Madawalabu Media

31/10/2025

Taphoonni Piriimiyer Liigii Ingilaand taphoota marsaa 10ffaa Sanbata, Dilbataa fi Wiixataa akka taphataman karoorfameera

Oromiyaa, Onkoloolessa 21,2018(MWM)
Taphoonni Piriimiyer Liigii Ingilaand taphoota marsaa 10ffaa Sanbata, Dilbataa fi Wiixataa akka taphataman karoorfameera.

Haala Kanaan taphoonni torba Sanbata, taphoonni lama Dilbata, taphoonni hafan ammoo Wiixata akka taphataman eerameera.

Tooatenham Hootispur dirree isaa irratti Cheelsii kan keessummeessu yoo ta’u, haaluma wal fakkaatuun Liivarpuul guyyuma Anfiilditti Astoon Viilaa ni keessummeessa.

30/10/2025

Taphoota 7 taphate keessaa 6 kan moo'ame Liiverpuul...

Oromiyaa, Onkololeessa 20, 2018 (MWM) – Kilabni Marsiisaayid Liiverpuul taphoota 7 dorgommii hundaan taphate keessaa 6 injifatameera.

Kana keessaa piriimeer liigiin taphoota 4 walitti aansuun injifatame.

Shaampiyoonsi liigii fi waancaa Liigii Ingiliiziin ammoo taphoota tokko tokko injifatameera.

Taphoota 7 taphateen galchiiwwan 14 keessummeesse.

Jijjiirraa waqtii gannaan Paawundii miiliyoona 400 baasuun taphattoota akka Aleeksaandar Ayizaak, Filooriyaan Vartiisii fi Hugoo Ikiitiikee mallatteessisus sochii barbaadamu mul'isuu hin dandeenye.

Liiverpuul bara darbe shaampiyoonaa Piriimeer Liigii akka ta'u shoora olaanaa kan bahate Mahaammad Saalaahiin bara kana ga'umsa gadi aanaa mul'iseen qeeqamaa jira.

Liiverpuul tapha torbee 10ffaan Astoon Viilaa fi Shaampiyoonsi Liigii Awurooppaan ammoo Riyaal Maadriid waliin taphata.

Taphoota jalqabaa liigichaa shan walitti aansuun injifatee Arsenaalirraa qabxii 5'n fagaatee turus amma Arsenaaliin qabxii 7'n caalameera.

Arsenaal qabxii 22'n liigicha yoo dursu, Liiverpuul qabxii 15'n sadarkaa 7ffaarra jira.

Baruma Anfiildi dhufetti Liiverpuul waliin Waancaa liigichaa kan fudhate leenjisaa Arnee Isloot bara kana morkii waancaatti deebi'uuf qormaanni cimaan kan isa eeggatu fakkaata.

30/10/2025

30/10/2025

https://youtu.be/wnHmOFZ-cKY?si=sVD8QQ9j3bDI_7jJ

Prizidaantii Eertiraa Issayaas Afawarqii Mariif biyyaa masrii seene

30/10/2025

Dhibeen Juuzamii abaarsaan hin dhufu, sanyiinis hin daddarbu – Ogeeyyii Fayyaa

Oromiyaa, Onkololeessa 20, 2018 (MWM) – Dhibeen Juuzamii abaarsaan hin dhufu, sanyiinis hin daddarbu jedhan Ogeeyyiin yaala Fayyaa.

Itiyoophiyaan waggatti Keezii Dhibee Juuzamii kuma 2 fi 500 hanga kuma 3 ni gabaasti.

‎Dhaabbata ‘the lepreosy Mission International’ ‘ Itiyoophiyaatti Daayrektera kutaa Sagantaa kan tan obbo Salamoon Geetahuun,Dhukkubni Juuzamii dhukkuba daddarbaa baakteriyaa ‘Mycobacterium Leprae’ jedhamuun kan dhufudha jedhan.

