ራያ ቆቦ

23/09/2025

23/09/2025

«አይኖርም ነበረ አስችሎት አሉላ፤
ያሳደጋት አሰብ ከእጁ ተነጥላ፡፡
በጉልበት ተነጥቃ ያሳደጋት ልጁ፤
አይኖርም ነበረ አሉላ በደጁ፡፡
ከደጋማው ሀገር ማኽዳና ጉሎ፤
የወደብ ግርግር ባለበት ቃተሎ፤
አይፈርምም ነበር አሰብ ትሒድ ብሎ»

23/09/2025

የስኳር በሽታና እና የአይን ጤና

የስኳር በሽታ ትናንሽ የደም ስሮችን ከሚያጠቃባቸው ዋንኛ የሰውነት አካሎቻችን አንዱና ዋንኛው አይናችን ነው። በዚህ ፅሁፍ የስኳር በሽታ እንዴት የአይን ጤናን እንደሚያናጋ (በዋናነት የስኳር ሬቲና በሽታን (Diabetic retinopathy))፣ እነማና የበለጠ ተጋላጭ ናቸው፣ ስንት አይነት የስኳር ሬቲና በሽታ አለ፣ምልክቶቹ እና መፍትሄውስ እሚለውን እንመለከታለን።

የስኳር በሽታ እንዴት የአይን ጤናን ያናጋል?

የደም የስኳር መጠን ከተለመደውና መሆን ካለበት መጠን በላይ ሆኖ ለረጅም ጊዜያት በሚቆይበት ጊዜ ለእይታ የሚያገለግለን የውስጠኛው የአይናችን ክፍል ላይ የሚገኙ ጥቃቅን የደም ሰሮች ህዋሳትን በመጉዳት፣ በመግደል፣ ህብርነታቸውን በማሳጣት በዉስጣቸው የሚያለፍው ደም ከደም ቧንቧ ሾልኮ በመውጣት ሬቲና እሚባለው የአይናችን ክፍል ላይ እንዲረጭ ያደርጋል። ከዚህም ባስ ሲል የውስጠኛውን የአይን የደም ስር በማጥበብ እሚፈሰውን የደም መጠንና የኦክስጅን አቅርቦት በማሳነስ አዳዲስ ደካማ፣ ደም ወደ ውጪ እንዲፈስና ሬቲና እንዲያብጥ የሚያደርጉ የደም ስሮች እንዲፈጠሩ ምክንያት ይሆናል።

ከላይ ከተጠቀሱት በተጨማሪነት የስኳር በሽታ የሌንስን ጥራት በማሳጣት የአይን ሞራ እንዲከሰት ያደርጋል።

እነማና የበለጠ ለስኳር የሬቲና በሽታ (Diabetic retinopathy) ተጋላጭ ናቸው?

* ደካማ የሆን የስኳር መጠን ቁጥጥር ያላቸው ታካሚዎች
* ለረጅም አመታት ከስኳር በሽታ ጋር የቆዩ ታካሚዎች
* በተጨማሪነት የደም ግፊት በሽታ ያላቸው (75% ያህል በሚሆኑት ይህ በሽታ ይከሰትባቸዋል)
* ከፍተኛ የሆነ የኮሌስትሮል መጠን ያላቸው እንዲሁም (50% ያህል በሚሆኑት ይህ በሽታ ይከሰትባቸዋል)
* ሲጃራ ማጤስ የበለጠ ተጋላጭነትን ይጨምራል።

ስንት አይነት የስኳር ሬቲና በሽታ አለ?

በዋንኛነት ሁለት አይነት የስኳር ሬቲና በሽታዎች አሉ
1. የደም ስር ያላበቀለ (Non prolifrative diabetic retinopahty)፦ በዚህኛው ስር የሬቲና ደም ስሮች ህዋሳት ተጎድተው፣ ህብርነታቸውን አጥተው፣ አንዳንድ ቦተዎች ላይ ወደ ውጪ አብጠው (Microaneurysms) ባስ ሲልም ደም እረጭተው የሚገኝበት ነው። ነገር ግን በዚህኛው አይነት ስር ምንም አይነት አዳዲስ የደም ስሮች በቅለው አናገኝም።

2. የደም ስር ያበቀለ (prolifrative diabetic retinopahty)፦ በዚህኛው ስር በዋናነት አዳዲስ የደም ስሮች በቅለው የሚገኝበት ነው።

ምልክቶቹ ምንድን ናቸው?

