Adinama आदिनामा (2025)

30/06/2025

*अंधश्रद्धा निर्मूलन वार्तापत्राच्या जुलै २०२५ अंकात काय वाचाल?*

संपादकीय -
संत समाजसुधारकांचा वारसा लोकांपर्यंत पोहोचविणारे अंनिसचे उपक्रम

बुवाबाजी -
सबकुछ बागेश्वर 'बाबाजी'
: प्रभाकर नानावटी

चिकित्सा-
कुर्बानीचे रूप नवे
: डॉ.हमीद दाभोलकर

चिकित्सा-
वटपौर्णिमा व्रताबद्दल महिलांचं म्हणणं काय ?
: सावनी गोडबोले

पर्यावरण -
साप पर्यावणातील एक महत्वाचा घटक
: सर्पमित्र दिलीप कामत, पुणे

मारू नये सर्प संताचिया दृष्टी!
: सर्पमित्र ज्ञानेश्वर गिराम,जालना

मुक्त प्रश्नांचा तास -
मी त्याच्यासाठी काय करू ?
: डॉ. प्रसन्न दाभोलकर

पुस्तक परिचय -
वारकरी संप्रदायातील विवेकी विचार मांडणाऱ्या तारा भवाळकर यांच्या दोन पुस्तिका - मुक्ता दाभोलकर

मोहिम -
अंनिसच्या मेळघाटातील 'डंबा' प्रथा विरोधी जनजागरण मोहिमेचा दुसरा टप्पा उत्साहात - मिलिंद देशमुख

चळवळ-
- पुणे अंनिसचे वतीने श्रीरंग मोहिते यांना आगरकर स्मृती पुरस्कार प्रदान

- युद्ध नको. शांतीचा उपासक बुद्ध हवा!- प्रा. मेणसे , बेळगांव अंनिसचे व्याख्यान

- सुभाष थोरात आणि व्ही. सी. भुयागळे यांना आदरांजली.

- सातारा अंनिसचे ईदनिमित्त रक्तदान शिबीर
- मुंबई अंनिसचे शिबिर
- जालना अंनिसचे वृक्षारोपण
- सोलापूर अंनिसचा नेत्रदान संकल्प