‎Dhukkuba kanaan walqabatee hawaasa keessa hubannoo sirrii hin taane heddutu jira kan jedhan obbo Salamoon , sanyiin daddarbuu fi abaarsa waaqaatiin dhufuu, akkasumas dhukkuba yaalamee fayyuu hin dandeenye fi nama cubbuu ykn sanyii badaa irraa dhalate irratti mul’ate godhamee laallamuutu jira jedhan.

Dhukkubni kun baakteeriyaa daddarbaa ta’een kan dhufu ta’uun hubatamuu qaba.

‎Namoota baakteriyaa dhukkuba Juuzamii fiduuf saaxilaman keessaa muraasa isaanii qofatu dhukkuba kanaan hubamuu danda’a.

Isaan % 95 ta’an baakteeriyaa kanaaf saaxilamaniyyuu dhukkuba kanaan akka hin qabamneef sirni ittisa qaamaa kan dhoorku ta’uu dubbatan.

Irra caalaa dhiira irratti mul’ata.
‎
‎Dhukkubni Juuzaamii irra jireessaan biyyoota guddataa jiran keessatti kan mul’atu ta’uu eeran.

Namoota magaalaa caalaa kan baadiyya irratti, akkasumas harka qalleeyyiirratti caalatti mul’atas jedhan.

‎Uffata walii uffachuu, siree tokko fayyadamuu, wajjin nyaachuun fi mana fincaanii tokkotti fayyadamuun dhukkubni kun nama isa qabu irraa gara nama kaanitti hin darbu.

‎Dhukkubni Juuzamii irra jireessaan gogaafi narvii namaa kan miidhu ta’uu ibsan.‎

‎Namoota %50 ta’an irratti ammoo sochii ykn tattaafii sirni ittisa qaamaa keenya baakteriyaa kana balleesuuf godhu keessatti waan akka kormommaa fi finnisaa fa’a funyaani fi gurra keenya irratti mul’achuu mala jedhan.

‎Turtii keessa lafeen harkaa fi lukaa nyaatamuun, akkasumas harki ykn lukti madaa’ee miidhamuu akka danda’u ibsan.

Mallatoo googaa fi narvii miidhame irratti hundaa’uun waggaa 1 hanga waggaa 2 tti qorichi fuchuun fayyuun akka danda’amu himan.

Yaala dhukkuba kanaa keessatti inni ijoon qoricha addaan kutuu dhabuudha jedhan.

Qoricha yoo addaan kunne baakteriyaan sun haala salphaa ta’een dandamachuu danda’a, kanaaf qoricha gonkumaa addaan kutuun hin barbaachisu jechuun hubachiisan.

‎
Maddi FMC Afaan Oromoo

30/10/2025

Istaadiyeemii Biyyaalessaa 'Adeyi Ababaa' bara kana xumuruuf hojjetamaa jira

Oromiyaa, Onkoloolessa 20/2018(MWM)-Istaadiyeemii Biyyaalessaa 'Adeyi Ababaa' fi Istaadiyeemii Baahirdaar bara kana xumuruuf hojjetamaa jiraachuu Federeeshiniin Kubbaa Miilaa Itoophiyaa beeksise.

Federeeshinichi Yaa'ii Idilee 17ffaa Galma Komishinii Dinagdee Afriikaatti taa'uu eegaleera.

Bara 2017tti gareewwan biyyaalessaa koorniyaa lameen, taphoota hunda dirree biyyoota alaa irratti keessummeessuu isaaniin federeeshinichi birrii miiliyoona 123 ol baasii dabalataaf saaxilamuu himameera.

Mootummaan damee Ispoortiif xiyyeeffannaa olaanaa kennuu kan dubbatan Pirezidaantiin Federeeshinii Kubbaa Miilaa Itoophiyaa Obbo Isaayyaas Jiraan, Waancaa Afriikaa 2029 qopheessuuf yaada ka'umsaa dhiyeessuu eeran.

