Arakan Tribune (2025)

17/04/2025

ရခိုင့်လက်နက်ကိုင် (AA) မှ ဖမ်းဆီးထားသော ရေလုပ်သားများအား ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်ခြားစောင့်တပ် (BGB) သို့ လွှဲပြောင်းပေးအပ်

ဧပြီလ ၁၇ ရက် Arakan Tribune

မြန်မာ-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ်ကို ရခိုင့်လက်နက်ကိုင် AA အပြည့်အဝ ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ အာရာကာန်ပြည်နယ်မှာ အခြေစိုက်တဲ့ အဆိုပါ (AA) က နတ်မြစ်အတွင်း မှ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ငါးဖမ်းသမား ၅၅ ဦးကို ဖမ်းဆီးလိုက်ပါတယ်။ ၎င်းတို့အား ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်ခြားစောင့်တပ် (BGB) ထံ ဧပြီလ ၁၆ ရက် မွန်းလွဲပိုင်းက လွှဲပြောင်းပေးအပ်ခဲ့သည်။

ရခိုင့်လက်နက်ကိုင် (AA) မှ ဖမ်းဆီးထားသည့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ငါးဖမ်းသမား ၅၅ ဦးအား ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်ခြားစောင့်တပ် (BGB) သို့ ဧပြီလ ၁၆ ရက်နေ့ မွန်းလွဲပိုင်းက လွှဲပြောင်းပေးခဲ့ကြောင်း The Daily Star က ဖော်ပြသည်။

အဆိုပါ လွှဲပြောင်းပေးအပ်မှုသည် Teknaf စည်ပင်သာယာရေးနယ်နိမိတ်အတွင်းရှိ ချောင်ဒရီပါရာအနီး၊ တက္ကနတ်-မြန်မာနယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးတံတားမှတစ်ဆင့် လွှဲပြောင်းပွဲ တစ်ရပ်ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့်လက်ခံခဲ့သည်။

Teknaf အခြေစိုက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်ခြားစောင့်တပ် (BGB) ၏ ဒုတိယတပ်ရင်းမှူး ဒုတိယဗိုလ်မှူးကြီး Md. Ashiqur Rahman က လွှဲပြောင်းပေးအပ်မှုကို အတည်ပြုခဲ့သည်။

ဘဂ်လားရေပိုင်နက်အတွင်း ငါးဖမ်းနေစဉ် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ငါးဖမ်းသမားများကို ရခိုင့်လက်နက်ကိုင် (AA) မှ ဖမ်းဆီးထားကြောင်း၊ ဒီလိုလိုမျိုးမကြာခဏဖမ်းဆီးခြင်းသည် ပင်လယ်ဓားပြ လို ကျူးလွန်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ဒီလိုမျိူးဆက်မဖြစ်ဖွားအောင် အဆိုပါ AA လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ဖက်မှ နယ်ခြားမျဉ်း စည်းမျဉ်း စည်းကမ်း ပင်လယ်ရေပြင်ဥပဒေ ကို လိုက်နာသင့်ကြောင်း နိုင်ငံရေးသုံးသပ်သူတစ်ဦး က Arakan Tribune သို့ရှင်းပြခဲ့ပါသည်။

© Arakan Tribune

16/04/2025

စစ်ကောင်စီတပ်စခန်း ၅ ခုကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ကြောင်း ABSDF ထုတ်ပြန်

ဧပြီလ ၁၆ရက်၊ Arakan Tribune

စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ကလေးမြို့နယ်တောင်ပိုင်းနှင့် ဂန့်ဂေါမြို့နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် နေရာအချို့မှာ စစ်ကောင်စီ၏ တပ်စခန်းငါးခုကို မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့များနှင့် ပူးပေါင်း၍ လက်ရှိ နှစ်လအတွင်း သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ကြောင်း ကျောင်းသားတပ်မတော် (ABSDF) မှ ၂၀၂၅ ဧပြီ ၁၆ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

၂၀၂၅ ဧပြီ ၁၁ ရက်နေ့ မနက်ပိုင်းတွင် ကလေးမြို့နယ်တောင်ပိုင်းရှိ ကလေး-ဂန့်ဂေါလမ်းမပေါ်ရှိ စစ်ကောင်စီတပ်၏ ခိုင်မာစွာနေရာယူထားသည့် ကြံသာကျေးရွာစခန်းအား တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ရာတွင် လက်နက်များနှင့် ခဲယမ်းအများအပြားကို သိမ်းဆည်းရရှိခဲ့ကြောင်းလည်း ဖော်ပြသည်။

ထို့အပြင် ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂ ရက်နေ့တွင် ကလေးမြို့နယ်တောင်ပိုင်းရှိ ကမ်းပါးနီတပ်စခန်းနှင့် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅ ရက်နေ့တွင် မှန်တော၊ အောင်သာယာ (အနောက်)၊ အောင်သာယာ (အရှေ့) တပ်စခန်းများအားလည်း သိမ်းပိုက်ခဲ့ကြောင်း ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