- अंकासाठी संपर्क - सुहास
- 9970174628
- वार्षिक वर्गणी - रु.300

29/06/2025

मला मराठी नास्तिक माणसांचं कौटुंबिक जीवन कसं असतं, त्यांना काय अडचणी येतात, ते विरंगुळा कसा शोधतात ( कारण आपले विरंगुळ्याचे प्रकार धर्माशी निगडित आहेत) हे सर्व वाचायला आवडतं. आज डाॅ ना. ग. जोशी ह्या मराठी लेखकाविषयी त्यांच्या मुलीने लिहीलेले वाचलं( नाना आणि मी-शैलजा डोंगरे). त्यातील काही भाग :
एरव्ही सुद्धा आमच्यासाठी आमची आवडती वस्तू पानातून वगळून ठेवत. आंब्याच्या दिवसात आंब्याची रेलचेल करून सोडत. खाण्यापिण्याच्या बाबतीत त्यांना काटकसर जराही चालत नसे. कुठलीही गोष्ट एन्जॉय करायला मनापासून साथ देत.
रस्त्यात त्यांचं कुणाही कडे लक्ष नसायचं, कारण ते खालती मान घालून कुठला तरी राग गुणगुणत चालत असायचे.
त्यांचा देवावर विश्वास नव्हता. कर्मकांडाचा त्यांना तिटकारा होता.तरुणपणी जुनी,अन्यायी संस्कृती तोडून टाकायला निघालेले जहालमतवादी ते होते.त्यांची मते त्यांनी वैयक्तिक कारणांसाठी सोडली नाहीत. त्यांनी कधी देवाला हात जोडले नसतील, पण आईच्या पूजापाठाच्या वेळी सुरेल आरती म्हणायला ते पुढे असत.
माझ्या लग्नाच्या वेळी त्यांनी माझे दागिने पाहायलाही नकार दिला होता कारण "दागिने घालणं हा शुद्ध रानटीपणा आहे !"असं त्यांचं मत होतं.
"जगात सर्व सोंग आणता येतात, पैशाचं आणता येत नाही" असं ते नेहमी म्हणत आणि त्याप्रमाणे वागत .नसते लाड आमच्याकडे झाले नाहीत. पण जरुरीच्या गोष्टींची उणीव कधीही नसायची. 30- 35 वर्षांपूर्वी चैन मानली जाणारी फ्रिज ही वस्तू त्यांनी गरजेची म्हणून घरात आणली. ते स्वतः कायम पायी सगळीकडे गेले. वाहन केलं नाही. रिक्षा करणं तर त्यांच्या दृष्टीने अपंग होण्यातच जमा होतं!
त्यांच्या दृष्टीने महत्त्वाचा होता तो पुस्तक लिहिण्याचा आणि छापण्याचा आनंद !नवीन विषय, विज्ञान आणि कलांचा आस्वाद घेण्याचा आनंद! माझ्या अभ्यासाच्या विषयावर, मानसशास्त्रावर चर्चा करणं त्यांना मजा आणत असे. माझी विचारसरणी घडताना त्यांच्या मतांचा माझ्या विचारशक्तीवर अधिक परिणाम झाला .देवाचं- विशेषत: माणसाने घडवलेल्या देवाचं अस्तित्व गृहीत धरणं पचवायला फारच जड गेलं. जास्त विचार करायला लागल्यावर तर माणसाने भीती आणि स्वार्थापोटी देव घडवलाय असंच वाटायला लागलं.
नानाने आणखीही एक महत्त्वाची गोष्ट शिकवली ती म्हणजे दुसऱ्यांच्या मतांचा आदर करणे. आईच्या देवपूजेची ते गंमत करत.' व्रतांचा हवा तो परिणाम झाला असता तर हिंदुस्थानातले पुरुष अमर झाले असते!" असं ते म्हणत .पण चविष्ट प्रसाद खायला एखाद्या भाविकासारखे तत्पर असत.

20/06/2025

भाषेचं काय झालं?

थकेली सुकुडी खाल्लेल्या
भुकेल्या मुलाच्या भाषेचं काय झालं?
काय झालं टायर टायर खेळत
गावभर भटकणाऱ्या मुलाच्या भाषेचं ?
काय झालं गोट्या, टबू खेळणाऱ्या
किरकोळ मुलाच्या भाषेचं?

काय झालं सूरपारंब्या, विटीदांडू,
लगोरी, भवरा,
नवरा-नवरी, डॉक्टर डॉक्टर
खेळणाऱ्या मुलाच्या भाषेचं?

काय झालं जत्रेत
उनाड पिपाण्या वाजवत फिरणाऱ्या
मुलाच्या भाषेचं ?
काय झालं चिंध्यांच्या गोळ्याने
मारामारी आणि क्रिकेट खेळणाऱ्या
मुलाच्या भाषेचं ?

काय झालं आपल्याच
मित्रांशी बोलताना
घाटी ठरलेल्या मुलाच्या भाषेचं ?
काय झालं... भाषेचं?
काय झालं?

कवी - हेमंत दिवटे

18/06/2025

आयआयटी बॉम्बेच्या विद्यार्थ्याने जेईई उमेदवारांना फसवण्यासाठी कॉलेज आयडी फोटो कसा वापरला गेला? विनाकारण मनःस्ताप!
========•
इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी (आयआयटी) मुंबईतील एका विद्यार्थ्याने त्याच्या कॉलेज ओळखपत्राचा ऑनलाइन गैरवापर झाल्याचे सांगितल्यानंतर त्याचा अभिमानास्पद क्षण चिंता, भीती व सावधगिरीच्या कथेत बदलला. जेईई पेपर लीक करण्याचे आश्वासन देऊन स्कॅमरने मुलींकडून नग्न फोटो मागितले.
=========°
इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी (आयआयटी) मुंबईतील एका विद्यार्थ्याने सांगितले की, त्याच्या कॉलेजच्या ओळखपत्राचा एक फोटो, (जो त्याने आठ महिन्यांपूर्वी सोशल मीडियावर पोस्ट केला होता,) तो अनेक जॉइंट एन्ट्रन्स एक्झाम (जेईई) उमेदवारांना फसवण्यासाठी वापरला गेला होता.

