Observatori i Kujtesës

Observatori i Kujtesës Rreth Observatorit

Observatori i Kujtesës, projekt i Institutit për Demokraci, Media dhe Kulturë

Rreth Observatorit

Observatori i Kujtesës është një projekt i Insitutit për Demokraci, Media dhe Kulturë. Ai ka si qëllim mbajtjen gjallë të memorjes kolektive të shqiptarëve dhe risjelljen përpara tyre të historisë tragjike të komunizmit, në mënyrë që e kaluara të mos përsëritet. Interneti dhe mediat online kanë krijuar mundësi të reja për mbledhjen dhe shpërndarjen e informacionit, qoftë ky i

krijuar aktualisht apo në të shkuarën. Në këtë këndvështrim ai ka hapur një hapësirë të re edhe për risjelljen në vëmendjen e publikut të asaj kategorie të informacionit që i përket kujtesës kolektive dhe individuale të përcjellë dhe të trashëguar nga njëri brez në tjetrin. Kjo rimarrje dhe rishfaqje e akteve të informacionit të depozituar në kujtesën kolektive, ka vlerë të jashtëzakonshme për t’i krijuar rrugë e perspektivë të ardhmes përmes shmangjes së gabimeve apo përvojave të hidhura të së shkuarës. Disa përparësi specifike të webit, si aftësia për sharing dhe për komentim të një përmbajtjeje, shkalla e lartë e interaktivitetit, hapësira e gjerë e veprimit për inteligjencën kolektive dhe kapacitetet për user generated content, etj., krijojnë kushtet që të mundësohet një shpërndarje dhe sjellje e risjellje në vëmendje e të gjithë përvojës së arkivuar në kujtesën e shqiptarëve gjatë komunizmit dhe më parë apo më pas. Observatori online i Kujtesës publikon përmbajtje të llojeve të ndryshme që lidhen sidomos me kujtesën për periudhën e diktaturës komuniste. Në këtë platformë online do të mblidhen dhe botohen materiale të ndryshme të botuara në mediat kryesore si dhe në media të ndryshme online si dhe materiale të tjera të ofruara nga institucione apo nga individë të ndryshëm që bartin dëshmi të rëndësishme të së shkuarës. Për të krijuar mundësinë e hapjes së debatit dhe të diskutimit mbi të shkuarën, Observatori eshte pajisur edhe me kapacitet blogimi dhe komentimi si dhe me mjaft opsione për sharing dhe ripostim. Përmbajtja e Observatorit të Kujtesës është multimediale, dhe përfshin materiale në tekst, video, foto, audio, grafika, animacione, të dhëna të vizualizuara, harta dixhitale, etj. Observatori aplikon edhe një kategorizim tematik si dhe një kategorizim kronologjik të përmbajtjes, për të lehtësuar navigimin dhe kërkimin nga ana e përdoruesve. Observatori i bën thirrje të gjithë lexuesve që të kontribuojnë në pasurimin e përmbajtjes me dëshmi, fakte, kujtime, shkrime, fotografi, video, etj., në mënyrë që e vërteta e së kaluarës të ndriçohet më mirë.

Materiali i mëposhtëm është një dokument jo shumë i njohur për lexuesin shqiptar, një skanim i persekutimit të klerit dh...
04/11/2024

Materiali i mëposhtëm është një dokument jo shumë i njohur për lexuesin shqiptar, një skanim i persekutimit të klerit dhe besimit fetar në Shqipëri, shkruar nga Prof. Gjon Sinishta më 1983, një antikomunist shqiptar me origjinë nga Mali i Zi, i burgosur në ish-Jugosllavi në vitet 1950. Në kohën e botimit të materialit ai ishte profesor në Universitetin e San-Franciskos në SHBA. Vetë z. Sinishta kishte studiuar në Seminarin Jezuit të Shkodrës deri më 1946 me dëshirën për t’u bërë prift, prandaj qasja e tij ndaj shkeljes të të drejtave të besimtarëve në Shqipërinë komuniste është unike dhe e një rëndësie të veçantë.