ထိုတိုက်ခိုက်မှုများအား CDF-KKG မှ ဦးဆောင်ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့များနှင့် ပူးပေါင်း၍ လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြောင်း ABSDF ၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရသည်။

ထိုနှစ်လအတွင်း ဆောင်ရွက်သည့် စစ်ဆင်ရေးများကြောင့် ABSDF ၏ တပ်ဖွဲ့ဝင် နှစ်ဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်းလည်း ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

တိုက်ပွဲများအတွင်း သိမ်းဆည်းနိုင်ခဲ့သည့် စစ်လက်နက်ပစ္စည်းများအားလည်း ABSDF မှ ဧပြီ ၁၆ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

© Arakan Tribune

16/04/2025

ပါဠိဘာသာစကား နဲ့ ရိုဟင်ဂျာ ဘာသာစကား ဆက်နွယ်ပုံ နှင့် ဗမာဘာသာစကား နဲ့ ရခိုင်ဘာသာစကား ဆက်နွယ်နေပုံ (၁)

၁၆ ဧပြီ ၂၀၂၅၊ Arakan Tribune

ရိုဟင်ဂျာဘာသာစကား သည် ပါဠိဘာသာစကား နဲ့ ၈၀ % တိတိ တူနေပါကြောင်း နဲ့ ရခိုင်ဘာသာစကားသည် ဗမာဘာသာစကား မှ ဆင်းသက်လာတဲ့ လေသံပြောင်း ရခိုင်စကား ဖြစ်နိုင်ကြောင်း အောက်တွင် စကားလုံးများနှင့် တစ်ကွ ရှင်းပြပါသည်။

အောက်ဖော်ပြပါ Screenshot ကိုသေချာဖတ်ကြည့်ပြီး မှတ်တမ်းမှတ်ရာ အဖြစ် သိမ်းထားစေလိုပါသည်။ နောက်ဆက်တွဲ စကားလုံးများ ဆက်လက်တင်ပြသွားပါမည်။

ရိုဟာန်သား

Arakan Tribune

16/04/2025

Rohingya boy kidnapped and killed in Refugee Camp , Bangladesh

April 16, Arakan Tribune

It has been reported that a Rohingya refugee boy, a resident of Camp 10, was kidnapped and killed by kidnappers in the Rohingya refugee camp in Cox's Bazar, Bangladesh.

The deceased has been identified as Mohammad Akram, son of Mohammed Ediris, a resident of Block G37 in Camp 10 of Balukhali-01, Ukhiya, Cox's Bazar.

A relative of the boy told Arakan Tribune, “Mohammad Akram was kidnapped on April 3 from the market of Camp 10 by kidnappers. He was taken to an unknown location, and after a ransom was paid, he was killed.”

An uncle of the boy reported to Arakan Tribune that one of the kidnappers was arrested by Bangladeshi authorities. The arrested individual revealed the location where Mohammad Akram had been buried after being killed. The kidnappers took a ransom amount and still killed him.

"On April 3, my nephew was kidnapped from the market in Camp 10. He was taken to an unknown location, and then they demanded 350,000 Bangladeshi Taka. After receiving the money, they killed him," he added.

According to the boy's uncle, the kidnappers are members of the Rohingya Solidarity Organization (RSO). Some of the identified individuals include Mohammed Kamal, son of Mohammed Kasim from Camp 2, Zafor Alom, son of Moktul Hussein from Block D4 of Camp 2, and his brother-in-law named Lalu. They kidnapped my nephew and killed him.

© Arakan Tribune

16/04/2025

ရိုဟင်ဂျာဘာသာစကား နဲ့ ပါဠိ ဘာသာစကား တူပါသလား၊ မကြာခင်လာပါမည်။

16 April 2025၊ ARAKAN TRIBUNE

ပါဠိ ဘာသာစကား နဲ့ ရိုဟင်ဂျာဘာသာစကား သည် အတူတူဖြစ်ကြောင်း အချိန်ရရင် ရသလို ရှင်းပြပေးသွားပါမည်။
အဓိက အားဖြင့် အချက် လေးခု ကို မှတ်ထားရပါမည်။