अभिषेक गिलने लिंक्डइनवर व्हायरल झालेल्या एका पोस्टमध्ये, कोणीतरी जुन्या सोशल मीडिया पोस्टवरून त्याचा आयडी फोटो कसा काढला आणि त्याचा गैरवापर करून त्याची नक्कल करून तरुण जेईई उमेदवारांना फसवले - हे शेअर केले.
"आठ महिन्यांपूर्वी, मी माझे आयआयटी बॉम्बे आयडी कार्ड मिळाल्यानंतर अभिमानाने एका पोस्टवर शेअर केला होता, हा अभिमानाचा आणि प्रेरणेचा क्षण मी इतरांना देऊ इच्छित होतो," गिल यांनी लिहिले. त्यांच्या मते, ती पोस्ट मोठ्या प्रमाणात प्रसारित झाली आणि गुगल सर्च रिझल्टवरही पॉप अप झाली.
पण परिस्थितीने एक काळे वळण घेतले. "कोणीतरी गुगलवरून ती प्रतिमा घेतली, माझी नक्कल केली आणि त्याचा वापर जेईईच्या इच्छुक मुलींना फसवण्यासाठी आणि त्रास देण्यासाठी केला," तो म्हणाला.

गिलच्या म्हणण्यानुसार, तोतया व्यक्तीने "आयआयटी बॉम्बे सीएसई मधील अभिषेक कुमार" असल्याचे भासवले. पुरावा म्हणून आयडी दाखवला आणि दावा केला की तो नग्न फोटोंच्या बदल्यात जेईईचे पेपर लीक करू शकतो.

"माझी खरी प्रोफाइल सापडल्यानंतर एका धाडसी मुलीने माझ्याशी संपर्क साधला. तिने त्याला ब्लॉक केले, पण तो तिला इतर अकाउंटवरून मेसेज करत राहिला," गिल म्हणाला. तेव्हाच परिस्थितीचे गांभीर्य लक्षात आले.
त्यानंतर त्यांनी आयडी असलेली पोस्ट काढून टाकली आहे. "इतरांना प्रेरणा देण्यासाठी बनवलेल्या गोष्टीचा अशा प्रकारे गैरवापर होऊ शकतो असे मला कधीच वाटले नव्हते," असे त्यांनी पुढे म्हटले.

गिल यांनी त्यांच्या संदेशात इतरांना वैयक्तिक कागदपत्रे किंवा ओळखपत्रे ऑनलाइन शेअर करण्यापूर्वी दोनदा विचार करण्याचे आवाहन केले. " चुकीचे लोक नेहमीच गैरवापर करण्याचे मार्ग शोधतात," असा इशारा त्यांनी दिला.
भाषांतरित

05/06/2025

'५ जून संपूर्ण क्रांती दिवस'
***********
५ जून १९७४ रोजी जयप्रकाश नारायण यांनी पाटणा येथील गांधी मैदानावर 'संपूर्ण क्रांती'ची घोषणा केली होती. त्यामुळे, 'संपूर्ण क्रांती दिन' म्हणून त्या ऐतिहासिक घोषणेचे स्मरण केले जाते.

५ जून १९७४ हा भारतीय लोकशाहीच्या इतिहासातील एक महत्त्वाचा दिवस आहे. याच दिवशी समाजवादी नेते जयप्रकाश नारायण (जेपी) यांनी बिहारमधील पाटणा येथील गांधी मैदानावर लाखोंच्या जनसमुदायासमोर 'संपूर्ण क्रांती'ची घोषणा केली होती. हा केवळ एक राजकीय नारा नव्हता, तर तो भ्रष्टाचार, महागाई, बेरोजगारी आणि शिक्षण क्षेत्रातील अन्यायाविरुद्ध पेटलेल्या जनआंदोलनाचा हुंकार होता.

