29/07/2025
नाग पञ्चमीको धार्मिक कथा:
प्राचीन कालमा राजा परीक्षितले एक पटक ऋषिको तपस्या भंग गरेपछि श्राप पाएका थिए। ऋषिको पुत्रले श्राप दिएअनुसार राजा परीक्षितलाई सातौँ दिन तक्षक नामक विषालु नागले डसेर मारेको थियो।
राजा परीक्षितका छोरा राजा जनमेजयले बुबाको मृत्युको बदला लिन सर्प यज्ञ (सर्प मेध यज्ञ) गर्ने निर्णय गरे। यो यज्ञमा सम्पूर्ण सर्प जातिलाई होम गर्ने योजना बनाइयो। शक्तिशाली मन्त्रद्वारा सम्पूर्ण सर्प जातिहरू यज्ञकुण्डमा आफैं आइरहेका थिए र जलेर नष्ट भइरहेका थिए।
यज्ञ यति शक्तिशाली थियो कि स्वर्गमा बसिरहेका तक्षक नाग पनि डरायो। उसले इन्द्रसँग शरण माग्यो। तर यज्ञको प्रभाव यति बलियो थियो कि इन्द्रसँगै तक्षकलाई पनि यज्ञकुण्डमा तान्न थालियो।
त्यसैबेला एक बालक ब्राह्मण आस्तिक यज्ञस्थलमा आइपुग्यो। उसले राजा जनमेजयलाई यज्ञ रोक्न विन्ती गर्यो। आस्तिकको ज्ञान, बुद्धि, र धर्मप्रेमले राजा प्रभावित भए र यज्ञ रोकिदिए। यसरी सर्प जाति पूर्ण रूपमा विनाश हुनबाट बचे।
आस्तिक ऋषिले यिनै दिनमा सर्पहरूको पूजा गर्नु उपयुक्त हुन्छ भनेर सुझाए। त्यस दिन श्रावण शुक्ल पञ्चमी थियो, जुन दिनदेखि नाग पञ्चमी को आरम्भ भयो।