1) ပါဠိစကားလုံးမှာ နှစ်လုံးအောက်ဆင်းရေး‌ နေကျစကားလုံး ရဲ့ နောက်ဆုံး အက္ခရာ မှာ “်” ခံပြီးရေးရပါမည်။ ရိုဟင်ဂျာ ဘာသာစကားအသံထွက် မူရင်း ရသွားပါမည်။
1) V “ ဝွိ ” အသံထွက်ရပါမည်။
3) သ = စ အသံထွက်ရပါမည်။
4) ရ= R အသံထွက်ရပါမည်။
ဥပမာ။
မုတ္တာ = ဆီး = မုတ် (ရိုဟင်ဂျာစကား)
မနုဿ= လူသား= မနုစော (ရိုဟင်ဂျာစကား)
ဒုက္ခိတ= ဒုက္ခ= ဒုက် ( ရိုဟင်ဂျာစကား)
သုက္ခိတ= သုက္ခ = စုက် ( ရိုဟင်ဂျာစကား)

ရိုဟာန်သား

Arakan Tribune

16/04/2025

Arakan Army AA brutally beats and arrests Rakhine youth in Maungdaw

April 16 , Arakan Tribune

The Arakan Army (AA), which has maintained full control over Maungdaw Township since December 8, 2024, has reportedly brutally beaten and arrested a Rakhine youth in northern Maungdaw, Rakhine State, Myanmar.

According to local sources, at around 5:00 pm on April 15, a young Rakhine man from Tha Yet Oke Rakhine village was violently assaulted and detained by members of the Arakan Army AA.

A source told Arakan Tribune, "About 10 to 12 fully armed Arakan Army AA members entered the village and severely beat a Rakhine youth found inside the area. He was handcuffed and taken away with them."

The source added, "He was subjected to inhumane treatment and transported by motorbikes along with the Arakan Army AA members while still handcuffed."

It was further reported that the Arakan Army AA members commandeered motorbikes from Rohingya villagers in Tha Yet Oke village to use during the arrest. The motorbikes were taken without any explanation or indication as to whether they would be returned.

A local resident told Arakan Tribune that the Arakan Army AA also threatened the Rohingya community, reportedly stating, "The Arakan Army AA will never allow you to live in Rakhine State. We will eliminate you through various means." The Arakan Army AA members also allegedly used the derogatory term "Kalar" when referring to the Rohingya.

The resident recounted that "members of the Arakan Army (AA) fired more than eight rounds of gunfire while shouting that they would never allow any Kalar in Rakhine State, and that all Kalars would be eliminated from the state and killed by various means."

© Arakan Tribune

16/04/2025

ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးစုအား ရခိုင့်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ AA ‌က လူကုန်ကူးမှုဂိုင်းရဲ့ သားကောင်အဖြစ်သို့တွန်းပို့နေ

၁၆ ဧပြီ ၂၀၂၅၊ Arakan Tribune

ရခိုင့်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ (အေအေ) ၏ ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှုက ရိုဟင်ဂျာများ အား အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများသို့ထွက်ခွာရန် တွန်းပို့နေပါသည်။ အဆိုပါရိုဟင်ဂျာများအား AA တပ်ဖွဲ့ဝင်တချိုးက လာဘ်လောဘပြကာ စည်းရုံးပြီး မလေးရှားနိုင်ငံသို့ ထွက်ခွာရန် လူကုန်ကူးမှုဂိုင်းနဲ့ ချိတ်ဆက်ပေးခဲ့ပါသည်။ ထိုဂိုင်းအဖွဲ့သည် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အခြေချနေထိုင်‌နေတဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ ၏ တပ်ဖွဲ့ဝင်များဖြစ်ပြီး ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ညှင်းပန်းနှိပ်စက်ကာ အဆမတန် ငွေကြေးတောင်းခံနေကြောင်း မလေးရှားနိုင်ငံရှိ ရိုဟင်ဂျာတစ်ဦးက ပြောပြသည်။

“ရခိုင်တပ်မတော် (အေအ) ၏ လူကုန်ကူးမှုအဖွဲ့သည် ရိုဟင်ဂျာပြည်သူများထံမှ ငွေကြေးအမြောက်အများ ညှစ်ယူကာ မလေးရှားနိုင်ငံသို့ စက်လှေများဖြင့် ပို့ဆောင်နေ‌ကြောင်း၊ ထိုင်းနိုင်ငံရှိ အေအေအဖွဲ့ဝင်များက လက်ခံပြီး အဆိုပါရိုဟင်ဂျာများကို ‌မလေးရှားသို့ပို့‌ ဆောင်နေကြောင်း၊ မလေးရှားမှာလည်း ‌ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ရဲ့ အဖွဲ့ဝင်များရှိ နေကြောင်း၊ အခကြေးငွေကို အစပိုင်း တန်ဖိုးဖြတ်ထားတဲ့ ကတိ အတိုင်းမယူဘဲ အဆမတန် တောင်းခံမှုကြောင်း သူတို့ရဲ့ ဆွေမျိုးသားချင်းတွေ က မတတ်နိုင်လို့ အချိန်မီ မရွေး နိုင်မှု‌ဖြစ်ကာ ကိုယ်ထိလက်ရောက် စော်ကားနေသည်ဖြစ်‌‌ကြောင်း” အဆိုပါဓားစားခံတစ်ဦးရဲ့ ဆွေမျိုးတစ်ဦး က ဆက်လက်ရှင်းပြခဲ့သည်။

