Outlook1

10/12/2025

نشانه‌ای از یک انشعاب تازه؛
جمعیت اسلامی از شورای عالی مقاومت کنار رفت
راه مدنیت: جمعیت اسلامی افغانستان به رهبری صلاح‌الدین ربانی با نشر اعلامیه‌ای رسمی، پایان عضویت خود را در «شورای عالی مقاومت ملی برای نجات افغانستان» اعلام کرد؛ تصمیمی که می‌تواند شکاف تازه‌ای را در میان جریان‌های سیاسی مخالف طالبان رقم بزند.
در این اعلامیه آمده که شورای عالی مقاومت با هدف ایجاد یک محور منسجم برای مبارزه سیاسی و تلاش جهت اعاده حاکمیت قانون و مردم‌سالاری در افغانستان شکل گرفته بود. تجربه‌های ناکام گذشته و ضرورت عبور از وضعیت بحرانی کنونی، مبنای شکل‌گیری این شورا عنوان شده بود.
با این حال، جمعیت اسلامی می‌گوید مسیر شورا در عمل از اهداف اولیه فاصله گرفته است.
در اعلامیه تاکید شده که «به‌جای تمرکز بر مبارزه واقعی برای معالجه بحران کشور» بخش مهمی از فعالیت‌های شورا صرف «ایتلاف‌سازی‌های ناهمگون، فصلی و شکننده» شده؛ روندی که به باور این حزب، یادآور تجربه‌های ناکام سیاسی در سال‌های گذشته است.
جمعیت اسلامی تصریح کرده که به دلیل این رویکردها «از مدتی بدین‌سو عملا عضویت خود را در شورا تعلیق» کرده بود و اکنون به‌طور رسمی اعلام می‌کند که دیگر عضو شورای عالی مقاومت نیست. این حزب تاکید کرده که مبارزه سیاسی‌اش را «در چارچوب‌های مناسب‌تر» دنبال خواهد کرد.
این اعلامیه یک روز پس از آن نشر می‌شود که شماری از جریان‌ها و شخصیت‌های سیاسی افغانستان موجودیت یک ایتلاف جدید را اعلام کردند؛ ایتلافی که جمعیت اسلامی نیز تا پیش از این عضو آن بود.
خروج رسمی این حزب از شورا اکنون به عنوان «صدای یک انشعاب» تفسیر می‌شود؛ انشعابی که می‌تواند آرایش تازه‌ای را در میان جریان‌های مخالف طالبان رقم بزند و پرسش‌هایی درباره انسجام گروه‌های مختلف مخالف گروه طالبان ایجاد کند.
فرشته باختری
#افغانستان #ایتلاف

