25/01/2025
Sot kemi një nga temat më të rëndësishme për të gjithë studiuesit e antikitetit.
Por jo vetëm për studiuesit. Kjo është e rëndësishme edhe për të gjithë ata që duan të zbulojnë të vërteta të cilat janë mbuluar me qëllim dhe të tjerë . e ndërsa të tjerë studiues nga pa njohuria I marrin gënjeshtrat për histori të vërteta.
Kur flasim për antikitetin nuk kemi si lëmë mënjanë monedhat e mbretërve Ilirë.
Në disa prej monedhave të këtyre mbretërve gjendet e shkruar fraza BASILEOS ose BACILEOS në disa raste të veçanta.
Pretendimet zyrtare.
• Linja zyrtare për fjalën ‘’Basileus’’e konsiderjnë si një fjalë paragreke, që mund të ketë ardhur nga kultura më të vjetra, si ajo pellazge ose ilire.
• Grekët e përdornin këtë fjalë për të përshkruar mbretër dhe liderë, por nuk kanë dhënë një etimologji të qartë se si kjo fjalë erdhi në gjuhën e tyre.
Pra greqishtja e vjetër, as nuk e mbron dot fjalën BASILEOS e as nuk i jep dot asaj një kuptim. Por nga ana tjetër gjithë këto monedha I konsideron Greke.
Në të vërterë Bëhet fjalë për një grade të larte mbretërore, dhe kjo vërtetohet nga ndërthurja e arkeologjisë histories gjuhësore dhe gjuhës shqipe. Pra kur shkenca flet vet me prova pra.
Mirëpo një prej varianteve të shumta që jep gjuha shqipe për emrin ‘’BASILI’’ dhe më popullori është:
(BA SI ILI) që do të thotë ‘’I BËRË SI YLLI’’
Nëse nisemi nga mitologjia dhe ballafaqimit të saj me gjuhën shqipe gjejmë pararele shumë interesante dhe të pa përmendura nga linja zyrtare QË NXJERRIN NË PAH një vijueshmeri historike e cila mbërrin deri në ditët e sotme..
Me emrat ILI , YLLI, YLLOS, ILION, ILIAD është e mbushur gjithë mitologjia.
Në mitologjinë pellazgo-ilire, Ilos (ose Yllos, varësisht nga transkriptimi) është një figurë legjendare, i njohur si themeluesi i qytetit të Ilionit (Trojës), prej të cilit qyteti mori emrin e tij.
ILION në gjuhën shqipe nuk kërkon interpretim sepse do të thotë ‘’YLLI JON’’
Dhe ‘’TROY’’ ‘’TROI’’ do të thotë ‘’toka’’ tokajonë’’
Dhe ‘’ILIADA’’ ‘’ILIADHA’’ do të thotë: YLLI u nda dhe kur shkronja e vjetër ‘’D’’ barazohet me ‘’DH’’ kemi; ‘’YLLI KA DHËNË’’
Por nëse i kthehemi monedhave vëmë re se, Jo tek të gjitha monedhat e mbretërve ilirë e gjejmë këtë grade të lartë ‘’BASILEOS’’
Pra jo të gjithë mbretërit ilirë kishin këtë status, i cili duket se është një status i lartë. Pra përderisa Aleksandri I madh, Pirro Burri i Epirir e shumë figura të tjera TË SHQUARA historike e kanë patur në monedhën e tyre këtë status , do të thotë se ka qenë një status që u jepej mbretërve të veçantë dhe jo të gjithë sundimtarëve ilirë.
Në gjuhën e vjetër ilire dhe më konkretisht në atë që disa e quajnë "brigjiane" ose gjuhë të fiseve ilire, fjala BAS është e lidhur me konceptin e mbretit, prijësit ose zotërimit.
"BAS" ka dhe kuptimin e të qenit mbi, në krye ose i pari. Dhe Këtë e pranon vet linja zyrtare.
Ky term është përmendur në burime historike dhe gjuhësore, ku lidhet me fjalët "basileus" që do të thotë mbret, BASHKUES . PRA me termin shqipe sot "bashkë", që ruajn elementin e sundimit , autoritetit dhe bashkimit.
Bash -
1. del. Pjesa e përparme e anijes ose e barkës. Bashi i anijes (i barkës). Kulla e bash*t. Topi i bash*t. Rri në bash.
2. bised. Pjesa më e mirë e diçkaje, pjesa më e zgjedhur, balli, ajka, lulja. Bashi i grurit (i duhanit, i lesh*t, i rakisë). Bashi i djemve (i vajzave). Bashi i vendit.
3. Vend i shtruar në krye të dhomës, zakonisht afër zjarrit, kryet e vendit, qoshe. Bashi i odës. Ulem në bash (në krye të bash*t).
Në gjuhën shqipe, mund të shohim lidhje të mëtejshme me fjalë pa fund që e përforcojnë dhe I japing kuptimin e vërtetë fjalës Basileos.
BASHK - TOGETHER
BASHKIM – UNION
BASHKËPUNIM - collaboration
BASHKI - city hall
E rëndësishme për tu përmendur është fjala
"bashtinë" (tokë e mbrojtur, pronë) (protected land, property ) - dhe (si koncept autoriteti dhe besimi). (as a concept of authority and trust).
Akoma dhe në traditat tona , DOLLI BASH.
Dollibash quhet personi I cili del në krye dhe ka komandën për të bërë përshëndetjen me gotten e rakisë ose verës në një gosti ose festë.
Dhe përderi sa ai ka këtë status , është ai I cili ka autoritetin supreme ndaj grupit dhe askush nga pjesëmarrësit nuk mund të ndërhyje derisa ai është me statusin DolliBash.
Fjala DOLLIBASH përbëhet nga dy fjalë , DOLLI dhe BASH . PRA NË SHQIP kuptimin e ka : Ai që DEL në BASH ose në ballë , në krye, auroritet i plotë.
Në disa monedha si tek kjo e mbretit ilir Monuni. Ky titull shkruhet ‘’BACILEOS’’ pra ‘’BAC’’ dhe jo ‘’BAS’’.
Kjo pa dashur zbulon dhe një derivat të flalës ‘’BASH’’ fjalë tjetër të lashtë që ne përdorim akoma sot në shqip e cila përforcon për të disajtën herë se gjithçka tek ky titull ka të bëj veç me gjuhën shqipe.
Pra fjala BAC. Bac Gjergji, Bac gjini e.t.j.
Ku Bac në gjuhën shqipe është një tutull që lidhet me Autoritetin, rrespektin, zgjuarsinë, pjekurinë, përvojën dhe urtësinë. figura udhëheqëse pra në komunitet.
Bacë m.sh. - Emër, me të cilin në disa krahina të Shqipërisë Veriore vëllai i vogël thërret vëllanë e madh ose fëmijët thërresin babanë a xhaxhanë; përdoret me nderim përpara emrit të babait, të vëllait të madh ose të një njeriu më të moshuar. Bac Sokoli. Të pastë baca! Lum baca për ty!
Pra Për t’u theksuar:
• Sipas gjuhës Brigjiane të cilën e konfirmon linja zyrtare .
• BAS: Simbolizon mbretin ose atë që është mbi të tjerët (autoritet suprem).
• JA VLEN TJU RIKUJTOJ SE NË KËTO ALFABETE , meqënëse mungon shkronja ‘’SH’’ ajo është shkruajtur thjesht ‘’S’’
• Sipas gjuhës shqipe
• BASH: Simbolizon bashkimin dhe forcën e unitetit. Pjesa më e mirë e diçkaje, pjesa më e zgjedhur.
• BAC: Lidhet me urtësinë, respektin dhe pjekurinë si figura udhëheqëse në komunitet.
Përfundimi:
Pra Rrënja [BAS-BASH-BAC] është e njëjta fjalë dhe ka një origjinë të lashtë që lidhet me udhëheqjen, autoritetin, bashkimin unitetin , më e mirëa e diçkaje, pjesa më e zgjedhur. Në kulturën dhe gjuhën shqipe, këto fjalë përfaqësojnë figura të respektuara , autoritare, më e mirëa e diçkaje, pjesa më e zgjedhur. individë që udhëheqin, mbrojnë dhe mbajnë unitetin e një grupi ose shoqërie , pjesa me e zgjedhur. Kjo rrënjë është e ngulitur jo vetëm në gjuhën, por edhe në traditat shqiptare, duke treguar një vazhdimësi të qartë midis antikitetit dhe kulturës së sotme shqiptare.
Pra kemi sqaruar pjesën e pare të fjalës.
Pjesa e dytë: ILI dhe YLL, YLLI. dhe ILEOS.
Këto fjalë në shqip ka një gamë të gjerë kuptimesh, të cilat lidhen me ndriçimin, udhëheqjen, fatin, dhe shquarjen. Këto kuptime janë të rëndësishme për të kuptuar simbolikën dhe rrënjën e kësaj fjale në gjuhën shqipe dhe në kulturën e lashtë ilire.
Disa nga kuptimet kryesore:
1. ‘’ILEOS’’ ka kuptimin e drejtpërdrejtë: I LINDUR
I lindur" sjell një lidhje të drejtpërdrejtë me autoritetin natyror:
"Bas + ILEOS" = "Ai që lind për të udhëhequr", I BËRË PËR TË UDHËHEQUR, kjo tregon që mbreti nuk është thjesht një lider i zakonshëm, por një figurë e lindur me një mision të shenjtë dhe me autoritet të dhënë që në fillim.
2. Ndriçim dhe Udhëheqje:
o Ylli është simbol i një trupi qiellor që ndriçon dhe udhëheq natën. Kjo lidhet me idenë e një figure udhëheqëse që sjell dritë dhe drejtim për njerëzit.
o Në antikitet DIHET TASHMË se, ilirët kenë parë yllin si një simbol hyjnor që pasqyronte mbrojtjen dhe udhëheqjen hyjnore.
3. Fat dhe Lumturi:
o Kuptimi figurativ i yllit si "fat i mirë" ose "lumturi" është një tjetër aspekt i rëndësishëm. Shprehja në shqip: Të lindësh "me yll" do të thotë të jesh fatlumtur ose të kesh një mision të shenjtë, duke reflektuar një lidhje me hyjnoren.
4. Shquarje dhe Famë:
o Në shqip, yll, ill, përdoret për të përshkruar diçka ose dikë që është i shquar, i ndritshëm ose i famshëm. Kjo lidhet me figura të mëdha historike ose liderë që shkëlqenin midis popullit të tyre.
5. Simbol i Ndriçimit dhe Urtësisë:
o Kuptimi i yllit, si një "dritë udhëheqëse" apo "fener ndriçues" e lidh atë me udhëzimin, të menduarit të thellë dhe vizionin për të ardhmen.
6. Figura me Pesë Cepa dhe Mbretëria:
o Simboli i yllit me pesë cepa ka qenë historikisht i lidhur me forcën, mbrojtjen dhe unitetin. Në kulturën ilire ne tashmë e dimë se, ylli ka pasur një rëndësi të veçantë si një simbol mbretëror.
o
o E rënesishëm është fakti se "ILEOS", në gjuhën shqipe do të thotë: "i yllit", me kuptimin 'i zgjedhur' , sundues tokësor, i shenjtë, hyjnor.
Përfundimi:
Në bazë të këtyre kuptimeve, rrënja ILI/YLL , ILEOS , I YLLIT përfaqëson:
• Ndriçimin: Udhëheqjen e bazuar në dritën e dijes dhe forcën shpirtërore.
• Shquarjen: Lidershipin dhe famën si figura që qëndrojnë mbi të tjerët.
• Fat dhe Urtësi: Një lidhje me fatin hyjnor dhe një vizion të shenjtë.
Kjo rrënjë është një shtyllë e rëndësishme për të kuptuar identitetin ilir dhe përforcon idenë se titulli Basileos/Bacileos lidhej jo vetëm me autoritetin, por edhe me ndriçimin dhe udhëheqjen që këto figura mbretërore sillnin për popullin e tyre.
PRA si përfundim Domethënia e BASILEOS:
Duke kombinuar të dyja rrënjët:
• BAS + ILI = "Ai që bashkon dhe ndriçon", një figurë që udhëheq me autoritet dhe sjell dritë, drejtim dhe unitet. Ky titull lidhet jo vetëm me mbretërinë dhe fuqinë, por edhe me urtësinë, vizionin, dhe aftësinë për të udhëhequr një popull drejt një qëllimi të përbashkët.
• BAS + ILEOS = Ai që lind për të udhëhequr",
Kjo domethënie tregon se titulli BASILEOS/BACILEOS përfaqësonte një mbret të veçantë, jo thjesht një sundues të zakonshëm, por një lider hyjnor dhe ndriçues që bashkonte njerëzit nën autoritetin e tij. një figurë e ndriçuar, që udhëhiqte popullin e tij me vizion dhe fat të shenjtë, duke qenë 'i zgjedhur' nga ylli, simboli më i lartë i qiellit dhe hyjnores."
"Basileos/Bacileos është një term që përmbledh në vetvete dy shtylla të rëndësishme: autoritetin tokësor dhe ndriçimin hyjnor. Rrënjët "Bas" dhe "Ili" lidhen me udhëheqjen, bashkimin dhe ndriçimin, duke e paraqitur mbretin si një figurë që bashkon popullin e tij dhe ndjek vizionin e yllit – simbol i shenjtë dhe drejtues."
Mirëpo, në gjuhën shqipe Basileos ka dhe kuptimin e drejtëpërdrejtë . "Mbas ileos" ose "mbas yllit" Ky kuptim është një shtesë e jashtëzakonshme dhe përforcon idenë se titulli ka lidhje të drejtpërdrejtë me simbolikën e yllit dhe udhëheqjes hyjnore.
Pra kemi dhe kuptimin "Ai që ndjek yllin": Një udhëheqës që orienton popullin e tij sipas vizionit dhe ndriçimit të një ylli hyjnor. Kjo nënkupton një lidhje shpirtërore dhe simbolike me fuqinë qiellore.
• "I yllit" do të thotë: Dikush që është në shërbim të një misioni më të madh dhe që merr autoritetin nga një burim hyjnor, duke qenë i lidhur me yllin si burim dritë dhe drejtimi.
'Mbas ileos' ose 'Mbas yllit'. Kjo tregon se titulli ka një lidhje të drejtpërdrejtë me simbolikën hyjnore dhe ndriçimin. Në këtë kontekst, 'Basileos' nënkupton një udhëheqës që ndjek yllin, merr autoritetin nga ndriçimi qiellor dhe udhëzon popullin e tij sipas një vizioni hyjnor. Kjo lidhje mes mbretit dhe yllit përforcon idenë e një autoriteti të shenjtë, që shërben si urë midis qiellit dhe tokës."
Kështu pra, ajo që të gjithë e njohin si Greqishtja e vjetër nuk është asgjë tjetër veçse togëfjalësha të bashkangjitur të gjuhës shqipe TË INTERPRETUA GABIM nga padituria ose keqëdashja e atyre njerëzve në mesjetë, të cilët u munduan të rikrijonin gjuhën e vjetër duke e shkëputur atë nga vijueshmëria historike.
Pra gjuha është e vetmja që i shpjegon shkencërisht deri në detaj këto fjalë.
Pra, Nëse doni të mësoni historinë e vërtetë dhe shkencat e asaj kohe , duhjet ti drejtoheni gjuhës shqipe e cila mbart çelësin e artë.
