10/12/2025
KINEMAJA NE KUJTIMET E MIA / vazhdon/
Isha vetem katermbedhjete vjec.Kinemanë e doja si shtëpi të dytë.Në lagje, pas mbrëmjeve të vallëzimit, te shpeshta para e pas viteve 60-te, për mua ishte argëtimi i parë. Edhe 10 herë të shikoja një film, nuk ngopesha. Aty ëndrrat më lulëzonin dhe shpirti im ndjehej i lirë.Po nuk mund të shkoja gjithmonë, se rrallë shfaqeshin filma pa leke.
Im atë, lekun e vlerësonte dhe nuk e lëshonte nga dora. Këmbës t’i bije, nuk të jepte për qejf, siç shprehej. Për të ngrënë bënte çdo lëshim, por për filma... rrallë! Nuk i donte, as ato me luftë, as ato me dashuri – të pakta në atë kohë – syri filxhan për një të puthur, siç thoshte Xhagai. Atij i kishte mbetur ora tek filmi “Tarzani” dhe thoshte: “Një herë e një kohë kishte filma. Tarzani ishte ç’ishte!” Ate kishte parë, për atë fliste. Mendimet dhe kujtimet i ishin ngulur aty.
Po unë s’mund të ndahesha nga filmi.Edhe jashtë të flija, gjeja mënyra për të hyrë – herë me biletë, herë pa biletë. Mbeshtetje të fortë kisha xhaxhain, magazinier dhe futbollist. Nga e para siguronte të ardhurat, mbante shtëpinë; nga e dyta, disa kilogramë miell, sheqer e makarona, dhe dietë kur luanin jashtë qytetit.
Për shpirtin e mirë e të butë që kishte, më ndihmonte edhe me ndonjë dhjetëshe, që unë e di sa vuaja për ta shtënë në dorë. Me atë kartëmonedhë, filmin e shikoja nga 4-5 rreshtat e parë, ku të vriteshin sytë,edhe turbull. Ndërsa nga galeria ishte ndryshe: ekrani më i madh, çdo kuadër i qartë, edhe shkronjat. Ishte bukur, ishte qejf. Edhe mund të kapardiseshe, se galeria ishte për të rriturit që paguanin biletë 15 lekëshe.
Për të siguruar dhjetëshen nuk e kisha të lehtë. Duhej ta meritoja, të bëja diçka. Në magazinë e ndihmoja për ndonjë punë: ngarkoja a shkarkoja arka, ndonjëherë edhe një makinë të tërë...Po lodhja e kënaqësia kalonin shpejt, se e dija fundin – gjithçka do të mbyllej me fitore. Xhaxhai, sa afronte ora e kinemasë, shikonte orën dhe kruante grykën:
– Hë, ç’do tani?- me pyeste.
– Po ti e di vetë!- i thoshja.
Kaq mjaftonte për të më bërë me krahë.
– Merri edhe tjetër herë, kur të shikosh majën e vesh*t!
Kisha provuar me një mijë e një mënyra për të parë majën e vesh*t, po nuk ia kisha arritur. Mesa duket, ai e dinte këtë dhe nuk e mbante fjalën. Me dhjetëshen e mbledhur në grusht, edhe kur bora jashte ishte nje pellembe, vrapoja si i marrë për të arritur orën e filmit.
Ishte emocionuese të gjeje biletë, të shikoje rëndë e rëndë filmin e radhës, të bashkoje zërin me të tjerët në thirrjet: “Biz!” apo “Xha Xhevat, ktheje dhe njëherë!” – për skenat ku personazhet bënin dashuri – jo kushedi se çfarë, po sa për të shkuar radha, siç pritej...
Keq ndihesha kur xhaxhai nuk ndodhej në magazinë. Xha Davua, burrë babaxhan, po dhe ai si im atë, dorështrënguar. Edhe pse e ndihmoja, nuk nxirrte dhjetëshe nga xhepi. Për punën që bëja, më shpërblente në natyrë.
– Mbytu, – më thoshte, – po deshe fut edhe kokën në mjaltë, po kujdes se të hanë arëzat!
Tjetër gjë kisha unë në mendje, tjetër ai. Vuajtjen ma kthente në humor:
– Ja kështu, Gazi Davos!
Këtë shprehje e kishte në majë të gjuhës. Një çik: “Gazi Davos!” Unë as qeshja, as qaja. Veten se bëja edhe t’i kërkoja borxh – se mos e kisha dhe kusheri! E kisha dëgjuar t’i thoshte xhaxhait:
– Mor Gazi Davos, si shumë i janë hapur sytë këtij djalit !
Me këto fjalë ma bënë kokën me vrima, si ta kisha bosh – se asgjë nuk kuptoja. Më kot vrisja mendjen të merrja vesh gjuhën e tyre, të ndaja fjalët në kuptimin e duhur, për mirë apo për keq. Diçka nuk shkonte. Dreq! Mua më ishin hapur sytë, ndërsa Xha Davua,në të mirë e sipër, nuk shikonte nga sytë. Më vinte të qaja, të vija ulërimën, të bërtisja, por edhe të qeshja me të madhe... Po asnjërën nuk bëja – as qaja, as qeshja!
Ndryshe xhaxhai. Në vend që të mblidhte veten, qeshte:
– Nuk e gjen gjë atë! Më shikon dhe mua të tërin. Shikon edhe nga pas, ai!
Xha Davua zuri në gojë fjalën “pasqyrë”, ndërsa xhaxhai tha fjalë që fshehnin kuptimin e duhur, jo i drejtpërdrejtë që unë të mos kuptoja gjë ,si “shihemi pa piqemi”, “harro mushkë Valarene”, që mendoja se kishin lidhje me sytë e mi të hapur dhe sytë e mbyllur të Xha Davos.
Kështu duhet të ishte, po situata, nuk ndryshoi, ndërsa prisja të kthehej në favorin tim. Po ata hidh e prit, si të luanin me njëri-tjetrin, ashtu si bënin në netët e gjata të dimrit kur luanin 31 me fasule në shtëpinë e xhaxhait dhe gjyshja thoshte:
– Po këta u marrosën, bëjnë si axhaminj!
Ja keshtu,edhe ate dite te ftohte dimerore, kur jashte bora kishte shtruar,dhoma e magazinës me dukej me e vogel dhe fundi i saj me i erret, por dhe me pak drite qe me ngjante me ekran filmi. Shikoja veten duke vrapuar. Me doren e zgjatur qe nuk e kapja dot bileten se ora ecte shume shpejt…
– Hë, ç’do tani? Pse po rri si i ngrirë? Ora ikën, shiko se filmi s’pret!- me shkundi nga mendimet xhaxhai.
Xha Davua, me sytë e butë, që shpesh më thoshte gjëra që nuk i kuptoj menjëherë, ia beri me sy xhaxhait pastaj mu drejtua mua :
– Gazi Davos, Sytë e hapur janë thjesht fillimi. Zemra është ajo që të bën fitimtar.
Ne kete situate qe e vleresoja te humbur, pa asnjë shpresë për të fituar dhjetëshen, xhaxhai më tha të ikja që të mos dëgjoja budallallëqet e tyre, të lëvizja nga vendi dhe të zija bythën me dorë, po Xha Davua, ne cast, si te zgjohej nga nje gjume i thelle, futi dorën në xhep dhe më zgjati një dhjetëshe.
Nga ky gjest që nuk kisha parë kurrë më parë, u lumturova për dhjetëshen, por dhe për Xha Davon që tani shikonte nga syte…/al/
