Ditari Publik

26/07/2025

Ditari Publik (25 korrik 25)

Mbrëmë Hashim Thaçi dha intervistë nga Haga (intervistë me shkrim). Përgjigjjet e tij nuk ishin përgjigjje prej kryetari partie por prej personaliteti përmbi partitë. Ai foli "si baba i shtetit", paçka se ky titull është mitizim. Para dy ditësh pashë një prononcim të Ibrahim Rugovës të vitit 1999, ku e pyesnin për Thaçin. Rugova midis asaj armiqësie të egër mes LDK e LPK, arriti u ngrit lart dhe tha se Thaçi ka vendin e tij, se Kosova jonë nuk duhet të bjerë viktimë e përçarjeve por duhet të ndërtojmë një bashkim plural. Sot edhe mund ta thuash ketë fjali por asokohe kishte kuptim tjetër dhe rëndësi tjetër.

Hashim Thaçi ma kujtoi intervistën e Rugovës si lartësi mendore ku politikani arrin të ngjitet. Politikanët aktualë të Kosovës janë të mbytur në kalkulime banale partiake, ata nuk po arrijnë t'i themelojnë institucionet. Duhet kujtuar se Ibrahim Rugova edhe pse pati fituar thellë dhe kishte popullaritet absolut, ia dha postin e kryeministrit Ramush Haradinajt, një partie tjetër, vetëm për të krijuar stabilitet në një kohë me shumë rreziqe. Edhe Hashim Thaçi për të mos shkaktuar krizë institucionale ia ka dhënë postin e kryeministrit edhe Ramush*t edhe Isa Mustafës, ka shkuar vetë zëvëndës i Isa Mustafës dhe ministër i tij. A mundeni ta imagjinoni dikë tjetër duke shërbyer si zëvëndës i kryetarit të partisë kundërshtare? Jo, nuk mundeni.

Hashim Thaçi ua dha një leksion, sikur të ishte analist ndërkombëtar i cili e njeh thellë me rrënje gjendjen politike. Në kushte normale intervista e Thaçit nuk do të ishte leksion, atë e ngre në nivel leksioni amatorizmi politik në Prishtinë.

Hashim Thaçi i ka "të gjitha të zezat" politike. Është figurë polarizuese sepse siç dihet, liderët karizmatikë polarizojnë. Mirëpo Hashim Thaçi është mirë të procedohet e të gjykohet për akte korruptive si kryeministër e si ministër. Gjykimi i tij duke shpallur liderët e UÇK si "ndërrmarje e përbashkët kriminale", duke shkelur haptaz të gjitha rregullat, duke shkelur vetë objektin në kohë të Gjykatës Speciale, kërcet keq dhe denoncon vetë qëllimet e procesit.

Si përfundim, si Hashimi, si Kadria, si Jakupi, si Rexhep Selimi, ska gjë të keqe nëse dënohen për vepra konkrete, krime lufte, sipas definicionit për krimet e luftës; psh tiu dhuhet në filan datë, filan ngjarje, jeni të faktuar e të provuar që keni kryer krime lufte. Nuk duan t'i dënojnë kështu me prova konkrete, duan t'i dënojnë si "ndërrmarje kriminale" duke paraqitur vrasjet që ka kryer dikush tjetër, pa urdhër të provuar nga këta, vetëm mbi një nen ku thuhet "duhet ta kishin ditur e duhet ta kishin parandaluar".

Kjo është poshtërsia.

24/07/2025

24 korrik 25

Franca sapo njohu shtetin e Palestinës. Qëllimi është të parandalohet zhdukja dhe dëbimi i njerëzve nga Gaza. Që një shtet të ruajë prestigj ndërkombëtar dhe t'i hapet rruga, nevojitet që të investojë në platforma paqeje nëpër rajone të botës. Qeveria e Izraelit, duke deklaruar haptas se do t'i shpërngulë 2.2 milion njerëz nga Gaza ka cënuar seriozisht civilizimin perëndimor dhe prestigjin e tij, përderisa Izraeli mbahet shtet aleat. Franca e Britania dhe 25 shtete të tjera janë deklaruar në mbrojtje të Gazas. ShBA, jo. Këtu lind edhe problemi sepse çështjen e zgjidh fuqia e ShBA. Mbetet të shihet nëse ShBA do ta ruajë prestigjin e një "perandorie" e cila influencat i ndërton duke krijuar siguri në rajonet problematike të botës apo do të bjerë në banalitetin e "ndërtimit të resorteve të bukura në Gaza" dhe rrjedhimisht nga shtet unik do të ulet në kategori dhe do të pozicionohet si kompani sigurie.

