15/07/2023
𝕶𝖍𝖆́𝖒 𝕻𝖍𝖆́ 𝕿𝖎̉𝖓𝖍 𝕻𝖍𝖚́ 𝖄𝖊̂𝖓 – 𝖁𝖚̀𝖓𝖌 đ𝖆̂́𝖙 𝖍𝖔𝖆𝖓𝖌 𝖘𝖔̛ 𝖛𝖆̀ 𝖝𝖎𝖓𝖍 đ𝖊̣𝖕
Phú Yên là một tỉnh ven biển thuộc vùng Duyên hải Nam Trung Bộ của Việt Nam. Phú Yên có diện tích 5.025,96 km² và dân số ước tính năm 2022 là 942.500 người. Tỉnh lỵ là thành phố Tuy Hòa, nằm cách thành phố Hồ Chí Minh khoảng 560 km về phía Bắc.
Lịch sử
Lịch sử Phú Yên kéo dài hơn 500 năm, kể từ cuộc Nam chinh của vua Lê Thánh Tông vào năm 1471. Trước đó, vùng đất này là một phần của vương quốc Chăm Pa, có tên gọi là Ayaru. Sau khi đánh bại Chăm Pa, vua Lê Thánh Tông lập nên ba phủ Quảng Nam, Tư Nghĩa và Hoài Nhơn để quản lý vùng đất mới chiếm được. Còn phần đất từ Cù Mông đến Đèo Cả (tức là Phú Yên ngày nay) là vùng đất Kimi – vùng đệm, tranh chấp giữa người Đại Việt và người Chăm Pa. Vua Lê Thánh Tông cũng tạc một bia trên núi Thạch Bi (hay còn gọi là núi Đá Bia) để làm ranh giới giữa hai nước.
Năm 1558, Nguyễn Hoàng được vua Lê giao làm trấn thủ xứ Thuận Hóa và sau đó tới năm 1570 kiêm nhiệm trấn thủ Quảng Nam. Lúc này vùng đất Phú Yên vẫn thuộc quyền cai quản của các vua Chăm Pa. Nguyễn Hoàng tiến hành mở rộng lãnh thổ sang phía Nam và chiếm được Phú Yên vào năm 1611. Ông cũng xây dựng nhà thờ Mằng Lăng – một trong những công trình kiến trúc cổ nhất của Phú Yên.
Sau khi chúa Nguyễn thống nhất cả nước vào cuối thế kỷ XVIII, Phú Yên trở thành một tỉnh của Việt Nam. Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp và Mỹ, Phú Yên là một trong những tỉnh có hoạt động cách mạng sôi nổi và kiên cường. Năm 1954, quân cách mạng Phú Yên giành được chiến thắng và giải phóng toàn tỉnh.
Sau năm 1954, Phú Yên dưới sự quản lý của Việt Nam Cộng Hòa. Trong cuộc chiến tranh Việt Nam, Phú Yên là một trong những tỉnh bị tàn phá nặng nề do bom đạn của Mỹ. Năm 1975, quân giải phóng miền Nam tiến vào Phú Yên và giải phóng toàn tỉnh vào ngày 25 tháng 4.
Sau khi thống nhất đất nước, Phú Yên đã có những bước phát triển về kinh tế, xã hội, văn hóa và du lịch. Phú Yên được biết đến là một vùng đất hoang sơ, xinh đẹp với nhiều bãi biển, đầm vũng, di tích lịch sử văn hoá như Núi Nhạn, Núi Đá Bia,Vũng Rô, Bãi Môn – Mũi Điện, Đầm Ô Loan,Gành Đá Đĩa, Nhà thờ Mằng Lăng, Vịnh Xuân Đài.
Văn hóa
Phú Yên có nhiều nét văn hóa đặc sắc, phong phú và đa dạng. Phú Yên có nhiều lễ hội truyền thống, như Lễ hội Cá Ông ở làng chài An Thới (tháng Giêng), Lễ hội Hoa Ban ở xã Sơn Thành Tây (tháng 2), Lễ hội Vũ Lan ở chùa Long Tuyền (tháng 7), Lễ hội Biển ở thành phố Tuy Hòa (tháng 10). Các lễ hội này thể hiện tinh thần tôn sùng tổ tiên, thiên nhiên và biển cả của người dân Phú Yên.