तत्कालीन इंदिरा गांधी सरकारच्या मनमानी कारभाराला आणि देशातील बिघडलेल्या परिस्थितीला जेपींनी आव्हान दिले. त्यांनी 'सिंहासन खाली करो की जनता आती है' असा नारा देत, केवळ सत्ता परिवर्तनाचे नव्हे, तर समाज, अर्थव्यवस्था, शिक्षण आणि संस्कृती या सर्वच क्षेत्रांत मूलभूत बदलांची मागणी केली. 'संपूर्ण क्रांती' म्हणजे केवळ राजकीय क्रांती नव्हे, तर ती सामाजिक, आर्थिक, नैतिक, सांस्कृतिक आणि वैचारिक क्रांती होती, असे जेपींनी स्पष्ट केले.

या घोषणेने देशभरात तरुणांना आणि सामान्य जनतेला मोठ्या प्रमाणात आकर्षित केले. बिहारमधून सुरू झालेले हे आंदोलन लवकरच देशभर पसरले आणि त्याने सरकारच्या विरोधात एक मोठी लाट निर्माण केली. विद्यार्थ्यांच्या नेतृत्वाखाली सुरू झालेले हे आंदोलन नंतर जनआंदोलनात रूपांतरित झाले. या क्रांतीचा उद्देश असा समाज निर्माण करणे होता, जिथे प्रत्येकाला न्याय मिळेल आणि लोकशाही मूल्यांचे खरेखुरे पालन होईल.

५ जून १९७४ रोजीची ही घोषणा भारतीय राजकारणात एका नव्या पर्वाची सुरुवात होती, ज्याने पुढे आणीबाणी आणि त्यानंतरच्या राजकीय घडामोडींवर मोठा प्रभाव टाकला. आजही 'संपूर्ण क्रांती'चा आदर्श लोकशाहीच्या पुनर्स्थापनेसाठी आणि सुशासनासाठी प्रेरणादायी मानला जातो....

05/06/2025

हलधर नाग: तिसरी पास 'पद्मश्री' विजेते
**********
हा मजकूर ओडिशातील प्रसिद्ध कवी हलधर नाग यांच्याबद्दल आहे, ज्यांना 'लोक कबी रत्न' म्हणून ओळखले जाते.
हलधर नाग यांचा जन्म एका गरीब कुटुंबात झाला. वयाच्या दहाव्या वर्षी आई-वडील गेल्याने त्यांना तिसरीतूनच शाळा सोडावी लागली आणि पोटासाठी ढाब्यावर भांडी धुण्याचे काम करावे लागले. त्यानंतर त्यांना शाळेत स्वयंपाकाचे काम मिळाले.
पुढे, त्यांनी बँकेकडून कर्ज घेऊन पेन-पेन्सिलचे छोटे दुकान सुरू केले. १९९५ च्या सुमारास त्यांनी कोसली भाषेत कविता आणि महाकाव्ये लिहायला सुरुवात केली. त्यांची 'राम शबरी' सारखी धार्मिक प्रसंगांवरील स्फुट रचना खूप लोकप्रिय झाल्या. विशेष म्हणजे, त्यांनी लिहिलेल्या सर्व कविता आणि वीस महाकाव्ये त्यांना तोंडपाठ आहेत! आज संभलपूर विद्यापीठात त्यांच्या साहित्याचा अभ्यासक्रमात समावेश आहे आणि पाच विद्यार्थी त्यांच्या साहित्यावर पीएचडी करत आहेत.
२०१६ मध्ये, त्यांना पद्मश्री पुरस्कार जाहीर झाला. दिल्लीला जाण्यासाठी पैसे नसल्यामुळे त्यांनी सरकारला विनंती केली की, "पद्मश्री पोस्टाने पाठवा साहेब!" ही घटना त्यांची साधी राहणी दर्शवते. ते नेहमी पांढरे धोतर आणि गमछा घालून अनवाणी फिरतात.
हलधर नाग हे खऱ्या अर्थाने एक प्रेरणास्थान आहेत. प्रतिकूल परिस्थितीतही यश कसे मिळवायचे हे त्यांनी आपल्या जीवनातून दाखवून दिले आहे. त्यांची कहाणी आपल्याला सांगते की, परिस्थिती कितीही वाईट असली तरी रडायचं नाही, तर लढायचं आणि जिंकून दाखवायचं!