22/07/2025

21 korrik 25

Në Kosovë u shpall kryepeshkopi autoqefal ortodoks i Kosovës.

Tre kryetarë komunash, Prishtinë, Pejë, Gjakovë, takuan kryepeshkopin në fjalë. Më ngjau si ata komedianët rusë të cilët telefononin kryeministra të ndryshëm dhe i tallnin.
Kosova nuk ka ortodoksë shqiptarë. Ka pasur në Mesjetë por ska mbijetuar asgjë. Kishat bizantine ku luteshin edhe arbërit dhe vllehët, u kapën nga serbët në vitet 1200 me infiltrim e me pushtim dhe u sllavizuan. Dikush ka shpikur një pretendim se kishat e tanishme serbe në Kosovë janë kisha katolike të cilat u kthyen në ortodokse, kjo për të krijuar imazhin historik sikur e gjithë Kosova ka qenë katolike, gjë që është e pavërtetë, ka qenë gjithmonë miks por ka pasur prani të fortë ortodokse.

As Vatikani vetë nuk e ka ketë pretendim, ska ndonjë dokument që fjalavjen Manastiri i Deçanit të ketë qenë ndonjëherë kishë katolike. Nuk e ka Vatikani por e dinë shqiptarët e internetit. Nxjerrin disa foto ku brenda oborrit të manastirit duken burra me veshje shqiptare dhe ajo sipas tyre është prova e pakundërshtueshme të cilën nëse guxon ndokush ta kundërshtojë, shpallet tradhëtar. Në të vërtetë ata janë ushtarët e Vojvodës së Gash*t Rrustë Alija i cili ishte "badigardi" i manastirit, ose "badibilldingi", siç do ta quante vojvoda i Drenasit. Vojvoda i Gash*t e ruajti manastirin me dekada deri kur vojvoda i fundit dha dorëheqjen në vitin 1991 mos gabofsha. Manastirin e Pejës e ka ruajtur Vojvoda i Kelmendit Zhujë Veseli, ndërsa të Deviçit, Vojvoda i Berishës Berham Vojvoda.

Në Mesjetë të hershme Kosova ka pasur dominancë ortodokse bizantine, nën pushtetin e Kostandinopojës dhe të Patriarkanës së Ohërit, kishat kanë qenë të Bizantit. Komplekset kishtare serbe janë ndërtuar prej vitit 1240 deri në 1340. Car Dushani i serbëve u shpall perandor në Seres, afër Selanikut dhe serbët krijuan mbretëri nga Rashka e Branisheva deri në Vlorë e Selanik. Ata e pronësuan ortodoksinë duke ia marrë eparkitë kishëtare Bizantit si dhe duke ndërtuar kisha të reja sllave. Sa më larg detit, territori ka qenë më pak katolik e më shumë ortodoks. Në regjistrat osmane (censuset) si ai i vitit 1485, 1571, 1591, për Sanxhakun e Dukagjinit e Shkodrës, emrat e njerëzve janë 70% ortodoksë dhe me dominancë sllave. Me instalimin e pushtetit osman, disa arbër u kthyen muslimanë, kush mbeti ortodoks në Veri-Lindje mbeti me kishën serbe sepse ajo mbeti i vetmi institucion i njohur edhe nga Stambolli.

Që Kosova të ketë kryepeshkop ortodoks shqiptar, duhet të ketë komunitete ortodokse shqiptare dhe status të njohur të ortodoksisë. Edhe Shqipëria e cila ka shumë ortodoksë shqiptarë e vllehë me rit të pashkëputur, kishën e ka shpallur në vitet 1920 me Sinodin e Beratit dhe është njohur nga Patriarkana në vitin 1937 me negociata direkte të mbretit Zogu I.

