18/06/2025
🤯 කන්දක් දෙබෑ කරන් ඉරානය හදපු අධි ආරක්ෂිත පොළොව යට න්යෂ්ටික බලාගාර මධ්යස්ථානය!
ලෝක බලවතුන්ගේ චන්ද්රිකා ඇස් වහලා, ඉරානය කන්දක් ඇතුලේ හදපු අලුත්ම න්යෂ්ටික ගබඩාව ගැනයි මේ කතාව. මේක නිකන්ම නිකන් බංකරයක් නෙවෙයි, ඇමරිකාවේ ප්රබලම "බංකර් බස්ටර්" බෝම්බයකටවත් විනාශ කරන්න බැරි වෙන්න, පොළොව යට මීටර් 100ක් (අඩි 330ක් විතර) ගැඹුරින් තමයි මේක හදලා තියෙන්නේ! 😲මේ යුද්දය ඇති වන්නත් මුලික හේතුවක් විය.
📍 කොහෙද මේක තියෙන්නේ?
ඉරානයේ දැනටමත් ප්රසිද්ධ නැටාන්ස් (Natanz) න්යෂ්ටික මධ්යස්ථානයට කිට්ටුව, සග්රෝස් (Zagros) කඳු පන්තිය ආශ්රිතව තමයි මේ දැවැන්ත ඉදිකිරීම සිද්ධ වෙන්නේ. අලුතෙන් ගත්ත චන්ද්රිකා ඡායාරූප වලින් මේකේ වැඩ කොච්චර වේගයෙන් කෙරෙනවද කියලා ලෝකෙටම හෙළිවෙලා තියෙනවා.
🤔 ඇයි මේක මෙච්චර භයානක?
විනාශ කරන්න බැරි තරම් ගැඹුරුයි: ඉරානයේ පරණ න්යෂ්ටික මධ්යස්ථානයක් වන ෆෝඩෝ (Fordow) පවා තියෙන්නේ මීටර් 80ක් විතර යටින්. මේ අලුත් එක ඊටත් වඩා ගැඹුරුයි. ඒ කියන්නේ ඊශ්රායලයට හෝ ඇමරිකාවට ගුවන් ප්රහාරයකින් මේක නවත්තන්න තියෙන ඉඩකඩ ගොඩක් අඩුයි.
ඉහළටම යන යුරේනියම් සාන්ද්රණය: ජාත්යන්තර පරමාණුක බලශක්ති ඒජන්සිය (IAEA) කියන විදිහට, ඉරානය දැනටමත් න්යෂ්ටික අවියකට අවශ්ය ප්රමාණයට බොහොම ආසන්න මට්ටමක් වන 60%ක් දක්වා යුරේනියම් පොහොසත් කරලා ඉවරයි. බෝම්බයක් හදන්න ඕනේ 90%යි! 💣
රහසිගත බව: මේ අලුත් මධ්යස්ථානය ගැන ඉරානය ලෝකෙට කියන්නේ බොහොම අඩුවෙන්. මේ නිසා ඇතුලේ මොනවද වෙන්නේ කියලා හරියටම දැනගන්න එක ලෝක බලවතුන්ට විශාල අභියෝගයක් වෙලා.
🌍 ලෝකෙට මොකද වෙන්නේ?
මේක ඉරානය, ඇමරිකාව සහ ඊශ්රායලය අතර තියෙන බල අරගලය අලුත්ම තලයකට අරන් යන සිදුවීමක්. ඉරානය කියන්නේ තමන්ගේ න්යෂ්ටික වැඩසටහන සාමකාමී බලශක්ති අවශ්යතා වලට කියලයි. හැබැයි බටහිර රටවල් මේක විශ්වාස කරන්නේ නෑ.
මේ අභයන්තර ගබඩාව සම්පූර්ණ වුනොත්, ඉරානයට න්යෂ්ටික අවියක් හදන්න තියෙන කාලය (Breakout Time) මාස කීපයකින් සති කීපයකට අඩුවෙන්න පුළුවන්. 💥
ඉරානය න්යෂ්ටික (Nuclear Threshold State): බෝම්බය නිල වශයෙන් නොතිබුණත්, එය ඕනෑම මොහොතක සෑදීමේ හැකියාව සහිතව සිටීම.එය ලෝකෙටම ගැටළුවක් එමගින් සිදු වන විනාශය අති විශාල වේ.
මෙම ගැටලුව හුදෙක් ඉරානයට පමණක් නොව, සමස්ත ලෝකයේම ආරක්ෂාවට සහ ස්ථාවරත්වයට සෘජුවම බලපාන අතිශය සංවේදී කරුණක් වී තිබේ.