Nga Gjon Sinishta, Universiteti i San-Franciskos (1983) Materiali i mëposhtëm është një dokument jo shumë i njohur për lexuesin shqiptar, një skanim i persekutimit të klerit dhe besimit fetar në Shqipëri, shkruar nga Prof. Gjon Sinishta më 1983, një antikomunist shqiptar me origjinë ng...

14/08/2023

The Albanian Muse persecuted by Communists 🇦🇱

Musine Kokalari 📖 was one of the first Albanian female writers and a political activist persecuted by the communist regime until she closed her eyes 40 years ago.

Having graduated in Literature from La Sapienza University in Rome, Musine Kokalari co-founded the Social Democratic Party in Albania in 1943. She started publishing articles in 1937, under the moniker Muza (the Muse), to continue with the publication of three books.
Musine was arrested for the first time by the communists in November 1944, shortly after they had extrajudicially killed two of her brothers. In that period, Musine formed the “The Democratic Coalition”, which all the opposition forces in the country joined. They demanded the postponement of the December 2nd, 1945, elections, where only one political force was registered so that the opposition could be organized and have the right to speak and present its programs. This was the reason all the signatories of the first note, including Musine Kokalari, were arrested in January 1946.

💬 She was sentenced to 20 years in prison. During the defence in the trial, she said: “I do not need to be a communist to love my country! … I think differently from you, but I love my country. I do not apologize because I haven’t done anything wrong”.
In 1964, after 16 years of imprisonment, Musine was interned in the small city of Rrëshen, where she worked as a street sweeper in the construction enterprise. In 1980, Musine Kokalari was diagnosed with breast cancer. She died alone in August 1983.

She was declared a “Martyr of Democracy” in Albania in 1993.

We take great pride in our Albanian members, who honour the memory of totalitarianism's victims and share the poignant narrative of Musine's life. Together, we stand united in our commitment to ensure these stories are never forgotten.

➡️ IDMC-Instituti për Demokraci, Media & Kulturë
➡️ kujto.al - Arkiva Online e Krimeve dhe Viktimave të Komunizmit në Shqipëri
➡️ ISKK-Instituti i Studimeve për Krimet dhe Pasojat e Komunizmit
➡️ MEMO

18 korrik 1946 Pushkatohet në Zallin e Kirit, në Shkodër, kleriku gjerman Alfons Tracki.I Lumi dom Alfons Tracki u pushk...
18/07/2023

18 korrik 1946

Pushkatohet në Zallin e Kirit, në Shkodër, kleriku gjerman Alfons Tracki.
I Lumi dom Alfons Tracki u pushkatua nga regjimi komunist te Zalli Kirit më 18 korrik 1946. Nё veprimtarinë e tij meshtarake punoi nё mënyrë tё veçantë për edukimin dhe organizimin katolik të rinisë, sidomos të varfërit, endacakët, fëmijët e braktisur, sidomos ata persona, në të cilët vesi zhvillohet më shpejt; dhe për t'i formuar ata për jetën. Hapi dy shkolla në famullinë e Velipojës.
Në shkurt 1946 u arrestua nga forcat e sigurimit komunist ndërsa po kryente misionin meshtarak. U dënua pas një gjyqi me akuza të pabaza ndaj tij. Gjykata ushtarake e Shkodrës e dënoi me vdekje më 17 korrik 1946, u pushkatua njё ditё mё pas mё 18 korrik 1946, kishte 50 vjeç dhe 21 vjet meshtar.