10/12/2025

داکتر مهدی: ایران متوجه زوال حاکمیت طالبان شده است
راه مدنیت: داکتر محی‌الدین مهدی در واکنش به تشکیل ایتلاف جدید سیاسی می‌گوید ایران با مشاهده‌ نشانه‌های «زوال حاکمیت طالبان» تلاش دارد گروهی از چهره‌ها و جریان‌های مختلف قومی و حزبی افغانستان را در حلقهٔ تصمیم‌گیری طالبان وارد کند تا در صورت وقوع تغییرات سیاسی، از سهم خود در آیندهٔ افغانستان بی‌نصیب نماند.
مهدی می‌گوید این رویکرد ایران با منافع ملی آن کشور هماهنگ است و در عین حال با خواست چهره‌هایی چون حنیف اتمر و محمد عمر داوودزی نیز سازگاری دارد؛ کسانی که به باور او می‌کوشند از فروپاشی حاکمیت طالبان جلوگیری کنند؛ زیرا فروپاشی به معنای انتقال قدرت به «غیر افغانان» خواهد بود؛ تجربه‌ای که به گفتهٔ او در سال ۲۰۰۱ یک بار رخ داده است.
او می‌گوید بسیاری از چهره‌های جمهوریت پیشین به امید دستیابی به جایگاه در «جمهوریت سوم» اصطلاحی که داوودزی مطرح کرده، در این ایتلاف گرد آمده‌اند.
مهدی در بخش دیگری از تحلیل خود هشدار می‌دهد که خطر سقوط طالبان از سوی پاکستان و گسترش شعار «من افغان نیستم» به‌عنوان یک گفتمان هویتی در فضای کنونی محسوس شده‌ است.
او تاکید بر «گفتگوی بین‌الافغانی» از سوی اعضای ایتلاف را تلاشی برای جلوگیری از شکل‌گیری «روایت تازهٔ دولت‌داری» می‌داند؛ روایتی که به‌جای «افغانیت» بر «عقلانیت و عدالت» استوار باشد.
وی مدعی است افرادی هم‌چون اتمر و داوودزی که در دورهٔ جمهوریت از «انتخابات شفاف» بیم داشتند و قدرت را به طالبان سپردند، اکنون با میانجی‌گری ایران در پی بازپس‌گیری آن هستند تا «حاکمیت بر مبنای افغانیت» تداوم یابد.
وی هم‌چنین با اشارهٔ طنزآلود به انتخابات گذشته می‌گوید برخی کسانی که شریک برنامهٔ انتخاباتی اتمر بودند و استدلال می‌کردند تنها او می‌تواند غنی را از ارگ بیرون کند، اکنون بار دیگر به او اقتدا کرده‌اند؛ گویی انتظار دارند این‌بار با همان «پایبندی به عهد» طالبان از قدرت کنار زده شوند.
در پایان، مهدی می‌گوید ضرب‌المثل «کسی که نان می‌دهد، فرمان هم می‌دهد» دربارهٔ حضور شماری از جوانان در این حلقه صدق می‌کند و بدون این قاعده، حضور آنان قابل توضیح نیست.
داکتر مهدی در حالی این اظهارات را ابراز داشته که برخی رهبران و افراد سیاسی مثل محمد حنیف اتمر، عبدالرشید دوستم، عطامحمد نور، محمد کریم خلیلی، محمد محقق، محمد یونس قانونی، محمدعمر داوودزی، احمد مسعود و شماری دیگر از افراد و رهبران سیاسی، ایتلاف جدیدی را با پادرمیانی جمهوری اسلامی ایران برای تعامل با گروه طالبان شکل داده‌اند.
منیژه کابلی
‌الافغانی #افغانستان

09/12/2025

هویت ملی با زور ساخته نمی‌شود
اسدالله پژمان؛ فعال حقوق بشر.. ما نمی‌توانیم واقعیت‌های علمی تاریخی را با تحریف و توجیه یا مصلحت‌گرایی و محافظه‌کاری یا با لجاجت و قبیله‌گرایی تغییر دهیم. مخالفت با واقعیت‌های علمی تاریخی شبیه این است که جمعی بیایند فورمول‌های تثبیت‌شدهٔ فزیک را انکار نمایند.

اصولا تعریف هویت برای مردم از صلاحیت چهره‌های سیاسی نیست و این مستلزم همه‌پرسی، اشتراک خود مردم و تیم‌های اکادمیک و علمی‌اند که چارچوب‌ها را تعیین و تعریف می‌کنند.

نسل امروز نمی‌تواند روایت‌های تحمیل‌شده را چشم‌بسته بپذیرد. هرچند کلمه افغان یا هر مفهوم دیگر را تحت عنوان ترمنولوژی ملی، به‌عنوان یک نقطه وصل میان اقوام بدانیم و نماد هویت جمعی تعریف کنیم در صورتی که مبنای تاریخی و علمی نداشته باشد و یا اینکه خود مردم رضایت نداشته باشند، نوعی تحمیل و تحریف محسوب می‌شود و قابل نهادینه‌شدن نیست.