Istaadiyeemiiwwan Adeyi Ababaa fi Baahirdaar bara 2018tti carraa xumuramuu akka qaban eeran.

Qabxiiwwan bara 2017 keessa galmaa'aniin gammadoo akka hin taane Obbo Isaayyaas Jiraan eeruun, jijjiirama itti fufiinsa qabu fiduuf ispoortii biyyattii haala ammayyaa'aan ijaaruun akka barbaachisu akeekan.

Maddi AMN PLUS Afaan Oromoo

30/10/2025

Prezidaantii Ameerikaa Doonaald Traamp nukileera waraanaa Ameerikaa itti fufsiisu akka eegalu ajajeera. Kunis wixinee qorannoo waraanaa bara 1992 booda jalqabaa ta’a jedhamee himama. Tarkaanfiin kun biyyoota akka Raashiyaa fi Chaayinaa waliin dorgommii meeshaa nukileeraa haaraa kaasuu danda’a jedhaniiru. Haa ta’u malee, hanga ammaatti gochaan tarsiimoo dhugaa raawwatame hin mirkanoofne.

Maddii Al Jazeera

30/10/2025

Puutiin gaazexeessitoonni biyya alaa naannoolee humnoota Yukireen marfaman Krasnoarmeysk, Dmitrov fi Kupyansk daawwatan akka darban wabii akka ta'u ajajeera

Oromiyaa, Onkoloolessa 20,2018 (MWM)-
Puutiin gaazexeessitoonni biyya alaa naannoolee humnoota Yukireen marfaman Krasnoarmeysk, Dmitrov fi Kupyansk daawwatan akka darban wabii akka ta'u ajajeera
Waraanni Raashiyaa yoo barbaachisaa ta’e sa’aatii 5-6f lola naannolee kanneen keessatti gaggeeffamaa jiru dhaabuuf qophii ta’uu Ministeerri Ittisaa Raashiyaa beeksiseera.

Ministeerichi nageenyi gaazexeessitootaa fi loltoota Raashiyaa yoo mirkanaa’e Yukireen irraa dabalatee gareewwan miidiyaalee biyya alaatiif daandii seensaa fi ba’aa daangaa malee kennuuf qophii ta’uu ibseera.

30/10/2025

Mootummaan Taanzaaniyaan hojjetoonni manumaa akka hojjetaniif ajaje

Oromiyaa,Onkoloolessa 20,2018(MWM)-Mootummaan Taanzaaniyaa hojjettoonni mootummaa har’a Waxabajjii 30, 2025 mana taa’anii akka hojjetan gaafateera.
Dubbi-himaan mootummaa, Gerson Misiigwaa, ergaa instaagiraamiisaarratti maxxansuun, akeekkachiisa nageenyaa humni poolisii baase hordofuun jiraattonni magaalaa Daar es Salaam mana taa’anii akka hojjetan beeksise.
"...kanneen itti gaafatamummaa hojii isaanii akkaataa qajeelfama hojjechiistota isaaniitiin bakka hojii isaaniitti argamuun dirqama ta'e malee , Onkoloolessa 30, 2025 hojjettoonni mootummaa biyyattii hundi mana taa'anii kan hojjetan ta’a."
Ibsichi hojjechiistonni damee dhuunfaa akeekkachiisa kana akka dhaggeeffatan gorfamuus ibseera.
Taanzaaniyaatti gaafa 29/10/2025 hoggantoota isaanii filachuuf ummanni sagalee kennaa ooleera. Kana hordofee, mormii mudateen mormitootaan daandiin hedduun cufamee ture.

Maddi BBC

30/10/2025

Pirezidaant Doonaald Tiraamp qaraxa meeshaalee Chaayinaarraa Ameerikaa galan irra kaawwamee ture hir’isuu beeksisan

Oromiyaa, Onkoloolessa 20,2018(MWM)-
Pirezidaantiin Ameerikaa Doonaald Tiraamp qaraxa meeshaalee Chaayinaarraa Ameerikaa galan irra kaawwamee ture hir’isuu beeksisan.

