12/12/2025
Nganjëherë mjafton të lexosh incipitin e një libri për të vendosur që është libri që bën për ty.
Ne të Diturisë jemi të lumtur që botojmë një autor shqiptar si Virgjil Muçi. Shijojeni stilin e tij në këtë prolog:
Tri jetët e zotit P.
Në vend të një prologu
I frymëzuar nga paraardhës të hershëm e të mbuluar me lavdi, të cilët ua kushtonin veprat sundimtarëve të iluminuar ose mecenatëve në zë për punët e mbrothta në mbështetje të artit, vendosa edhe unë të ndiqja këtë shembull të shkëlqyer. Edhe pse i vetëdijshëm që kjo formë të shkruari tanimë është lënë pas dore dhe harruar prej kohësh që zor se mbahen mend, mendova ta bëja i shtyrë nga një ndjenjë respekti e mirënjohjeje për ata vetë dhe shpirtmadhësinë e tyre.
Meqenëse kjo detyrë fisnike lyp një stil të lartë e gjuhë të përzgjedhur, u vura të qëmtoja mbarë e prapë mes volumeve të bibliotekës për të pikasur atë që, pas mendjes sime, do t’i shkonte dedikimit e do t’i vinte pas shtatit personalitetit të lartë.
Pas shumë rropatjesh e vramendjesh sfilitëse, thashë se e gjeta atë që më nevojitej dhe që më nderonte si mua, shkruesin modest të këtyre radhëve, ashtu edhe personin e përndritur që do të kisha nderin e kënaqësinë t’i drejtohesha.
Këtu, si më poshtë, vijon teksti i përkushtimit tim të ndier e të çiltër:
Shkëlqesia Juaj Fort e Nderuar!
Me përunjësi e dëshirë të zjarrtë ju përgjërohem të më dhuroni kënaqësinë e pranimit të këtij libri në shenjë mirënjohjeje për veprën Tuaj fisnike në të mirë të kombit e të bashkëkombasve, kudo që gjenden të shpërndarë si zogjtë e korbit.
Vizioni Juaj qytetërues e largpamës ka bërë të mundur që në vendin tonë të lulëzojnë me një shkëlqim e larmi të paparë ndër mote artet, veçanërisht Letrat, të cilat marrin dritë nga gjakimi e dashuria Juaj për to, Dashuri që shërben si shembull frymëzues për brezat e sotëm dhe ata që priten t’ia behin në të ardhmen.
Duke ju siguruar për respektin tim të pakufishëm, më lejoni Fort i Nderuar Shkëlqesi, t’Ju uroj jetë të gjatë e të begatë.
Shërbëtori Juaj besnik e i devotshëm
Autori d.v.
Krenar për kryeveprën e vockël të saponxjerrë nga duart, u largova pakëz për ta shijuar më mirë, ashtu si skulptori punën e sapopërfunduar.
Ato radhë jo vetëm që më ngazëllyen e ma ngritën zemrën peshë, por më hapën sytë e më shtinë në mendime. Tani lypsej një emër i përveçëm që ta vendosja në krye të kushtimit dhe, formalisht, t’i dhuroja veprën time personit emërmadh.
Por ke parë ti, o Lexues Anonim, sado që e vrava dhe e shtrydha mendjen nuk ia dola të nxirrja në dritë qoftë edhe një emër nga gjithë ai zhgan politikanësh të veshur me pushtet, të cilët, në mos për veprat e spikatura në të mirë të artit, të paktën të shquheshin për mirësinë e përkujdesjen ndaj punëtorëve të penës.
Mora frymë i lehtësuar kur mendova që boshllëkun e ndjeshëm mund ta plotësoja me emrin e një mecenati të përmendur për ndihmesën bujare në lëmë të artit e të kulturës kombëtare. Por me keqardhje më duhet të pohoj se, ashtu si pak më lart, edhe këtë herë dështova, sado që u rropata të nxirrja në pah një figurë me ndihmesa të vyera në këtë fushë.
Në këtë pikë, i dashur Lexues, jam i shtrënguar të heq dorë nga përpjekjet e pafrytshme, duke fajësuar veten dhe askënd tjetër për paaftësinë e mospikasjes së një emri të shquar, duke qenë se, për hir të së vërtetës, këtij vendi as i kanë munguar, as do t’i mungojnë ndonjëherë burrat e mëdhenj, që me bëmat zulmëmëdha qysh në të gjallë, i kanë siguruar vetes një vend në panteonin e pavdekësisë.