05/06/2025

"Patriotism is the last refuge of a scoundrel" या वाक्याचा अर्थ आहे: "देशभक्ती हे दुर्जनांचे नीच लोकांचे शेवटचे आश्रयस्थान असते."
हा प्रसिद्ध विचार सॅम्युअल जॉन्सन नावाच्या इंग्रज लेखकाने १७७५ साली मांडला होता. या वाक्याचा अर्थ समजून घेण्यासाठी, जॉन्सन कशावर टीका करत होते हे समजून घेणे महत्त्वाचे आहे.

जॉन्सन खऱ्या आणि प्रामाणिक देशभक्तीला वाईट म्हणत नव्हते. त्यांना देशावरचे खरे प्रेम महत्त्वाचे वाटत होते. हे वाक्य अशा लोकांसाठी आहे जे फक्त दिखाव्यासाठी देशभक्तीचा आव आणतात. हे लोक आतून वाईट किंवा स्वार्थी असतात. जेव्हा त्यांचे खोटारडेपण, भ्रष्टाचार किंवा स्वार्थ उघड होतो, तेव्हा ते स्वतःला वाचवण्यासाठी देशभक्तीचा मुखवटा वापरतात. ते देशावर प्रेम असल्याचा दावा करतात जेणेकरून त्यांच्यावर होणारी टीका ही देशावरची टीका आहे असे लोकांना वाटावे.

"शेवटचे आश्रयस्थान" याचा अर्थ असा की, जेव्हा त्या दुर्जन व्यक्तीच्या इतर सर्व युक्त्या, कारणे किंवा खोटे बोलणे अयशस्वी ठरते, तेव्हा तो देशभक्तीचा आधार घेतो. हे नीच व्यक्तींनी परिस्थिती हाताळण्यासाठी वापरलेली एक शेवटची आणि निराशाजनक कृती आहे.

एखादा राजकारणी भ्रष्टाचाराच्या प्रकरणात अडकल्यावर, तो कदाचित "हे देशाच्या भल्यासाठी होते" असे म्हणेल किंवा त्याचे विरोधक "देशविरोधी" असल्याचा दावा करेल.

एखादा नेता असे धोरण राबवू शकतो ज्यामुळे फक्त काही लोकांना फायदा होतो आणि बहुसंख्य लोकांना नुकसान होते, पण तरीही तो म्हणतो की हे देशाच्या ताकदीसाठी किंवा सुरक्षिततेसाठी आवश्यक आहे.

ज्या व्यक्तीने गुन्हा केला आहे किंवा अनैतिक कृत्य केले आहे, ती कदाचित मोठ्याने आपली देशभक्ती जाहीर करून लोकांचे लक्ष विचलित करण्याचा प्रयत्न करेल, जेणेकरून तिला सहानुभूती मिळेल किंवा ती स्वतःला देशविरोधी शक्तींची शिकार असल्याचे दाखवू शकेल.

थोडक्यात, जॉन्सनचे हे वाक्य अशा लोकांसाठी एक इशारा आहे जे देशभक्तीचा गैरवापर करतात. असे लोक स्वतःच्या स्वार्थासाठी देशावरील लोकांच्या खऱ्या भावनांचा फायदा घेतात. हे वाक्य दाखवून देते की देशावरचे प्रेम यासारखी एक शक्तिशाली आणि सकारात्मक भावना कशी विकृत करून फसवणूक आणि हेराफेरीसाठी वापरली जाऊ शकते.

