19/11/2025
Një Vëllimi që përmban një seri fabulash që gëzojne zemrat e vogëlushëve vjen këtë mesjavë nën logon e shtëpisë botuese ADA
-Titulli: LEPURUSHI MENDJEMADH
(Tregime-Ese-Fabula për fëmijë)
-Autore: Dava Nikolli
-Redaktore & korrektore: Vjollca Shurdha
-Kopertina : Helena Mehuka
-Botim i parë-2025
-NB/.Redaktimi e korrektimi i këtij libri është bërë në bazë të liçencës poetike.
Përgatiti për Botim: Roland Lushi
Formati: 14x20cm
Të gjitha të drejtat i takojnë autores
Shtëpia botuese “ ADA”
Adresa: Rr.Mihal Grameno Pall.32 Ap.7 Tiranë
Cel.0682219016
Tiranë, nëntor 2025
Shtypur në shtypshkronjën e Shtëpisë Botuese “ADA”
CIP Katalogimi në botim BK Tiranë
Nikolli, Dava
Lepurushi mendjemadh : (tregime - ese - fabula për fëmijë)
Dava Nikolli ; red. Vjollca Shurdha. - Tiranë : Ada, 2025.
88 f. ; 20 cm.
ISBN: 978-9928-95-045-1
1.Letërsia shqipe 2.Tregime për fëmijë 3.Fabula
821.18 -191
821.18 -3
Parathënie
Me librin për fëmijë “Lepurushi mëndjemadh“ shrimtarja e çimentuar në këtë lëmì Dava Nikolli prezanton fillimin e një udhëtimi! Udhëtim në të cilin, shumë vogëlushë përballen pashmangërisht në peripeci! Prezanton dlirësinë e fluturimthit të lehtë fëminor, por shpesh dhe peshën mbi supet e njoma të dhimbjes, mbajtur me një dinjitet të pjekur parakohe e gjithmonë në kërkim!Në brendësi ka fabula shumë të këndshme, argëtuese, edukative si në fabulën që mban titullin vetë libri “Lepurushi mendjemadh” Autorja shkruan dëfryeshëm peripecitë e lepurush*t teksa shkonte në plazh por…përgjatë udhës…:
“-Erdha breshkë! Sot shpëtova për fije të flokut nga një qen rrugaç. Më fal, që në mëngjes të nënvlerësova breshkë e dashur! -i tha lepuri.
-Gëzohem që shpëtove nga qeni, kjo ka rëndësi! -i tha breshka. Në nisje askush nuk i planifikon pengesat e udhëtimit miku im! -i tha ajo. Nëse do t'i dinim, askush nga ne nuk do të nisej për udhëtim!”
Vëllimi përmban një seri fabulash që gëzojne zemrat e vogëlushëve si ”Zhaba e zhabini mëndjemadh” "Bilbili dhe korbi" “Bleta puntore dhe grenza" “Kanarina laramane dhe sorra zezake" ”Gjel kokoshi dhe p**a pikaloshe" “Lepuri dhe iriqi fatkeq” etjer. Manifeston autorja përgjatë krijimeve, forcën që mban botën të bashkuar; forca e fëmijëve. Dhe ndërsa secili vogëlush sfidon frikën e tij, ndonjëherë duke e mposhtur e ndonjëherë duke u pajtuar me të, autorja Dava Nikolli me largpamësi, na bën të reflektojme ne të rriturit që duhet një disiplinë e ngrohtësi familjare për të rritur dhe edukuar një brez të ri të denjë ndaj vetes dhe shoqërisë! Shprehet kështu në tregimin “Ylberi dhe Ylli i vogël”
“-Pra biri im, edhe ti duhet të ngrihesh herët në mëngjes për në shkollë. Të ngrihesh herët, për në pune, kur të rritesh. Përtaci nuk ka shkollë. Nuk ka punë. Pra ai që fle gjumë gjithë ditën, nuk ka jetë të lumtur familjare! Me shkollë, me punë, me mund dhe djersë arrihet gjithçka. Kur i ke këto të mira në jetë, e ke kaluar ylberin! -i tha nëna.
Djali i vogël, e dëgjoi nënën e tij me kureshtje.
-Do t'i zbatoj të gjitha këshillat e tua o nënë e dashur! -i tha Ylli.
Që nga ajo ditë, Ylli i vogël ngrihet vet nga gjumi. Nëna ia bën herët gati mëngjësin, dhe Ylli sa ha ushqimin fluturon për në shkollë.”
Tregime dhe ese të larmishme ku kemi dhe Gencin e Fatosin tek “Qeni i komshies“ Autorja nxjerr në pah përditshmërinë e fëmijëve, shkollore, shtëpiake o kohe të lirë. Kureshtjen e tyre mahnitëse e përshkruan si në “Në kopshtin zoologjik” ashtu dhe në tregimin “Pikniku”:
“Tashmë fëmijët kishin marrë udhën e kthimit për në shtëpi. Pikniku zgjati gjashtë orë. Të gjithë ishin të lumtur dhe të gëzuar. Një piknik i mrekullueshëm. Shumë i pasur, me dituri për fëmijët e fillorës. Sa shumë gjëra të bukura, mësuan nxënësit nga ky piknik! Fëmijët mësojnë nëpër libra për gjithçka. Kur i shohin dhe i prekin, kënaqësia e tyre është e shumëfishtë!”
Tek krijimi “Kopshti i Fluturës” kemi një ide, një përcaktim rruge studimi!