Shqiptarët në Kosovë edhe në rast konvertimi, gjë që është tepër e vështirë, mund të themi e pamundur, nuk e përfytyrojnë të bëhen ortodoksë pasi e asociojnë me "fenë e shkaut". E asociojnë gabimisht, sepse fjalavjen qysh në Mesjetë, Andrea Muzaka II, sundues ortodoks i aksit Durrës-Kostur, ka qenë kampioni i luftës kundër Dushanit dhe pastaj ka arrestuar dhe marrë peng mbretin serb Vukashin, si dhe dëbuar princin Marko. Ortodoksia është rit i vjetër i shumicës së arbërve, përfshi Balshajt, Kastriotët, Muzakajt, Arianitët, nuk është pronë e serbëve.

Mirëpo në Kosovë nuk ka komunitet shqiptar ortodoks ekzistues, kësisoji këto shfaqjet e kryepeshkopëve pa xhemat, janë qesharakizim dhe tallje me fenë. Kur ska komunitete ortodokse, a mundemi ta imagjinojmë si ngjan një bari pa dele? Imagjinoni sikur dikush del në mal dhe thotë jam bari, por ska dele. A do dukej gallatë? Po.

Ky që ka shkuar në Kosovë është bari pa dele. Këta që e takojnë dhe e presin në institucion duhet ta pyesin, ku i ke delet? Feja është diçka shumë e rëndësishme për ta qesharakizuar.

29/07/2024

PROTESTË kundër dyshes "Rama-Ulaj"

Banorët e Thumanës dhe zonave për-rreth, thonë se do të protestojnë pasi qeveria ju ka mbyllur rrugën ekzistuese FushëKrujë-Milot. Koncesioni 1.3 miliard euro i qeverisë "Rama" për oligarkun Bashkim Ulaj, ka çuar në mbylljen e padrejtë të aksit ekzistues "Rrotullimi i Thumanës-Bushnesh-Mamurras", aks i cili nuk është pjesë e koncesionit, nuk është ndërtuar me paratë e Bashkim Ulaj por me taksa të shqiptarëve, prandaj edhe duhet të mbetet i hapur siç ka qenë gjithmonë.

29/07/2024

Niko Peleshi, ministër i mbrojtjes i shkarkuar dje, ka deklaruar sot se nuk kishte dijeni për ndryshimet në qeveri. Mesa duket kryeministri zbaton me përpikëmëri filozofinë e surprizës e cila nisi me shkarkimin e Zhukovit në avion.

29/07/2024

SPAK ka arrestuar drejtuesin e Prokurorisë së Vlorës, Aurel Zarka. Janë lëshuar urdhër arreste edhe për persona të tjerë, për një ish-oficere të Krimeve të Rënda, Eriona Dautaj dhe një avokat, Radovan Çela.

28/07/2024

05/05/2024

14/11/2023

14 nëntor 1908 - Kongresi i Manastirit

Nën kryesimin e Mit'had bej Frashërit, nënkryetar Gjerasim Qiriazin e sekretar Luigj Gurakuqin, kongresi synoi caktimin e alfabetit shqip. Gjuha është mjet i fuqishëm e duke qenë kështu, personalitetet intelektuale shqiptare e panë gjuhën si mjet për unitet kombëtar dhe për forcimin e bashkimit midis shqiptarëve. Ndaj ky kongres është moment kyç historik në historinë kombëtare të shqiptarëve. Kombi shqiptar është i veçantë sepse nuk u ngjan kombeve të tjera të Ballkanit të cilat dominohen nga një fe dhe fetë e tjera i quajnë të huaja e punojnë për t'i zhdukur. Kombi shqiptar është i bazuar mbi unitetin e tri feve, duke i trajtuar të trija fetë si fe shqiptare, si trupa të brendshme e jo të jashtme. Kjo është meritë e shqiptarëve.

13/10/2023

Çfarë është Adem Jashari?

Mbrëmë, rinia, rrugëve të Tiranës këndonte një këngë kushtuar këtij njeriu. Sebepi ishte ndeshja e futbollit. Pse këngë për Adem Jasharin në futboll, a pati lidhje ai me futbollin? Jo. Përtej sebepit qëndron diçka krejt tjetër. Futbolli është lidhur ngushtë me kombin. Ndaj ndërthuret me simbolin e martirizmit për komb, siç është Adem Jashari.