90% እሚሆኑ የዚህ በሽታ ተጠቂዎች የበሽታው ምልክት እማያጋጥማቸው ሲሆን ሲከሰት ግን
* የእይታ ብዠ ማለት
* ቀለማትን ለመለየት መቸገር
* የእይታ መቀነስና ማጣት
* የአይን ግፊትን በመጨመርና ግላኮማን በማምጣት የአይን ውስጥ ህመም መፈጠር
* አይናችን ውስጥ እንደፀጉር ያለ ውር ውር እሚሉ ነገሮችን መመልከትን ያጠቃልላል

መፍትሄውስ?

መከላከሉንና መፍትሄውን ስንመለከት አራት አይነት ስትራቴጂዎች ይኖሩናል

ሀ. አጠቃላይ ህክምና
*ታካሚዎች የደም ስኳርን፣ HbA1cን፣ የደም ግፊታቸውንና የኮሌስትሮል መጠናቸውን በየጊዜው መለካትና ማወቅ
*የልብ፣ የኩላሊትና የነርቭ መርመራዎችን ማድረግ ሲኖርባቸው ከነዚህ በተጨማሪነት

1. የስኳር መጠናቸውን መቆጣጠር። እንዴት?
* ከሀኪም ጋር በመነጋገር አመጋገብን ማስተካከል
* መድሀኒትን በተገቢው ሰዓትና ተገቢውን መጠን መውስድ
* ቋሚና ተከታታይነት ያለው የአካል ብቃት እንቅስቃሴ ማድረግ

2. የደም ግፊት ፣ የኮሌስትሮል መጠኖን መቆጣጠር

3. ሲጃራ ማጤስ ማቆም

4. የክትትል ጊዜዎን ሳያዛንፉ ሀኪሞን መጎብኘትና የደም ስኳር መጠኖን መለካት።

ለ. የመድሀኒት ህክምና ለስኳር ሬቲና በሽታ

- በሽታውን ተከትሎ የሚመጡ አዳዲስ የሬቲና የደም ስር እድገቶችን እሚከላከል፣ያሉትንም የሚያጠፋልን፣ የማዕከላዊ ሬቲና እብጠትን(Diabetic macular edema) የሚያሟሽሽልን በአይን ውስጥ በመርፌ እሚሰጡ የተለያዩ መድሀኒቶችን በአይን ሀኪም እንዲሰጥ በማድርግ እይታን መጠበቅ።

ሐ. የጨርር ህክምና
ጨረርን በመጠቀም አላስፈላጊ አዳዲስ የበቀሉ የደም ስሮችን እንዲከስሙ ያደርጋል።

መ. ቀዶ ህክምና
በቀዶ ህክምና፤ በሽታውን ተከትሎ የፈሰሰ ደም ካለና በራሱ መጥራት ሲገባው ሳይጠራ ለረጅም ጊዜ ሲቆይ ማጠብ፣ ከሬቲና ተያይዘው ያሉና እየሳቡ ያሉ ነገሮችን ማላቀቅና ሬቲናው ከቦታው ተላቆ ካለ መመለስ።

** ቀዶ ጥገና አንዱ የህክምና አማራጭ ቢሆንም ነገር ገና እይታ ጥርት ብሎ እንደድሮ አለመመለስ፣ ቁስሉ በቶሎ አለመዳን እንዲሁም ቁስለት የመያዝ ነገሮች ሊያጋጥሙ ይችላሉ።

*** በስኳር በሽታው የተነሳ ሞራ ሰርቶ ካለ በቀዶ ጥገና መገፈፍ ይኖርበታል።

መቼ የአይን ሀኪም ይጎብኙ?

የስኳር በሽታ ታካሚ ከሆኑ ምንም አይነት የእይታ መረበሽ ባይኖርቦትም እንኳ የአይን ሀኪም ጋር ሄደው መታየት አለቦት። መቼ?