-“Flutura u thotë shoqeve të klasës; kopshtin e kam të mrekullueshëm. Në kopshtin tonë ka jetë, ka gjallëri, ka aroma që të mbushin shpirtin plot! Kopshti është jeta e familjes,. Ajo i ka pasion lulet, dhe nuk u ndahet asnjë ditë. Kur të rritem do të kem kopshtin tim të madh. Dua të studioj për lulet, që të kem bisnesin tim me lule në të ardhmen! -u thotë edhe shoqeve gjithë entuziazëm”.
Libër i cili vërteton se sekreti i lumturisë nuk është në manovrimin e smartphone dhuratë në duar fëmijësh, por kur shtrydhen pika shkëlqimi edhe nga ditët me shi. Fëmijët janë të lumtur kur i gëzohen natyrës e gjithka që i rrethon, në harmoni e dashuri prindërore! I gëzohen jetës që i ofron shpresë dhe i bën të kultivojnë ndjesitë për të ardhmen në vijën e jetës! Ndaj dhe shkruan kështu në “Kukulla e Elonës”
“…Kur shkoi në shtëpi, i dha kukullën mamit që ta ruante. Mami ia ruajti kukullën Elonës gjatë. Madje deri sa ajo mbaroi universitetin. Në dhomën e gjumit të Elonës, kukulla e ka vendin në raftin e librave. Edhe sot Elona flet me Esin e saj prej leckash. Sa shumë e do ajo, kukullën e fëmijërisë! Sot flet për të, sikur ka pasurinë më të madhe në botë, e jo një kukull prej leckash! Të gjithë njerëzit e kujtojnë fëmijërinë, përmes kujtimeve që ruajnë! Edhe Elona ruan një kujtim të bukur të fëmijërisë së saj”
Në vëllim ka dhe krijime të veçanta që nuk lexohen thjesht. Ato thithen. Ato përjetohen. Ato qëndrojnë me dliresinë si aromë e shpesh si plagë e ndodhive që lëndojnë shpirtin e vogël e të pafajshëm fëminor! Autorja vendos përshkrimin e këtyre krijimeve midis të tashmes dhe së kaluarës. I ndërthur me jetën nga breza të ndryshëm, por të bashkuar nga një fat i përbashkët: Humbja, shpresa dhe rezistenca për t'u rilindur. Si në -ese- ”Ikën baballarët” historia e Bertit të vogël
…“Ikën shqiptarët nga vendi i tyre! Iku edhe babi i Bertit. Ikën, që fëmijët e tyre të kenë një jetë më të mirë!. Ikën shqiptarët, në të gjithë Europën dhe botën por baba i Bertit nuk u kthye kurrë pranë familjes e deri me sot vazhdon të kërkohet në emisionin "Njerëz të humbur"! Biri i tij Berti, sot është prind i dy fëmijëve. Nuk ka lënë vend pa e kërkuar të jatin, por asnjë gjurmë e tij nuk u gjet. Shpesh'herë në biseda me shokët e tij thotë:
-Asnjëherë nuk ndahem nga familja. Nuk ua kthej kurrë shpinën dy fëmijëve të mi! Me bukë e pa bukë, afër familjes është gjithmonë lumturia”.
Ndërsa në “Loti i Klodianit”
“Si Klodi i vogël, ka shumë fëmijë pa njërin prind. Pesha e madhe për t'i rritur dhe edukuar, i bie nënës. Sa baballarë ikën e nuk u kthyen më tek fëmijët e tyre! Sa i mori vala e detit, në gji! Sa e sa të tjerë, nëpër aksidente mbetën udhëve të botës memorie kujtimesh”.
Është historia e atyre vogëlushëve që e kërkonin dashurinë atërore në heshtje. E atyre që humbën dhe filluan përsëri. Një botë që shpesh i detyron të përshtaten, të qëndrojnë në heshtje, secili në mënyrën e vet. Ndër te tjera krijime, hyjmë në brendi të asaj bote të kristaltë, ku dëgjohen besimet e këshillat e gjysheve! Aty ku u binden urtësisht nënave, ku miqësia është dhe qëndron e pastër! Shkrimtarja Dava Nikolli shkruan në gjuhën universale e të çiltër fëminore të cilën e shtjellon ngrohtësisht! Përfundon me një tregim të dhimbshëm “Sh*tësja e shkrepseve”
“…vajza e vogël ndezi me shpejtësi shkrepset tjera, njëra pas tjetrës. Donte të vazhdonte ta shihte gjyshen e saj gjatë. Para syve të saj përhapej një dritë më me shkëlqim se drita e ditës.
-Eja me mua shpirti im! -i tha gjyshja.
E mori vogëlushen në krahë dhe të dyja fluturuan së bashku në shkëlqimin e madh të asaj drite.
Arritën shpejt në parajsë. Arritën atje ku nuk bën ftohtë më. Atje ku askush nuk vuan nga uria. Atje ku askush nuk të rreh me rrip pantollonash. Atje ku shëtit nëpër lulet e parajsës me njerëzit e zemrës. Herët në mëngjes, ditën e parë të vitit të ri, kalimtarët panë trupin e pajetë të vogëlushes.. Askush s'dinte asgjë për vajzën e vogël, përveç Zotit! Ai kishte menduar, që t’ia lehtësonte jetën me përkujdesjen e tij!”
Libri “Lepurushi mëndjemadh” ka përmbajtje emocionale shumëngjyrëshe, që të nguliten thellë! Argëton, fantazon, lumturon, si të vegjlit dhe ne lexuesit e rritur! Na bën të qëndrojmë me të deri në faqen e fundit…edhe pas faqes së fundit!
Vjollca Shurdha
Shkrimtare –Poete –Perkthyese
ITALI