06/05/2025

सेंट्रल पार्क मॅनेजमेंट, कल्याण व ब्राईट्स सोसायटीच्या संयुक्त विद्यमानाने शनिवार, दिनांक ३ मे, २०२५, रोजी आकाशातील ग्रह ताऱ्यांचे निरीक्षण व सादरीकरणाचा कार्यक्रम व्यवस्थित पार पडला. साधारण १५० विद्यार्थी आणि पालकांनी सहभाग नोंदवला. पारखे सरांनी नेहमीप्रमाणे अतिशय उत्तम माहिती माहिती देत विद्यार्एथ्यांच्या अनेक प्रश्नांना उत्तरे दिली. सोबत तीन टेलिस्कोपच्या मदतीने ग्रह ताऱ्यांचे निरीक्षण करण्यास मदत झाली.
सार्वजनिक ठिकाणी प्रथमच कार्यक्रम करत असल्याने काही त्रुटी राहिल्या परंतु, सर्वांनाच उत्साह असल्याने कार्यक्रम व्यवस्थित पार पडला.
सेंट्रल पार्क मॅनेजमेंटच्या वतीने चांगले प्रयत्न झाले. आदरतिथ्य पण छान केले. त्याबद्दल मॅनेजमेंटचे व विशेष करून विजयचे आभार. या कार्यक्रमाला पारखे सरांसोबत अक्षिता, दिलीप, ज्योती, श्रीकांत, अजित,समीर, वंदनामाईं या सर्वांनी सक्रिय सहभाग नोंदवला.

