https://www.facebook.com/109830027068817/

Kha Không Rác, Tỉnh Tây Ninh (2025)

04/09/2025

Bảo vệ mùa màng trước đàn voi từng là một bài toán nan giải ở một số quốc gia châu Phi. Một thời gian dài, voi bị xua đuổi bằng rào sắt, hố sâu, thậm chí bằng súng và bẫy.

Để giải quyết mối quan hệ ngày càng căng thẳng này, nhà động vật học Lucy King (Giám đốc chương trình tại Tổ chức bảo tồn Voi - Save the Elephants) đã thử một ý tưởng độc đáo. Đó là treo các tổ ong cách nhau khoảng 10 mét quanh bìa ruộng để ngăn voi. Kết quả nghiên cứu cho thấy: voi cực kỳ sợ ong, bởi chúng bị tổ ong chích ngay ở vòi, vùng rất nhạy cảm khiến chúng đau đớn và phải bỏ chạy. Riêng tiếng ong vo ve cũng đủ khiến voi tránh xa.

Năm 2009, mô hình được thử nghiệm ở một số khu vực trồng trọt và thành công, từ đó hình thành dự án Elephants & Bees Project. “Hàng rào tổ ong” đã được triển khai ở Kenya, Botswana, Mozambique, Tanzania, Uganda và cả Sri Lanka. Các nghiên cứu cho thấy mô hình này ngăn chặn hơn 80% số vụ voi vào ruộng, có nơi giảm tới 91% xung đột..

Dự án này không chỉ giúp nông dân giữ được mùa màng mà còn có thêm thu nhập từ mật ong. Ngoài ra, ong còn giúp thụ phấn, nâng cao năng suất cây trồng.

Hàng rào tổ ong còn được xem là một bước tiến quan trọng trong việc giải quyết mối quan hệ căng thẳng giữa người và voi, vốn từng dẫn đến thương vong. Khi mùa màng được bảo vệ, mật ong mang lại lợi ích, người dân ít thù địch hơn với voi. Đây là minh chứng rõ ràng: nếu biết lắng nghe và tận dụng tự nhiên, con người có thể tìm thấy giải pháp vừa giữ sinh kế, vừa bảo vệ đa dạng sinh học.

✍️ Bài:
Nguồn tham khảo: Save the Elephants, Oxford University, AP News, Wild Survivors, Esri ArcUser.
-
📌 Bài viết được thực hiện bởi Kha Không Rác, nếu bạn thấy hữu ích và muốn chia sẻ, đừng quên ghi nguồn nhé!

🌱 Nếu bạn cũng đang tìm cách sống chậm lại, xanh và sạch hơn một chút mỗi ngày, hãy theo dõi Fanpage “Kha Không Rác” nha!

03/09/2025

Trong dịp đại lễ Quốc khánh 2/9, mạng xã hội xôn xao với tin đồn rằng có sự hỗ trợ công nghệ “làm tan mây” để bầu trời quang đãng trong những giờ phút quan trọng. Sự thật thế nào thì chưa ai xác nhận, nhưng điều này gợi ra một câu hỏi thú vị: liệu con người có thể can thiệp để kiểm soát mưa?

Thực tế, trên thế giới công nghệ này không còn xa lạ. Theo Encyclopaedia Britannica (bách khoa toàn thư uy tín hàng đầu thế giới), công nghệ này được gọi là gieo mây (cloud seeding) ra đời từ những năm 1940.

Nguyên lý chung là rải các chất như bạc iodide, đá khô hoặc muối khô vào vùng mây để chúng trở thành hạt nhân ngưng tụ, khiến hơi nước kết lại thành giọt mưa hoặc tinh thể băng. Nhờ vậy, mưa sẽ rơi sớm hơn hoặc rơi ở nơi khác, thay vì đúng lúc và đúng chỗ một sự kiện đang diễn ra.

Nhiều năm qua, chính quyền Moscow, Nga thường sử dụng máy bay rải hóa chất (chủ yếu bạc iodide, đá khô và một số hợp chất khác) để mưa rơi trước khi mây đến Quảng trường Đỏ nhằm giữ trời quang cho lễ duyệt binh Ngày Chiến thắng (APNews đưa tin).

Tờ The Guardian xác nhận, Văn phòng Điều tiết Khí tượng Bắc Kinh, Trung Quốc từng điều động các tên lửa và pháo bắn đầy bạc iodide vào mây xung quanh Thủ đô để đảm bảo trời quang trong suốt Olympic Bắc Kinh 2008.

Tại Anh, công ty Oliver’s Travels gọi ý một dịch vụ độc đáo cho các cặp đôi chuẩn bị cưới: thuê nhóm chuyên gia khí tượng và phi công, dùng máy bay rải bạc iodide để làm tan mây và đảm bảo lễ cưới ngoài trời không bị mưa phá hỏng. Dịch vụ này yêu cầu lên kế hoạch trước khoảng 3 tuần, với giá khởi điểm gần 100,000 USD.