همان‌طوری‌که این مفهوم حدود دو دهه با وجود پشتوانهٔ حقوقی و قانونی نتوانست مورد پذیرش کل جامعه قرار گیرد، از این پس هم نمی‌تواند یک نقطه وصل را شکل دهد. در زمان توزیع تذکره‌های الکترونیکی ..‌.
#رفراندوم #همه‌پرسی
ادامه در کامنت نخست:👇

09/12/2025

ماهی نیست؛ هیولاست ...

08/12/2025

یک شاعر افغان: واژه افغان را نباید بر دیگران تحمیل کرد

مهران پوپل: «واژه‌ٔ افغان را نباید بر دیگران تحمیل کرد»
راه مدنیت: در بحبوحهٔ بحث‌های فشرده دربارهٔ هویت ملی در شبکه‌های اجتماعی، مهران پوپل، شاعر جوان اهل افغانستان با نشر متنی تامل‌برانگیز بر ضرورت پرهیز از تحمیل واژهٔ «افغان» بر همهٔ شهروندان تاکید کرده است.
او می‌گوید سال‌ها پیش خود نیز به این باور رسیده بود که اگر کسی «افغان بودن» را نمی‌پذیرد باید به کشور هم‌قوم خود برود؛ اما با افزایش آگاهی و کنار گذاشتن تعصب دریافته که این دیدگاه نادرست است.
پوپل توضیح می‌دهد که همان‌گونه که او «مهران پوپلزی» از قوم پشتون/افغان است و خود را تاجیک، هزاره یا اوزبیک نمی‌داند، دیگران نیز حق دارند بگویند «افغان/پشتون نیستند.»
او برای شرح این موضع از مثالی روشن استفاده می‌کند: «تصور کنید هم‌وطنان ایماق ما روزی ادارهٔ کشور را به‌دست بگیرند و با زور و تزویر نام کشور را “ایماقستان” بگذارند و بگویند: هر کس در این کشور زندگی می‌کند، ایماق است. در آن صورت ما ایماق می‌شویم؟ نمی‌شویم و این نام و نسب تحمیلی را نمی‌پذیریم. حق ما هم هست که نپذیریم.»
به باور او، وضعیت امروز بحث «افغان و افغانستان» نیز دقیقا چنین است و اقوام حق دارند با هویت تحمیلی مخالفت کنند.
این شاعر جوان در ادامه از کسانی که می‌گویند «هر که افغان نیست برود کشور خودش» انتقاد کرده و هشدار می‌دهد که چنین نگرشی، چهرهٔ فرهنگی افغانستان را تهی خواهد کرد.
او یادآور می‌شود که اگر تاجیک‌ها، ترکمن‌ها و دیگر اقوام از این سرزمین حذف شوند، میراث مشترک ادبی و عرفانی نیز فرو خواهد ریخت: «در آن صورت نه مولانایی می‌ماند، نه عبدالرحمن جامی، نه رابعه بلخی، نه خواجه عبدالله انصاری و نه گوهرشاد بیگم. نهایتا ما می‌مانیم و رحمن بابا.»
پوپل با لحنی طنزآمیز می‌گوید: «گپ بین خود ما باشد، اگر آن مردم بروند، امام ابوحنیفه را هم با خود می‌برند و ما مردم بی‌مذهب می‌مانیم.»
او در پایان با اشاره به بیت مشهور «من آنچه شرط بلاغ است با تو می‌گویم / تو خواه از سخنم پند گیر و خواه ملال»، تاکید می‌کند که سخن‌اش از سر خیرخواهی است و تنها می‌خواهد یادآوری کند که احترام به تنوع هویتی، شرط آرامش اجتماعی و زیست مشترک است.
منیژه کابلی
#افغان #افغانستان #فرهنگ #مولانا #جامی

