Nyje

29/07/2025

Kamza është një nga bashkitë më të vogla në Shqipëri sa i përket sipërfaqes, por me dendësinë më të lartë të popullsisë, duke numëruar mbi 96 mijë banorë. Sipas të dhënave zyrtare, vitet e fundit Kamza ka shënuar një rritje të ndjeshme të të ardhurave të Bashkisë. Kjo rritje financiare pretendohet se përkthehet në një panoramë premtuese zhvillimi për qytetin.

Megjithatë, realiteti ekonomik i bizneseve të vogla në Kamzë është një tjetër histori. Në artikullin e publikuar në nyje.al, nga Armando Memushi, me titull “Ku shkojnë paratë e tua? Analiza e financave publike në Bashkinë Kamëz” shkruhet se kjo rritje e të ardhurave vjen prej valës së ndërtimeve në qytet dhe pesha e lartë e këtij burimi të ardhurash nuk siguron qendrueshmëri financiare për të ardhmen. është biznesi i ndërtimit ai që po lulëzon në qytet ndërkohë që tregtarët e vegjël në Kamëz flasin për një ekonomi që nuk po arrin të përmbushë aspiratat e tyre, përkundër statistikave që tregojnë rritje në nivel makroekonomik. Këto dy tregime — ajo zyrtare dhe ajo e përditshmja — krijojnë një kontrast ku nganjëherë zëri i bizneseve të vogla mbetet i heshtur, ndërsa sfidat e tyre nuk marrin vëmendjen e duhur.

Në këtë episod do të dëgjojmë nga afër rrëfimet e këtyre tregtarëve, duke u përpjekur të kuptojmë më mirë realitetin ekonomik të Kamzës. Ju ftojmë ta ndiqni duke klikuar në nyje.al/radio ose në platformat:

Spotify: https://open.spotify.com/episode/7xQxi9FOFgmlkSgOLBxgx6?si=gmhZmWLuQUWE1ARcW6ot7w&context=spotify%3Ashow%3A5UwXTucPTX455HOuuhx7mD

Youtube: https://youtu.be/qMinAGatyvQ?si=zLyoKQDITnPv7NRI

24/07/2025

Sot, në fshatin Lufaj banorët e njësisë administrative Selishtë, bashkë me komunitete të tjera nga Mati dhe Mirdita u mblodhën në protestën-kuvend kundër hidrocentralit në zonë që ka futur në tuba lumin e Urakës. Tharja e burimeve ujore për banorët, mjedisin dhe kafshët ka ngjallë revoltë ndër banorë.

Fatjon Gjini, një ndër bashkëorganizatorët e protestës sot lëshoi thirrjen që ky manifestim duhet të merret si ultimatum për të gjitha organet përgjegjëse dhe subjektet private. Ato duhet të zbatojnë kontratat dhe detyrimet e tyre ligjore kundrejt banorëve dhe natyrës. “Këtu ka korrupsion, ka shkelje të kontratave, ka masakër mjedisore. A shihni lumë ju këtu? Po na marrin gjithçka, po na përbuzin, po na përçmojnë, po na ofendojnë, po na kërcënojnë! Po pse, a bëhet kjo me ne? A ka ndodh kjo ndonjëherë me ne? Këta burra të mbledhur këtu janë gati për gjithçka, për lumin e vet, për vendin e tyre, dëgjojini këto thirrje dhe përgjigjuni. Keni afat deri në shtator!

Një tjetër banor protestues u shpreh se kur bëhet fjalë për kërkesa që vijnë nga komuniteti, procedurat burokratike janë të pafundme, teksa ndryshe ndodh për projekte të tilla shkatërruese. “Për të hapë një rrugë nga lagjia ime për ta sjellë te varrezat më kanë kërkuar leje mjedisore, ndërsa këtu, disa oligarkë a kriminelë kanë bë shkatërrim. Këto bunker (hecet në zonë) s’na i ka ba Enveri këtu, jo më oligarkët! Zbatoni ligjin dhe kontratat! Nëse keni kontrata, zbatoni kontratat dhe lëshojeni ujin verës. Ne nuk jena kundër zhvillimit. Doni me ba biznes? Bëni! Hajdeni atje në kodër dhe ua lëshoj unë. Vendos mullirin e erës. Por mos shkatërro zonën, mos shkatërro komunitetin.”