17 korrik 1977Pushkatimi i dy poetëve të rinj të Bërzeshtës të Librazhdit, Genc Leka dhe Vilson Blloshmi, me pretekstin ...
17/07/2023

17 korrik 1977

Pushkatimi i dy poetëve të rinj të Bërzeshtës të Librazhdit, Genc Leka dhe Vilson Blloshmi, me pretekstin e disa poezive lirike që u quajtën reaksionare nga ekspertiza letrare në shërbim të regjimit komunist.
Ata bënin pjesë në radhët e familjeve kundërshtare të regjimit komunist. Për këtë arsye u përfshinë në një proces agjenturialo-operativ të Sigurimit dhe më pas hetimor-gjyqësor të hetuesisë e gjykatës.
Genc Leka (1941–1977), ishte 36 vjeç kur u ekzekutua. Prej vitit 1959 ishte vënë në përpunim të organeve të Sigurimit të Shtetit. U arrestua më 31.8.1976.
Vilson Blloshmi (1948–1977), ishte 29 vjeç kur u ekzekutua. Raportimet e para për të nga Sigurimi janë nga viti 1966, ndërsa ndjekja aktive është nga viti 1970. U arrestua më 5.8.1976.
Çështja e trajtimit të tyre në një proces agjenturialo-operativ të centralizuar nis në maj 1975. U implikuan 39 persona. Regjimi kërkoi të lidhte gjoja “sabotimet” në kooperativë me një grup “armiqsh” ishin familje kulakësh, në krye të të cilëve qëndronin intelektualë si poetët Blloshmi e Leka. Për këtë arsye u nxorën në gjykim 8 të pandehur, një pjesë e të cilëve u përdorën për të dënuar të ekzekutuarit (formulë e njohur kjo e proceseve komuniste).
Procesi ndaj poetëve u zhvillua në Librazhd më 6–13 qershor 1977. Me vendimin nr.45, datë 13.6.1977, Gjykata e Rrethit Librazhd, i dënoi poetët me vdekje, pushkatim.
U la në fuqi nga Gjykata e Lartë me vendimin nr.202, datë 2.7.1977. Më 16.7.1977 Presidiumi i Kuvendit Popullor njoftoi refuzimin e faljes së jetës. Një ditë më pas, ministri i Punëve të Brendshme nxjerr urdhërekzekutimin, i cili realizohet më 17.7.1977.
Në faqen e Observatori i Kujtesës, mund të lexoni artikuj më të detajuar rreth rastit të dy poetëve si https://www.observatorikujteses.al/40-vjet-nga-pushkatimi-i-vilson-blloshmit-e-genc-lekes/ dhe https://www.observatorikujteses.al/poetet-e-ekzekutuar-dhe-ekspertiza-e-diana-culit/
Shkëputur nga Kalendari i Kujtesës, projekt i IDMC-Instituti për Demokraci, Media & Kulturë.

16-17 korrik 1942Filluan arrestimet masive të familjeve të huaja hebreje në Paris, nga policia franceze, me urdhër të au...
16/07/2023

16-17 korrik 1942
Filluan arrestimet masive të familjeve të huaja hebreje në Paris, nga policia franceze, me urdhër të autoriteteve gjermane.
Sipas të dhënave të Prefekturës së Policisë, 13,152 hebrenj u arrestuan, duke përfshirë më shumë se 4,000 fëmijë.

Ato u mbajtën në Vélodrome d'Hiver ('Stadiumi Dimëror'; i njohur si "Vel' d'Hiv") në kushte të këqija, pothuajse pa ushqim e ujë, si pa kushte sanitare. Në javën pas arrestimeve, hebrenjtë u dërguan në kampet e internimit Drancy, Pithiviers dhe Beaune-la-Rolande, përpara se të dërgoheshin në Aushvic për vrasjen e tyre masive.

Këto arrestime masive synonin zhdukjen e popullsisë hebreje në Francë, si në zonën e pushtuar, ashtu edhe në zonën e lirë. Presidenti francez Zhak Shirak kërkoi falje në vitin 1995 për rolin që luajtën policia franceze dhe nëpunësit civilë. Në vitin 2017, Presidenti Emanuel Makron pranoi përgjegjësinë e shtetit francez në arrestimet masive të 16 korrikut dhe, për rrjedhojë, në Holokaust.

Në foto, memoriali kushtuar arrestimeve masive të Vel' d'Hiv.

