29/05/2025
Tragjikomedia kosovare e Albin Kurtit dhe Ibrahim Rugova
Të nderuar miq, ju ftoj ta lexoni dhe ta shpërndani këtë shkrim, i cili është dedikuar – për ju që e doni sinqerisht Kosovën.
Në këto ditë të bllokimit politik dhe degradimit institucional, është detyrë qytetare të flasim hapur për të vërtetat që shumëkush përpiqet t’i fshehë pas propagandës. Ky opinion nuk është për ata që ndjekin verbërisht një lider – por për ata që besojnë në shtet, në kushtetutë dhe në dinjitetin e qytetarit.
Tragjikomedia kosovare e Albin Kurtit
Sot kinse u bë përpjekja e 23-të për konstituimin e Kuvendit të Kosovës. Një shfaqje absurde që vetëm sa e thellon tragjikomedinë politike në të cilën është futur vendi ynë. Në qendër të kësaj loje të neveritshme është Albin Kurti - njeriu që dikur akuzonte se të gjithë të tjerët, pos tij, e donin pushtetin e jo shtetin. Sot, vetë ka zgjedhur të mbajë peng shtetin vetëm për të qëndruar edhe pak ditë më shumë në pushtet.
Albin Kurti është bunkerizuar politikisht në pozitën e një kryeministri pa mandat dhe një deputeti pa integritet institucional. Ai është “në detyrë” përtej afatit kushtetues, duke e shndërruar të drejtën në lojë, dhe demokracinë në farsë. Këtu s’kemi të bëjmë më me ide apo bindje politike – por kemi të bëjmë me mungesë përgjegjësie, krizë karakteri dhe një varfëri të thellë morale.
- Pushteti vs. Autoriteti – një dallim që Kurti nuk e kupton - dhe krahasimi me Ibrahim Rugovën
Kemi dëgjuar të krahasohen Ibrahim Rugova dhe Albin Kurti. Madje, tifozët më entuziastë të këtij të fundit shkojnë aq larg sa t’i vënë figurat në të njëjtën peshore, duke krahasuar numrin e votave, thjesht si shifra, pa marrë parasysh kohën, rrethanat dhe përmbajtjen morale e historike të lidershipit. Por në shkencën politike ekziston një dallim i thellë dhe themelor: ai mes pushtetit dhe autoritetit.
Në teorinë politike, pushteti dhe autoriteti janë dy koncepte të ndryshme. Pushteti është kapaciteti për të imponuar vendime – apo për të imponuar vullnetin mbi të tjerët, shpesh me mjete formale e të jashtme (qoftë përmes ligjit, frikës apo interesit); ndërkaq autoriteti është legjitimiteti i pranuar nga të tjerët, buruar nga besimi, parimi dhe shembulli personal. Pushteti që nuk mbështetet në rregulla, autoritet moral dhe demokratik, shndërrohet në autokraci.
Ibrahim Rugova kishte autoritet, nuk e ndiqte pushtetin – pushteti e ndiqte atë. Sepse përfaqësonte qëndrueshmëri dhe maturi. Ibrahim Rugova nuk kishte nevojë të bënte marrëveshje të fshehta për të fituar ndikim. Ai nuk iu imponua kurrë shoqërisë, por e përfaqësoi atë – me maturi, me gjuhë pa mllef, me qëndrim pa ngërç, me vlera që nuk e prisnin votën për t’u shprehur. Kurti është antipodi i tij: një njeri që ndjek pushtetin në çdo formë, që përdor çdo mjet për ta mbajtur atë, dhe që, në mungesë të autoritetit, synon të mbijetojë duke manipuluar me institucione, procedura dhe njerëz; vrapon pas pushtetit edhe kur ai nuk e kërkon më. E në atë vrap, shkel gjithçka – rregull, besim, logjikë, e kushtetutë. Në vend që të përfaqësojë, Kurti menaxhon. Në vend që të udhëheqë, ai kontrollon. Në vend që të ndërtojë konsensus, ai kërkon nënshtrim. Ky është dallimi ndërmjet një figure që e bënte popullin të ndjehej i përfaqësuar – dhe një figure që e bën popullin të ndihet i lodhur.
- 61 votat fantazmë dhe votimi i fshehtë për kontrabandim politik
Paradoksi qëndron në deklaratën se ka 61 vota për kryeministër, por nuk ka vota as sa për të zgjedhur Kryetarin e Kuvendit. Në vend se të kërkojë zgjidhje të ndershme, Kurti kërkon votim të fshehtë – sepse vetëm në errësirë, shpreson të kontrabandojë vota dhe të blejë pak lojalitet të përkohshëm nga deputetë të trembur a të lodhur. Nuk është demokraci kjo. Është treg i zi politik.