Dĩ nhiên, đây không phải “phép màu”. Hiệu quả phụ thuộc vào dữ liệu dự báo, vào khả năng xác định đúng vùng mây và đúng thời điểm. Chi phí cũng không hề nhỏ, chưa kể những tranh luận về tác động môi trường khi dùng bạc iodide. Nhưng không thể phủ nhận, với những sự kiện mang tầm quốc gia, một bầu trời xanh trong nhiều khi là yếu tố được “chuẩn bị” chứ không hoàn toàn phó mặc cho tự nhiên.

Công nghệ đang ngày càng tiến gần hơn đến khả năng can thiệp vào chính điều vốn xưa nay được xem là bất khả kháng: thời tiết. Và vì thế việc giữ cho bầu trời trong xanh trong một sự kiện trọng đại là điều có thể xảy ra, nếu có đủ nguồn lực và kỹ thuật.

✍️ Bài:
Nguồn tham khảo: Encyclopaedia Britannica; WebMD; Wikipedia (Cloud seeding); AP News; The Guardian; ScienceAlert.
-
📌 Bài viết được thực hiện bởi Kha Không Rác, nếu bạn thấy hữu ích và muốn chia sẻ, đừng quên ghi nguồn nhé!

🌱 Nếu bạn cũng đang tìm cách sống chậm lại, xanh và sạch hơn một chút mỗi ngày, hãy theo dõi Fanpage “Kha Không Rác” nha!

01/09/2025

Ở Măng Đen có một hành trình xanh được viết nên bằng chính sự nhiệt huyết của những người trẻ. Từ một lời kêu gọi giản dị trên mạng xã hội, chị Trương Hải Yến và anh Phạm Văn Quyết (những người khởi xướng cho hoạt động này) đã rời bỏ công việc ổn định ở phố thị bắt đầu dựng một vườn ươm trong ngôi nhà bỏ hoang. Từ những cây non đầu tiên, phong trào “Phủ xanh Măng Đen” ra đời với khát vọng vá lại những quả đồi trọc loang lổ vì rừng bị chặt phá.

Chỉ trong năm đầu tiên, nhóm đã trồng được hơn 20.000 cây. Đến giai đoạn 2021 - 2022, con số ấy tăng lên 80.000 cây, gồm nhiều loài cây như: thông, dổi, mai anh đào, mimosa, sưa, mít Thái, kơnia… Không chỉ dừng ở việc phủ xanh, nhóm còn chuyển hướng sang trồng cây bản địa hữu dụng, vừa giữ đất, vừa mang lại sinh kế bền vững cho người dân.

Điều đặc biệt của “Phủ xanh Măng Đen” nằm ở cách làm. Những bạn trẻ lập nên Vườn ươm 0₫ Xanh+, nơi cây giống được trao đi miễn phí cho bất kỳ ai yêu cây bản địa. Hơn 200 tình nguyện viên từ khắp nơi tìm về Măng Đen để cùng nhau gieo trồng. Nhiều bạn trẻ ở xa, dù chưa từng đặt chân đến, vẫn gửi hạt giống, góp quỹ hay đơn giản là lan tỏa tinh thần gieo mầm xanh. Dần dần, hoạt động lan rộng vào trường học: mỗi buổi ngoại khóa trở thành dịp để học sinh tự tay gieo cây và học cách yêu rừng.

Chỉ sau 3 năm, phong trào đã gieo trồng và trao tặng khoảng 100.000 cây xanh. Con số ấy trở thành dấu mốc đáng nhớ, nhưng quan trọng hơn chính là nguồn cảm hứng: nhiều người trẻ bắt đầu nghĩ đến chuyện sống xanh, hay tự tay gieo một hạt cây cho nơi mình gắn bó.

“Phủ xanh Măng Đen” vì thế không chỉ là một nhóm trồng cây. Đó là một lựa chọn sống, rời phố về rừng để sống thật; là một mô hình cộng đồng nơi cây con được trao đi không điều kiện; và là một niềm tin rằng ai cũng có thể bắt đầu từ một cây nhỏ, để rồi lan thành cả một cánh rừng.

Những năm gần đây, Măng Đen cũng chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ: năm 2024, thị trấn đón hơn 1,2 triệu lượt du khách, mang lại khoảng 420 tỷ đồng doanh thu từ du lịch. Định hướng du lịch sinh thái bền vững của địa phương càng thêm ý nghĩa khi gắn với những phong trào cộng đồng như Phủ xanh Măng Đen.
-
🌳 “Người Việt trồng rừng” – loạt bài của kể về những người hồi sinh đất bằng đôi tay và niềm tin.