"ရခိုင့်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ AA က ရိုဟင်ဂျာများ ကို နေ့စဉ်ရက်ဆက် ပစ်သတ်နေမှုကြောင်း ကြောက်စိတ်ဝင်ပြီး ကိုယ့်ရပ်ရွာက‌နေ ထွက်ခွားနေတာများပါတယ်။ တိုက်ပွဲလည်း မပြီးဆုံးဘူး။ အသစ်တဖန် စစ်မှုထမ်းခိုင်းတာလည်းရှိပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာ တွေကတစ်ရွာကနေတစ်ရွားသွားလာခွင့်မရှိသလို စားဝတ်နေရေးလည်း အဆင်မပြေဘူး။ ဘာဆိုဘာမှဝယ်လို့မရဘူး။ ရိုဟင်ဂျာတွေက အငတ်ဘေးဆိုက်ကပ်ပြီး သေလမ်းဘဲ လျှောက်လမ်းဖို့ရှိပါတယ်။ ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့က ပြည်တွင်းလက်ကျန်ရိုဟင်ဂျာများအား အရင်အစိုးရရဲ့တင်းကျပ်မှု နဲ့ အလားသဏ္ဍာန်တူ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်နေပါတယ်” လို့ မြေပြင်သတင်းအရသိရှိရပါတယ်။

© Arakan Tribune

16/04/2025

မင်းအောင်လှိုင်နှင့် စစ်ခေါင်းဆောင်များအား နိုင်ငံတကာတရားရုံးများမှ တရားစွဲဆိုနေမှုအပေါ် စိုးရိမ်စရာမရှိကြောင်း ဇော်မင်းထွန်းဆို

ဧပြီ ၁၅၊ Arakan Tribune

စစ်ကောင်စီခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်နှင့် အခြားစစ်အရာရှိကြီးများကို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ရာဇဝတ်မှု တရားရုံး (ICC) အပါအဝင် နိုင်ငံတကာတရားရုံးများမှ တရားစွဲဆိုနေမှုနှင့် ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်စရာမရှိကြောင်း စစ်ကောင်စီ၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဇော်မင်းထွန်းက Aljazeera သတင်းဌာနနှင့် ချိတ်ဆက်မေးမြန်းမှုတစ်ခုအတွင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

“မြန်မာ့တပ်မတော်အနေဖြင့် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများအပါအဝင် ပြည်သူများအပေါ် တိုက်ခိုက်ဆောင်ရွက်နေခြင်းကို နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းက လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇဝတ်မှုအဖြစ် သုံးသပ်ဝေဖန်နေကြသည်။ အထူးသဖြင့် အင်ဒိုနီးရှား၊ တူရကီနှင့် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတို့က ICC တရားရုံးတွင် တရားစွဲဆိုရေး ဆောင်ရွက်နေကြပြီး မကြာသေးမီက ဖိလစ်ပိုင်သမ္မတဟောင်း ဒူတာတေးအား ICC မှ ဖမ်းဆီးရေးအမိန့် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ထိုအခြေအနေအပေါ် စစ်ခေါင်းဆောင်များတွင် စိုးရိမ်မှုတစုံတရာရှိပါသလား” ဟု Aljazeera သတင်းထောက်က မေးမြန်းရာ ဇော်မင်းထွန်းက “စိုးရိမ်စရာမရှိပါ” ဟု ဖြေကြားခဲ့သည်။

“စစ်တပ်အနေနှင့် ဘာမှ စိုးရိမ်စရာ မရှိပါ။ PDF တပ်ဖွဲ့ဝင်များက ရွာထဲတွင် သံသယဖြစ်အောင် အရပ်ဝတ်အတွင်းမှတဆင့် စစ်တပ်ကို တိုက်ခိုက်ကြသည်။ ထိုအခါ စစ်တပ်က ပြန်လည်ဖြေရှင်းသောအခါတွင် ထိုသူများသည် အရပ်သားများဟု ဆိုကြသည်။ ထိုသို့ဖြစ်ပေါ်လာသည့် အခြေအနေများသည် PDF အဖွဲ့၏ တာဝန်ဖြစ်သည်။ ICC ဖြစ်စေ၊ အခြားအဖွဲ့အစည်းဖြစ်စေ စစ်တပ်အနေနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ပြည်သူလူထုကာကွယ်ရေးကို ဦးစားပေးဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်သည်” ဟု ဇော်မင်းထွန်းက ထပ်မံ၍ ပြောကြားခဲ့သည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁၁ ရက်နေ့တွင် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ကန့်ဘလူမြို့နယ်ရှိ ပဇီကြီးကျေးရွာကို စစ်တပ်မှ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ပြည်သူ ၁၆၈ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး၊ ထိုသေဆုံးသူများအနက်တွင် ကလေးငယ်များလည်း ပါဝင်ကြောင်း သတင်းရရှိသည်။ ယင်းအရေးအခင်းနှင့် ပတ်သက်၍ Aljazeera သတင်းဌာနက မေးမြန်းရာတွင် ဇော်မင်းထွန်းက “စစ်ပွဲများတွင် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများ မဖြစ်မနေ ဖြစ်ပေါ်သည်။ သောင်းကျန်းသူများအား ထောက်ခံလျှင် တိုက်ခိုက်ခံရမည် ဖြစ်ပြီး သေဆုံးခဲ့သောကလေးများမှာလည်း သောင်းကျန်းသူများ၏ အဖွဲ့ဝင်များဖြစ်နိုင်သည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