Zëra të tjerë u bashkuan në solidaritet me protestuesit, ndër ta komuniteti nga Zall Gjoçaj si dhe përfaqësues nga njësia administrative Selishtë dhe politikanë të zonës duke shprehur përkrahje të plotë ndaj komunitetit.

24/07/2025

Banorët e fshatit Lufaj, që ndodhet në anën tjetër të Kanionit të Urakës, përballë Gjoçajt, janë mbledhur sot në protestë kundër hidrocentraleve, të cilat po i lënë pa ujë.

Futja në tuba e lumenjve Uraka dhe Flim, dhe më tej devijimi i tyre drejt hidrocentralit në Bruç, ka shkretuar të gjithë zonën. Përballë hidrocentralit “Sekë”, banorët e Lufajt, por edhe të gjithë njësisë administrative Selishtë, kundërshtojnë funksionimin e këtyre HEC-eve, të cilët kanë lënë shtratin e lumenjve të thatë, dhe rrjedhimisht edhe banorët pa burimin e tyre kryesor të jetesës.

Banorët tregojnë se tashmë janë të detyruar të furnizohen me ujë përmes autobotëve, të cilët sjellin sasinë minimale të nevojshme për të mbuluar nevojat familjare, por edhe ato bujqësore dhe blegtorale. Kjo situatë, sipas tyre, është e papranueshme dhe po rrezikon jetesën në zonë.

23/07/2025

“[…] kjo që po ndodh në Gaza është rrjedhojë e heshtjes dhe bashkëpunimit që ia mundëson Izraelit të kryejë këtë gjenocid që po dokumentohet në kohë reale. Kjo që po ndodh në Gaza është vazhdimësi e urisë, aparteidit ilegal, rrethimit dhe tani gjenocidit prej të cilit palestinezët kanë përjetuar ndër dekada e dekada.”

Protestuesit në tentativë për të marshuar, u përballën me kordonin e pakalueshëm të policisë. Ata këmbëngulën për të vazhduar marshimin drejt bashkisë së Tiranës dhe Kryeministrisë për të riformuluar akuzat politike dhe pozicionimit pro-gjenocid të kryeministrit Edi Rama. Një prej aktivistëve rimori megafonin për të thënë që Palestina duhet të jetë e lirë! Protestuesit e përmbyllën protestën duke rimarshuar përreth shesh*t Skëndërbej duke kënduar këngët për liri për Palestinën, dhe duke nënvizuar që është e rëndësishme që kjo energji e rebelim të vazhdojë çdo ditë, nga gjestet më të vogla deri në manifestime politike kolektive, deri në lirinë e Palestinës.

Lexoni shkrimin e plotë në lidhjen e mëposhtme ⤵️

Qindra qytetarë u mblodhën sot në protëstën për Palestinën në sheshin kryesor të kryeqytetit kundër pushtimit, aparteidit, urisë dhe gjenocidit në Gaza. Me thirrjet “Që nga lumi der’ në det, Palestina e lirë do jetë! Liri, Liri, Liri për Palestinën”, fëmijë e të rritur bë...

23/07/2025

Qindra qytetarë u mblodhën sot në protestën për Palestinën në sheshin kryesor të kryeqytetit kundër pushtimit, aparteidit, urisë dhe gjenocidit në Gaza. Me thirrjet “Që nga lumi der’ në det, Palestina e lirë do jetë! Liri, Liri, Liri për Palestinën”, fëmijë e të rritur bënë thirrje që të ndalohet në mënyrë urgjente aktet gjenocidale në Palestinë.