03/05/2025

1 में महाराष्ट्र दिन व कामगार दिन विशेष लेख.
==========
व्याख्याते परमेश्वर बनकर, बीड
=========
1 में हा दिवस महाराष्ट्र दिन म्हणून आणि कामगार दिन म्हणून ही साजरा होतो.1 में हा महाराष्ट्र तसेच गुजरात या दोन राज्याचा स्थापना दिवस आहे. कारण 1में 1960 रोजी मुंबई प्रांतातून मुंबईसह महाराष्ट्र व गुजरात अशी दोन स्वतंत्र राज्य अस्तित्वात आली. म्हणून महाराष्ट्र तसेच गुजरात मध्ये हा दिवस स्थापना दिन म्हणून साजरा होतो.
भारतीय स्वातंत्र्याचा कायदा 18 जुलै 1947 नुसार भारत व पाकिस्तान या दोन स्वतंत्र देशाची घोषणा करण्यात आली होती.या कायद्याने भारत आणि पाकिस्तान हीं दोन स्वतंत्र राष्ट्र निर्माण होऊन भारतातील संस्थानिक सार्वभौम झाले होते. त्यांना भारतात किंवा पाकिस्तानात विलीन होण्याचा अधिकार प्राप्त झाला होता. परंतु पुढे जवळपास सर्वच संस्थानिक भारतातच विलीन झाले. काश्मीर, जुनागढ, हैद्राबाद हे संस्थान तर स्वातंत्र्यानंतर भारतात विलीन झाली.
भारत स्वातंत्र्यानंतर भारतावरील ब्रिटिशांची सत्ता संपुष्टात आली, परंतु हजारो वर्षांपासून भारताच्या विविध भागात अनेक भाषिक व सांस्कृतीक प्रदेश निर्माण झाले होते.स्वातंत्र्यामुळे ब्रिटिश अधिपत्याखाली असलेले प्रांत व संस्थान भारतात विलीन करून घेताना भाषिक तत्वावर विलीन करून घ्यावेत हीं मागणी पुढे आली. कारण 1947 पूर्वीच भाषेच्या आधारावर राज्य निर्मितीच्या मागणीने जोर धरला होता.1905 मध्ये बंगाल मध्ये तर 1917 मध्ये तेलगूभाषिक लोकांनी मद्रास प्रांतातुन आंध्रप्रदेश वेगळा करण्याची मागणी केली होती.
1920 च्या नागपूर येथील काँग्रेसच्या अधिवेशनात सुद्धा भाषावार राज्य पुनर्रचनेच्या तत्वांचा स्वीकार करण्यात आला होता.त्यामुळे स्वातंत्र्यानंतर या मागणीने जास्तच जोर धरला होता.
भाषावर प्रांत रचनेच्या मागणीचा विचार करून भारतीय संविधान सभेच्या अध्यक्षानी राज्य पुनर्रचनेबाबत शिफारस करण्यासाठी एस. के. धर आयोग नेमला. मात्र या आयोगाने भाषा हा निकष मान्य केला नाहीं. जे. व्ही. पी. समिती स्थापन झाली. ज्या मध्ये पंडित जवाहरलाल नेहरू, सरदार वल्लभाई पटेल व पट्टाभी सीतारामय्या यांचा समावेश होता. या समितीने ही भाषिक निकषाला अनुमती दर्शवली नाही. त्यामुळे तेलगूभाषिक प्रदेश असलेल्या लोकांमध्ये असंतोषाची भावना निर्माण झाली.यातूनच पोट्टी श्रीरामलू या आंध्र व्यक्तीने उपोषण सुरु केले. 52 दिवसांच्या उपोषणानंतर त्याचा मृत्यू झाला. या घटनेमुळे लोकांमध्ये जास्तच असंतोष निर्माण झाला शेवटी सरकारने तात्काळ आंध्रप्रदेशाच्या निर्मितीची घोषणा करून राज्य पुनर्रचना आयोग स्थापन करण्याचे आश्वासन दिले.
यातूनच 1953 ला राज्य पुनर्रचना आयोग (फाजल अली ) स्थापन झाला.या आयोगाने भाषिक आधारावर राज्यांची पुनर्रचना करण्याच्या तत्वास अनुकुलता दर्शवली परंतु एक राज्य एक भाषा या तत्वाचा स्वीकार केला नाही.
इकडे गुजराती व कच्छी भाषिक लोकांसाठी गुजरात व मराठी व मराठीला धरून असलेल्या भाषिकासाठी महाराष्ट्र राज्य हीं मागणी पुढे आली. त्यावेळी मुंबई प्रदेशात हा महाराष्ट्र व गुजरात हे दोन भाग होते मुंबई हा भाग गुजरातला द्यावा अशी मागणी गुजराती करत होते तर महाराष्ट्रीयन आंदोलन कर्ते मुंबई महाराष्ट्रातच राहावी या साठी रस्त्यावर उतरले होते. तत्कालीन काँग्रेस सरकार सुद्धा मुंबई महाराष्ट्रात समाविष्ट करण्याच्या विरोधात होते. मुंबई महाराष्ट्रात राहावी म्हणून कामगारांचा विराट मोर्चा त्यावेळेसच्या फ्लोरा फाउंटन (हुतात्मा स्मारक ) या ठिकाणी जमला होता, मोरारजी देसाई हे त्यावेळेस मुख्यमंत्री होते. त्या वेळेस च्या सरकारने आंदोलन कर्त्यांवर गोळीबार केला ज्या मध्ये 106 आंदोलनकारी मरण पावले ज्यांच्या स्मरणार्थ हुतात्मा स्मारक बांधण्यात आले. या बलिदानामुळे आंदोलन आणखी तीव्र झाले. संयुक्त महाराष्ट्र चळवळीतील अनेक आंदोलनकारी, विचार वंत यांनी सुद्धा मागणी लावून धरली होती, या मध्ये अनेक नावे आपल्याला सांगता येतील डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, कॉ. अण्णाभाऊ साठे, शाहीर अमर शेख, गव्हाणकर, प्रबोधनकार ठाकरे असे अनेक नाव आपल्याला सांगता येतील. या आंदोलनाची तीव्रता लक्षात घेऊन तत्कालीन सरकारने 1 में 1960 रोजी मुंबईसह महाराष्ट्र व गुजरात या दोन स्वतंत्र राज्याची स्थापना केली. तेंव्हा पासून 1 में हा दिवस महाराष्ट्रात महाराष्ट्र दिन म्हणून साजरा केला जातो.
1 में हा दिवस आंतराष्ट्रीय कामगार दिवस म्हणून सुद्धा साजरा केला जातो त्या बद्दल ही माहिती असणे गरजेचे आहे. सर्वप्रथम ऑस्ट्रेलिया मध्ये 21 एप्रिल 1856 मध्ये कामगारांच्या समस्या त्यांचे प्रश्न इत्यादी गोष्टी लक्षात घेऊन कामगारांना न्याय देण्याच काम ऑस्ट्रेलिया मध्ये झालं होतं. त्यातुनच प्रेरणा घेऊन अमेरिका व इतर देशांमध्ये सुद्धा कामगार चळवळी पुढे आल्या अमेरिके मध्ये 1 में 1880 मध्ये कामगारांनी काढलेल्या मोर्च्यावर गोळीबार झाल्याने काही आंदोलनकारी शहीद झाले. यातूनच पुढे जनता व पोलीस हा वाद वाढत गेला. पुढे अमेरिकेतील कामगारांना सुद्धा न्याय मिळाला परंतु आंदोलना मध्ये शहीद झालेल्या लोकांच्या स्मरणार्थ 1 में हा दिवस जगभरात कामगार दिन म्हणून साजरा होऊ लागला. भारतातील कामगारांसाठी सुद्धा रावबहादूर नारायण मेघाजी लोखंडे, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या मुळे न्याय मिळाला. आणि भारतात सुद्धा 1 में हा दिवस कामगार दिन म्हणून साजरा होऊ लागला.