13 korrik 1995 Shqipëria pranohet në Këshillin e Europës, një organizatë e shteteve evropiane, e themeluar më 5 maj 1949...
13/07/2023

13 korrik 1995

Shqipëria pranohet në Këshillin e Europës, një organizatë e shteteve evropiane, e themeluar më 5 maj 1949 për të arritur një bashkim më të madh midis vendeve anëtare mbi bazën e traditave të tyre të përbashkëta të lirisë politike. Qëllimi i Këshillit të Evropës është të arrijë një unitet më të madh midis anëtarëve të tij. Ideologët më të mëdhenj të Këshillit të Evropës ishin: Winston Churchill, Robert Shuman, Konrad Adenauer.
Shkëputur nga Kalendari i Kujtesës, projekt i Institutit për Demokraci, Media dhe Kulturë.
Në foto, harta e vendeve anëtare në Këshillin e Europës.

10 korrik 1968Përurohet në Shkodër ekspozita ateiste me titull “Mbi rolin reaksionar të fesë”, e cila qëndroi e hapur pë...
10/07/2023

10 korrik 1968

Përurohet në Shkodër ekspozita ateiste me titull “Mbi rolin reaksionar të fesë”, e cila qëndroi e hapur për 5 vjet. Ajo ishte konceptuar edhe si ekspozitë shëtitëse në fshatra, malësi dhe zona industriale.
Në faqen e Observatorit të Kujtesës mund të lexoni një artikull nga Pjerin Mirdita, drejtuesi i "Vendit të Dëshmisë dhe Kujtesës" për muzeun ateist në Shkodër.
Pjerin Mirdita
Vendi i Dëshmisë dhe Kujtesës - Site of Witness and Memory

Nga Pjerin Mirdita | Shkodra Web, 13 dhjetor 21 Më 10 korrik 1968 u inaugurua në Shkodër ekspozita ateiste me titull “Mbi rolin reaksionar të fesë” e cila qëndroi e hapur për 5 vjet. Ajo ishte konceptuar edhe si ekspozitë shëtitëse në fshatra, malësi dhe zona industriale. Në prag t....

10 korrik 1952U themelua Kinostudio “Shqipëria e Re”. Prodhim i parë i saj është filmi artistik shqiptaro-rus “Skënderbe...
10/07/2023

10 korrik 1952

U themelua Kinostudio “Shqipëria e Re”. Prodhim i parë i saj është filmi artistik shqiptaro-rus “Skënderbeu”. Dokumentarët dhe filmat artistikë ishin kryesisht propagandues dhe përmbajtja e tyre kontrollohej rreptësisht.
Në linkun e mëposhtëm mund të lexoni një shkrim nga studiuesi Kastriot Dervishi për elementët e propagandës në filmat më të njohur artistikë të Kinostudios "Shqipëria e Re".

Nga Kastriot Dervishi Filmat artistikë dhe ato televizivë janë pjesë e agjitacionit të kohës me synimin për t’i shërbyer indoktrinimit të thellë të “njeriut të ri”. Në thelb të këtyre filmave është propaganda dhe përmbysja historike në funksion të paraqitjes së rendit soci...

Kalendari i Kujtesës 6 korrik 1943Masakra e Borovës. Kur pararoja e Divizionit I Alpin të Vermahtit me 24.000 ushtarë gj...
06/07/2023

Kalendari i Kujtesës 6 korrik 1943

Masakra e Borovës. Kur pararoja e Divizionit I Alpin të Vermahtit me 24.000 ushtarë gjermanë nisi marshimin nga Follorina për në Korçë me destinacion Janinën, ra në një pritë partizane të ngritur nga batalioni “Tomorri”, i cili kujtonte se ishte autokolonë italiane, që shkonte në Përmet. Kur panë se kishin të bënin me gjermanë, partizanët u tërhoqën në male, pa siguruar mbrojtjen e banorëve. Për hakmarrje, ushtria gjermane dogji Borovën dhe vrau 107 banorë të pafajshëm. Sipas burimeve arkivore gjermane dhe shqiptare, në këtë përpjekje nuk pati asnjë të vrarë nga të dy anët, vetëm disa të plagosur lehtë, por u pasua me një masakër hakmarrëse të nazistëve gjermanë ndaj popullsisë së pafajshme.
Në foto: Memoriali i Borovës