© Arakan Tribune

15/04/2025

ရှေ့ဟောင်း ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးစု ဘာသာစကား ‌အ‌ခေါ် အဝေါ် များ နှင့် ထင်ရှားသောနေရာဒေသများ

ရိုဟင်ဂျာ (ရိုဝင်ဂ) လူမျိုးစုသည် အာရာကာန်ရဲ့ မူလာဘူတ ဌာနေလူမျိုးဖြစ်ပါတယ်။ မောဂ် ခေါ် ရခိုင်လူမျိုး တွေက ဘယ်လောက်ဘဲ လိမ်ပါစေ ရိုဟင်ဂျာ့သမိုင်းရော၊ ရိုဟင်ဂျာဖြစ်တည်မှုတရား ကို ပါ လုံးဝပပျောက်လို့ ရမှာ မဟုတ်ပါ။

အာရာကာန် ပြည် မှာ အခုထိ ရိုဟင်ဂျာ စကား နဲ့ ခေါ်နေတဲ့ ထင်ရှား‌ သော နေရာဒေသ ၊ ခေတ် ၊ အင်းအိုင် ၊ မြို့၊ ရွာ နာမည်အချိုး တွေ ကို ရှေ့ဟောင်း နာမည်ဖြစ်တဲ့ ရိုဟင်ဂျာဘာယာစကားနဲ့ အခုထက်ထိ ခေါ်ဝေါ်နေဆဲဖြစ်ပါသည်။

ဥပမာ။

မေယုမြစ် သည်( မယုရ်နဒီ) ဖြစ်ပါသည်။ မောဂ်တွေက ရိုဟင်ဂျာ စကားလုံး ကို ဝဲသလို ဝဲတဲ့အတိုင်း ရေးရာတွင် မယူမရိုက်( ရ=R) အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲရေးသားခြင်းဖြစ်ပါသည်။ မေယုတောင်တန်းသည် သည်လည်း မယုရ် မူရာဟ် ( Mayur Murah) ဟုအဓိပ္ပါယ် ရပါသည်။ ဒေါင်းတွေကပေါများကျက်စားရာတောင်တန်းလို့ အဓိပ္ပါယ်ရပါသည်။ ထို့ကြောင်းအဆိုပါတောင်တန်းရဲ့နာမည်ကို အစွဲပြုပြီး မောင်‌တောမြို့ရဲ့ တောင်ပိုင်း၊ ၁၄ မိုင်အကွာအဝေးမှာ ဥဒေါင်း လို့ မှည့်ခေါ်တဲ့ ကျေးရွာနာမည် တစ်ခုရှိပါသည်။ မေယုတောင်တန်းပေါ်က ဒေါင်းတွေသည်မကြာခဏအဆိုပါရွာဘက်ကို ပျံဝဲလာပြီး ဥ ဥရာမှ ဥဒေါင်း လို့ မှည့်ခေါ်နေတာဖြစ်ကြောင်း ရိုဟင်ဂျာသမိုင်းရဲ့ အထောက်အထားအရသိရှိရပါသည်။

စမုဒ္ဒရာဂီရိ= သမုဒ္ဒရာဂီရိ = ပင်လယ်နဲ့ ဝိုင်းရန်ထာားသည့်မြို့= Akkyab = စစ်တွေ ဖြစ်ပါသည်။
စမုဒ္ဒရာ=ပင်လယ် (ရိုဟင်ဂျာစကား)

Kula Dan = kaladan= ကုလားထိုင် အဖြစ်သို့ မောဂ်တွေ က ပြောင်းလဲ‌ခေါ်ဝေါ်ခြင်းဖြစ်ပါသည်။
Kula= dhan urade kula =ဇကာ
Dan= စပါး
အဲဒီဒေသ မှာ စပါးတွေပေါများ လို့ မြစ်ရဲ့ ဟိုဘက် ဒီဘက် မှာ ဇကာနဲ့ စပါး ကို လေသယပ်ခံပြီး ရွေးနေတာ ကိုအစွဲပြူ၍ ရိုဟင်ဂျာ စကား နဲ့ Kula Dan ဟုခေါ်ဝေါ်ခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။ အခု မောဂ်တွေ က သူတို့ ရဲ့ ဘာသာစကား (ရခိုင်စကား) နဲ့ ခေါ်သလို ပုံပေါ်နေတာဖြစ်ပါတယ်။