Adem Jashari nuk është i pari i cili u rrethua, u ngujua e u masakrua në kullën e vet. Para tij janë Tahir Meha, Kamer Loshi e shumë martirë të Drenicës e Dukagjinit të cilët janë vrarë në atë mënyrë. Pas tij qëndron, pra, një histori krenarie.

Kështu Adem Jashari vjen në vitin 1998 jo si rast i izoluar e incident me milicinë pushtuese por, si përfaqësues i denjë i bazamentit shqiptar të qëndresës me flijim. Prandaj ai merr kuptim tejet të fortë.

Prandaj në të, shqiptarët gjejnë konsensus të fortë edhe përbashkim - sepse aty përshkruhet në tri ditë vuajtja shekullore e shqiptarëve.

Edhe në skenën e politikës pavarësisht krahëve, ai krijon bashkim.

Ibrahim Rugova u rrit pa baba sepse ia vranë serbët kur Rugova ishte ende në barkun e nanës. Ramush Haradinaj është rritur me xhaxha në burg, pastaj ka varrosur vëllezërit e nipat në oborrin e kullës. Ish- kryeministrit Agim Çeku i është vrarë babai në Qyshk, kur kanë kapur robërit kanë pyetur: Cili është babai i Agim Çekut?. Hashim Thaçit i janë vrarë familjarët. E shumë politikanë e jo politikanë kanë ketë histori. E tek Adem Jashari gjejnë të përshkruar veten e historinë familjare.

Rinia sot, ajo e cila këndon rrugëve të Tiranës, ndoshta nuk di histori të tilla por ajo ndjen dhe, krejt natyrshëm, vetëdija e pavetëdija e saj kërkojnë përfaqësim. E përfaqësimin e gjen tek Adem Jashari, njeriu i cili flijohet për komb. Flijohet jo si incident por si vendim e si dëshirë.

09/10/2023

26 perandorë të Romës, ishin ilirë.

Nga Decius në vitin 249, deri tek Justini II në vitin 578, perandoria dominohet nga udhëheqësit ilirë.

12 legjione të Romës, dmth 1/3 e ushtrisë, ishin nga rekrutë ilirë.

Shumica e perandorëve rridhnin nga familje të "rangut të ulët" dhe ishin ushtarakë. Përjashto ndonjë person si perandori Anastas nga Durrësi i cili nuk qe ushtarak por njeri i botës së financave dhe burokracisë.

Gjysma e më shumë e këtyre perandorëve kanë sunduar në Kostandinopojë, jo në Romë.

Ilirët duke pasur prejardhje nga rangje të ulëta, nuk shiheshin me sy të mirë nga oligarkia e pasur romake dhe nga "rendi senatorial".

Mirëpo ata ishin tejet të domosdoshëm sepse ruajtja e rendit, kufinjve dhe territorit, ishte aq jetike - vetë oligarkia dhe rangjet senatoriale kishin nevojë për rend dhe siguri që të gëzonin pasuritë dhe privilegjet. Ndaj nuk mund të bëhej pa ilirë.

A jemi ne ilirë? Këtu kanë kaluar e janë përzier shumë popuj, keltë, sllavë, hunë, gjermanikë, avarë, turq. Si kudo. Por ilirët nuk i lëshoi toka. Nuk avulluan. Përzierja këtu nuk i kalon 15%.

A ka kjo ndonjë rëndësi sot? Jo, pasi brezat dje luanin me gjarpër në telefon dhe luajnë sot lojëra bubble shooter, ose bërtasin gool, goool nëpër lokale. E shkruajta thjesht sa për ta ditur që disa nga ky soj ilir, disa edhe të asimiluar sot në sllavë, disa të emigruar deri në Turqi e Egjypt, europianëve, u kanë ndërtuar civilizimin ku ata marrin shembull, Romën.

A ka kjo rëndësi për politikën? Hiç, asnjë rëndësi. Thjesht ta kenë njerëzit si info kur të bëjnë debate të kota në kohën e lirë.

06/10/2023

Mësoni për Kardinal Richelieu

Cardinal Richelieu was the most powerful man in France, and the architect of absolute monarchy. His strategic mind and dedication to French interests made it...