07/12/2025

جوانان «پیکی بلایندرز»پوش هرات بازداشت شدند
راه مدنیت: منابع محلی در هرات می‌گویند طالبان چند تن از جوانان منطقهٔ جبرییل را به‌دلیل پوشیدن لباس‌هایی شبیه به سبک سریال «Peaky Blinders» بازداشت کرده‌اند.
مقامات در وزارت امر به معروف و‌ نهی از منکر گروه طالبان، این پوشش را «ترویج فرهنگ غربی» خوانده و برای این افراد یک «برنامهٔ اصلاحی» ترتیب داده‌اند.
خانواده‌های این جوانان می‌گویند انتخاب پوشش آنان صرفا یک گرایش مد بوده و هیچ انگیزهٔ سیاسی یا فرهنگی نداشته است.
سریال «Peaky Blinders» یک درام جنایی بریتانیایی است که در دههٔ ۱۹۲۰ و بر اساس یک گروه واقعی در بیرمنگام روایت می‌شود.
این سریال با محوریت شخصیت «توماس شلبی» سبک پوششی خاصی مثل دریشی‌های کلاسیک و کلاه‌های سایه‌دار را بار دیگر در فرهنگ عمومی محبوب کرده و در سال‌های اخیر به یک ترند مد در میان جوانان کشورهای مختلف تبدیل شده است.
در شبکه‌های اجتماعی، شماری از کاربران این اقدام طالبان را نمونه‌ای از محدودسازی آزادی‌های فردی؛ به‌ویژه آزادی انتخاب پوشش توصیف کرده‌اند.
به باور آنان، این برخورد نشان‌دهندهٔ سخت‌گیری روزافزون طالبان در برابر سلیقه‌ها و سبک زندگی جوانان است و این گروه، تلاش دارند هر نوع نماد خلاف فرهنگ قبیله‌ای خودشان را کنترول یا حذف کند.
#افغانستان

07/12/2025

تو اوج خواستن‌ات بوسه پیش مردم بود
چه فرق می‌کند از این و آن نهان دادم
شعر و دکلمه‌ای زنده از مژگان ساغر
مژگان ساغر
#شعر #هنر #موسیقی #فرهنگ #کابل #افغانستان #ايران

07/12/2025

یک پژوهشگر امور مهاجرت: هزاره‌ها و‌ پشتون‌های پاکستانی به نام افغان درخواست پناهندگی داده‌اند