နတ်မြစ်သည် Naf Nadi ( နတ်နဒီ) သည် ဘဂ်ါလား ဒေရှ့် နဲ့ အာရာကာန်ကြား နယ်ခြားမြစ် (နဒီ) ဖြစ်ပါသည်။ နာပ်နော်ဒီ (နတ်နဒီ) ကို အမှီသဟဲပြုပြီး အာရာကာန်ဘက်ခြမ်းမှ နစ်မြစ်ကမ်းဝမှာ ရှိတဲ့ ကျေးရွားနာမည်တစ်ခု ကို Naf ór Diya နှာခေါင်းတို ကျေးရွာရှိပါသည်။ နှာခေါင်းတိုကျေးရွာသည် ဟိုအရင်တုန်းက ကျွန်းရွာတစ်ခုဖြစ်ပြီး နတ်မြစ်ရဲ့ရေစီးကြောင်းကတိုက်စားပြီး ရွာပျောက်လုနီးပါးဖြစ်နေပါသည်။ နှာခေါင်းတိုကျွန်းသည် အုန်းကျွန်း ခေါ် ဇင်ဇီရာနဲ့ သာမန်မျက်စီးဖြင့် လှမ်းမြင်နိုင်တဲ့ အကွာအဝေးမှာတည်ရှိပါသည်။ အဆိုပါ “မြစ် က ဘဂ်ါလား နှင့် အာရာကာန် ဆိုတဲ့ အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်း နှစ်ခုအတွက် နှာခေါင်းသဖွယ် အသက် ရှူရတဲ့ မြစ် " လို့ အဓိပ္ပါယ် ရပါတယ်။

နောက်တစ်ခု ကို ဒီနေရာကနေထောက်ပြချင်ပါတယ်။ ရခိုင်ပညာရှင်တွေက ဗမာအစိုးရ ပေါင်းပြီး ရိုဟင်ဂျာနာမည်ဖြစ်တဲ့ ကျေးရွာနာမည် မှန်သမျှ ကို ရခိုင်နာမည်ပြောင်းခိုင်းတယ်။ ရိုဟင်ဂျာတွေ က ရခိုင့်ပေါ်လစီကို အကုန်နားလည်ပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးစု ကို အမြစ်ဖြတ်ချေမှုန့်ဖို့ လုပ်နေတာ ထင်ရှားပါတယ်။ ကစ္ဆပနဒီ ကို “လေးမြို့နဒီ” ဆိုတဲ့ စကားလုံး နဲ့ ပြောင်းပေးလိုက်ပါ။ နဒီ ဆိုတဲ့ စကားလုံးသည် ရိုဟင်ဂျာစကား ဖြစ်ပါသည်။

ခင်ဗျားတို့ သမိုင်းလိမ် ရခိုင်ပညာရှင်တွေကို ပြောချင်ပါတယ်နော်။ ဝေသာလီခေတ်က ကျင့်သုံးခဲ့သော ရုံးသုံးစကား သည် ရိုဟင်ဂျာစကား နှင့် ရိုဟင်ဂျာ စာ‌ ပေဖြစ်ကြောင်း အတိအလင်းပြောဆိုလိုပါတယ်။ ခင်ဗျားတို့ ရခိုင်တွေ က ဖင်ပိတ်ငြင်းမှာဘဲ။ ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးစုသည် ရခိုင် ‌ခေါ် မောဂ်လူမျိုး ထက် စောပြီး အာရာကာန် ထဲ ကို အခြေချနေထိုင်လာခဲ့တာထင်ရှားပါတယ်။

ဥပမာ၊ ကုလာထိုင်မြစ် ကို ၊ “ကုလာထိုင်နဒီ”၊ မေယု မြစ် ( မောယုရ့် ‌ခေါ် ဒေါင်း) ကို “မေယုနဒီ”၊ နတ်မြစ် ကို “နတ်နဒီ” သို့ ပြောင်း‌ခေါ်ရမှာဘဲ။ ဘာဖြစ်လို့ဆို‌တော့ လေးမြို့မြစ် ကို ကစ္ဆပနဒီ ပြောင်းခေါ်လို့ရရင် အဆိုပါမြစ် ရဲ့နေရာမှာ “နဒီ” ဆိုတဲ့ စကား လုံးနဲ့ အစားထိုးပေးလို့ရတာဘဲကွ။ ရခိုင်တွေ နေ့စဉ်ဘဝဖြတ်သန့်ရန် သုံးနေကျ (ဗမာလေသံပြောင်း) ရခိုင်စကားမှာ ရိုဟင်ဂျာဘာသာစကားလုံး တွေ အများအပြားတွေ့ရှိရပါတယ်။ ထို့ကြောင့် ရခိုင်လူမျိုးတွေ လိမ်တတ်ရင် ဆက်လိမ်ခွင့်ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ရိုဟင်ဂျာသမိုင်း၊ စာပေ၊ ယဉ်ကျေးမှူး၊ ဘာသာစကား ကို လုံးဝ အပျောက်မခံဘူး။