Aktivistja Fioralba Duma u shpreh se duhet të shohim se çfarë po ndodh kudo, duke thirrur për ndjeshmëri dhe solidaritet të plotë me popullin e Palestinës që po e vuan urinë, kequshqyerjen dhe ku vendet e marrjes së ndihmave humanitare janë kthyer në kurthe vrasjesh nga Izraeli.

“Ne të gjithë jemi pjesë e këtij njerëzimi, nuk duhet të injorojmë asnjë shenjë padrejtësie, kudo ku shfaqet ajo!”

Dorela Binjaku, pjesë e grupimit të aktivistëve për solidaritet me Palestinën në Shqipëri risolli në fjalën e saj gjendjen ekstreme në të cilën po i lënë njerëzit e Gazës.

“Fëmijë që vdesin nga uria, nëna që ziejnë barishte për t’i dhënë pak shije ujit, njerëz që po jetojnë pa drita, pa elektricitet! Kjo nuk është thjeshtë një krizë humanitare, por krim.”

Sipas saj, ky krim vjen prej një sistemi bashkëpunëtor global me një shtet zionist si Izraeli që shfaros tjetrin.

Aktivistja feministe dhe LGBT, Xheni Karaj pohoi se ajo vetë dhe shoqëria jonë e ka përjetuar në lëkurë padrejtësinë nga një sistem që përpiqet të bindë që një jetë vlen më pak se një tjetër, ndaj nuk mundemi kurrsesi të qëndrojmë indiferentë ndaj një populli si Palestina që po jeton këtë padrejtësi në përmasa katastrofike. Ajo vazhdoi duke thënë se dhimbja e tjetrit nuk është kurrë e largët dhe kur një popull shpallet i padenjë për të jetuar, atëherë ajo dhunë na prek të gjithëve.

Aktivistja me famë ndërkombëtare, me origjinë suedeze, Greta Thunberg, e dalluar prej vitesh për zërin e saj në çështjet mjedisore dhe politike ishte sot në mbështetje të plotë të lëvizjeve pro-palestineze në Shqipëri. Ajo ritheksoi sesi gjenocidi në Gaza, që po dokumentohet në kohë reale, është si rrjedhojë e heshtjes dhe bashkëpunimit në nivel globale, duke nënvizuar domosdoshmërinë për të protestuar në mënyrë të vazhdueshme për lirinë e Palestinës.

Protestuesit në tentativë për të marshuar, u përballën me kordonin e pakalueshëm të policisë. Ata e përmbyllën protestën duke thënë që është e rëndësishme që kjo energji e ky rebelim të vazhdojë çdo ditë, deri në lirinë e Palestinës.

23/07/2025

Alaa Alqaisi | Shqipëruar nga Klodiana Millona

Shumë më herët se uria të pushtojë trupin, ajo fillon të lëkundë strukturën e gjuhës — shuan qartësinë, shkatërron ritmin dhe lë pas mbetjet e brishta të mendimit. Çka nis si paragraf i rrjedhshëm, shpërbëhet në fragmente, derisa gjithçka që mbetet është dridhja e pavullnetshme e një mendjeje aq të uritur sa nuk mban dot më kuptimin. Ndaj, përpara se gjuha të më braktisë krejtësisht, po e shkruaj këtë – jo për t’u kuptuar se sa për të lënë gjurmë; për të lënë pas formën e një mendimi, përpara se të zhbëhet në heshtje.

Lexoni përkthimin e plotë në lidhjen e mëposhtme ⤵️

Shumë më herët se uria të pushtojë trupin, ajo fillon të lëkundë strukturën e gjuhës — shuan qartësinë, shkatërron ritmin dhe lë pas mbetjet e brishta të mendimit. Çka nis si paragraf i rrjedhshëm, shpërbëhet në fragmente, derisa gjithçka që mbetet është dridhja e pavullnet...