یک پژوهشگر امور مهاجرت:
هزاره‌ها و پشتون‌های پاکستانی به‌نام «افغان» درخواست پناهندگی داده‌اند
راه مدنیت: بر اساس گفته‌های مجیب رحمان اتل، پژوهشگر حوزهٔ مهاجرت در آلمان، در سال‌های اخیر شمار قابل‌ توجهی از هزاره‌ها و پشتون‌های پاکستان با استفاده از نام «افغان» و گاه با اسناد جعلی در کشورهای غربی درخواست پناهندگی کرده‌اند.
اتل این پدیده را چالشی جدی برای نظام‌های پناهندگی و مخصوصا برای پناهجویان واقعی افغانستان می‌داند.
او در صفحه خود نوشته که آنچه رخ داده فراتر از یک جریان عادی مهاجرت است: «گروه‌هایی از هزاره‌ها و پشتون‌های پاکستان که در کشورهای مقصد شبکه‌ها و مجتمع‌های جداگانه دارند، گاهی خود را به‌عنوان افغان معرفی کرده‌اند. این مساله ظرفیت سیستم پناهندگی را تحت فشار قرار می‌دهد و فرصت را از کسانی می‌گیرد که واقعا از جنگ و سرکوب فرار کرده‌اند.»
اتل هم‌‌چنین به تجربهٔ آلمان در سال ۲۰۱۷ اشاره می‌کند و می‌گوید: «آلمان برای تشخیص صحت هویت برخی متقاضیان از روش لهجه‌سنجی استفاده کرد. این روش بحث‌برانگیز بود و با انتقادهای حقوق‌ بشری روبه‌رو و نهایتا کنار گذاشته شد.»
او هم‌چنین اضافه می‌کند که پیشرفت‌های هوش مصنوعی می‌تواند امکان بازگشت یا اصلاح چنین روش‌هایی را با دقت و هزینهٔ متفاوتی فراهم کند، اما هشدار می‌دهد که هرگونه ابزار تکنیکی باید با ملاحظات حقوقی و اخلاقی همراه باشد.
اتل تاکيد می‌کند که هزاره‌ها و پشتون‌های پاکستان در بسیاری از کشورها جوامع جداگانه‌ای شکل داده‌اند و «نوع تعامل آن‌ها با افغان‌هایی که از افغانستان آمده‌اند متفاوت است؛ این تفاوت‌ها در بازیابی هویت و نحوهٔ ارایهٔ مدارک و روایت زندگی به مسوولان رسیدگی تاثیرگذار بوده است.»
طبق گفته‌های اتل، نگرانی اصلی او این است که «وقتی افراد غیرافغان با عنوان افغان وارد سیستم پناهندگی می‌شوند، این امر می‌تواند حق کسانی را که واقعا آسیب‌دیده‌اند تضعیف کند.» او بر لزوم سازوکارهای راستی‌آزمایی دقیق اما انسانی تاکيد دارد تا هم از سوءاستفاده جلوگیری شود و هم حق پناهندگی قربانیان واقعی حفظ گردد.
این پژوهشگر اهل افغانستان پیشنهاد می‌دهد که سازوکارهای بررسی هویت باید مبتنی بر ترکیبی از شواهد، اسناد معتبر و مصاحبهٔ انسانی باشد، نه صرفِ تکیه بر یک روش واحد، دوم، ابزارهای تکنولوژیک (از جمله هوش مصنوعی) در صورتی باید به‌کار روند که قواعد حقوقی و شفافیت روش‌ها رعایت شود و در نهایت اینکه توجه به زمینه‌های اجتماعی و شبکه‌های مهاجران می‌تواند به درک بهتر پرونده‌ها کمک کند، اما نباید به پیش‌داوری منجر شود.
وی در پایان اذعان می‌دارد که مشکل یادشده «نه صرفا فنی، بل اخلاقی و سیاسی است» و برای کاهش ضرر به پناهجویان واقعی لازم است دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی «ابزارهای مطمین، فرایندهای شفاف و محافظت‌های حقوقی» را توامان به‌کار گیرند.
منیژه کابلی
#مهاجرت #پناهندگان #هزاره #پشتون #پاکستان

02/12/2025

درخشش یک زن افغان در پولند؛ سومین چهرۀ برتر میان ۱۰۰ زن تاثیرگذار
مسیر نیلوفر ایوبی؛ از اشتغال‌زایی برای زنان در افغانستان تا کنشگری مهاجرت در اروپا

راه مدنیت: در پانزدهمین دورۀ رده‌بندی «۱۰۰ زن برتر در بخش تجارت، کارآفرینی و نیکوکاری» در پولند، نیلوفر ایوبی؛ کارآفرین و فعال حقوق زنان از افغانستان به جایگاه سوم دست یافت؛ موفقیتی که چهارشنبه‌شب ۲۷ نوامبر در مراسم باشکوهی از سوی مجلۀ کارآفرینی «پالس بیزنس» در شهر وارسا اعلام شد.

این رده‌بندی بر بنیاد رای عمومی و ارزیابی فعالیت‌های اقتصادی و نیکوکارانه زنان تاثیرگذار در بخش خصوصی پولند انجام می‌شود؛ معیاری که در سال‌های اخیر اعتبار قابل‌ توجهی در فضای تجاری و مدنی ...