ဝေသာလီ = vaishali ( ရှင်းပြမယ်၊ အဂ်လိပ် အက္ခရာ ထဲ က "V" ဗွီး alphabet ကို India လူမျိုးတွေ၊ ထိုင်းလူမျိူးတွေ ၊ မလေးလူမျိုး နှင် အင်ဒိုနီးရှား လူမျိုးတွေ က " ဝွီး " လို့ အသံထွက်ပါတယ်။ ရှေ့ခေတ်ရခိုင်လူမျိူစု ရော ရိုဟင်ဂျာ လူမျိုးစု တို့ က ပါ မြန်မာ အက္ခရာ ထဲက " သ " ကို "စ" လို့ အသံထွက်ပါတယ်။ အမှန်တကယ်က ( သ=ဿ = စ ) ဒီလိုပါ။

( V = ဗွီး = ဝွီး ) Vai sha li = wei-cha-li= ဝေသာလီ= မိုးများသောခေတ်(ရိုဟင်ဘာဟာစကား) ဒီလို‌အဆင့်ဆင့် ပြောင်းခေါ်လာတာပါ။

ထိုနည်းတူ ဓညဝတီ =Than -ya -waddy= Dan-ya-Wadi= Dan-na-Verti= စပါးကျီး ( ရိုဟင်ဂျာစကာ

ကျနော်တို့ ရိုဟင်ဂျာ လူမျိုးစု မှာ ဒီစကားလုံးတွေ ကို ထိန်းသိမ်းရပါမည်။ မေ့‌ပျောက် ‌‌လို့မရဘူး။ ဒီမောဂ်တွေ က အာရာကာန် နာမည် တွေ ကို လုယူသလို ဒီနာမည် တွေကို လည်း မေ့‌ဖျောက်ဖို့ကြိုးစားနေတာတွေ့ရပါတယ်။

14/04/2025

မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာအစ္စလာမ်ဘာသာရေးအဖွဲ့ကြီး Myanmar Muslim AID (MMAID) ပံ့ပိုးကူညီရေးကော်မတီသည် (၁၄.၄.၂၀၂၅) ရက်နေ့တွင် တောင်ငူမြို့၌ မြေငလျင်ဘေးသင့်၍ ကွယ်လွန်သွားကြသောသူများ၏ မိသားစုဝင်များနှင့် ပြင်းထန် ထိခိုက်ဒဏ်ရာ ရရှိသူများအတွက် ပံ့ပိုးကူညီမှုပြုခဲ့ပါသည် ”, ဟု Myanmar Muslim AID (MMAID) အဖွဲ့ဝင်များက အွန်လှိုင်းမှာ ရေးသားဖော်ပြပါသည်။

© Arakan Tribune

14/04/2025

Arakan Army (AA) members and their associates looting Rohingya homes in Maungdaw

April 14, Arakan Tribune

The Arakan Army (AA), an armed group based in Rakhine State, and their affiliates, including local Rakhines, are looting Rohingya residential homes in downtown Maungdaw, Rakhine State, Myanmar.

A resident of Maungdaw told the Arakan Tribune, “The administrative teams in downtown Maungdaw, appointed by the Arakan Army (AA), including local Rakhines and residents from different villages, are looting Rohingya homes in Gunnah Hamlet of the Shwe Zar village tract.”

“They looted everything from the homes , even the wooden structures , which were utilized to construct homes , are being sold to others, rendering the homes uninhabitable.”

A resident of Shwe Zar told the Arakan Tribune, “The residents of Gunnah Hamlet in the Shwe Zar village tract were allowed to return from evacuation, but most of the families fled to Bangladesh during the conflict between the Arakan Army (AA) and the Military Junta. Now, their homes are being looted and confiscated by the Arakan Army (AA) and their appointed administrative team.”

"Furniture such as closets, wooden beds, refrigerators, boards, and other belongings from the homes of those who fled to Bangladesh during the war between the Arakan Army (AA) and the Military Junta are being looted and sold to others by the administrative teams of Gunnah Hamlet, Shwe Zar Village Tract, appointed by the Arakan Army (AA)," the resident added .

