14/08/2025
HỒ SƠ ĐỊA ĐIỂM || THĂNG LONG TỨ TRẤN - ĐỀN BẠCH MÃ
🐎 Đền Bạch Mã hay còn gọi là “Bạch Mã tối linh từ” là một thắng cảnh phía Đông trong “Thăng Long Tứ trấn” với lịch sử hơn 1000 năm. Gắn với những điều linh thiêng và cũng là một ẩn số tâm linh, nhân dân tương truyền rằng: vào thời Trần, cùng với tiếng vó ngựa Mông - Nguyên trong ba lần sang xâm lược Đại Việt là ngọn lửa đốt phá kinh thành Thăng Long, nhưng lửa không bén đến ngôi đền này.
🚗 Hiện nay, đền Bạch Mã là một trong những điểm đến văn hóa - tín ngưỡng đặc biệt thu hút khách du lịch tại phố cổ Hà Nội với những giá trị linh thiêng, cổ kính và những câu chuyện mang màu sắc huyền ảo 💫 Điều này đã tạo ra những ấn tượng cho du khách khi đến với mảnh đất kinh kỳ nghìn năm văn hiến tham quan, dâng lễ. Với sự đặc biệt của mình, ngôi đền đã được:
- Xếp hạng Di tích Lịch sử, kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia vào năm 1986.
- Công nhận Di tích Quốc gia đặc biệt vào năm 2022.
1️⃣ 𝐊𝐡𝐨̂𝐧𝐠 𝐠𝐢𝐚𝐧 𝐥𝐢̣𝐜𝐡 𝐬𝐮̛̉ - 𝐯𝐚̆𝐧 𝐡𝐢𝐞̂́𝐧
📍 Đền Bạch Mã vốn là đền Long Đỗ, được xây dựng để thờ vị thần Thành hoàng của Hà Nội trên vùng núi Nùng - nơi tiếp cận linh khí trời đất. Về sau, nhà Lý chuyển đền ra Cửa Đông (thuộc phường Hà Khẩu, tổng Hữu Túc, huyện Thọ Xương, phủ Hoài Đức) và đổi tên thành đền Bạch Mã.
📃 Với lịch sử hơn 1000 năm tồn tại, đền đã trải qua nhiều lần tu sửa và mở rộng:
Vào thời Lê Trung Hưng, đền được mở rộng.
Vào thời nhà Nguyễn, đền được tôn tạo và mở rộng, đặc biệt là sự kiện dựng thêm văn chỉ bên trái đền, dựng phương đình, thu hẹp khuôn viên đền vào năm 1839.
Năm 2000, đền được tu bổ lớn trên cơ sở giữ nguyên hiện trạng kiến trúc cũ nhân dịp kỉ niệm 990 năm Thăng Long - Hà Nội.
2️⃣ 𝐊𝐡𝐨̂𝐧𝐠 𝐠𝐢𝐚𝐧 𝐯𝐚̆𝐧 𝐡𝐨́𝐚 - 𝐭𝐚̂𝐦 𝐥𝐢𝐧𝐡
🪄 Đền Bạch Mã gắn liền với nhiều thần tích, huyền thoại khi tên gọi “Bạch Mã” được tương truyền với câu chuyện: Năm 1010, vua Lý Thái Tổ cho người xây thành sau khi dời đô từ Hoa Lư về Đại La, nhưng xây đến đâu lại đổ đến đấy. Chính vì thế, vua cho người đến cầu thần thì một con ngựa trắng xuất hiện, đi vòng từ đông sang tây và để lại dấu vết chân. Kỳ lạ thay, khi lấp thành theo dấu vết chân ngựa thì thành lại đứng vững, chính vì thế vua cho sửa sang đền thờ thần Long Đỗ và đổi tên thành “Bạch Mã tối linh từ”.
🎊 Bên cạnh đó, vào ngày 12 và 13 tháng Giêng hằng năm, Lễ hội đền Mạch Mã cũng được tổ chức với nhiều nghi lễ như múa rồng, múa sư tử, rước cờ, kiệu lễ vật và rước kiệu bát cống,... thể hiện lòng thành kính với thần Long Đỗ và làm lễ tiến Xuân Ngưu theo tục “đả xuân ngưu” - đánh trâu rước xuân từ đền Mã Mây về với đền Bạch Mã với mong muốn phát triển nền nông nghiệp. Ngoài ra, các hoạt động nghệ thuật, giải trí như hát ca trù, hát chầu văn,... cũng được diễn ra nhằm phục vụ người dân và du khách tứ phương.
3️⃣ 𝐊𝐡𝐨̂𝐧𝐠 𝐠𝐢𝐚𝐧 𝐤𝐢𝐞̂́𝐧 𝐭𝐫𝐮́𝐜
🏰 Đền quay mặt về hướng nam và được xây dựng theo hình chữ “tam”. Qua nhiều lần mở rộng, tu bổ, đền có cấu trúc bao gồm các phần: tam quan, phương đình, đại bái, thiêu hương, cung cấm và nhà hội đồng. Hiện nay, đền còn lưu giữ 15 bia có nội dung về các sự tích thần, đền, nghi lễ thờ cúng, các lần trùng tu, tôn tạo, hơn 13 bức hoành phi về các vị thần cùng sắc phong, hương án, độc bình, chuông đồng, kiệu rước,...
🌱 Đền cũng có nhiều điểm nhấn về nghệ thuật điêu khắc với các mảng chạm khắc trên các cổng gỗ, xà nách, vì chồng rường theo nhiều đề tài hình mây, lửa, hoa lá. Trong đó, tinh xảo và lộng lẫy nhất là gian đại bái với hình chạm khắc rồng phượng được sơn son, thiếp vàng với những chi tiết đầu rồng, hoành phi, câu đối,... đầy sống động.
___
THÔNG TIN LIÊN HỆ
▸ Fanpage: Đội Tuyên truyền văn hoá Thủ đô - HNUE
▸ Hotline: 0328606069 (Đội trưởng - Phạm Hoàng Anh Phương)