درخشش یک زن افغان در پولند؛ سومین چهرۀ برتر میان ۱۰۰ زن تاثیرگذار
راه مدنیت: در پانزدهمین دورۀ رده‌بندی «۱۰۰ زن برتر در بخش تجارت، کارآفرینی و نیکوکاری» در پولند، نیلوفر ایوبی؛ کارآفرین و فعال حقوق زنان از افغانستان به جایگاه سوم دست یافت؛ موفقیتی که چهارشنبه‌شب ۲۷ نوامبر در مراسم باشکوهی از سوی مجلۀ کارآفرینی «پالس بیزنس» در شهر وارسا اعلام شد.
این رده‌بندی بر بنیاد رای عمومی و ارزیابی فعالیت‌های اقتصادی و نیکوکارانه زنان تاثیرگذار در بخش خصوصی پولند انجام می‌شود؛ معیاری که در سال‌های اخیر اعتبار قابل‌ توجهی در فضای تجاری و مدنی این کشور یافته است.

🔸️مسیر نیلوفر ایوبی؛ از اشتغال‌زایی برای زنان در افغانستان تا کنشگری مهاجرت در اروپا
ایوبی پس از سقوط جمهوری و موج جدید مهاجرت نیروهای متخصص افغان در سال ۲۰۲۱ به پولند جابه‌جا شد، اما فعالیت‌های او در عرصۀ توانمندسازی زنان سال‌ها پیش از خروج از کشور آغاز شده بود.

🔸️ایجاد فرصت کار برای ۳۰۰ زن در افغانستان
به گفته ایوبی در گفتگو با راه مدنیت، او در فاصله ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۱ توانسته است برای ۳۰۰ زن در بخش‌های مختلف؛ از جمله: قالین‌بافی، شرکت‌های ساختمانی و تولیدی‌های پوشاک زمینه دسترسی به فرصت‌های کاری منظم و نسبتا پایدار را فراهم کند؛ کاری که در شرایط پرچالش اقتصاد افغانستان به‌ویژه برای زنان دشوار اما اثرگذار بود.

🔸️بنیاد خیریه بی‌بی مریم؛ حمایت از خانواده‌های نظامیان و درمان کودکان
ایوبی هم‌زمان بنیاد بی‌بی مریم را فعال نگه داشت؛ نهادی که به گفته خودش خانواده‌های جان‌باختگان اردوی ملی، زنان بی‌سرپرست و آسیب‌پذیر و کودکان مبتلا به سوراخ قلب را پوشش می‌داد و با همکاری شفاخانه‌ها در افغانستان، پاکستان و هندوستان خدمات درمانی را برای خانواده‌هایی که توان مالی کافی نداشتند، فراهم می‌کرد.

🔸️ادامه فعالیت‌ها در اروپا؛ از آموزش زبان تا خانه‌های صلح
پس از ورود به پولند، نیلوفر ایوبی فعالیت‌های اجتماعی‌اش را متوقف نکرد. او با همکاری نهاد غیردولتی هیومنوش، برای شمار قابل‌ توجهی از افغان‌های تازه‌وارد، زمینه اشتراک در کورس‌های یک‌سالۀ زبان پولندی را در دو دانشگاه معتبر این کشور فراهم کرد؛ گامی مهم برای ادغام مهاجران در جامعه جدید.

🔸️راه‌اندازی دو پناهگاه «خانه صلح»
به ابتکار او و همکاری شریکان محلی، دو مرکز حمایتی به‌نام خانه صلح ایجاد شد؛ مکانی که در آن افغان‌ها، اوکراینی‌ها و بلاروسی‌ها زندگی می‌کنند و خدمات مشورتی و ادغام اجتماعی دریافت می‌نمایند. این مراکز اکنون بخشی از تجربۀ موفق نهادهای محلی در حمایت از مهاجران در وارسا دانسته می‌شود.

