24/07/2025
[‼️NÓNG] 🇹🇭 🔥 🇰🇭 Thái – Campuchia trên bờ vực chiến tranh toàn diện: Việt Nam đứng trước nguy cơ gì?
Sáng nay, khu vực quanh đền Ta Moan Thom – điểm nóng tranh chấp biên giới giữa Thái Lan và Campuchia – lại rung chuyển bởi một đợt giao tranh dữ dội. Phía Thái Lan cáo buộc Campuchia nã pháo vào khu dân cư, khiến nhiều người thương vong. Đáp trả, không quân Thái lập tức điều tiêm kích F-16 tấn công các đơn vị bộ binh Campuchia đang đóng sát biên giới.
Bộ Quốc phòng Campuchia xác nhận tiêm kích Thái Lan đã thả hai quả bom xuống khu vực Wat Kaew Sikkhakirivoraram – địa bàn do Phnom Penh kiểm soát, song chưa công bố chi tiết về thiệt hại. Cả hai bên đều cho rằng đối phương “nổ súng trước”, trong khi mặt trận ngoại giao cũng căng như dây đàn: trục xuất đại sứ, hạ cấp quan hệ xuống mức thấp nhất, đẩy hai nước đến bờ vực của một cuộc chiến toàn diện.
Với Việt Nam, đây không phải là chuyện của người khác. Khi hai quốc gia láng giềng sát nách bắt đầu rút chốt an toàn, sóng xung kích không chỉ dừng lại ở biên giới – mà có thể lan thẳng vào lãnh thổ, kinh tế nước ta.
1️⃣ Điều đầu tiên phải nói đến là an ninh biên giới Tây Nam. Những địa danh như Tây Ninh, Long An, An Giang không chỉ là các tỉnh giáp Campuchia – mà còn là chứng nhân của một thời kỳ đẫm máu cách đây hơn 40 năm, khi quân Khmer Đỏ tràn qua và gây ra thảm sát đẫm máu tại làng Ba Chúc. Nỗi ám ảnh ấy chưa từng nguôi ngoai trong ký ức nhiều người dân miền Tây. Giờ đây, nếu Campuchia chìm vào hỗn loạn, đặc biệt là khi những phần tử cực đoan lợi dụng chiến tranh để hoạt động, Việt Nam không thể loại trừ nguy cơ lịch sử lặp lại theo những cách tinh vi và nguy hiểm hơn.
2️⃣ Song song đó là nguy cơ nhân đạo dưới dạng làn sóng tị nạn tràn sang biên giới. Lịch sử đã chứng minh, chỉ cần vài ngày súng nổ là hàng chục ngàn người có thể bỏ chạy khỏi vùng giao tranh. Đón nhận họ – Việt Nam chắc chắn không thể làm ngơ. Nhưng cùng với sự bao dung là gánh nặng quản lý, từ chi phí cư trú, y tế, an ninh, đến nguy cơ gián điệp, buôn người hoặc khủng bố giả dạng dân thường trà trộn. Một trại tị nạn nếu không kiểm soát chặt sẽ dễ trở thành “vùng xám” – nơi bất ổn từ bên kia biên giới dễ dàng len lỏi vào nội địa.
3️⃣ Về mặt kinh tế, một cuộc chiến ở Campuchia – Thái Lan sẽ là cú đấm vào tham vọng kết nối hạ tầng tiểu vùng Mekong mà Việt Nam đang theo đuổi. Các tuyến giao thương Đông – Tây, các dự án đường bộ, đường sắt xuyên biên giới đều có khả năng đình trệ. Nhiều doanh nghiệp Việt đang đầu tư lớn vào Campuchia trong lĩnh vực viễn thông, tài chính, nông nghiệp… có thể đứng trước nguy cơ đóng băng hoạt động, hoặc phải sơ tán khẩn cấp nhân sự. Còn ở quy mô rộng hơn, các nhà đầu tư quốc tế sẽ dè chừng toàn khu vực, và Việt Nam – dù không trực tiếp nổ súng – cũng sẽ bị kéo vào vòng xoáy tâm lý rủi ro lan rộng.
1 thách thức nữa sẽ đến từ lĩnh vực ngoại giao và đối ngoại chiến lược. Việt Nam có mối quan hệ sâu sắc với cả Campuchia và Thái Lan. Một bên là láng giềng từng nhận sự hỗ trợ chí tình từ Việt Nam để thoát khỏi chế độ Khmer Đỏ; một bên là đối tác chiến lược quan trọng trong khối ASEAN, có quan hệ kinh tế – quốc phòng ngày càng sâu rộng. Khi hai bên rút gươm, Việt Nam không thể chọn phe – nhưng cũng không thể đứng ngoài.
----------------------
🇻🇳 Vậy Việt Nam có thể – và nên làm gì trong tình huống nhạy cảm này?
Đầu tiên, Việt Nam cần tăng cường kiểm soát và tuần tra biên giới, đặc biệt là tại các khu vực nhạy cảm như Tây Ninh, Long An, An Giang… Đây là những nơi từng bị ảnh hưởng nặng nề trong quá khứ và hiện vẫn là cửa ngõ chiến lược. Bộ đội biên phòng, công an và chính quyền địa phương cần nâng mức cảnh báo, sẵn sàng ứng phó trước mọi tình huống phát sinh – từ dòng người tị nạn cho tới các hành vi xâm nhập phi pháp, kích động gây rối hay phá hoại an ninh nội địa.
Nhưng giữ biên cương chỉ là một phần – phần còn lại, Việt Nam phải thực thi bằng ngoại giao khéo léo. Khi lằn ranh giữa Campuchia và Thái Lan bắt đầu đỏ lửa, Việt Nam – như từng nhiều lần trước đây – không chọn phe. Campuchia là láng giềng từng gắn bó máu thịt, Thái Lan là đối tác chiến lược quan trọng. Chính vì vậy, Việt Nam không chọn bên – mà chọn vai: vai trò của người xúc tác cho hòa bình, giữ nhịp, hòa giải và làm điểm tựa ổn định giữa vùng nước xoáy cảm xúc. Nhưng để thực sự giữ được vai trò đó, Việt Nam cần sử dụng toàn bộ sự mềm dẻo và tinh tế trong ngoại giao.
Bởi hơn ai hết, Việt Nam hiểu cái giá phải trả cho chiến tranh. Và hơn ai hết, chúng ta mong rằng Campuchia và Thái Lan – hai người bạn, hai đối tác quan trọng của Việt Nam – sẽ sớm kiềm chế, đối thoại và tìm được tiếng nói chung, bởi không ai muốn thấy máu đổ trên mảnh đất Đông Dương thêm một lần nào nữa.