28/07/2025
🤓🤓Góc nhìn về "Performance Thật" và "Performance Ảo": Khi những con số không nói lên toàn bộ câu chuyện 🤓🤓
Chào các bạn đồng nghiệp,
Là một người đã có cơ hội đồng hành cùng sự phát triển của ngành social media tại Việt Nam từ những ngày đầu, tôi muốn chia sẻ một vài suy ngẫm về câu chuyện muôn thuở: "fake performance", hay cụ thể hơn là seeding và các hình thức tương tự. Đây không phải là một bài viết để phán xét, mà là để cùng nhau nhìn nhận vấn đề từ nhiều lăng kính khác nhau.
Kể từ khi Facebook trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống số, khu vực bình luận đã nhanh chóng phát triển từ một tính năng đơn thuần thành một "điểm chạm" quan trọng. Người dùng có xu hướng đọc bình luận để tìm kiếm sự xác thực, những góc nhìn đa chiều, và đôi khi đó mới là nơi quyết định họ có tin vào nội dung của bài đăng hay không.
Trong bối cảnh đó, seeding ra đời với một vai trò ban đầu khá tích cực: trở thành một công cụ chiến thuật để cung cấp thêm thông tin, dẫn dắt và làm "mồi" cho những cuộc thảo luận tự nhiên.
Tuy nhiên, cũng như bất kỳ công cụ nào có sức ảnh hưởng, cách chúng ta sử dụng nó sẽ quyết định giá trị của nó. Việc lạm dụng seeding hay các công cụ tăng tương tác ảo đã tạo ra nhiều luồng ý kiến trái chiều. Thay vì phân định rạch ròi "chính đạo" hay "tà đạo", tôi nghĩ chúng ta nên nhìn vào những động cơ và mục tiêu đằng sau hành động này.
1. Khi các chỉ số định lượng (Quantitative Metrics) trở thành áp lực
Đây là nhóm lý do phổ biến nhất, xuất phát từ áp lực hiệu quả trong kinh doanh:
🎏Cam kết KPI với khách hàng: Trong môi trường cạnh tranh, việc đưa ra những con số cam kết (KPIs) về tương tác là một phần tất yếu của nhiều bản hợp đồng. Để đảm bảo đạt được cam kết này, seeding đôi khi được xem như một "phương án dự phòng" an toàn.
🎏Xây dựng hồ sơ năng lực (Credential): Những con số ấn tượng trong các case study luôn là một lợi thế cạnh tranh mạnh mẽ khi Agency đi thuyết trình với khách hàng mới. Một chiến dịch với hàng ngàn lượt tương tác sẽ có sức nặng hơn những lời trình bày hoa mỹ.
🎏Nhu cầu báo cáo nội bộ của nhãn hàng: Đôi khi, chính phía khách hàng cũng chủ động yêu cầu các hoạt động này để có những báo cáo đẹp, chứng minh với cấp trên hoặc các bên liên quan rằng chiến dịch đang nhận được sự quan tâm lớn từ cộng đồng.
2. Khi seeding là một công cụ chiến thuật (Strategic Tool)
Ở một góc nhìn khác, seeding được sử dụng một cách có chủ đích hơn để phục vụ cho mục tiêu của chiến dịch:
🎏Cung cấp thông tin qua góc nhìn thứ ba: Thay vì để thương hiệu tự nói về mình, việc sử dụng các bình luận "mồi" giúp truyền tải thông tin (tính năng sản phẩm, chương trình khuyến mãi, giải đáp thắc mắc...) một cách tự nhiên và đáng tin cậy hơn.
🎏Tạo hiệu ứng "đám đông" ban đầu: Một bài đăng có sẵn một lượng bình luận nhất định thường dễ thu hút sự chú ý và khuyến khích người dùng dừng lại đọc hơn. Nó đóng vai trò phá vỡ sự im lặng ban đầu, tạo đà cho các tương tác thật tiếp nối.
‼️Hệ lụy không mong muốn trong kỷ nguyên của thuật toán
Dù mục đích là gì, việc lạm dụng seeding và đặc biệt là các công cụ tăng view/comment ảo đang để lại một hệ lụy chung: làm nhiễu tín hiệu của thuật toán.
Các nền tảng mạng xã hội hiện nay không còn phân phối nội dung dựa trên số lượng người theo dõi, mà dựa trên mức độ liên quan (relevance). Thuật toán sẽ phân tích nhóm đối tượng đã tương tác với bài viết để tìm ra điểm chung về nhân khẩu học, sở thích, hành vi... và từ đó tiếp tục phân phối nội dung đến những người tương tự.
Khi chúng ta sử dụng một dàn tài khoản seeding không có đặc điểm chung, hoặc tệ hơn là các tài khoản ảo, thuật toán sẽ bị "bối rối". Nó không thể xác định được đâu là đối tượng mục tiêu thực sự của nội dung.
‼️Về lâu dài, điều này làm giảm khả năng phân phối tự nhiên của kênh, khiến nỗ lực xây dựng nội dung chất lượng sau này trở nên khó khăn hơn. Đáng tiếc, đây là cái giá mà người chịu ảnh hưởng trực tiếp là các Creators, chứ không phải Agency hay Brand trong ngắn hạn.
Lời kết: Câu hỏi lớn về thước đo giá trị
Vấn đề sâu xa hơn nằm ở vòng lặp của ngành: áp lực về những con số "nhanh - dễ - chắc chắn" đôi khi làm lu mờ đi mục tiêu cốt lõi là tạo ra những chiến dịch ý nghĩa, chạm đến cảm xúc thật của người dùng. Chúng ta cần thẳng thắn thừa nhận rằng, không phải ai xem, yêu thích, hay thậm chí đã mua sản phẩm cũng đều có nhu cầu để lại bình luận.
Điều này đặt ra một câu hỏi lớn cho tất cả những người làm nghề: Liệu chúng ta có đang quá phụ thuộc vào những thước đo dễ dàng định lượng nhưng lại thiếu chiều sâu?
Và làm thế nào để chúng ta có thể cùng nhau xây dựng một hệ quy chiếu hiệu quả chuẩn xác hơn, nơi mà sự sáng tạo, thông điệp ý nghĩa và tác động thực sự đến thương hiệu được đánh giá một cách công bằng và xứng đáng hơn là những con số tương tác bề nổi?
Hy vọng những chia sẻ này sẽ mở ra thêm những cuộc thảo luận giá trị. Cảm ơn các bạn đã xem đến đây ☺️