🔸️کارآفرینی در پولند؛ از رستوران‌های رومی تا صادرات کالا
در کنار فعالیت‌های اجتماعی، ایوبی یک شبکۀ تجاری تازه را با نام آرمان‌گروپ بنیان گذاشته است. این گروه شامل زنجیره‌ای از رستوران‌های رومی با تمرکز بر غذای سنتی افغانستان و کشورهای فارسی‌زبان و یک واحد تجارتی برای صادرات کالاهای پولندی به کشورهای دیگر و واردات محصولات به این کشور می‌باشد. آرمان‌گروپ اکنون یکی از نمونه‌های موفق کارآفرینی مهاجران افغان در اروپا محسوب می‌شود.

🔸️چرا این جایزه مهم است؟
رده‌بندی «۱۰۰ زن برتر» در پولند تنها یک عنوان نمادین نیست؛ این فهرست شبکه‌سازی اقتصادی زنان، معرفی الگوهای الهام‌بخش برای مهاجران و ترویج کارآفرینی مسوولانه و اجتماعی را تشویق می‌کند.
قرار گرفتن نام نیلوفر ایوبی در میان سه چهرۀ برتر بازتابی از تداوم ابتکار، رشد و اثرگذاری یک زن افغان در مسیر دشوار مهاجرت است.

🔸️داستان نیلوفر ایوبی روایت زنی است که فعالیت‌هایش از اشتغال‌زایی در افغانستان آغاز شد، با کارهای خیریه ادامه یافت و امروز در وارسا در قالب تجارت، حمایت از مهاجران و ادامۀ کنشگری مدنی شکل تازه‌ای یافته است.
موفقیت او در این فهرست را نمی‌توان تنها یک افتخار فردی قلمداد کرد؛ بل پیامی روشن از توانایی زنان افغان در محیط‌های جدید و نقش آن‌ها در ساختن پل میان کسب‌وکار، مسوولیت اجتماعی و تجربه مهاجرت است.
فرشته باختری #پولند #اروپا #مهاجرت

01/12/2025

زنان افغان ساکن خارج کشور سرمایه‌ه­ای مهم و مغفول‌اند، اما این سرمایه اگر درگیر رقابت‌های درون‌گروهی، اختلاف‌های سیاسی یا فاصله‌­گیری از واقعیت داخلی شود، بی‌­اثر خواهد بود. آنچه امروز نیاز است، انسجام و هم‌صدایی زنان دیاسپورا بر محور اصلی­‌ترین بحران­‌ها، به‌ویژه انسداد دروازه‌­های علم برای دختران داخل کشور است. آن­‌ها باید نقش پل میان دنیای بسته در داخل و دنیای باز در خارج؛ میان سکوت تحمیلی و بلندگوهای جهانی را ایفا کنند...

راه نجات زنان افغانستان؛ از سکوت تا ساختن راه‌های موازی
سید برهان الطافی؛ نویسنده و استاد دانشگاه

حدود چهار سال و سه‌ماه از بازگشت گروه طالبان در دور دوم می­‌گذرد؛ اما زنان افغانستان هم‌چنان در محاصرهٔ محدودیت‌­ها و تبعیض‌­ها زندگی می‌­کنند. از بسته‌شدن مکاتب و دانشگاه‌ها تا حذف کامل حقوق، آزادی­‌های اساسی و فعالیت در عرصه‌های کار، سیاست، رسانه، تفریح و ورزش بر زنان تحمیل شدند.

این گذشته‌­گرایی سیستماتیک تنها زنان را هدف قرار نداده، بل ریشه‌­های توسعه و پوپایی جامعهٔ افغانستان را خشکانده است، اما در میان این تاریکی، سوال اصلی مطرح می­‌شود که چه راه‌هکارهایی برای نجات زنان افغانستان وجود دارد؟ راهکارهایی که از هیاهو فراتر برود و به اقدام عملی منجر شود؟

در این نوشتار به‌گونه خلاصه، راهکارهای اساسی و ضروری پیشنهاد می­‌شود و اگر این راهکارها به درستی اجرا شوند؛ می‌توانند شعلهٔ خاموش‌شدهٔ امید را در دل میلیون­‌ها زن افغانستان دوباره روش کنند.