Phú Yên cũng có nhiều món ăn ngon và đặc sản, như bánh canh chả cá, bánh xèo tôm nhảy, bún cá sứa, bò né. Các món ăn này phản ánh sự hài hòa giữa nguyên liệu địa phương và phong cách chế biến của người Phú Yên.
Phú Yên cũng là nơi có nhiều tác phẩm văn học và nghệ thuật liên quan. Nổi bật nhất là tiểu thuyết Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, kể về tuổi thơ của hai anh em Tuấn và Thắm ở một làng quê Phú Yên. Tiểu thuyết này đã được chuyển thể thành phim điện ảnh cùng tên vào năm 2015 và gây được tiếng vang lớn. Ngoài ra, Phú Yên cũng là nơi sinh của nhà thơ Hàn Mặc Tử, tác giả của những bài thơ lãng mạn và bi thương như Em bé Hà Nội, Nhật ký trong tù, Bài ca Hy Vọng.
Địa lý
Phú Yên là một tỉnh ven biển thuộc vùng Duyên hải Nam Trung Bộ của Việt Nam. Phú Yên có địa hình đa dạng, gồm có các loại địa hình như: đồng bằng ven biển, đồi núi trung du, cao nguyên và rừng nguyên sinh. Phú Yên có chiều dài bờ biển khoảng 189 km, trong đó có nhiều bãi biển đẹp như Bãi Xép, Bãi Môn, Bãi Ôm và Bãi Rạng. Phú Yên cũng có nhiều đầm vũng và hòn đảo như Đầm Ô Loan, Đầm Cù Mông, Hòn Nưa và Hòn Đụt.
Phú Yên có khí hậu nhiệt đới gió mùa. Nhiệt độ trung bình năm là 26-27°C. Mùa khô kéo dài từ tháng 1 đến tháng 8, mùa mưa từ tháng 9 đến tháng 12. Lượng mưa trung bình năm là khoảng 2.000 mm.
Phú Yên có nhiều con sông bắt nguồn từ dãy Trường Sơn ở phía tây, dãy Cù Mông ở phía bắc và dãy Đèo Cả ở phía nam. Các con sông chính là sông Ba, sông Bàn Thạch, sông Đà Rằng, sông Kỳ Lợi và sông Ba Lai.
Điểm đến nổi bật
Phú Yên có nhiều điểm đến nổi bật, hấp dẫn du khách trong và ngoài nước. Dưới đây là một số điểm đến tiêu biểu của Phú Yên:
Núi Nhạn: Núi Nhạn là một ngọn núi đá vôi cao 64 m, nằm ở trung tâm thành phố Tuy Hòa. Núi Nhạn có hình dáng giống như một con chim nhạn đang bay, nên có tên như vậy. Núi Nhạn có nhiều di tích lịch sử văn hoá, như Tháp Nhạn – một tháp Chăm cổ xây dựng vào thế kỷ XI, Chùa Linh Tường – một ngôi chùa cổ xây dựng vào thế kỷ XVIII, và Bảo tàng Phú Yên – nơi trưng bày nhiều hiện vật liên quan đến lịch sử, văn hóa, tự nhiên của Phú Yên. Ngoài ra, du khách còn có thể ngắm cảnh thành phố Tuy Hòa và biển từ đỉnh núi.
Núi Đá Bia: Núi Đá Bia là một ngọn núi đá granit cao 706 m, nằm ở phía Tây Bắc thành phố Tuy Hòa. Núi Đá Bia còn được gọi là núi Thạch Bi, vì trên đỉnh núi có một tảng đá lớn hình chữ nhật, giống như một tấm bia. Đây là nơi vua Lê Thánh Tông tạc một bia để làm ranh giới giữa Việt Nam và Chăm Pa vào năm 1471. Tuy nhiên, hiện nay bia đã bị mất do sét đánh và thời gian. Ngoài ra, du khách còn có thể tham quan nhà thờ Mằng Lăng – một trong những công trình kiến trúc cổ nhất của Phú Yên, xây dựng vào năm 1892.
Vũng Rô: Vũng Rô là một vịnh biển nhỏ, nằm ở phía Nam huyện Đồng Xuân. Vũng Rô có bờ biển dài khoảng 16 km, trong đó có nhiều bãi biển đẹp và hoang sơ, như bãi Lớn, bãi Nhỏ, bãi Rạng và bãi Chùa. Vũng Rô còn có ý nghĩa lịch sử, vì đây là nơi các chiến sĩ Hải quân Nhân dân Việt Nam đã vận chuyển hàng trăm tấn vũ khí và thuốc men vào miền Nam trong cuộc chiến tranh Việt Nam.