Doonaald Tiraamp pirezidaantii Chaayinaa Shii Jiinpiing waliin Kamisa Kooriyaa Kibbaatti wal arganii mari’achuu hordofee, Ameerikaan Chaayinaa waliin waliigaltee daldalaa ''yeroo dhihootti'' mallatteessuu dandeessi jedhan.

Mariin hoggantoota lamaanii kun erga waldhabdeen daldalaa biyyoota dinagdee gurguddoo addunyaa lamaan gidduutti deebi’ee hammaatee booda akka boqonnaa tokkootti ilaalama jedhameera.

Tiraamp qaraxa meeshaalee Chaayinaarraa Ameerikaa galan irra kaa’amee ture hir’isuu kan beeksisan yoo ta’u, kunis battalumatti hojiirra kan oolu akka ta’edha kan eeran.

Odeeffannoon kan BBCti

30/10/2025

Itiyoophiyaan Ulaa Galaanaa qaama bakka bu'iinsa hin qabneen dhabde gaafachuuf mirga qabdi - hayyoota

Oromiyaa,Onkoloolessa 20, 2018 (MWM)-Itiyoophiyaan Ulaa Galaanaa qaama bakka bu'iinsa hin qabneen dhabde gaafachuuf mirga qabdi jedhan hayyoonni.

Hayyoonni Faanaa Miidiyaa Korporeeshiniif yaada kennan, daangaan ishee galaana kan ture Itiyoophiyaan galaana guddaa qabdi turte jedhan.

Ogeessi seeraa Abbaree Addaamuu akka dubbatanitti, karaan Itiyoophiyaan waggaa 30 dura ulaa galaanaa itti dhabde bu'uura seeraa kan hin qabnee dha.

Akka biyyaatti uummataan utuu bakka hin bu'in murtii sana dabarsuun biyya ganuu akka ta'e hubachiisaniiru.

Kanaaf Itiyoophiyaan ulaa galaanaa karaa dabaa fi seera qabeessa hin taaneen dhabde deebitee akka argattuuf Seenaa fi Seerri ni deggera jedhan.

Ogeessi Seera Bishaanii idil-addunyaa Dooktar Kabbadaa Garbaa gama isaaniin Itiyoophiyaan ulaa galaanaa akka argattuuf Seerri idil-addunyaa kan deggaru ta'uu dubbataniiru.

Ulaa Galaanaa bu'aa hedduu qabu argachuuf gaaffii Itiyoophiyaan dhiyeessite sirrii ta'uu ibsanii, gaaffiin ishee hawaasa addunyaa biratti fudhatama argachaa dhufuu eeraniiru.

Itiyoophiyaan bu'uura ragaalee seeraa, seenaa fi sanadaa qabduun gaaffiin ishee karaa nagaa fi dippiloomaasiin deebii akka argatuuf yaalii ishee cimsitee itti fufuu akka qabdu hubachiisaniiru.

30/10/2025

Adaamaa 0 – 0 Hadiyyaa Hoosaa’inaa

Oromiyaa, Onkololeessa 20, 2018 (MWM) – Taphoota CBE Piriimeer Liigii Itiyoophiyaa torbee 3ffaan Adaamaan Hadiyyaa Hoosaa’inaa waliin qixa bahe.

Taphni kilaboota lamaan gidduutti taphatame galchii malee qixa xumurameera.

Adaamaan yeroo sadaffaaf walitti aansuun qixa baheera.
Taphoota sadirratti galchii hin galchines hin keessummeessines.

Adaamaan Madin Itiyoophiyaa, Shaggarii fi Hadiyyaa Hoosaa’inaa waliin taphachuun galchii malee xumureera.