Nguồn tham khảo: Báo Nhân Dân, Dân trí, Tuổi Trẻ, VOV Giao Thông, Báo Pháp Luật Việt Nam, Fanpage Phủ Xanh Măng Đen.

30/08/2025

Tính riêng 5 tháng đầu năm 2025, điện mặt trời đã đóng góp hơn 11,7 tỷ kWh, chiếm gần 10% sản lượng điện toàn quốc. Con số này cho thấy loại hình năng lượng tái tạo này không còn xa lạ với nhiều người Việt Nam

Không thể phủ nhận lợi ích của loại hình năng lượng tái tạo này: từ việc giảm hóa đơn tiền điện, tận dụng nguồn nắng sẵn có, cho đến góp phần cắt giảm khí thải. Tuy vậy, để sở hữu một hệ thống điện áp mái vẫn còn là câu chuyện xa vời với nhiều hộ gia đình, do chi phí đầu tư cao, mái nhà cần đủ rộng… Với những căn hộ chung cư thì điều này gần như bất khả thi.

Giữa những giới hạn đó, điện mặt trời ban công được xem như một giải pháp “vừa đủ”. Chỉ cần một đến hai tấm pin nhỏ gọn treo ngoài lan can, kèm theo bộ biến đổi điện rồi cắm thẳng vào ổ điện trong nhà. Dòng điện tạo ra được dùng ngay lập tức, không dư thừa, không cần thủ tục hòa lưới phức tạp.

Tại châu Âu, mô hình này đang lan rộng, ở Đức đã có gần một triệu hộ gia đình lắp đặt. Điều khiến nhiều người lựa chọn không chỉ là khoản tiền điện tiết kiệm được, mà còn là cảm giác tự chủ năng lượng, tự tạo ra dòng điện cho chính căn hộ của mình.

Tại Việt Nam, điện mặt trời ban công được thí điểm tại tòa nhà Diamond Lotus Riverside (TP Hồ Chí Minh). Ước tính hệ thống điện mặt trời ban công có thể sản xuất trung bình 52 kWh điện mỗi tháng, đủ để vận hành Wi-Fi, laptop, quạt hay tủ lạnh mini. Với ban công hướng nắng tốt, sản lượng thậm chí có thể đạt gần 1.100 kWh mỗi năm.

So với nhiều quốc gia châu Âu, Việt Nam có lợi thế với số giờ nắng trong năm lớn, đầy tiềm năng phát triển năng lượng tái tạo. Nếu chỉ 10% trong số hơn 320.000 căn hộ tại TP.HCM lắp đặt, thành phố sẽ có thêm 20–35 GWh điện sạch mỗi năm. Để dễ hình dung, một bộ ban công điện mặt trời có thể giúp “bù đắp” lượng khí thải tương đương gần một năm di chuyển của một chiếc xe máy trong gia đình (~ 8.000km).

Điện mặt trời ban công có thể trở thành một lựa chọn xanh đầy triển vọng của đô thị; nơi mỗi ban công, dù nhỏ bé, cũng góp phần vào bức tranh năng lượng sạch chung.

📌Tụi mình đang triển khai fanpage cung cấp thông tin về điện mặt trời ban công. Mọi người quan tâm đến năng lượng sạch trong gia đình, hãy follow page Ban Công Có Nắng (link: https://www.facebook.com/share/16Hjwhjw18/?mibextid=wwXIfr) để cập nhật những thông tin mới nhất nhé!

29/08/2025

Mọi người hay nghĩ rằng “sống xanh” là một khái niệm mới, nhưng nếu nhìn lại, ông bà chúng ta từ lâu đã có những giải pháp giản dị mà bền vững, như việc làm ra dầu dừa từ loại cây gần gũi, thân thương trong vườn nhà.

Ở quê, dầu dừa thường được nấu thủ công từ nạo cơm dừa, đun sôi rồi tách lấy dầu (thắng dầu dừa). Thứ dầu vàng nhạt, thoảng hương dừa ấy từng làm nên hương vị của nhiều món ăn và khi chưa có điện, còn được dùng để thắp sáng. Nó là dấu ấn của lối sống biết tận dụng thiên nhiên.

Ngày nay, dầu dừa vẫn được ưa chuộng trong làm đẹp, giúp dưỡng tóc, dưỡng da, làm mềm môi, tẩy tế bào chết, chống lão hoá nhờ vitamin E và axit lauric. Dầu dừa còn tốt cho sức khoẻ vì chứa MCTs – dạng chất béo dễ chuyển hoá thành năng lượng, có lợi cho tim mạch và não bộ.

Ngày nay, công nghệ hiện đại đưa dầu dừa trở lại với diện mạo tinh khiết hơn: dầu dừa ép lạnh, giữ trọn dưỡng chất mà không cần qua nhiệt.