Bãi Môn – Mũi Điện: Bãi Môn – Mũi Điện là một khu du lịch sinh thái, nằm ở phía Đông Bắc huyện Đồng Xuân. Bãi Môn là một bãi biển đẹp và yên tĩnh, có cát trắng mịn và nước trong xanh. Mũi Điện là mũi đất nhô ra biển, có hình dáng giống như cái mũ của người lính. Mũi Điện còn được gọi là mũi Cả, vì đây là nơi mặt trời mọc sớm nhất trên lãnh thổ Việt Nam. Trên mũi Điện có một ngọn hải đăng cổ, xây dựng vào năm 1899.
Đầm Ô Loan: Đầm Ô Loan là một đầm phá lớn, nằm ở phía Tây Nam thành phố Tuy Hòa. Đầm Ô Loan có diện tích khoảng 1.600 ha, trong đó có nhiều hòn đảo nhỏ, như hòn Chùa, hòn Ông Cọp, hòn Cánh Buồm và hòn Cỏ. Đầm Ô Loan là nơi có nhiều loài chim và hải sản phong phú, như cò, bồ câu, sò, ốc, ghẹ và tôm. Du khách có thể thưởng thức những món ăn ngon từ hải sản tươi sống, hoặc thuê thuyền đi tham quan đầm.
Gành Đá Đĩa: Gành Đá Đĩa là một kỳ quan thiên nhiên độc đáo, nằm ở xã An Ninh Đông, huyện Tuy An. Gành Đá Đĩa là một bãi đá biển có hàng nghìn tảng đá hình tròn hoặc bầu dục, xếp chồng lên nhau như những chiếc đĩa. Các tảng đá này được hình thành do hoạt động núi lửa cách đây hàng triệu năm. Gành Đá Đĩa được công nhận là di tích quốc gia vào năm 1998.
Nhà thờ Mằng Lăng: Nhà thờ Mằng Lăng là một trong những công trình kiến trúc cổ nhất của Phú Yên, xây dựng vào năm 1892. Nhà thờ Mằng Lăng có kiến trúc theo phong cách Gothic, với hai tháp chuông cao và hai cửa sổ hình vòng cung. Nhà thờ Mằng Lăng còn được biết đến là nơi lưu giữ cuốn sách Phép giảng tám ngày – cuốn sách tiếng Việt đầu tiên được in ấn vào năm 1651.
Vịnh Xuân Đài: Vịnh Xuân Đài là một vịnh biển xinh đẹp, nằm ở phía Bắc thành phố Tuy Hòa. Vịnh Xuân Đài có bờ biển dài khoảng 15 km, trong đó có nhiều bãi biển đẹp và sạch sẽ, như bãi Chân Mây, bãi Xép và bãi Nhất Tự Sơn. Vịnh Xuân Đài cũng có nhiều điểm tham quan khác, như khu du lịch sinh thái Xuân Thịnh, khu du lịch sinh thái Xuân Thọ và khu du lịch sinh thái Xuân Yên.
Đó là một số điểm đến nổi bật của Phú Yên. Ngoài ra, Phú Yên còn có nhiều điểm đến khác đáng để khám phá, như Hòn Nưa, Hòn Đụt, Hòn Bờm, Rừng nguyên sinh Cà Ná – Ninh Thuận, Rừng nguyên sinh Đèo Cả – Khánh Hòa, Khu bảo tồn thiên nhiên Rừng Dơi – Gia Lai và Khu bảo tồn thiên nhiên Xuân Liên – Thanh Hóa.
Kết luận
Phú Yên là một tỉnh ven biển có nhiều nét đẹp và đặc sắc về lịch sử, văn hóa, địa lý và du lịch. Phú Yên có nhiều điểm đến nổi bật, hấp dẫn du khách trong và ngoài nước. Phú Yên cũng là nơi có nhiều tác phẩm văn học và nghệ thuật liên quan, như Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh, Em bé Hà Nội, Nhật ký trong tù và Bài ca Hy Vọng. Phú Yên là một điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích khám phá, trải nghiệm và tận hưởng những giá trị văn hóa và thiên nhiên của một vùng đất hoang sơ, xinh đẹp và thân thiện.
https://vivuphuyen.com/du-lich-phu-yen/kham-pha-tinh-phu-yen-vung-dat-hoang-so-va-xinh-dep/