© Arakan Tribune

14/04/2025

မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် အန်ဝါက မြန်မာစစ်အစိုးရခေါင်းဆောင်နဲ့ ဘန်ကောက်မှာ တွေ့ဆုံဖို့ရှိ

၁၄ ဧပြီ ၂၀၂၅၊ Arakan Tribune

အာဆီယံအဖွဲ့ကြီး၏ ဥက္ကဌအဖြစ် ယခုနှစ် ဧပြီလ (၁၇)ရက်နေ့တွင် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်နှင့် တွေ့ဆုံရာတွင် မြန်မာနိုင်ငံနှင့်အာရှနိုင်ငံများအကြား တရားဝင် ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုများ ဆက်လက်မရှိခဲ့ဘဲ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကြောင်းပြချက်ဖြင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် အန်ဝါက မြန်မာစစ်အစိုးရခေါင်းဆောင်နဲ့ ဘန်ကောက်မှာ တွေ့ဆုံဖို့ ပြောလိုက်ပါတယ်။

မလေးရှားနိုင်ငံ ကွာလာလမ်ပူမြို့မှာ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဧပြီလ ၈ ရက်နေ့က ကျင်းပတဲ့ အာဆီယံ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ညီလာခံကို တက်ရောက်နေတဲ့ မလေးရှား ၀န်ကြီးချုပ် အန်ဝါ အီဘရာဟင် မိန့်ခွန်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် အန်ဝါအီဘရာဟင်သည် ယခုသီတင်းပတ်အတွင်း ဘန်ကောက်တွင် မြန်မာစစ်အစိုးရနှင့် သူပုန်အဖွဲ့များကြား အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သက်တမ်းတိုးရေး တွန်းအားပေးရန်အတွက် ၎င်းနှင့် တွေ့ဆုံမည်ဖြစ်ကြောင်း မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် အန်ဝါအီဘရာဟင်က ပြောကြားခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပြီးခဲ့သည့်လက လှုပ်ခတ်ခဲ့သော ငလျင်ကြောင့် လူထောင်ပေါင်းများစွာ သေဆုံးပြီး သိသိသာသာ ပျက်စီးမှုများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။

“ကျနော်တို့ရဲ့ တောင်းဆိုချက်ကို အပြုသဘောနဲ့ တုံ့ပြန်ခဲ့တဲ့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ကို ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ ဧပြီလ ၁၇ ရက်နေ့က တွေ့ဆုံစဉ် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို သက်တမ်းတိုးဖို့ တွန်းအားပေးသွားမှာပါ” ဟု အန်ဝါက တနင်္လာနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံရသော အရပ်သားအစိုးရကို ဖြုတ်ချပြီး ပြည်တွင်းစစ်ကို ဖြစ်ပေါ်စေသည့် စစ်တပ်မှ ဖြုတ်ချခဲ့သည့် ၂၀၂၁ ခုနှစ် အစောပိုင်းကတည်းက မငြိမ်မသက် ဖြစ်နေသည်။

စစ်အစိုးရနှင့် သူပုန်အဖွဲ့များက ငလျင်ကယ်ဆယ်ရေးအတွက် တစ်ဖက်သတ် အပစ်အခတ်ရပ်စဲကြောင်း ကြေညာထားသော်လည်း သဘောတူညီချက်များကို ချိုးဖောက်သည်ဟု အချင်းချင်း စွပ်စွဲထားသည်။

အာဆီယံအဖွဲ့ကြီး၏ ငြိမ်းချမ်းရေးအစီအစဉ်ငါးရပ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် မြန်မာနိုင်ငံက တောင်းဆိုထားပြီး လိုက်နာရန် ပျက်ကွက်ခြင်းကြောင့် အာဏာရ ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများ အစည်းအဝေးများသို့ တက်ရောက်ခွင့် ပိတ်ပင်ထားသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံသည် ငလျင်ဒဏ်သင့်နိုင်ငံအတွက် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီများကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း မလေးရှားစစ်တပ်မှ ယာယီမြေပြင်ဆေးရုံမှတစ်ဆင့် ယခုလအစောပိုင်းက ဘန်ကောက်မြို့တွင် ကျင်းပသော ထိပ်သီးအစည်းအဝေးသို့ တက်ရောက်ခဲ့သည့် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်သည် ရှားရှားပါးပါး နိုင်ငံခြားခရီးစဉ်တစ်ခုဖြစ်သည်။

(File photo: Reuters/Hasnoor Hussain) nad

Arakan Tribune

Arakan Tribune

17/04/2025

16/04/2025

16/04/2025

16/04/2025

16/04/2025

16/04/2025

16/04/2025

16/04/2025

15/04/2025

14/04/2025

14/04/2025

14/04/2025

Address

Website

Alerts

Shortcuts

Share