* አይነት ሁለት የስኳር በሽታ እንዳለቦ ካወቁ የመጀመሪያ የአይን ምርመራዎን ወዲያውኑ የአይን ሀኪም ጋር በመሄድ ማድረግ አለቦት።

* አይነት አንድ ያለቦት ከሆኑ እንዳለቦት ባወቁ በ5 አመታት ውስጥ የመጀመሪያ የአይን ምርመራዎን ማድረግ አለቦት።

***በማንኛውም የጤና ተቋማት ውስጥ ያሉ ባለሙያዎች የስኳር በሽታ ታካሚዎቻቸው የአይን ምርመራን በተገቢው የጊዜ ሰሌዳ ማድረጋቸውን ማረጋገጥ፣ ያላደረጉትን እንዲያደርጉ ማበረታታትና ወደአይን ሀኪም ጋር በመላክ የስኳር ሬቲና በሽታን መከላከልና ተገቢውን ህክምና እንዲያገኙ ማድረግ ይቻላል።

ዶ/ር በእምነት ተረዳ ፤ የአይን ህክምና ስፔሻሊስት

22/09/2025

ቻይና ሰራሹን እጅግ ዘመናዊ መድፍ SH -15 ኢትዮጵያ ታጥቃዋለች !!

ይህ መድፍ ለየት የሚያደርገው 155 mm ሆኖ እጅግ በፍጥነት የሚንቀሳቀስ መኪና ላይ ተገጥሞ 130 ኪሎ ሜትር ዙሪያ ያሉ የጠላት ወረዳዎችን የማጋየት ከፍተኛ ብቃት አለው ።

SH -15 መድፍን የቻይና ብሔራዊ ጦር የታጠቀውና እጅግ አስደናቂ ቁልፍ መሳሪያ ሲሆን አለማችን ላይ ኢትዮጵያን ጨምሮ ጥቂት አገሮች ላይ ግዳጅ በመወጣት ላይ ይገኛል ።

22/09/2025

🚹 ወዳጄ ሆይ እራስህን ብዙም ግልፅ አታርግ ምክንያቱም ግልፀኝነትህን ተጠቅሞ ወዳጅህም ጠላትህ ይሆናልና!

🚺 ቀን ጠብቆ የወጋህን እሾክ ጊዜ ጠብቀህ እስክትነቅለው ድረስ ታገስ እንጂ አውጡልኝ ብለህ ቁስልህን ለሰው አሳልፈህ አትስጥ ምክንያቱም የባሰ ያቆስልሀልና

🚹 ውሻ ጭራውን ሚቆላው ላንተ ሳይሆን እጅህ ላይ ላለው ዳቦ ነው አስመሳይና ውሸታም ሰውም እንደዛው ነው!

🚺 አንድን ሰው ስትተዋወቀው በአለባበሱ ልትመዝነው ትችላለህ ስትለየው ግን በአስተሳሰቡ ትመዝነዋለህ!

🚹 እንደ እኔ አንዴ እንደምትኖር አውቀህ ጊዜህንና ጉልበትህን በማይጠቅም ቦታና ማንነት ውስጥ አታባክን።

ሼርርርር ይደረግ

21/09/2025

ይድረስ ለክቡር ፕሬዚዳንት ኢሳያስ አፍወርቂ
ባሉበት

ክቡር ፕሬዚዳንት አሁን ባለው ነባራዊ ሁናቴ 130 ሚሊየን ኢትዮጵያ ህዝብ እንደማንኛውም ሀገር ህዝብ ሰርቶ ማደግን ሰርቶ መለወጥን ይፈልጋል

ከዚህ መሰረታዊ ነገሮች አንዱ ደግሞ ወደብ ነው ! እርስዎ ወደ ስልጣን ሲመጡ ያለ ኢትዮጵያ ህዝብ ፍቃድ በስጦታ የቀድሞ ጠ/ሚ መለስ አስብን ፈርመው እንደሰጡዎት ይታወቃል

ነገር ግን አቶ መለስ ዜናዊ በአሰብ አቋም ላይ የፈረሙት የራሳቸውን ፍላጎት እንጂ የኢትዮጵያ ህዝብ ፍላጎት አይደለም

ስለሆነም ክቡር ፕሬዚዳንት 130 ሚሊየን የኢትዮጵያ ህዝብ ወደብ በማጣት እየተሰቃየ 20 ሚሊየን የማይሞላው የኤርትራ ህዝብ የ4 ወደቦች ባለቤት ሆኖ ! ያውም 4 ቱም ለምንም አይነት አገልግሎት የማይውሉ ግመል ሲዝናናባቸው የሚውሉ ወደቦች ናቸው

ስለሆነም የኢትዮጵያ ህዝብ ንፁህ አንጡራ ሀብት የሆነውን አሰብ ሰቶ በመቀበል መርህ ለድርድር ቢቀርቡ መልካም ነው

ያ ካልሆነ ግን የኢትዮጵያ መንግሥት በአለማቀፍ ህግ መሰረት አሰብን በሀይል እንደሚቀበልዎ ሳይታለም የተፈታ ነው !!

