26/05/2025
HEBRENJTË, NJË POPULL VETMITAR • Emil Cioran
○ Ka dy tekste të Cioranit mbi hebrenjtë: i pari gjendet te “Transfigurimi i Rumanisë” (1936), një libër plot maja e gremina estetike, dhe i dyti te ky që po i paraqitim lexuesit, shkruar njëzet vite më vonë. Në librin e parë ai i cilëson hebrenjtë si një racë që karakterizohen nga vampirizmi, vitaliteti agresiv, vullneti për të akaparuar gjithçka. Nga pikëpamja antropologjike, hebreu nuk është i ngjashmi ynë: ai zbret nga një racë tjetër majmunësh, e ndryshme nga e jona. Lotët e neveritshëm të hebrenjve shkëlqejnë si yje në një qiell të kthyer alltys. Por ai s’i ka këputur kurrë frutet e zeza të lotëve. Ky është dhe shkaku përse vuajnë nga obsesioni i parajsës. Nëse unë do të isha hebre, thotë autori, do të vrisja veten. Hebrenjtë përbënin një rrezik për Rumaninë dhe për këtë shkak duheshin dëbuar prej saj.
Në librin e dytë Ciorani ka ndryshuar qëndrim. Na duhet të vëmë në dukje se për atë ishin të neveritshme bindjet e pandryshueshme, që çojnë në sisteme të ngurtësuara, gjithë smërç në mekanizmat e tyre të brendshëm. Po çfarë thotë vetë ai për këtë?: “Në moshën njëzet vjeçare i doja gati me keqardhje që s’isha i tyre. Pak kohë më pas, duke mos mundur t’ua fal që kishin luajtur një rol parësor në rrjedhën e kohës, fillova t’i urrej me tërbimin e një dashuri-urrejtësi. Shkëlqimi i kudopranisë së tyre më bënte ta ndieja më mirë obskurantizmin e vendit tim, i cili, siç e dija, ishte i dënuar të mbytej e të zhdukej; ndërsa ata, e ndieja po aq mirë se, çfarëdo të ndodhte, do të mbijetonin… Por, cilatdo të kenë qenë ndjenjat e mia ndaj tyre në çaste të ndryshme të jetës, në një gjë nuk kam ndryshuar kurrë: lidhjen që kam pasur me Testamentin e Vjetër, kultin që kam pasur gjithmonë ndaj librit të tyre, providenca e shpërthimeve dhe hidhërimeve të mia” - Përkthyesi