21/07/2025

Ka një lloj dhune që nuk bërtet, nuk lë shenja në trup, nuk ka nevojë të të gjuajë për të të lënduar. Është dhuna që vjen nga mungesa e kujdesit, nga ftohtësia, nga përjashtimi i heshtur. Është kur nuk të dëgjojnë, nuk të besojnë, nuk të shohin. Kur nuk ke ku troket.

Në artikullin e nyje.al me titull “Kujdesi që na mohohet është forma më e qetë e dhunës” nga Liri Kuçi, thuhet: "Ligje, VKM, koordinime ndërinstitucionale, mekanizma referimi, pagesa mujore, të gjitha të rreshtuara me kujdes për të krijuar iluzionin e një sistemi funksional. E megjithatë, në këtë katalog shërbimesh nuk përshkohet asgjë nga tensioni, pasiguria, dhimbja dhe mungesa e shpresës me të cilën jeton një grua që ka zgjedhur të thyejë heshtjen."

Ky është sistemi që i mëson gratë të kujdesen për të tjerët, por jo ta kërkojnë kujdesin për veten. Që e mat dhunën vetëm kur ajo shpërthen, por kurrë kur ajo grumbullohet në heshtje.

Për këtë dhunë – të padukshmen, të butën në pamje, por të egër në ndikim – duam të flasim sot me Sidorela Vatnikaj, aktiviste dhe punonjëse sociale e angazhuar prej vitesh kundër femicidit dhe dhunës ndaj grave në Shqipëri. Ju ftojmë ta ndiqni duke klikuar në nyje.al/radio ose në platformat:

Spotify: https://open.spotify.com/episode/63MLM5zdZffKK5QSICL29p?si=8FPUeYwgQCaDIUlIztUMng

Youtube: https://youtu.be/gkXQ9DeyCvU?si=QgRd59naZJR1cyVy

17/07/2025

Në artikullin e përgatitur nga Artan Rama për ⁠nyje.al⁠, të titulluar “Nën kurthin e monopolit të mbetjeve”, flitet për mënyrën se si pushteti lokal me procedura të pakonsultuara dhe interesa private të përfshira e bën menaxhimin e mbetjeve një çështje që i shmanget jo vetëm kontrollit publik por edhe nevojave reale të komunitetit.

Biseda e radhës e serisë së podcasteve “raportime zanore nga Kamza” vjen si një reflektim mbi të njëjtën temë, por me nga një tjetër këndvështrim. Ai i një projekti që nis në terren, larg zyrave dhe kontratave dhe që përmes ecjes, vëzhgimit dhe dokumentimit përpiqet të rikthejë vëmendjen te lumenjtë tanë, tek uji që i përthith të gjitha.

E ftuara jonë është Denisa Kasa, aktiviste që angazhohet në pastrimin e Lumit Ishëm, e cila kërkon të sjellë një tjetër mënyrë të të menduarit për mbetjet, më të drejtëpërdrejtë, më kolektive dhe më të ndjeshme ndaj vetë rrjedhës. Ju ftojmë ta ndiqni duke klikuar në nyje.al, ose në platformat:

Spotify: https://open.spotify.com/episode/0H6nr0WISUlupl36UNrKTh?si=_clEq5CgT0ikWdXMQb0rqg

Youtube: https://youtu.be/LcvcoOrPqq4?si=75fZT4-jwd1uNgRw

543 Followers, 111 Following, 608 Posts - See Instagram photos and videos from Nyje ()

11/07/2025

Këndvështrime | Klodiana Millona & Dorina Pllumbi

Fadroma dhe Bienalja janë dy skaje të së njëjtës ideologji: njëra e ushtron dhunën, tjetra e shpërlan estetikisht atë. Njëra shkatërron e zhbën, kurse tjetra spektakolarizon.