Theo đó, cùi dừa sau khi lấy ra được xay với nước, lọc rồi để tách dầu trong 1–2 ngày, cho ra loại dầu trong vắt, hầu như không mùi và giữ nguyên dưỡng chất. Nhưng dù làm thủ công hay hiện đại, điều quan trọng là dầu dừa vẫn còn chỗ đứng, trở thành niềm vui của nhiều bà con nông dân xứ dừa.

Nhiều người trẻ tìm đến dầu dừa như một sản phẩm xanh, thay thế cho mỹ phẩm công nghiệp hay dầu ăn tinh luyện. Không chỉ như một sản phẩm làm đẹp hay nấu ăn, mà còn như một biểu tượng của sự trở về với thiên nhiên.

Từ ngọn đèn dầu của ngày xưa đến chai dầu dừa ép lạnh hôm nay, sợi dây kết nối vẫn còn nguyên vẹn. Nhắc nhở chúng ta rằng nhiều giải pháp bền vững không hề mới, mà đã nằm trong nếp sống cha ông từ lâu, chỉ cần chúng ta biết nhìn lại và gìn giữ.

✍️ Bài:
Hình: Yêu Bếp, BlogAnChoi
-
📌 Bài viết được thực hiện bởi Kha Không Rác, nếu bạn thấy hữu ích và muốn chia sẻ, đừng quên ghi nguồn nhé!

🌱 Nếu bạn cũng đang tìm cách sống chậm lại, xanh và sạch hơn một chút mỗi ngày, hãy theo dõi Fanpage “Kha Không Rác” nha!

28/08/2025

Nhiều vườn cây ăn trái ở miền Tây, người ta không dùng thuốc trừ sâu mà lại “nuôi” kiến vàng để giữ cho trái cây ngọt hơn.

Nghe có vẻ lạ, nhưng cách làm này đã được kiểm chứng ở nhiều nơi. Kiến vàng là thiên địch tự nhiên của sâu, rệp, nhện đỏ… những loài thường làm cây yếu đi, trái kém ngọt. Khi có kiến vàng, vườn ít sâu bệnh, cây khỏe mạnh, dinh dưỡng tập trung nhiều hơn vào quả.

Nông dân còn nhận thấy những vết cắn nhỏ của kiến trên trái lại khiến quả hút thêm chất để phục hồi, nhờ vậy mà ruột ngọt, mọng nước hơn.

Không chỉ là kinh nghiệm dân gian, hiện tượng này đã được các viện nghiên cứu và người nông dân ghi nhận. Tại những vườn cam sành ở Vĩnh Long, mô hình nuôi kiến vàng giúp cam ngọt, giảm hẳn sâu bệnh, không cần dùng thuốc hóa học. Trái thu hoạch có ruột mọng nước, vị đậm đà hơn trước (theo Foodmap).

Anh Lê Quang Toại chủ vườn cam chia sẻ trên Báo Sóc Trăng, sau vài tháng đưa kiến vàng vào vườn, sâu bệnh hầu như biến mất, trái cam bóng đẹp và “ngọt hơn rõ rệt”.

Theo nghiên cứu của Viện KHKT Nông nghiệp miền Nam, đề tài nhân nuôi kiến vàng khẳng định việc áp dụng mô hình này giúp tăng chất lượng trái cây, giảm chi phí thuốc bảo vệ thực vật, đồng thời cải thiện độ ngọt.

Không chỉ ở Việt Nam, nhiều nước Đông Nam Á cũng có truyền thống dùng kiến vàng trong các vườn xoài, vải, cam quýt. Từ một loài côn trùng bản địa, người nông dân đã tìm ra cách cộng sinh với thiên nhiên như một hướng đi bền vững, vừa ít hoá chất, vừa nâng cao chất lượng nông sản.

✍️ Bài:
Nguồn tham khảo: Báo Nông nghiệp & Môi trường; Foodmap; Báo Sóc Trăng; Sức khỏe & Đời sống; Wikipedia – Weaver ant.
-
📌 Bài viết được thực hiện bởi Kha Không Rác, nếu bạn thấy hữu ích và muốn chia sẻ, đừng quên ghi nguồn nhé!

🌱 Nếu bạn cũng đang tìm cách sống chậm lại, xanh và sạch hơn một chút mỗi ngày, hãy theo dõi Fanpage “Kha Không Rác” nha!

27/08/2025

Ấm lòng máy đổi chai nhựa lấy thức ăn cho chó mèo hoang ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Tại nhiều thành phố ở Thổ Nhĩ Kỳ, người dân có thể bỏ các loại rác thải như: chai nhựa, lon kim loại… vào những chiếc máy đặc biệt, gọi là MamaMatik (máy đổi chai nhựa lấy thức ăn cho chó mèo hoang). Ngay sau đó, máy sẽ nhả ra một phần thức ăn hoặc nước sạch cho chó mèo lang thang.

