19/07/2025
محرم، هویت و دوگانگی فکری در جوامع مهاجر مسلمان
ایام محرم یکی از مهم‌ترین دوره‌ها در تقویم مسلمانان است؛ روزهایی که یادآور مظلومیت، عدالت‌خواهی و ایستادگی امام حسین (ع) و یارانش در برابر ظلم و فساد است. اما متأسفانه در سال‌های اخیر، به‌ویژه در جوامع مهاجر، این ایام به جای ایجاد وحدت و همبستگی، به صحنه‌ای از اختلاف، درگیری و دوگانگی فکری تبدیل شده است.
در این روزها، بسیاری از مردم ما به دو دسته تقسیم شده‌اند. هر گروه باورهای خود را حقیقت مطلق می‌پندارد و طرف مقابل را نادان یا حتی دشمن می‌داند. فضای مجازی، گروه‌های اجتماعی و حتی خیابان‌های شهرهای اروپایی و غربی، گاهی صحنه‌ی نزاع‌های فکری و لفظی می‌شود؛ گویی هدف اصلی محرم فراموش شده و تنها چیزی که باقی مانده، اختلاف و اتهام است.
نکته‌ی قابل تأمل این است که بسیاری از کسانی که اکنون در کشورهای غیرمسلمان زندگی می‌کنند و از خدمات، امنیت، آزادی و نان همین جوامع بهره‌مند هستند، به‌شدت از نظام‌ها و تفکراتی حمایت می‌کنند که خود روزی برای فرار از آن‌ها مجبور به مهاجرت شده‌اند. چگونه ممکن است کسی که از جنگ، ظلم، فقر یا نبود آزادی در کشورهای اسلامی گریخته، حالا در کشورهای غربی به دنبال ایجاد همان ساختارها و تفکرات باشد؟ آیا این نوعی تناقض فکری نیست؟
پرسش جدی اینجاست: اگر نظام‌های اسلامی که مورد حمایت این افراد هستند، واقعاً عادلانه و انسانی بودند، چرا میلیون‌ها مسلمان از آن‌ها فرار کرده و به کشورهای غیرمسلمان پناه آورده‌اند؟ چرا وقتی فرصتی برای زندگی آزاد، تحصیل، کار و آرامش پیدا می‌کنیم، همچنان به دنبال تکرار گذشته‌ای هستیم که از آن گریخته‌ایم؟
محرم باید فرصتی برای تفکر، اصلاح و بازگشت به اصول انسانی دین باشد؛ نه صحنه‌ی درگیری‌های بی‌پایه و بنیاد. امام حسین (ع) برای آزادی، کرامت و مقابله با تحمیل عقیده قیام کرد، نه برای این‌که مردم به یکدیگر توهین کرده و با برچسب «کافر» و «نادان» همدیگر را مورد حمله قرار دهند.
اگر واقعاً می‌خواهیم راه امام حسین را ادامه دهیم، باید از تعصب، تحمیل و نفرت دور شویم. باید با احترام به عقاید دیگران، با منطق و گفت‌وگو، برای ساختن جامعه‌ای عادلانه‌تر تلاش کنیم – چه در کشور خودمان و چه در غرب.
