độc đáo và một sức hút phi thường, khiến ông trở thành một nghệ sĩ violin điêu luyện vô song. Ngoài tài năng về violin, ông còn chơi guitar với sự say mê thể hiện qua khá nhiều sáng tác ông viết cho nhạc cụ này. Dù Paganini trước tiên được ghi nhớ như một nghệ sĩ và soạn nhạc violin vĩ đại, các tác phẩm viết cho guitar của ông cũng xứng đáng được đưa lên hàng đầu.
Vào đầu thế kỷ XIX, và gần như suốt cuộc đời của Paganini, guitar là một nhạc cụ rất thời thượng, đặc biệt thịnh hành trong tầng lớp tư sản và quý tộc ở châu Âu. Các nhà chế tác nhạc cụ đã phát triển nó trông gần giống như guitar cổ điển ngày nay với sáu dây nhưng thân nhỏ hơn (ngày nay, loại guitar này được gọi là guitar romantic). Cây đàn guitar trở nên mạnh mẽ hơn, biểu cảm hơn và kỹ thuật chơi, ký âm và học phí của nó cũng được cải thiện. Vì vậy, nó đã trở thành một trong những nhạc cụ của một “nền giáo dục tốt” - có thể đó là lý do Paganini được học chơi guitar từ nhỏ cùng với cây violin. Tất cả những phẩm chất và tính năng mới này đã thay đổi cây đàn guitar thành một nhạc cụ độc tấu quyến rũ và thú vị, phần lớn là nhờ những nghệ sĩ guitar điêu luyện khi đó như Fernando Sor, Mauro Giuliani, Ferdinando Carulli, Matteo Carcassi hay Dionisio Aguado.
Paganini sinh ra trong một gia đình khiêm tốn của những người đam mê âm nhạc ở Genoa(Cộng hòa Genoa khi đó), Ý. Cậu bé Niccolò bắt đầu được cha dạy nhạc trên đàn mandolin khi lên 5 tuổi. Cha cậu, Antonio Paganini, một đốc công cửu vạn cở hải cảng và cũng là một tay đàn mandolin và violin nghiệp dư. Nhận thấy khả năng âm nhạc vượt trội của con trai mình, Antonio Paganini đã quyết định dạy violin cho con hai năm sau đó. Cậu bé Niccolò 7 tuổi có thể chưa nhận thức được năng khiếu xuất sắc của mình đối với nhạc cụ này, và dù sao thì cậu cũng phải tuân theo. Thật vậy, cha cậu là một người đàn ông ham học hỏi, nghiêm khắc và khắt khe, ông đã bắt cậu con trai tài năng của mình phải học và luyện tập violin quá mức với một đứa trẻ. Bên cạnh đó, do những rắc rối tài chính của nhà Paganini đang phải vật lộn để điều hành công việc suôn sẻ, Antonio Paganini đặt tất cả hy vọng vào cậu con trai tài năng của mình để biến cậu thành một nghệ sĩ violin điêu luyện chuyên nghiệp. Paganini có một thính giác cực kỳ chính xác, vì vậy, dù thể trạng yếu nhưng cậu bé Paganini đã tận dụng trí lực và thể chất của mình để phát triển kỹ thuật điêu luyện từ rất sớm. Vẻ ngoài gầy gò và xanh xao - có lẽ cũng do hội chứng Marfan - khiến anh trông có phần hấp dẫn và lôi cuốn trên sân khấu. Nhân tiện, so với guitar, violin là một nhạc cụ hòa nhạc tốt hơn guitar, củng cố tính cách sân khấu của Paganini, cho phép anh di chuyển xung quanh để thu hút khán giả hơn nữa.
Tuy nhiên, trong các buổi hòa nhạc của mình, Paganini rất thường xuyên chơi guitar cùng violin với tư cách là nghệ sĩ độc tấu hoặc song tấu, đặc biệt khi biểu diễn cùng nghệ sĩ guitar người Ý Luigi Legnani (1790-1877) - người còn được gọi là “Paganini của guitar”. Paganini và Legnani gặp nhau ở Genoa năm 1835 và cùng biểu diễn một vài buổi hòa nhạc. Cả hai đã trở nên thân nhau khi Paganini đề tặng Legnani bản Sonata Lớn (MS 3) giọng La trưởng cho guitar với phần đệm violin. Ngoài việc biểu diễn guitar trên sân khấu, Paganini cũng thể hiện sự yêu thích rõ ràng đối với cây guitar qua số lượng lớn tác phẩm anh đã sáng tác cho loại nhạc cụ này. Mặc dù hầu hết các tác phẩm của Paganini viết cho guitar solo có phần đơn giản về kỹ thuật, nhưng Grand Sonata MS 3 cùng tất cả các sáng tác của Paganini viết cho guitar và đàn dây đều rất xuất sắc. Những bản song tấu này là lựa chọn hàng đầu của các nghệ sĩ guitar khi song tấu cùng violin. Ông tiết lộ: "Cây violin là tình nhân của tôi, còn cây guitar là chủ nhân của tôi."
Nếu cuộc đời nhạc sĩ của ông là một huyền thoại phi thường thì câu chuyện sau khi qua đời của ông cũng là huyền thoại vô song. Khi bị ốm nặng nhưng nghĩ mình sẽ qua khỏi nên ông đã từ chối rửa tội. Không ngờ số phận đã không chiều ông nên ông qua đời mà không rửa tội và đó là một tội nặng bậc nhất với nhà thờ nên ông đã bị rút phép thông công, một hình phạt nặng nhất của nhà thờ nên ông không được phép chôn cất, kể cả ở nhà mình. Vợ con ông phải chi hầu hết gia tài khổng lồ của ông(ước tính khi qua đời ông để lại khoảng 50.000 bảng Anh, tương đương cỡ 50 triệu Bảng hiện nay) để chạy chọt giới chức nhà thờ và kêu oan đến tận Giáo hoàng và sau tận 36 năm, tức là cả đời người con, thi hài ông mới được phép chôn.
Mời cùng thưởng thức các sáng tác cho guitar solo của ông: https://open.spotify.com/album/3lMvMF8yGuiMGyAmp0nYVi
Các sáng tác cho violin và guitar: https://open.spotify.com/album/60HcQFP6GUZn6n3kRcLaL4
27/10/2025
Trịnh Cường guitarist
