01/10/2025
දොළොස් වසකට පසු මහ එළියට උදාවූ මල් වසන්තය
මහා එලිතැන්න කියන්නෙ ශ්‍රී ලංකාව නැමැති පුංචි දිවයිනේ සැඟවුණු ජෛව විවිධත්ව යේ මුදුන් මල්කඩයි.හෝට්න් තැන්නට යන ඕනෑම කෙනෙකුට මේ බිමේ සෑම බිම් අගලකම ඇති ජෛව විවිධත්වයේ ආනුභාවයෙන් ගත සිත ප්‍රබෝධමත් කරගන්න පුළුවන්.ස්වභාව ධර්මයේ ආනුභාවය විදහාපාන අසිරිමත් බිම් කඩ සුන්දර මහා එළි තැන්න සානුව ශ්‍රී ලංකාවේ සමස්ථ භූමි භාගයෙන් 0.05% තරම් කුඩා වපසරියක් වුවත් අපේ රටේ හමුවන සපුෂ්පශාකයන්ගෙන් 9% ම මේ බිමේදී අපට බලාගන්න පුලුවන්කම තියෙනවා.අපේ රටට ආවේණික මල් පිපෙන ශාකයන්ගෙන් 12% හෝර්ටන් තැන්නෙදි අපට හමුවෙනව.
හෝටන් තැන්නේ මල් පිපෙන ශාක අතරින් නෙළු ශාකයට හිමි වන්නේ සුවිශේෂී වටිනාකමක්.නෙළු මල් පිපෙන කාලයට මහ එලි තැන්න සුදු දම් රතු කහ පාටින් බබලනවා.හෝටන් තැන්න ට දෙවියන්ගේ මල් උයන කියලා විරුදාවලියක් ලැබිලා තියෙන්නෙ නෙළු මල් පිපෙන නිසාමයි.මල් පිපෙන කාලෙට නෙළුමල් යාය මහා එළි තැන්නට පළඳවපු ආභරණයක් වාගේයි පෙනෙන්නේ.අපේ රටේ නෙළු විශේෂ තිස් එකක් හඳුනගෙන තියෙනවා.ඒවායින් 12ක්ම රටට ආවේණිකයි. මහා එළිතැන්නේ නෙළු විශේෂ අටක් පිළිබඳ මුලින්ම වාර්තා කළේ . බ්‍රිතාන්‍ය ජාතික Thomas Farr විසින් එක්දාස් 1891දියි.ඒ වකවානුවේ දී ඔහු විසින් හඳුනාගත් සමහර නිළු විශේෂවල මල් පිපෙන්නේ වසර දොළහකට වරක් බව Thomas Farr ගේ වාර්තා වල සඳහන් කරලා තිබෙනවා.ඒ විතරකුත් නෙවෙයි.සියවසක් ඉදිරියේ දී 2013 වර්ෂයේ දී මල් පිපෙන බව ඔහු විසින් පුරෝකතනය කර තිබෙනවා. ඔහුගේ පුරෝකතනය සපල කරමින් 2013 වර්ෂයේ දී මහා එළි තැන්න වසාලමින් නෙළුමල් පිපුනා.
එදා Thomas Farr හෝටන් තැන්නේ නෙළු විශේෂ අටක් ගැන සඳහන් කරලා තිබුණත් අද වෙද්දි හෝටන් තැන්නෙ දක්නට ලැබෙන්නේ නෙළු විශේෂ හයක් පමණයි.
Strobilanthes Hookeri
Strobilanthes Dianadra
Strobilanthes Viscosa
Strobilanthes Pulcherrima
Strobilanthes Calycina
Strobilanthes Sexennies
මේ දිනවල මහයිලිතැන්න දිගේ පිය මනින්නෙකුට වෙනදා නොඇසුණු බබර මී මැසුන්ගේ කුමුකුමකුමුකුමු නාදයෙන් දෙසවන් පිනවිය හැකි අතර දෙව්ලොවක වෙස්ගත් තුරුලතා මඩුළු වසා ගත් කහ සුදු දම් රතු පැහැයෙන් බබළන නෙළුමල් පුෂ්ප මන්ජරීන්ගේ සෝබාලංකාරයෙන් නෙත් සඟල මන්මත් කර ගත හැකියි.
හෝටන් තැන්නේ දැනට හමුවන නිළු විශේෂ හයෙන් දෙකක මල් පිපෙන්නේ වසර දොළහකට වරක් වන අතර තවත් නෙළු විශේෂයක වසර හයකට වරක් මෙන්ම වසර හතරකට සහ තුනකට වරක් පිපෙන විශේෂයන්ද තිබෙනවා.තවත් එක් නෙලු විශේෂයක වසරක් පාසා මල් පිපීම සිදු වෙනවා. අවසන් වරට මේ සියලු නෙළු විශේෂයන්ගේ එකවර මල් පිපීම සිදුවූයේ 2013 වසරේ දීයි. දැන් නැවතත් වසර දොළහක් ගෙවී ගොසින් 2025 වර්ෂය එළඹුණු මේ දින වල සියලු නෙළු විශේෂ වල මල් පිපෙන දිව්‍යමය සුයාමය එළඹී තිබෙනවා.