Në Shqipëri, politika e fadromës nuk është një praktikë e jashtëzakonshme, por pjesë përbërëse e një regjimi periodik hapësinor që fshin me pseudo-legjitimitet forma organike të lidhjes me territorin. Prishjet e bizneseve të vogla, dëbimet e banorëve përmes politikave zhvillimore, privatizimi dhe shfrytëzimi i burimeve ujore; të gjitha këto nuk janë thjesht akte teknike, por përshfaqje të fuqizimit dhe legjitimimit të atyre që studiuesja e sociologjisë dhe ekonomisë së globalizmit Saskia Sassen i quan formacione grabitqare (predatory formations)1. Këto formacione operojnë si një aleancë ndërmjet kapitalit financiar, shtetit dhe sistemit ligjor. Ato veprojnë nga brenda institucioneve për të përvetësuar toka, pasuri, e të drejta komunitare. Dhuna është arbitrarisht e mbështetur nga ligji, e ajo, sipas Sassen, prodhon dëbime (expulsions), jo vetëm fizike, por edhe simbolike, duke fshirë nga hapësira lidhjet territoriale dhe kujdesin për vendin, të afërmin e mikun.

Lexoni më tej duke klikuar në lidhjen e mëposhtme ⤵️

Në Shqipëri, politika e fadromës nuk është një praktikë e jashtëzakonshme, por pjesë përbërëse e një regjimi periodik hapësinor që fshin me pseudo-legjitimitet forma organike të lidhjes me territorin. Prishjet e bizneseve të vogla, dëbimet e banorëve përmes politikave zhvillimore...

11/07/2025

Këndvështrime | Nebi Bardhoshi

Një banor i fshatit Theth i drejtohet policisë e cila po kërkon të hyjë në fshat për të shkatërruar ndërtimet pa leje, me këto fjalë: “Me popullin e fshatit Theth mos bani konfrontim. Ligjet ne i zbatojmë, por jo ligjet… se kur erdhi z. Edi Rama këtu në Theth, kryeministër i Shqipërisë, u tha hapur ‘Të gjithë ndërtoni në pronat tuaja’. Na nuk jemi kundër ligjit; unë nuk njoh ligje shteti, kur shteti s’më njeh mue se ekzistoj fare këtu. […] Do ju lutesha sa ma qetë që me popullin të mos bajmë asnji lloj konfrontimi. Për mue janë njerëz shumë të kulturuar se po durojnë pak si tepër me veprimet tuaja.”

Shfaqja e shtetit me fadroma, apo shkrirja e imazhit të tij me fadromën që vjen për të shembur shtëpinë apo biznesin privat të dikujt, është bërë një nga shprehjet më të zakonshme të dekadës së fundit të qeverisjes. Përballë fadromës së shoqëruar me polici, banorët përpiqen të argumentojnë. U duhet të thonë se janë pro ligjit, sepse janë paraqitur si antiligjorë; u duhet të dëshmojnë se ndërtimet janë bërë me djersë, sepse janë akuzuar për fitime të pandershme; u duhet të tregojnë “kulturë”, sepse janë akuzuar si të pakulturuar apo të prapambetur.

Të gjitha këto klasifikime të shoqërisë si të paligjshme, kriminale apo të prapambetur – të përkrahura jo rrallë nga analistë dhe intelektualë – janë shpikje politike për të legjitimuar abuzimin me qytetarin. Por le të ndalemi: si nisi kjo përplasje shtet–qytetar?

Lexoni shkrimin e plotë duke klikuar në lidhjen e mëposhtme⤵️

Shfaqja e shtetit me fadroma, apo shkrirja e imazhit të tij me fadromën që vjen për të shembur shtëpinë apo biznesin privat të dikujt, është bërë një nga shprehjet më të zakonshme të dekadës së fundit të qeverisjes. Përballë fadromës së shoqëruar me polici, banorët përpiqen...