21/09/2025

✅ሴት ልጅን ማክበር ጀግንነት እንጅ ውርደት አይደለም‼️

☑️ብዙ ወንዶች ሴት ልጅን ለትዳር ሲጠይቁ #ውለታ እንደዋሉላት ያክል ይሰማቸዋል።ነገር ግን እነዚን ነገሮች አስባችዋቸው ታቃላችሁ?🚺 ቤቷን ጥላ አንተ ጋር ትመጣለች፣ቤተሰቧቿን ላንተ ስትል ትተዋቸዋለች፣ላንተ ታረግዝልሃለች፣በየወሩ ያለማቋረጥ ትደማለች፣ራስ ምታት፣ወገብ ህመም፣ቁርጠት፣ሆርሞን መዛባት ደም መፍሰስ አንዳንድ ሴቶችማ በወር አበባ መዛባት ምክንያት ብቻ ህይወታቸው የሚያልፍ ብዙ ናቸው።

☑️ሴት ልጅ ልጅ ትወልድልሃለች፣እርግዝና ሰውነቷን ይለዋውጠዋል፣ለመውለድ ስታምጥ ቃላት የማይገልፀው ህመም ይሰማታል።አንዳንዴም ልትሞት ትችላለች።በመሞትና በመኖር መካከል ሆና ልጅ ትወልዳለች።ነገር ግን አንድም ቀን ይሔን ሁኘልህ፣ይሄን አድርጌልህ ብላ አታውቅም።ወንድ ግን አበባ ሰጥቶ ይሄን አድርጌልሽ ብሎ ውለታ እንደዋለላት እንዳትረሳ ያስጠነቅቃታል።በፀብ ሰዐትም ይሄን ሆኘልሽ የሚሉ ብዙ ናቸው። በመኖር እና በመሞት ውስጥ ሆና የወለደችልህን ልጅ እስከ ለተ ሞቷ #ባንተ ስም ይጠራል፣እሷ የምትከፍለው መስዋትነት ሁሉ ላንተ ነው።ታዲያ ማን ለማን ውለታ ዋለ ነው የሚባለው?ወዳጄ: ዛሬ ለሚስትህ ና ለልጆችህ እናት የሚገባትን
ክብርና ምስጋና አትንፈጋት።ሴት ልጅን ማክበር ራስን ማክበር ነው።

🚺✅
የትዳር ምርጫሽን ስትመርጭ ብር ያለው ፣ቆንጆ የሆነ ተክለ ስውነቱ ያማር፣ወይም ሀብታም ፣የተማር ድልቅቅ አርጎ የሚያኖርሺ ትፈልጊ ይሆናል አትሳሳች።ትዳር በሀብት ብዛት የማትወሰን በመልክ ማማር የማትመካ ድንቅ የህይወት መንገድ ናት።እህቴ ሆይ: መልኩ ሳይሆን ቆንጆ ልብ ቆንጆ የሆነውን፣ልብሱ ሳይሆን ንፁህ ልቡ ንፁህ የሆነውን የህይወት አጋርሺን ከፈለግሺ የምትወጂውን ወንድ ከማንም ጋር አታወዳድሪው ሀይማኖትን አክብሪና ፈጣሪውን የሚፈራ ባል እንዲሰጥሺ አስተምሪው በትዳርሺ ደስታ እንዲኖርሺ ከፈለግሺ ህይወትሺን ከማንም ጋር አታወዳድሪው ባልሺ ማለት የአባትሺ ምትክ ማለት ነው።

