21/08/2025
Bạn đã bao giờ tự hỏi: mục đích sống thật sự của mình là gì chưa? Điều tối thượng mà mình đang hướng đến trong cuộc đời này là gì?
Với tôi, câu trả lời luôn là: Tự do!.
Tôi không nhớ chính xác ý nghĩ này nảy sinh từ đâu, từ khi nào. Chỉ biết rằng từ thuở nhỏ, tôi đã mang trong mình một niềm khát khao thầm lặng: được bước ra thế giới rộng lớn ngoài kia, vượt khỏi lũy tre làng và dòng sông Thạch Hãn – nơi bà ngoại, cậu và các dì tôi vẫn sống. Mỗi ngày, tôi phụ ba mẹ đánh bắt tôm cá trên sông, nhưng trong tâm trí, câu hỏi cứ vang lên: Phía cuối con sông này là đâu? Ngoài kia có gì?
Tuổi thơ tôi ít bạn. Tôi thường chỉ chơi một mình, hoặc chơi cùng các em của tôi. Tôi rất ít nói – có những ngày trôi qua mà tôi không thốt ra một lời nào. Đến 16 tuổi, tôi cũng thôi không còn xem phim hay truyền hình nữa, bởi lời ba dặn: “Những bộ phim này năm nào cũng chiếu, lặp đi lặp lại. Con hãy lo học, thi đỗ đại học rồi muốn xem bao nhiêu cũng được.” Tôi thấy ba nói cũng có lý. Thế là từ đó, tôi gắn bó với sự tĩnh lặng, yêu tiếng côn trùng râm ran hơn là tiếng ồn ào của tivi.
Trong một gia đình nghèo làm nghề chài lưới, con đường dường như đã định sẵn: học xong cấp ba, cha mẹ sẽ gả tôi cho một gia đình khác cùng nghề, có gia đình đã ngõ lời đến dạm hỏi tôi sau khi tôi tốt nghiệp cấp 3. Có lẽ, nếu chọn con đường đó, giờ đây tôi đã là mẹ của sáu đứa con, sống lênh đênh trên thuyền. Nhưng tôi đã không chọn. Tôi muốn vào đại học. Tôi muốn thoát nghèo, tôi muốn tự do tiền bạc cho chính mình, cho cha mẹ, cho các em.
Tôi học bằng tất cả sức mình. Kết quả, tôi đỗ thủ khoa đầu vào và sau bốn năm, tốt nghiệp nằm trong top 3% cao nhất trường và ra trường có công việc. Nhưng ngay cả khi đạt thành tích ấy, tôi vẫn thấy mình chưa thật sự tự do. Tôi muốn nhiều hơn – tự do trong tri thức. Thế là tôi tự học tiếng Anh, nộp hồ sơ và giành học bổng của chính phủ để sang Adelaide học Thạc sĩ ngành Phát triển bền vững.
Bài học quý giá nhất tôi nhận được từ chương trình ấy không chỉ nằm trong kiến thức, mà là năng lực tự học, tự nghiên cứu, tự khai phóng tư duy. Đó là một loại tự do mới – tự do trong tri thức.
Khi trở về Việt Nam, tôi đem những điều đã học áp dụng vào công việc. Nhưng trong sâu thẳm, tôi vẫn chưa ngừng trăn trở: Mình sống để làm gì? Vì sao mình hiện diện trên đời này? Khi chết đi, điều gì còn lại?
Tôi dành nhiều năm tìm kiếm câu trả lời. Tôi đọc hầu hết sách của Osho, nghiền ngẫm Krishnamurti, xem bộ phim Wild Wild Country về cuộc đời Osho, thực hành thiền Vipassana, tham dự tám khóa thiền trong mười năm. Và rồi, dần dần, tôi tìm ra lẽ sống của mình.
Khi tôi đã đạt đến sự tự do trong tư tưởng, tôi gặp chồng mình và có con trai. Con tôi ra đời không vì áp lực hay kỳ vọng, mà từ sự trọn vẹn trong lòng tôi – như lời Osho nói: khi một người phụ nữ sinh con, cô ấy như một bông hoa nở rộ, kết hạt và hoàn tất chu kỳ sống của mình.
Hôn nhân và thiên chức làm mẹ không ràng buộc tôi, mà khiến tôi trở nên toàn vẹn. Từ đó, tôi không còn đi tìm kiếm thêm gì nữa: không còn đọc thêm sách, không đặt mục tiêu mới. Tôi chỉ sống, làm việc, chăm sóc gia đình – giản dị nhưng đủ đầy.
Cuối năm 2012, tôi rời Úc, nhưng đất nước ấy mãi ở trong tim tôi, như một quê hương thứ hai. Tôi biết ơn nước Úc vì đã trao cho tôi cơ hội học tập, rèn luyện năng lực tự học và trao cho tôi tự do trong tri thức.
Sau này, khi đã có gia đình riêng, tôi muốn con trai mình được học trong một môi trường giáo dục nuôi dưỡng cả đạo đức lẫn sự tự do phát triển cá nhân. Tôi muốn chồng tôi cũng được trải nghiệm đất nước đã định hình tôi hơn mười lăm năm trước. Thế là chúng tôi trở lại, lần này để định cư. Và một lần nữa, nước Úc đã rộng vòng tay đón chào gia đình nhỏ của tôi.
Giờ đây, mỗi ngày tôi nấu ăn với một cảm giác tự do sâu thẳm bên trong. Một người bạn từng đùa: “Hằng hồi ở Việt Nam chẳng nấu được bữa nào vì có người giúp việc, vậy mà sang Úc lại nấu cho cả làng ăn.” Và đúng thật – nước Úc cho con người cơ hội vượt qua giới hạn bản thân, làm những việc mà trước đây ta chưa từng nghĩ tới, để biết mình có thể đi xa đến đâu.
Tôi biết ơn nước Úc. Biết ơn cuộc đời. Biết ơn những ai đã đồng hành cùng tôi trên hành trình này ❤