මේ දිනවල හෝටන් තැන්නට පිවිසෙන්නෙකුට මල් වලින් වැසී ගිය පාරාදී සේක සිරි අසිරි මීදුම් සළු අතරින් නේත්‍රාකර්ෂණයට ලක් කර ගැනීමේ වාසනාව උදා වී තිබෙනවා.මෙම දිව්‍යමය කාල පරිච්ඡේදය මඟහැර ගන්නෙකුට නැවතත් මෙවැනි දෙව්ලෝසිරි අසිරි මවනා මොහොතක් උදාවන්න තෙක් 2037 වාර්ෂය වන තෙක් බලා සිටීමට සිදුවෙනවා.
මල්ලියකම් කළ මහාඑළිය වනරුදට පිවිසෙන්නෙකුට දීප්තිමත් රතුදම් පැහැයෙන් බබළන Strobilanthes Pulcherrima නම් මලින් බරව ගිය 2m පමණ උස ශාකය දැකගත හැකියි. Pulcherrima යන ලතින් නමෙහි තේරුම "ඉතාම අලංකාරයි" යන්නයි. මේ මල් පිපෙන්නේ සෑම වසර දොළහකට පාසා වීම විශේෂත්වයක්.
මහා එළියේ හමුවන්නේ නෙළු විශේෂ අතරින් සුලබ ම නෙළු විශේෂය Strobilanthes Sexennies . 1-8 m අතර උස යන මෙම ශාකය සුදු දම් පැහැයෙන් වනපෙත බබලවනවා. වන රුද මැද ඇතිරු පලසක් මෙන් ඈතට මේ මල් යාය හරි අපූරුවට පේනවා.අවුරුද්දක් පතා මල් පූදින Strobilanthes Viscosa ප්‍රභේදය පාට කිහිපයකින්ම මල් හටගන්නවා මෙම විශේෂයේ ශාක 2.5 m පමණ උස යනවා.
මහා එළිපැන්නේ සේද ඇතිරිල්ලක් මෙන් වන රොද සුදු පැහැයෙන් වසාගන්නා නෙළු විශේෂයේ විද්‍යාත්මක නාමය Strobilanthes Hookeri . මෙම විශේෂයේ මල් පිපෙන්නේ සැප්තැම්බර් සිට පෙබරවාරි අතර කාලයේදීයි. ගස්වලගස්වල අතුපතර කහ පැහැයෙන් බබළවන Strobilanthes Calycina විශේෂය හෝට්න් තැන්හි වගේම ඒ අවට ඇති ප්‍රාථමික මෙන්ම ද්විතීක වනාන්තර වලත් දැක ගන්න පුලුවන්.
වසර දොළහකට පසු උදා වූ මේ වසන්ත සැණකෙළිය හෝටන් තැන්නේ හැම සතෙකුටම අමුතු ප්‍රබෝධයක් ගෙන එනවා.බඹරු දෙබරු මී මැස්සෝ ලද අවස්ථාවෙන් උපරිම ප්‍රයෝජනය ගනිමින් හරි හරියට පැණි එකතු කරන. වෙනදා නැති කඩිසර බවකින් යුතුව මහා එළි තැන්නේ මී වද වෙල පැණි පිරෙනවා. කටුස්සු මියයෝ වගේ සත්තු මල්වලට ආව කෘමීන්ව අල්ලගන්න බලන්ඉන්නවා. වලි කුකුලා හබන් කුකුලා නෙළුමල්වල අවසාන ඵලය වූ නෙළු ඇට කෑමට සැදී පැහැදී බලන් ඉන්නවා.මේ විදිහට පරිසරයේ හැම සතෙකුටම ස්වභාදහමේ අලංකාරයා ආශ්වාදය දැනෙන්නට පටන් අරන් තියෙන බව පරිසරයට හොඳින් ඇහුම්කන් දෙන්නෙකුට බලාගන්න පුළුවන්.
ඉතින් මේ ආරාධනාව සොබා දහමට ආදරය කරන ඔයාලට
දෙවියන්ගේ මල් උයනේ සිරි අසිරි විදගන්න ගමන් තුරු ලතා වලින් නොමිලේම තිළිණ කරන නොවිඳුල් වාරුදක පහස විඳින ගමන් ඔයාගේ පා සටහන් විතරක් ඉතිරි කරලා එන්න අමතක කරන්න එපා.
සටහන : දර්ශන ප්‍රභාත් ගුණරත්න.