Những chiếc máy này hoạt động bằng năng lượng mặt trời. Chi phí thức ăn được bù đắp nhờ việc tái chế chai nhựa thu về. Nhờ vậy, chúng vừa giúp giảm rác thải, vừa mang lại nguồn thức ăn cho hàng ngàn con vật bị bỏ rơi ngoài đường phố.

Ở thành phố Ankara, sau khi lắp đặt máy, báo cáo cho thấy tỷ lệ tử vong của chó hoang giảm từ 10% đến 12%, đồng thời môi trường công cộng cũng trở nên sạch hơn nhờ lượng rác thải được giảm đáng kể.

Công ty Pugedon là đơn vị phát minh và triển khai những chiếc máy MamaMatik. Sáng kiến này đã nhận giải thưởng Index Award 2017 – vinh danh các thiết kế giải quyết vấn đề xã hội quan trọng. Thiết bị này còn được xem là “mô hình thiết kế xã hội” xuất sắc và lan tỏa sang nhiều thành phố, quốc gia khác.

Người dân khi dừng lại bỏ một chai nhựa vào máy, không chỉ góp phần giữ sạch môi trường, mà còn cảm thấy mình đang trực tiếp giúp một con vật bị bỏ rơi được no bụng. Một hành động nhỏ nhưng mang lại giá trị kép cho cả thiên nhiên và động vật.

✍️ Bài:
Nguồn tham khảo: Daily Sabah, Time, Spiegel International, PrinceEa, Now I Know, Pugedon.
-
📌 Bài viết được thực hiện bởi Kha Không Rác, nếu bạn thấy hữu ích và muốn chia sẻ, đừng quên ghi nguồn nhé!

🌱 Nếu bạn cũng đang tìm cách sống chậm lại, xanh và sạch hơn một chút mỗi ngày, hãy theo dõi Fanpage “Kha Không Rác” nha!

26/08/2025

Trước giờ, chúng ta chỉ biết đến bốn mùa chính của tự nhiên: xuân, hạ, thu, đông hay những vòng tuần hoàn quen thuộc như mùa mưa, mùa khô. Thế nhưng, trong một kỷ nguyên mà tác động của con người chi phối hệ sinh thái toàn cầu, giới khoa học cảnh báo rằng Trái Đất đang dần hình thành thêm những “mùa nhân tạo”, lặp lại hằng năm và gây ra những hệ lụy khó lường.

Theo một nghiên cứu mới của nhóm học giả tại Trường Kinh tế và Khoa học Chính trị London (LSE), được công bố trên Progress in Environmental Geography (2025), con người đang góp phần tạo ra những “mùa khí hậu” mới đáng lo ngại. Trong số đó, gây chú ý nhất là “mùa khói mù” và “mùa rác thải”.

Ở Đông Nam Á, mỗi năm từ tháng 6 đến tháng 9, khói từ cháy rừng và đốt than bùn bao trùm Malaysia, Indonesia, lan sang cả Singapore và miền Nam Thái Lan. Một nghiên cứu đăng trên Tạp chí Địa lý Nhiệt đới Singapore vào năm 2024 gọi hiện tượng này là mùa khói mù, vì nó lặp lại đều đặn và tác động nặng nề tới sức khỏe cộng đồng. Cùng thời điểm, Bắc Mỹ cũng chứng kiến mùa cháy rừng kéo dài, khiến khói bay xa đến tận New York, buộc chính quyền phải phát cảnh báo y tế.

Còn tại Bali (Indonesia), từ tháng 12 đến tháng 3, sóng biển đều đặn dạt hàng tấn rác nhựa vào bờ. Người dân địa phương quen gọi là “garbage season” (mùa rác thải). Hiện tượng tương tự được ghi nhận ở Philippines, Florida và nhiều bãi biển khác, khi hải lưu đưa rác dạt vào đúng một chu kỳ cố định.

Thực tế, “mùa nhân tạo” không phải khái niệm hoàn toàn mới. Thập niên 1980, giới khoa học từng cảnh báo về “mùa thủng ozone”, giai đoạn mùa xuân Nam bán cầu khi lỗ thủng tầng ozone ở Nam Cực mở rộng mạnh nhất. Hiện tượng này được NASA và WMO theo dõi hằng năm và chính là lý do cộng đồng quốc tế ký Nghị định thư Montreal (1987) để loại bỏ dần khí CFCs, giúp dần phục hồi tầng ozone. Đây là ví dụ điển hình cho một “mùa nhân tạo” được công nhận chính thức và có hành động toàn cầu ngăn chặn.