Gjendja e vendit: Krizë ekonomike dhe izolim ndërkombëtar
Ndërkohë, realiteti jashtë sallës së Kuvendit është dramatik. Çmimet janë rritur në mënyrë marramendëse, ndërsa rryma për bizneset është shtrenjtuar deri në 260%, duke rrezikuar mbylljen e qindra kompanive vendore. Ekonomia është në krizë, papunësia po rritet, ndërsa qeveria është e vetmja që nuk kursen – as në poste, as në privilegje, as në subvencione për dajë e teze.
Në skenën ndërkombëtare, vendi është më i izoluar se kurrë: Marrëdhëniet me SHBA-në janë në nivelin më të ulët në histori, ndërsa nga Bashkimi Evropian kemi sanksione për shkak të sjelljes arrogante dhe refuzimit të përgjegjësisë, roli i Kosovës në rajon është zbehur, ndërsa diplomacia jonë drejtohet nga një ministre me më shumë skandale sesa rezultate.
Nuk është thjesht izolimi institucional që po e dëmton Kosovën. Është një izolim që vjen si pasojë e një kulture politike përçmuese, ku partnerët tanë ndërkombëtarë etiketohen publikisht si “naivë”, “të painformuar”, madje edhe me insinuata të ulëta seksiste, që përtej shkeljes së çdo standardi diplomatik, shkatërrojnë besimin bazë që ndërton miqësitë strategjike.
Në këtë klimë, edhe ata pak miq që kanë mbetur hezitojnë të flasin publikisht, jo nga mungesa e qëndrimit, por nga frika se do të poshtërohen e linçohen, siç kanë ndodhur me zyrtarë të lartë të SHBA-së dhe BE-së në të kaluarën e afërt.
Kur arroganca merr vendin e urtësisë, e kur një njeri vendos t’i ndajë diplomatët në “të mençur e naivë”, “të moralshëm e imoralë”, atëherë e kemi zëvendësuar diplomacinë me vetëpëlqimin – e një vend të vogël, si Kosova, kjo e çon drejt vetë-izolimit.
Kur bizneset e Kosovës po protestojnë ndaj çmimeve të energjisë, Albin Kurti i krahasoi ato me barrikadat në veri të vendit. Ky krahasim nuk është vetëm i padenjë – është i rrezikshëm. Është shenjë e një pushteti që nuk sheh dallim ndërmjet një qytetari që kërkon të drejtat e veta dhe një grupi ekstremistësh të sponsorizuar nga Beogradi. Është mungesë serioze e ndjeshmërisë shtetërore. Sidomos kur kjo vjen nga një njeri që bizneset e Kosovës i sheh si barrikada, ndërsa bizneset e Serbëve duket se i mban të privilegjuara nëpër kontrata.
- Nga mashtrimi i subvencioneve te preferenca për kompani të serbëve
Skandalet e qeverisë aktuale nuk ndalen me arrogancën politike. Subvencione me qindra mijëra euro kanë përfunduar në duart e vëllezërve, dajallarëve dhe rrethit të ngushtë të besnikëve politikë. Kompanitë e serbëve përfitojnë nga kontrata publike në Kosovë, ndërsa flamujt shqiptarë importohen nga Kina – për ti vendosur në tavolinë si simbolikë e një patriotizmi të simuluar për marketing elektoral.
Një regjim tranzicioni që po kthehet në autokraci të heshtur
Çfarë po shohim sot është një regjim pa mandat, pa shumicë, pa drejtim – por me një vullnet të papërmbajtur për të qëndruar në pushtet. Në politologji, këtë e quajmë anomali kushtetuese – një gjendje ku përmbajtja e normës ka vdekur, por forma e saj ruhet për sy e faqe. Jemi në një tranzicion të sëmurë, që rrezikon të shndërrohet në një formë të autokracisë së heshtur.
- Kjo nuk është më çështje partie – është çështje rendi demokratik
Kuvendi është bllokuar. Qeveria de facto nuk ekziston. Demokracia është zhveshur nga funksioni i saj themelor: përfaqësimi dhe legjitimiteti. Është koha që institucionet përgjegjëse – përfshirë Presidenten e Republikës dhe Gjykatën Kushtetuese – të marrin përgjegjësinë që ua jep Kushtetuta për të konstatuar gjendjen reale dhe për të ndalur këtë krizë të vazhdueshme.
Në fund të ditës, kjo nuk është më për Lëvizjen Vetëvendosje apo për partitë e tjera parlamentare. Është çështje e rendit demokratik. Është çështje e ruajtjes së asaj pak demokracie funksionale që kemi ndërtuar me shumë mund. Kështu si po shkon, tragjikomedia socialiste e Albin Kurtit do të na bëhet tragjikomedia kosovare e ditëve tona.