03/05/2025

महाराष्ट्र अंधश्रद्धा निर्मूलन समितीच्या जिल्हा व शहर शाखा वर्धा यांच्या पुढाकाराने 71 वे सत्यशोधकी विवाह लावून देण्यात आला अविवाहित असलेल्या योगेश राऊत याने पती निधनानंतर दोन मुलासोबत राहत असलेल्या प्रिया बाळबुधे हिचा स्विकार केला

02/05/2025

तुम्ही व्यक्ती म्हणून जे आहात ते, नेहमी तसेच रहा. प्रत्येक व्यक्तीचा आदर महत्त्वाचा आहे; पण स्वतःच्या जीवाच्या किंमतीवर नाही. तुमच्या मनात जे आहे तेच असण्याचा प्रयत्न करा, बहुतेक तुमच्या भाषेत आणि वागण्यातही तेच असले पाहिजे. दोन चेहरे तुम्हाला काही काळासाठी नक्कीच बरे वाटतील. पण काही काळानंतर तुम्ही स्वतःला एका विचित्र स्थितीत अडकलेले आढळाल. स्वतःला सर्वत्र सिद्ध करू नका, वेगळे होण्याचा प्रयत्न करू नका. कालपेक्षा चांगले होण्याचा प्रयत्न करा. हा प्रयत्न तुम्हाला गर्दीपासून वेगळे करेल. तुम्हाला एका विशेष दर्जाच्या, एका वेगळ्या ओळखीच्या श्रेणीत आणेल.
(उसने घेतलेले तत्त्वज्ञान )
(मीशा अग्रवालच्या निमित्ताने)

01/05/2025

भाषेच्या अनेक गमती जमती देखील असतात. आणि म्हणींपेक्षा आणखी काय गमतीशीर असू शकतं. BBC तुमच्यासाठी एक खास 'प्रश्नमंजुषा' घेऊन आले आहेत. यातून तुम्ही तुमचं संवाद कौशल्यं तपासू तर शकता. https://www.bbc.com/marathi/articles/cgrg78xxgvlo

Adinama आदिनामा

30/06/2025

29/06/2025

20/06/2025

18/06/2025

05/06/2025

05/06/2025

05/06/2025

06/05/2025

03/05/2025

03/05/2025

02/05/2025

01/05/2025

Address

Website

Alerts

Shortcuts

Share