13/12/2024
මගේ පියා සාංදෘෂ්ටිකවාදී මාක්ස්වාදියෙක් වෙන්නේ ඇයි?
සාංදෘෂ්ටිකවාදය සහ මාක්ස්වාදය යනු අතිච්ඡාදනය වන අදහස් ඇති නමුත් සමහර මූලික වෙනස්කම් ද ඇති එකිනෙකට වෙනස් දාර්ශනික ව්‍යාපාර දෙකකි. කෙසේ වෙතත්, මෙම දර්ශන දෙක එක් රාමුවකට ඒකාබද්ධ කිරීමට උත්සාහ කළ සමහර චින්තකයින් සිටියේය. ඔවුන්ගේ මෙම ක්‍රියාව බොහෝ විට "සාංදෘෂ්ටිකවාදී මාක්ස්වාදය" (Extentialist Marxism) ලෙස හැඳින්වේ.
මෙම සම්ප්‍රදායේ වඩාත් කැපී පෙනෙන චරිතයක් වන්නේ ප්‍රංශ දාර්ශනිකයෙකු, නාට්‍ය රචකයෙකු සහ නවකතාකරුවෙකු වන ජ්ෂොන් පෝල් සාත්‍රේ ය. (Jean Paul Satre 1905-1980) ඔහු බොහෝ තැන් හි සාංදෘෂ්ටිකවාදයේ පියා ලෙස සැළකේ. ජීවිතයට තමන්ගේම අරුතක් නිර්මාණය කිරීම සඳහා පුද්ගලයන් වගකිව යුතු බව සාත්‍රේ විශ්වාස කළේය. සමාජ ව්‍යුහයන් සහ ආයතන, අපගේ නිදහස (Freedom) සහ තේරීම (Choice) සීමා කළ හැකි මාර්ග ද ඇති බව ඔහු හඳුනාගත්තේය. සාත්‍රේ පන්ති අරගලයේ මාක්ස්වාදී සංකල්පය දුටුවේ මෙම ව්‍යූහයන් අවබෝධ කර ගැනීමට සහ විවේචනය කිරීමට මාර්ගයක් ලෙසිනි. පුද්ගලයන් පීඩාවට හා සූරාකෑමේ බලවේගයන්ට එරෙහිව නිරන්තර අරගලයක නිරත විය යුතු බවට ඔහු තර්ක කළේය. සාත්‍රේට අනුව, බලවේගයන්ට එරෙහිව පුද්ගලයාගේ පැවැත්මේ අරගලය ධනවාදයට එරෙහි නිර්ධන පංතියේ සමාජ අරගලයට සමීප සම්බන්ධකමක් දක්වයි.
සාංදෘෂ්ටිකවාදී මාක්ස්වාදයේ තවත් බලගතු චරිතයක් වන්නේ ෆ්‍රැන්ක්ෆර්ට් පාසල සමග සම්බන්ධ වූ ජර්මානු දාර්ශනිකයෙකු සහ සමාජ න්‍යායාචාර්යවරයෙකු වන හර්බට් මාර්කස් ය (Herbert Marcuse 1898-1979). මාර්කස් සාංදෘෂ්ටිකවාදය දුටුවේ ධනේශ්වර සමාජයේ පරාරෝපණය (Alianation) සහ බලවත් පීඩාව (Oppression) ඉක්මවා යාමේ මාර්ගයක් ලෙස ය. පාලක පන්තිය විසින් ප්‍රවර්ධනය කරන ලද ව්‍යාජ විඥානය පුද්ගලයන් විසින් ප්‍රතික්ෂේප කළ යුතු අතර සමාජ හා ආර්ථික සාධාරණත්වය සඳහා විප්ලවවාදී අරගලයක නිරත විය යුතු බවට තර්ක කළේය.
පුංශ යටත්විජිත කැරිබියන් දූපත් වාසියකු වූ (Martinican) මනෝ වෛද්‍යවරයකු සහ විප්ලවවාදියෙකු වන ෆ්රාන්ට්ස් ෆැනොන් (Frantz Fanon 1925-161) යටත්විජිතවාදය සහ වර්ගවාදය පුද්ගලයා කෙරෙහි ඇති කරන මානසික බලපෑම් ගවේෂණය කිරීමට මාක්ස්වාදී විශ්ලේෂණය භාවිතා කළේය. ඔහු තර්ක කළේ යටත් විජිතවාදයේ අත්දැකීම යටත් විජිත ජනතාව අතර පරාරෝපණය (Alianation) සහ ස්වයං-වෛරය (Self-hatred) පිළිබඳ හැඟීමක් ඇති කළ බවත්, සාමූහික අරගලයෙන් පමණක් ඔවුන්ගේ අභිමානය (Dignity) සහ නිදහස (Freedom) නැවත ලබා ගත හැකි බවත්ය.
සමස්තයක් වශයෙන්, සාංදෘෂ්ටිකවාදී මාක්ස්වාදය, බොහෝ විට පුද්ගල සහ සමාජ අරගලවල අන්තර් ඡේදනය කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම මගින්, මාක්ස්වාදයේ සාමූහික උත්සුකයන් සමග, පැවැත්මේ පුද්ගලවාදී උත්සුකයන් සමග එකඟතාවයකට ඒමට උත්සාහ දරයි. මෙම චින්තකයින් පුද්ගල නිදහස සහ සමාජ සාධාරණත්වය සඳහා වන මිනිස් අරගලය, සමීපව එකිනෙකට සම්බන්ධ වූවක් ලෙස දුටු අතර, ඒ ව්‍යාපාරයන් දෙකම සැබෑ මානවවාදී සමාජයක් සඳහා අවශ්‍ය බව තර්ක කළහ.
1972 වසරේ සුගත් එළි දක්වන "දුන්න දුනු ගමුව" නාට්‍යයේ සංගම්රත්න මෙහෙම කියනවා. "මගේ පුතා මැරුණා. ලෝකේ අනෙක් දූ පුතුන් ජීවත් කරන්න, මගේ පුතා මැරුණා"
කියවන්න "මරා-සාද්" නාට්‍ය පිටපත...
© දිමූ
2023.03.22
