28/10/2025
𝐄 𝐬𝐢𝐭𝐮𝐚𝐬𝐡𝐨𝐧 𝐧𝐚 𝐒𝐞𝐥𝐢𝐛𝐨𝐧 𝐭𝐚 𝐮𝐧 𝐯𝐢𝐨𝐥𝐚𝐬𝐡𝐨𝐧 𝐝𝐢 𝐞 𝐬𝐞𝐠𝐮𝐫𝐢𝐝𝐚𝐭 𝐢 𝐬𝐚𝐥𝐮́ 𝐝𝐢 𝐞 𝐭𝐫𝐚𝐡𝐚𝐝𝐨́, 𝐬𝐞𝐠𝐮𝐧 𝐍𝐨𝐜𝐡𝐢 𝐖𝐢𝐥𝐥𝐞𝐦
Konsehero di USIBO, Nochi Willem, den su kolumna e siman aki ta trese dilanti ku kada trahadó tin derecho riba un ambiente di trabou sigur i saludabel. Esaki ta un di e derechonan fundamental humano kargá pa Union Oropeo, ILO i ta forma parti komo number 8 di e 17 Social Development Goals ku Nashonnan Uní a stipulá. Hulanda ta parti di Union Oropeo, e ta miembro di ILO i a firma e SDG’s nan di Nashonnan Uní. Boneiru ta forma parti integral di Ulanda i ta kai bou di konstitushon ulandes. Na Hulanda nan a stipulá e derecho aki den e asina yamá “Arbeidsomstandighedenwet.”
Djabièrnè último, diputadonan Weber i Abraham i parsialmente Silberie tambe a skucha for di boka di e trahadónan di Selibon bou di kua sirkumstansianan inhumano, insigur i insaludabel diariamente nan mester hasi nan trabou. Ku esei, e trahadónan papiando ku un bos a konfirmá tur loke sindikalismo for di momento ku nos a drenta den Selibon a bin ta bosiferá i hasta a pone ofishalmente den un dokumento bou di e nòmber Selibon Estilo Nobo. Un situashon laboral inaseptabel i hasta mester bisa ku no por tolerá pa e kontinuá ni un dia mas.
I tur esnan ku ta bosiferá gratitut na e trahadó, pero manera ingles ta bisa “no ta put the money where their mouth is,” Willem kier bisa nan ku “praatjes vullen geen gaatjes.” I tambe esnan ku ta grita ku mester yama un paro di trabou no ta realisá ki daño mas nan lo okashoná na e trahadónan i nan famia ku ya kaba tin ku biba i traha bou di sirkumstansianan inhumano. I pone aserka ku nan tin ku sakrifiká nan entrada pa algun dia, miéntras esnan responsabel si ta kome kaviar i bebe biña sin nan rel ni trel, simplemente no ta hustu. Un sindikato responsabel no ta usa e último arma ei sin a hasi todo por todo pa solushoná e problema promé.
E loke ta mas di lamentá i di desaprobá ta ku esnan responsabel ta pleita i diskutí riba sèn i ta lubidá kompletamente e ser humano, kual ta e trahadó. Ta pleita ken ta kumpra trùk, kon ta baha preis di compactor, ki ora si i ki ora nò ta pone dak, na unda ta kue greis pa tapa sushi, ken ta bai separá i prosesá sushi di kurá, berdura i fruta, kon i ki dia ta paga debe, pero no ta duna apsolutamente ningun atenshon ni pone den balansa i konsiderashon e sirkumstansianan bou di kua diariamente e trahadó di Selibon tin ku laborá.
Pa tal rason Willem kier kompartí públikamente e loke trahadónan mes a bosiferá djabièrnè último. Nan tin ku laba trúk i drecha trúk den higra di solo sin tin e ekipo i piesanan adekuá pa hasi e trabou. Falta pues di un garashi pa hasi mantenshon preventivo pa asina sigurá ku e trùknan ta den bon kondishon. No tin piesa pasobra entre tantu tin diferente marka di trùk di sushi. Literalmente un shofùr a deklará ku tur dia nan ta sali kaya poniendo nan bida na peliger.
E edifisio ku nan ta aden na Kaya Industria ta arbotechnisch afgekeurd, pues no ta ni sigur ni saludabel pa tin hende ei den. Na Lèntfel di Lagun, salú di e trahadónan ta kontinuamente i diaramente bou di menasa debí ku tin toneladas di sushi ku no ta tapá ku ta krea muska, i manera un trahadó a trese dilanti: muska ta drenta den boka, den wowo, den orea, den nanishi. E menasa mas grandi ta ku muska o otro inserkto por pika nan sin sa ku si esakinan ta infektá pa kualkier malesa kontagioso.
E situashon aki ta un menasa pa salú públiko di henter Boneiru. Nan no tin ekipo na drechi pa hasi nan trabou, menasa di kandela t’ei ketu bai, miéntras na Morotin e situashon ta aun mas pésimo: kaminda no tin koriente, no tin espasio pa sanidat na drechi.
Resumiendo, e situashon ta un violashon klaro i kontundente di e seguridat i salú di e trahadó, i ademas e ta kibra tur e bida sosial di kas pa motibu ku no tin garantia ku ora e trahadó subi warda mainta 4’or ku e ta bai kas 1’or i 2’or di merdia. Ya ku si trùk daña, e mester warda te ora ku e por sali atrobe òf tin ku traha te den oranan di anochi.
Ta bin aserka ku tin falta struktural di trahadó debí ku trabounan a bira mas hopi awor ku Boneiru su poblashon a krese – mas kas, mas ruta, ruta mas leu, ets. E preshon ku e situashon ta pone riba e trahadónan ta okashoná ku mèldumentu di malu ta krese, i ku na su turno ta bolbe pone mas preshon riba esnan ku ta na trabou.
Djabièrnè, sindikato a bolbe pone esnan responsabel na mesa despues di e seshon di informashon i a bolbe mustra riba e urgensia di e situashon. E solushon t’ei si den un forma serio atendé ku e tres puntonan ku a presentá i stòp di hasi muchachada. Entidat Públiko tin sufisiente sèn pa atendé e puntonan di urgensia. Entidat Públiko tin e instumentonan legal pa hasi Selibon outosufisiente i por aserká Ulanda pa pone ekspertisio pa sera lèntfel mas pronto ku ta posibel.
Ta ku e akshonnan aki i no ku palabra ta duna realmente balor na e trahadó i ta pone e trahadó na promé lugá. Pasobra trahadó no ta e medionan ni e ekiponan ku Selibon mester pa drei – ta e trahadó ta drei Selibon.
Partidonan a akordá ku e palabrashonnan ta ser poné riba papel den un akuerdo entre Entidat Publiko i Selibon. E akuerdo ei lo ta e garantia ku ta pone e base sólido pa un Selibon nobo sano finansiero-ekonómiko. Un Selibon ku ta kumpli arbo-technisch, garantisando e trahadó un ambiente di trabou sigur, sano i digno, manera ILO i otro organisashonan di derecho humano ta preskribi.
I komunidat boneriano lo tin un kompania ku lo brinda e servisionan di rekohé sushi, akumulá sushi i prosesá sushi den un forma optimal na benefisio di salubridat públiko, medio-ambiente, naturalesa i nos ekonomia en general.
E filósofó Aristoteles a bisa: “Nunka trata un trahadó komo un medio (un opheto), pero semper atendé kuné komo e meta tiba su mes — esta un ser humano.” Esaki segun Willem den su kolumna e siman aki.