22/10/2025
Tấm Cám: Câu chuyện cổ tích với những chi tiết ẩn giấu đẫm máu mà người lớn chưa kể cho bạn nghe
Ai cũng từng nghe về Tấm Cám, câu chuyện “cổ tích” quen thuộc được kể đi kể lại suốt bao đời. Một cô gái mồ côi hiền lành, bị mẹ kế và em cùng cha khác mẹ hãm hại, rồi được Bụt giúp đỡ để cuối cùng sống hạnh phúc. Nhưng đó chỉ là phiên bản nhẹ nhàng mà chúng ta được nghe lúc nhỏ. Trong dân gian, “Tấm Cám” thật sự có nhiều dị bản – và một vài trong số đó, rợn người đến mức không ai ngờ.
Theo các nhà nghiên cứu Nguyễn Đổng Chi và Chu Xuân Diên, trong dị bản được coi là gốc, Tấm không chỉ dừng lại ở việc trả thù. Sau bao lần bị hãm hại – từ chuyện bị giết cá bống, chặt cây xoan cho đến bị đốt khung cửi – cô gái hiền lành năm nào không còn như trước. Tấm đã giết Cám, làm mắm từ xác em, rồi gửi hũ mắm ấy về cho dì ghẻ ăn. Đến khi người mẹ kế hỏi: “Cám đâu rồi hả con?”, Tấm chỉ nhẹ nhàng đáp – lạnh lùng mà ám ảnh: “Mẹ ăn Cám lâu rồi, còn hỏi chi nữa.” Đó không còn là cổ tích ngây thơ, mà là một bản khúc báo oán rợn rùng rợn – nơi cái thiện không chiến thắng bằng tha thứ, mà bằng nghiệp báo và nỗi đau hóa thành sự trừng phạt.
Một dị bản khác lại kể rằng Tấm không sinh ra như người thường. Bà mẹ nuôi của nàng từng nằm mơ thấy nuốt mặt trăng, rồi sau đó mang thai và sinh ra Tấm. Hình ảnh “nuốt trăng” vốn mang ý nghĩa thiêng liêng, tượng trưng cho thiên mệnh, cho linh hồn được lựa chọn. Phải chăng ngay từ khi sinh ra, Tấm đã không chỉ là một con người – mà là biểu tượng của sự chuyển hóa giữa ánh sáng và bóng tối, thiện lương và oán hận?
Từ câu chuyện tưởng chừng chỉ dành cho trẻ con, “Tấm Cám” qua năm tháng đã trở thành tấm gương phản chiếu tâm linh và bản năng sâu thẳm của con người Việt. Ở đó có niềm tin vào điều thiện, có cả bóng tối của oán hờn, có khát vọng công bằng nhưng cũng có cái giá của báo thù.
Và rồi, người ta vẫn tự hỏi: Liệu Tấm có thực sự “ác”? Hay đó chỉ là một linh hồn bị đẩy đến giới hạn cuối cùng của nỗi đau và bất công – để rồi phải dùng chính bóng tối để đòi lại ánh sáng cho mình?