03/07/2025

Qytetarë e aktivistë protestuan sot kundër zjarreve të përsëritura në fushat e mbetjeve në Tiranë, Elbasan dhe Vlorë. Sipas tyre, këto nuk janë ngjarje të rastësishme, por pasojë e një krize me emër: dështimi i projektit të inceneratorëve, një nga abuzimet më të mëdha me financat publike dhe shëndetin qytetar në vend.

Në Elbasan, qyteti është përfshirë nga tymi për të tretën ditë radhazi, ndonëse inceneratori ka konsumuar 42 milionë euro taksa. Ndërkohë, pamjet e djegieve masive të mbetjeve në qytete si Elbasani kanë shkaktuar shqetesime dhe indinjatë ndër qytetarë. Një banor nga Elbasani ju bëri gjithashtu thirrje bashkëqytetarëve të tij që të ngrihen dhe të mos heshtin më pas kësaj ngjarjeje.

“I bëjmë thirrje SPAK-ut dhe çdo institucioni përgjegjës: veproni tani!”- ishte një nga kërkesat që u bë. Aksioni u shoqërua me vendosjen e pllakës denoncuese "Ministria e Tymit dhe e Ndotjes" mbi emërtimin e Ministrisë së Turizmit dhe Mjedisit nga aktivistët e Qëndresës Qytetare.

01/07/2025

https://nyje.al/me-ba-vend-nhistori-perbashkime-te-fragmentuara/
Raportime të thelluara | Dorina Pllumbi

[...] Për vite të tëra nuk arrita të ndaloj në Kamëz, sikur të kisha ngelur në atë trenin e çoroditur me xhama të thyer që vetëm e përshendeti qytetin nga larg. Gjatë edukimit tim për arkitekturë në UPT, që u pasua nga disa vite mësimdhënie në po të njëjtin fakultet të arkitekturës e urbanistikës, Kamza, së bashku me zona e lagje të ndërtuara ngjashëm nga vetë banorët, konsideroheshin anomali të destinuara vetëm për t’u fshirë, për t’u pastruar nga harta për të hapur sheshe te reja ndërtimi. Megjithë shtrirjen e jashtëzakonshme, fenomeni i materializimit në territor i arkitekturës së njerëzve të thjeshtë u pa nëpërmjet lentes selektive e pushtetore të termit informale, që i përjashtonte këto hapësira nga diskursi profesional duke legjitimuar politiken e buldozerit. Në institucionet e prodhimit e riprodhimit të dijes urbane e arkitektonike në Shqipëri është pothuajse krejtësisht i munguar interesi për të kuptuar kulturën e ndërtimit të qendrave urbane si Kamza. Vazhdon të dominojë përpjekja për t’u lidhur me diçka të largët, që shihet në revista, e që po na ofrohet me llamburitjet e projekteve shpesh kitsch të star-arkitektëve që po na vijnë si misionarë për të na shpëtuar nga vetëvetja. E ndërkohë që këta arkitektë na shfaqen në krah me pushtetin, njëkohësisht artikulojnë një gjuhë të verbër që merr të mirëqenë që në Shqipëri kultura e ndërtimit duhet themeluar nga zero, për ta vendosur vendin në hartën globale te arkitektures kontemporane. Kështu kultivohet një gjuhë neokoloniale e ushtruar nga elita politike, ekonomike e kulturore e Tiranës dhe e riprodhuar nga vizionarët e importuar. Kjo gjuhë fshin me lehtësi realitete mbijetese e përpjekjesh lokale vetëndërtimi, duke i klasifikuar ato si të paqena, si të përkohshme apo si anomali për t’u ndrequr e spastruar për të riprodhuar pseudoimazhin e projektuar të Evropës.

Lexoni shkrimin e plotë duke klikuar në lidhjen e mëposhtme ⤵
https://nyje.al/me-ba-vend-nhistori-perbashkime-te-fragmentuara/