10/08/2025
VÌ SAO CÁC MỐI QUAN HỆ THẤT BẠI – BẢN CHẤT, SAI LẦM VÀ LỐI RA
Trong cuộc sống, ai trong chúng ta cũng từng ít nhất một lần trải qua sự đổ vỡ trong các mối quan hệ – từ bạn bè, đồng nghiệp đến người thân yêu. Những tan vỡ này đôi khi không đến từ mâu thuẫn quá lớn, mà lại bắt đầu từ những điều rất nhỏ, rất người – thiếu sự thấu hiểu và tôn trọng lẫn nhau. Đó cũng là bản chất sâu xa nhất của một mối quan hệ bền vững: hai cá thể khác biệt tìm cách hiểu và chấp nhận nhau, thay vì cố gắng định hình người kia theo cách mình muốn.
Sai Lầm Căn Bản: Chỉ Muốn Được Hiểu, Không Muốn Hiểu
Khi bước vào một mối quan hệ, con người thường đặt ưu tiên vào việc được lắng nghe, được chia sẻ cảm xúc, suy nghĩ, kỳ vọng của chính mình. Điều đó là chính đáng, nhưng sẽ trở thành vấn đề khi nó trở thành trung tâm của cuộc trò chuyện. Người ta nói quá nhiều về “tôi”, trong khi điều người nghe thật sự cần chỉ là được thấu hiểu và được tôn trọng.
Nếu bạn thực sự thấu hiểu ai đó – tức là hiểu cách họ suy nghĩ, cảm nhận, điều gì khiến họ hứng khởi, xu hướng hành động của họ trong hoàn cảnh cụ thể – và nếu bạn thể hiện sự tôn trọng đúng mực với những gì thuộc về họ, thì khi đó, họ mới mở lòng để hiểu lại bạn. Mối quan hệ chỉ phát triển khi hai phía cùng nhau nỗ lực trong việc tạo ra sự kết nối này.
Vậy tại sao, dù biết rõ điều đó, chúng ta vẫn thường thất bại trong việc thấu hiểu người khác?
1. Sự Sợ Hãi
Khi tiếp cận một mối quan hệ mới, con người có xu hướng muốn hiểu người kia. Nhưng nếu không nhận được tín hiệu phản hồi tích cực ngay lập tức, họ dễ rơi vào trạng thái lo lắng: “Liệu người này có chấp nhận mình không?”, “Mình có đang làm đúng không?”... Những nỗi sợ âm thầm ấy khiến ta co rút lại, ngừng nỗ lực hiểu người khác và rơi vào vòng luẩn quẩn của sự phòng vệ, kết luận vội vàng và phản ứng tiêu cực. Từ đó, khoảng cách giữa hai người ngày càng lớn hơn.
2. Tự Cho Mình Là Trung Tâm
Nếu không bị nỗi sợ chi phối, con người lại dễ sa vào một bản năng khác: đặt mình vào trung tâm. Điều này không hẳn do ích kỷ có chủ đích, mà đến từ bản chất sinh tồn – chúng ta muốn đạt được điều mình mong muốn, muốn cảm thấy an toàn và được công nhận. Nhưng càng tập trung vào mình, ta càng vô tình bỏ qua nhu cầu và cảm xúc của người đối diện.
Một cách thực hành rất đơn giản nhưng hiệu quả để phá vỡ thói quen này là thay đổi ngôn ngữ trong giao tiếp. Hãy nói “tôi” ít hơn, và nói “bạn” nhiều hơn. Khi ai đó cảm thấy họ là trọng tâm trong cuộc trò chuyện, họ sẽ dễ mở lòng hơn. Đừng ngại dùng những cụm từ đơn giản nhưng giàu sức mạnh: “Cảm ơn”, “Tha thứ hết”, “Bạn nghĩ thế nào?”, “Bạn đã làm rất tốt”, “Tôi muốn hiểu bạn rõ hơn”.
3. Không Biết Tôn Trọng Sự Khác Biệt
Ngay cả khi bạn vượt qua được sự sợ hãi và thói quen lấy mình làm trung tâm, bạn vẫn có thể thất bại trong mối quan hệ nếu không biết trân trọng sự khác biệt. Mỗi người là một thế giới riêng với nền tảng, cá tính, giá trị và cách phản ứng khác nhau. Việc kỳ vọng người khác phải nghĩ và hành động như mình là một sai lầm rất phổ biến.
Thay vì phản ứng với sự khác biệt bằng sự phán xét hoặc cố gắng “sửa” họ, hãy học cách quan sát và tò mò: “Tại sao người đó lại chọn phản ứng như vậy?”, “Liệu điều đó phản ánh giá trị nào trong họ?”... Chỉ khi ta thực sự quan tâm đến sự khác biệt với tinh thần học hỏi, mối quan hệ mới có thể đi xa.
4. Không Tìm Được Sự Tương Đồng
Mặt khác, nếu hai người chỉ nhìn thấy toàn sự khác biệt mà không có điểm chung nào để kết nối, thì việc duy trì mối quan hệ sẽ rất khó khăn. Bởi dù khác nhau thế nào, con người vẫn cần một vài điểm chung để cảm thấy gần gũi, tin tưởng. Đó có thể là một sở thích nhỏ, một quan điểm sống, một giá trị đạo đức... Nhiệm vụ của bạn là chủ động tìm kiếm điều đó – để từ đó có nền tảng kết nối và dần dần xây dựng sự hiểu biết lẫn nhau.
Tóm lại, muốn được hiểu, trước tiên hãy hiểu người khác
Các mối quan hệ thất bại không chỉ vì thiếu tình yêu, sự hợp tác hay sự chân thành – mà vì chúng ta thường hành động trái với bản chất thực sự của một mối quan hệ: đó là sự thấu hiểu và tôn trọng lẫn nhau. Nếu bạn thật sự mong muốn một kết nối lâu dài, hãy bắt đầu từ việc lắng nghe với trái tim cởi mở, quan tâm một cách chân thành, và thực hành ngôn ngữ của sự tử tế.
Bởi trong một thế giới ngày càng bận rộn và nhiều chia rẽ, một người biết nói: “Tôi muốn hiểu bạn rõ hơn” có thể là khởi đầu của một điều kỳ diệu.
Hồng Ngọc PRBS