Không chỉ xuất hiện thêm mùa mới, nhiều mùa quen thuộc đang biến mất hoặc lệch nhịp. Ở dãy Andes hay Rockies, mùa đông có tuyết đang ngắn lại. Tại châu Âu, mùa hè không chỉ dài hơn mà còn gay gắt bất thường, với những đợt nắng nóng cực đoan. Hiện tượng này được ghi nhận trong báo cáo Tình trạng khí hậu châu Âu năm 2023 do Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) công bố.

Ở Việt Nam, giới khoa học cũng cảnh báo về một “mùa ô nhiễm không khí mùa đông” tại miền Bắc, khi hiện tượng nghịch nhiệt khiến nồng độ bụi mịn tăng cao gấp nhiều lần.

Những biến đổi này đang phá vỡ chu kỳ sinh học của nhiều loài. Chim biển thay đổi mùa làm tổ, ngư dân mất mùa cá, nông dân đối mặt với mùa mưa đến muộn hoặc kết thúc sớm hơn.

Điều đáng nói là các “mùa nhân tạo” này có chu kỳ rõ rệt và ngày càng lặp lại đều đặn. Các nhà khoa học nhấn mạnh: việc đặt tên cho những mùa này là cách để chúng ta nhận diện và đối diện với sự thật rằng khí hậu Trái Đất đã và đang bị con người định hình theo một lịch trình mới.

Nếu không thay đổi, một ngày nào đó, những từ như “mùa rác”, “mùa khói” sẽ không còn gây bất ngờ nữa. Chúng sẽ mặc nhiên được coi là những mùa chính thức trong đời sống thường nhật. Và khi đó, chúng ta sẽ phải làm quen với một Trái Đất có lịch khí hậu không chỉ do thiên nhiên quyết định, mà còn mang dấu ấn của chính con người.

✍️ Bài:
Nguồn tham khảo: Seasons and the Anthropocene – London School of Economics (2025); Singapore Journal of Tropical Geography (2024); NASA & WMO; State of the Climate in Europe 2023 – WMO/Copernicus; Nghiên cứu ô nhiễm không khí mùa đông tại Hà Nội.
-
📌 Bài viết được thực hiện bởi Kha Không Rác, nếu bạn thấy hữu ích và muốn chia sẻ, đừng quên ghi nguồn nhé!

🌱 Nếu bạn cũng đang tìm cách sống chậm lại, xanh và sạch hơn một chút mỗi ngày, hãy theo dõi Fanpage “Kha Không Rác” nha!

25/08/2025

Trường mầm non rừng (Forest Kindergarten) là mô hình giáo dục ra đời ở Đan Mạch từ những năm 1950. Đến nay, mô hình này đã lan rộng ra Đức, Nhật, Mỹ và nhiều quốc gia khác.

Lớp học ở đây không bị giới hạn bởi phòng ốc và bàn ghế. Mọi hoạt động từ vui chơi, học tập đến nghỉ ngơi của các em học sinh đều diễn ra ngoài trời, để thiên nhiên vừa là không gian vừa là giáo trình.

Một ngày của trẻ ở mầm non rừng bắt đầu bằng việc cùng thầy cô đi sâu vào rừng, như một chuyến phiêu lưu. Ở đó, trẻ đếm quả thông để học toán, quan sát côn trùng để học sinh học, dựng lều bằng cành cây để rèn kỹ năng sinh tồn.

Trẻ học cách nhận biết các loài cây cỏ, côn trùng, động vật bằng việc tận mắt quan sát và trực tiếp chạm vào chúng; theo dõi sự đổi thay của thiên nhiên qua từng mùa và cảm nhận rõ rệt những biến chuyển của thời tiết.

Những bài học đọc sách, nghe nhạc, múa hát giờ đây cũng diễn ra trên bãi cỏ hoặc dưới bóng cây. Giáo viên ở trường mầm non rừng trao cho trẻ cơ hội tự dẫn dắt hành trình của chính mình, họ chỉ quan sát, can thiệp khi cần.

Một nghiên cứu của Đại học Copenhagen chỉ ra rằng việc học ngoài trời đặc biệt hữu ích với những trẻ gặp khó khăn về hành vi: các em biết cách ứng phó tốt hơn, có thêm động lực học tập và tiến bộ rõ rệt trong các kỹ năng. Không chỉ vậy, trường mầm non rừng còn kết nối giữa trẻ và thiên nhiên. Khi được sống và trải nghiệm hằng ngày giữa cây cỏ, đất trời, trẻ dần hình thành ý thức chăm sóc và bảo vệ môi trường một cách tự nhiên nhất.

✍️ Bài:
Nguồn tham khảo: UNESCO Courier, Wikipedia – Forest Kindergarten, Growing Wild Forest School, Apolitical.
-
📌 Bài viết được thực hiện bởi Kha Không Rác, nếu bạn thấy hữu ích và muốn chia sẻ, đừng quên ghi nguồn nhé!

🌱 Nếu bạn cũng đang tìm cách sống chậm lại, xanh và sạch hơn một chút mỗi ngày, hãy theo dõi Fanpage “Kha Không Rác” nha!

24/08/2025

Có những người phụ nữ đã dành cả đời để trồng và giữ rừng ngập mặn. Hơn bốn mươi năm nay, họ bám biển, làm xanh bãi bồi, biến những triền đất mặn thành lá chắn trước bão tố.

Những người phụ nữ miền biển Thụy Hải, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình (nay là Hưng Yên) bắt đầu công việc trồng rừng vào nửa đêm, khi thủy triều rút. Chị em rời nhà, lội hàng cây số xuyên qua bãi bồi để ra tới mép biển. Ngọn đèn pin le lói soi đường, còn tiếng cười là cách để nhận ra nhau trong bóng tối. Họ tranh thủ cắm cọc, buộc chặt từng gốc cây để đến khi nước lên, cây vẫn đứng vững. Có khi phải làm tới trưa hôm sau, rồi lại quay về tiếp tục công việc thường ngày.

Đây là việc nặng nhọc, nam giới ít người theo, nhưng phụ nữ Thụy Hải lại coi như một bổn phận. “Không có rừng, thì chúng tôi cũng không còn chỗ mà sống”, họ bảo vậy.

Trong đội phụ nữ đó, bà Tô Thị Minh bắt đầu đi trồng rừng từ năm 16 tuổi, nay đã ngoài bảy mươi, bà vẫn cùng đồng đội lội nước ra biển mỗi mùa. Bà từng chứng kiến năm 1984, bão lớn làm vỡ đê, nhà cửa tan hoang. Nếu không có rừng chắn sóng, người dân khó mà đứng vững trước bão tố. Cũng từ những ký ức ấy, bà hiểu: trồng rừng là cách để giữ lấy sự sống.

Ban đầu, người dân trồng vẹt nhưng cây thấp, dễ đổ. Sau này họ tìm ra bần chua, loại cây cao hàng chục mét, rễ thở toả ra vững chắc. Cây bần đã trở thành “bức tường xanh” chắn sóng, thậm chí đứng vững cả trước cơn bão cấp 12. Rừng không chỉ là lá chắn, nó là nơi trú ngụ của thủy sinh, là chỗ kiếm ăn của tôm cá và là nguồn sống nuôi cả làng.

Năm 2017, một dự án công nghiệp định lấy hàng trăm héc-ta bãi bồi, trong đó có 150 ha rừng ngập mặn. Người dân đã đồng lòng phản đối. Nhờ sự kiên quyết ấy, dự án buộc phải dừng. Từ đó, rừng càng được chính quyền và người dân coi trọng, diện tích được mở rộng, chất lượng cải thiện. Những cánh rừng giờ đây vừa chắn sóng, vừa góp phần xây dựng nông thôn mới.

Hơn bốn mươi năm qua, những người phụ nữ Thụy Hải đã để lại một di sản xanh trải dài trên bãi bồi. Giờ đây, con cháu họ lớn lên trong không khí trong lành, với sinh kế ổn định từ biển. Bà Minh bảo, bà sẽ trồng rừng đến hết đời và dặn dò con cháu tiếp tục công việc ấy. Với những người ở đây, rừng là hơi thở, là chỗ dựa của cả cộng đồng.
-
🌳 “Người Việt trồng rừng” – loạt bài của kể về những người hồi sinh đất bằng đôi tay và niềm tin.

Nguồn tham khảo: Báo Thanh Niên; Báo Thái Bình; Cổng thông tin huyện Thái Thụy; Báo Tuổi Trẻ.

23/08/2025

Ở Sài Gòn có một phiên chợ quê giữa phố, được duy trì suốt hơn 15 năm qua như một lát cắt ký ức làng quê và một nếp sống tử tế. Chợ không nhằm kiếm lời, mà để kết nối nông sản sạch, đồ thủ công truyền thống với người tiêu dùng, đồng thời gìn giữ ký ức quê và nuôi dưỡng văn hoá gia đình.

Mỗi sáng Chủ nhật, tại Hội Quán Các Bà Mẹ (số 7 Nguyễn Thị Minh Khai, phường Bến Nghé, Quận 1 cũ), sân chợ lại vang lên tiếng rổ tre lách cách, tiếng chảo bánh lèo xèo, mùi khoai mì, khoai lang thoảng gió. Dưới bóng cây đa cổ thụ, một phiên chợ nhỏ nhóm họp, mang theo cả âm thanh, sắc màu và hơi thở quê nhà.

Người bán ở đây không phải thương lái mà là nông dân, nghệ nhân. Mỗi sản phẩm họ mang đến đều gắn với câu chuyện: gạo hữu cơ từ Đồng Tháp, mật ong rừng Đắk Lắk, trứng gà thả vườn Long An, mây tre đan Bến Tre, thổ cẩm Bình Phước…

Chợ cũng không đặt nặng lợi nhuận. Giá bán thường sát với giá vốn, phần dư nếu có quay lại nuôi dưỡng hoạt động cộng đồng: lớp gói bánh, lớp hát ru, workshop đan giỏ…

Bao bì ở đây mộc mạc, thân thương như: giỏ tre, túi vải, lá chuối. Người đến chợ ngoài mua đồ còn ngồi uống trà, trò chuyện như hàng xóm. Trẻ con ríu rít vẽ nón lá, nhảy lò cò, chơi đồ hàng.

Từ vài chiếc bàn tạm ban đầu, hơn 15 năm qua Chợ Quê giữa phố đã thành điểm hẹn quen thuộc, mà tinh thần thì vẫn vẹn nguyên: “mua tận gốc, bán tận ngọn”, giữ sự tử tế giữa người với người.

Có lẽ vì vậy mà mỗi lần chợ tan, hình ảnh đọng lại vẫn là những chiếc giỏ tre, túi vải đầy rau củ theo bước chân những người phụ nữ ra về; những vệt phấn nhảy lò cò còn vương trên sân; và trong lòng mỗi người, một cảm giác quê còn nguyên vẹn giữa phố thị.

✍️ Bài: Kha Không Rác
Thông tin tham khảo: Tạp chí Nông Thôn Việt, hình Hội quán Các bà mẹ.
-
📌 Bài viết được thực hiện bởi Kha Không Rác, nếu bạn thấy hữu ích và muốn chia sẻ, đừng quên ghi nguồn nhé!

🌱 Nếu bạn cũng đang tìm cách sống chậm lại, xanh và sạch hơn một chút mỗi ngày, hãy theo dõi Fanpage “Kha Không Rác” nha!

22/08/2025

Trong giới khoa học, hải ly từ lâu được gọi là “kỹ sư hệ sinh thái”. Chỉ bằng bản năng gặm gỗ và xếp cành, loài gặm nhấm này đã dựng nên những con đập tự nhiên vững chãi giữa rừng, có sức mạnh điều tiết dòng chảy khiến con người phải kinh ngạc.

Nghiên cứu của các nhà khoa học cho thấy, đập hải ly làm dòng nước chảy chậm lại, giữ lại bùn đất và chất bẩn, nước ngầm cũng có thêm thời gian thấm xuống đất. Nhờ đó, chất lượng nước đầu nguồn được cải thiện, tình trạng xói mòn giảm hẳn và những vùng ngập quanh đập trở thành nơi trú ngụ của cá, chim, côn trùng.

Các nghiên cứu ở Anh và Bắc Mỹ đo lường được rằng: Hệ thống đập hải ly có thể giảm lưu lượng lũ trung bình tới 60%. Các hồ chứa nhỏ mà hải ly tạo ra giúp giảm lũ bằng cách làm chậm, dàn trải và phân tán dòng chảy.

Tổ chức Nature Trust of BC từng gọi hải ly là “những kỹ sư thầm lặng”, bởi sự hiện diện của chúng giúp tạo ra những vùng đất ngập nước giàu đa dạng sinh học. Nhiều chuyên gia còn ghi nhận rằng ở những khu vực có hải ly, hệ sinh thái chịu tác động ít hơn trước hạn hán và cháy rừng.

Hải ly làm đúng vai trò của nó trong vòng tuần hoàn tự nhiên. Tuy nhiên, với con người, sự hiện diện của chúng đôi khi lại gây phiền toái. Đập hải ly có thể làm ngập đồng ruộng, cản trở đường sá, gây phiền toái cho hệ thống thoát nước hay thậm chí ảnh hưởng tới dòng di cư của cá hồi. Chính vì thế mà ở nhiều nơi, người ta vừa nỗ lực bảo tồn hải ly, vừa tìm cách kiểm soát tác động của chúng để tránh xung đột với sản xuất và đời sống.

✍️ Bài:
Nguồn tham khảo: Nature Trust of BC; Thompson et al. 2020 (Mammal Review); Brazier et al. 2021 (UK study); Wikipedia – Beaver dam & Environmental impacts of beavers.
-
📌 Bài viết được thực hiện bởi Kha Không Rác, nếu bạn thấy hữu ích và muốn chia sẻ, đừng quên ghi nguồn nhé!

🌱 Nếu bạn cũng đang tìm cách sống chậm lại, xanh và sạch hơn một chút mỗi ngày, hãy theo dõi Fanpage “Kha Không Rác” nha!

Kha Không Rác

04/09/2025

03/09/2025

01/09/2025

30/08/2025

29/08/2025

28/08/2025

27/08/2025

26/08/2025

25/08/2025

24/08/2025

23/08/2025

22/08/2025

Address

Website

Alerts

Shortcuts

Share

Category