دادخواهی هدفمند و مستمر

دادخواهی نخستین گام است، اما اقدام دادخواهانه نباید نمایشی یا فصلی باشد؛ بل دادخواهی زنان افغانستان در چارچوب ساختارهای سازمان‌­یافته، پیوسته و مستند صورت گیرد. اعتراض­‌های خیابانی در کابل، شعارهای محرمانه در صنف مخفی و نامه­‌نگاری­‌های پنهانی همه نشانه­‌های از مقاومت‌اند، اما بدون سازمان‌دهی بین‌­المللی و پیوند با نهادهای حقوق بشری، این صداها در کشور طوفانی افغانستان خاموش خواهند شد. دادخواهی واقعی یعنی ترجمهٔ رنج به زبان سادهٔ سیاست و فشار، نه فقط ریختن اشک و کشیدن آه.

فعالیت رسانه‌­ای؛ تحقیقی و معتبر

یکی از اشتباه‌های رایج درباره وضعیت زنان افغانستان، پرداختن سطحی، احساسی یا جانبدارانه رسانه­‌ها به این موضوع است. آنچه نیاز است، تولید گزارش‌­های تحقیقی، مبتنی بر داده‌­ها و روایت­‌های دقیق از زندگی روزمره زنان در داخل افغانستان است. روایت­‌هایی که فراتر از تیترهای خبری، واقعیت­‌های پیچیده از زندگی، آرزوها، شکست­‌ها و مقاومت­‌های روزمره زنان افغانستان را بازتاب دهند. اگر رسانه­‌ها ابزار دیده‌شدن است، باید آیینه‌ای دقیق و صادق باشند، نه تریبونی شعاری.

مستندسازی زندگی زنان؛ روایت از درون رنج

تاریخ افغانستان از زبان فاتحان نوشته شده ­است؛ اکنون باید صدای مغلوبان هم شنیده شود. مستندسازی زندگی زنان افغانستان در قالب فیلم، عکس، خاطرات و پادکست­‌ها می­‌تواند در بلندمدت هم حافظهٔ جمعی را ثبت کند و هم در سطح بین‌­المللی افکار عمومی را نسبت به واقعیت جاری و موجود در افغانستان حساس و برانگیخته سازد. روایت­‌هایی که از روستاهای غور تا کوچه­‌های بامیان و بلاک­‌های کابل، مزار و هرات و قندهار جاری‌اند، ارزش تاریخی، سیاسی و فرهنگی دارند.

بازپس­‌گیری حقوق زنان از چنگ سودجویان حرفه‌­ای

شوربختانه بخشی از بحران امروز زنان در افغانستان، ناشی از مصادرهٔ صدای زنان کشور توسط گروه کوچکی از چهره‌­های رسانه­‌ای یا فعالانی است که از نام «حقوق زنان افغان» برای اهداف سیاسی، مالی یا شخصی استفاده می­‌کنند. این مساله به ایجاد بی‌­اعتمادی عمومی و تخریب چهرهٔ واقعی مبارزات زنان در داخل منجر شده ­است. یکی از پیش‌­شرط­‌های هر حرکت نجات‌­بخش، پاک­‌سازی مسیر دادخواهی از این چهره‌­های سودجود، منفعت­‌طلب و بازگرداندن صدای زنان به خودشان است.

انسجام زنان دیاسپورا، پیوندی با داخل افغانستان

زنان افغان ساکن خارج کشور سرمایه‌ه­ای مهم و مغفول‌اند، اما این سرمایه اگر درگیر رقابت‌های درون‌گروهی، اختلاف‌های سیاسی یا فاصله‌­گیری از واقعیت داخلی شود ...

ادامه در کمنت نخست: