20/11/2025
KULLA DHE DËMI FISKAL I QYTETARËVE SHKODRANË
————————————————————————
Meqe qytetaret Shkodrane treguan indifirentizem per demin urbanisitik, ku para nje viti benin sehir neper kafene duke vezhguar ato qytetare qe dolen per te protestuar kunder ndertimit te kulles, po sjell shkurtimisht demin fiskal qe pesojne te gjithe bashke.
Subjekti i pajisur me kete leje ndertimi , konsiderohet investitor strategjik dhe eshte perjashtuar nga detyrimi per te paguar taksen vendore te ndikimit ne infrastrukture. Duke patur parasysh qe taksa eshte 8% , referuar projekit shume katesh, subjekti duhej te paguante rreth 5 milion euro Bashkise Shkoder, por nuk ka paguar asnje lek.
Taksa e ndikimit në infrastrukturë është një taksë lokale që vendoset nga bashkitë për ndërtimet e reja. Qëllimi i saj është të mbulojë kostot që krijohen nga ndërtimi i objekteve të reja mbi infrastrukturën publike, si:
rrugët, ujësjellësi dhe kanalizimet, ndriçimi publik, hapësirat publike, shërbimet komunale të tjera që duhen zgjeruar si pasojë e ndërtimit
Pse vendoset kjo taksë?
Sepse çdo ndërtim i ri rrit ngarkesën mbi infrastrukturën ekzistuese. Për shembull, një ndertim shume katesh i ri kërkon zgjerim të rrugëve, rritje të konsumit të ujit, të energjisë, shtim të shërbimeve publike, etj.
Ndërtimi i ri sjell një sërë pasojash dhe ngarkesash mbi infrastrukturën ekzistuese, të cilat janë arsyeja pse bashkitë vendosin taksën e ndikimit në infrastrukturë. Këto pasoja ndahen në disa kategori:
1. Ngarkesë në rrugë dhe trafik
Ndërtimet e reja, veçanërisht pallatet, rrisin numrin e banorëve dhe automjeteve në zonë. Kjo sjell më shumë trafik, nevojë për zgjerim rrugësh, dëmtime më të shpejta të asfaltit, nevojë për sinjalistikë të re
2. Shtim i kërkesës për ujësjellës dhe kanalizime: Më shumë banorë = më shumë konsum uji. Kjo shkakton:
mbingarkim të tubacioneve ekzistuese, nevojë për depozita dhe p***a më të fuqishme, rrezik për përmbytje nëse kanalizimet nuk përballojnë vëllimet e reja
3. Ngarkesë në rrjetin elektrik
Ndërtimet e reja kërkojnë:
transformatorë të rinj
përforcim të kabllove
më shumë pika ndriçimi publik
4. Presion mbi hapësirat publike
Më shumë ndërtesa në një zonë sjellin: më shumë përdorim të parqeve, trotuareve dhe hapësirave të gjelbra, ulje të cilësisë së hapësirave publike nëse nuk investohet, nevojë për kënde lojërash, sheshe dhe shërbime komunitare
5. Nevojë për shërbime publike shtesë. Rritja e popullsisë në zonë sjell kërkesë për: shkolla, çerdhe / kopshte, qendra shëndetësore
pastrim dhe menaxhim mbetjesh
6. Ndikime mjedisore
Ndërtimet e reja mund të shkaktojnë:
zvogëlim të hapësirave të gjelbra
më shumë zhurmë dhe ndotje gjatë fazës së ndërtimit, probleme me kullimin natyror të ujërave
7. Ndikime në sigurinë publike
Rrugë më të ngarkuara dhe infrastrukturë e stërmunduar mund të shkaktojnë: më shumë aksidente
vështirësi për mjetet e emergjencës (ambulanca, zjarrfikëse
Mos-pagimi i taksës së ndikimit në infrastrukturë sjell një dëm të drejtpërdrejtë fiskal për qytetarët, sepse kjo taksë është pikërisht burimi financiar që bashkia përdor për të investuar në infrastrukturën publike që përdorin të gjithë. Kur nuk mblidhet, pasojat bien mbi buxhetin publik dhe përfundimisht mbi vetë qytetarët.
Më poshtë janë format kryesore të këtij dëmi:
1. Mungesë investimesh në infrastrukturë (dëm i drejtpërdrejtë)
Pa të ardhurat nga kjo taksë, bashkia nuk ka fonde për: rikonstruksion dhe mirëmbajtje rrugësh, përmirësim kanalizimesh, rrjet uji dhe energjie
ndriçim publik, shtimin e hapësirave publike
Kjo do të thotë që qytetarët vuajnë nga:
rrugë të dëmtuara, përmbytje për shkak të kanalizimeve të dobëta
mungesë ndriçimi, shërbime të dobëta të ujit dhe energjisë
2. Rritje e taksave të tjera për qytetarët
Kur bashkia nuk merr të ardhurat që duhet nga ndërtuesit, ajo duhet t’i kompensojë ato në një mënyrë tjetër.
Zakonisht kjo sjell:
rritje të taksave vendore për qytetarët (p.sh. taksa e pasurisë, taksa e pastrimit, tarifa e shërbimeve)
reduktim të shërbimeve, që i detyron qytetarët të paguajnë privatë (p.sh. ujë, ndriçim, gjelbërim, etj.)
Në thelb, qytetarët përfundojnë duke paguar barrën që duhet ta mbante ndërtuesi.
3. Ulje e cilësisë së jetës (dëm ekonomik i tërthortë)
Kur infrastruktura nuk përmirësohet:
pronat e qytetarëve humbin vlerë
bizneset e zonës dëmtohen nga mungesa e infrastrukturës
kostot e transportit dhe mirëmbajtjes rriten.
Pra, qytetarët humbin para në mënyrë indirekte—ekonomia lokale dështon nga infrastruktura e dobët.
4. Dëm në buxhetin afatgjatë të bashkisë
Mos-arkëtimi i taksës krijon:
deficit në buxhet, pamundësi për të marrë projekte investimi, humbje të financimeve qeveritare ose donacioneve (sepse bashkia nuk ka bashkëfinancim)
Kjo e përkeqëson edhe më shumë shërbimin publik që marrin qytetarët.
5. Pabarazi dhe padrejtësi fiskale
Nëse një ndërtues nuk paguan taksën:
ata që e paguajnë trajtohen në mënyrë të pabarabartë
qytetarët e zakonshëm mbajnë barrën financiare, krijohet kulturë mosndëshkimi dhe informaliteti
Kjo dëmton besimin në institucionet publike dhe në sistemin e taksave.
Si perfundim do paguani ju per te tjere.
Plarent Anamali