Në festën e pavarësisë të SHBA-ve, ju risjellim në vëmendje ekspozitën “Në emër të Amerikës” që u  çel më 15 nëntor 2021...
04/07/2023

Në festën e pavarësisë të SHBA-ve, ju risjellim në vëmendje ekspozitën “Në emër të Amerikës” që u çel më 15 nëntor 2021, në kuadër të 75-vjetorit të largimit të Misionit Amerikan në Shqipëri nga vendi.
✅ E ekspozuar në sheshin Skënderbej për 8 ditë, “Në emër të Amerikës” solli përpara publikut të gjerë fotografi dhe dokumente arkivore mbi marrëdhëniet shqiptaro-amerikane në vitet e para të pas-Luftës së Dytë Botërore, të njohura vetëm në rrethet e ngushta të studiuesve.
✅ Kontributi i IDMC, për ruajten e kujtesës historike dhe transmetimin e saj brezit të ri, përmbushet më së miri me anë të kësaj ekspozite, e cila sjell informacione të panjohura që hedhin dritë mbi një periudhë të rëndësihme të historisë së marrëdhënieve bilaterale ndërmjet Shqipërisë dhe SHBA.
👉Të interesuarit për të prezantuar ekspozitën “Në emër të Amerikës” në kuadër të aktiviteve edukative mund të kontaktojnë në [email protected].
IDMC-Instituti për Demokraci, Media & Kulturë U.S. Embassy-Tirana Instituti i Studimeve për Krimet dhe Pasojat e Komunizmit - ISKK
Kastriot Dervishi Hoxha Brisejda Lala

NË EMËR TË AMERIKËS ObservatoriNov 16, 2021501 Views0 Comments "Në emër të Amerikës", ekspozitë për 75-vjetorin e largimit të Misionit Amerikan nga Shqipëria Ekspozita “Në emër të Amerikës” çelet në kuadër të 75-vjetorit të largimit të Misionit Amerikan në Shqipëri nga ve...

2 korrik 1990Eksodi i parë masiv i shqiptarëve drejt Perëndimit ku rreth 6.000 persona hynë me forcë në territorin e amb...
02/07/2023

2 korrik 1990

Eksodi i parë masiv i shqiptarëve drejt Perëndimit ku rreth 6.000 persona hynë me forcë në territorin e ambasadave të huaja, gjermane, italiane, franceze etj. Në Tiranë, në vitin 1990 kishte vetëm 17 përfaqësi diplomatike. Në përleshjet mes qytetarëve dhe policisë pati shumë të plagosur dhe dyshohet se ka pasur të vdekur.

1 korrik 1946Shqipëria dhe Jugosllavia nënshkruajnë Traktatin e Miqësisë. Ky ishte hapi i parë i Qeverisë Shqiptare nën ...
01/07/2023

1 korrik 1946

Shqipëria dhe Jugosllavia nënshkruajnë Traktatin e Miqësisë. Ky ishte hapi i parë i Qeverisë Shqiptare nën tutelën jugosllave.
1 korrik 1991

Më 1 korrik 1991, presidenti i Çekosllovakisë, Vaclav Havel deklaroi zyrtarisht shpërbërjen e Traktatit të Varshavës pas 36 vitesh aleancë ushtarake me Bashkimin Sovjetik. Traktati i Varshavës përbëhej fillimisht nga Bashkimi Sovjetik, Shqipëria, Bullgaria, Çekosllovakia, Gjermania Lindore, Hungaria, Polonia dhe Rumania. Më vonë Shqipëria u tërhoq zyrtarisht në vitin 1968.
Në foto: Harta e Europës gjatë Luftës së Ftohtë, Traktati i Varshavës.

Address

Tirana

Alerts

Be the first to know and let us send you an email when Observatori i Kujtesës posts news and promotions. Your email address will not be used for any other purpose, and you can unsubscribe at any time.

Share