☑️ተከባከቢው እንጂ አትጨቃጨቂው ወንድ ባልሺ የደስታ ምንጭሺ ነው ከእቅፉ ውስጥ ገብተሺ ሌላ አለም ውስጥ የገባሺ እስኪመስልሺ የሚያስደስትሺ ባልሺ ነው።ያንችባል ላንች ውብና ቆንጆ ንጉስሺ ነው።አክብሪው በደካማጎኑ ገብተሺ አበርችው ሀይል ሁኛው አጠንክሪው።ከተሳሳተ አስርጂው ደስታን ስጪው ብርታት ሁኛው ያኔ የህይወት ጣእሙን ታውቂያለሺና ለሁላችሁም በአምላኩ የሚፀና ወንድ ይስጣችሁ። ፈጣሪውን የሚፈራ ትዳሩን ያከብራልና።

✅ ✅

☑️መልክ ትዳር አይሆንም የተስተካከ ተክለ ሰውነቷ ቤትህን አያቆመውም፣ያትልቅ መቀመጫዋ ለቤትህ ሶፍ አይሆንህም ልብ በል ትዳር ማለት የህይወትን ጣዕም የምታውቅበት የምትደጋገፍበት በሳል የምትሆንበት አባት የምትሆንበት ከብቸኛነት ወተህ ሁለተኛ እናት የምታገኛበት፣ሀሳብህን የምትጋራልህ፣መፍትሄ የምስጥህ የህይወትህ ማጣፈጫ ደስታን የምሰጥህ ሴት ከፈለክ መልኳን ሳይሆን ከአስተሳሰቧ፣ከአለባበሷ ሳይሆን ከፈጣሪ ፈሪነቷ፣ ልብ ብለህ እያት በአሁኑ ስአት ፈጣሪዋን የምትፈራ ሴት ማገኛት መታደል ነውና ።

☑️መልኳን ሳይሆን ለአንተ ያላትን አመለካከት አስብ ለዘላለም አብሮህ የሚኖርው ልቧ ላይ ያለው ላንተ ያላት ፍቅር እንጂ መልኳ አይደለም።ወንድሜ ሆይ ለህይወትህ ስኬትን ከፈለክ አይንህ ሳይሆን ልብህ ያርፈባትን ሴት አግባ አይን ቀለዋጭ ነው ብዙ ያምርዋልና ልብህን አዳምጥ።ያንተሚስት ላተ ብቻ ቆንጆና ውብ ናት ያንተ ሚስት ላተ ንግስት ናአት ወንድሜ ሆይ ሚስትህን ከማንም ጋር አተወዳድራት እራስን ሆኖ መኖር ጥበብ ነው እንደራስ መኖር ብስለት ነው።

ህይወትህን ከማንም ጋር አታወዳድር !!

20/09/2025

#የወንድ #ልጅ #ግርዛት መቼ ነው #መገረዝ ያለበት እና ጠቀሜታው
===============
የወንድ ልጅ ግርዛት በሃይማኖታዊ ምከንያት የተጀመረ ሲሆን በአሁኑ ዘመን ለጤና ባለው ጠቀሜታ እየተከናወነ ይገኛል።

ያለመገረዝ ከሚከተሉት የጤና ችግሮች ጋር ሊያያዝ ይችላል።
- ተደጋጋሚ የሆነ የሽንት መስመር ኢንፌክሽን
- የብልት መቆጣት
- የሸለፈት ጥበት/ የሸለፈት ወደሗላ የመመለስ ማስቸገርን ሊያስከትል ይችላል ።

በወጣትነት ወይም በአዋቂ እድሜ አለመገረዝ ደግሞ ለአባላዘር በሽታዎች ለኤች.አይ.ቪ የማጋለጥ እድል ሊጨምር ይችላል ፡ ብዙውን ጊዜ ባይሆንም ለብልት ካንሰርም ተጋላጭነትን ይጨምራል።

በማንኛውም እድሜ ግርዛትን ማከናወን ይቻላል ነገር ግን ከ1 አመት በታች በተለይም ከ3 ወር በታች ቢሆን ይመረጣል ምክንያቱም ለመስራት ቀላል ነው ፣ ቁስሉ በቀላሉ ይደርቃል ፣ ከሰርጀሪ ወይም ከማደንዘዣ ጋር የተያያዘ የጎንዮሽ ጉዳት አነስተኛ ነው ፡ በጨቅላነት እድሜ የተከናወነ ግርዛት የተሻለ እይታ (Cosmetic appearance) ያለው ብልት እንዲኖር ያደርጋል።

- አብዛኛው ለሀይማኖት ተብሎ የሚደረግ ግርዛት በ7ኛው ቀን ይከናወናል ይህም ከህክምና አንፃርም ይመከራል።