19/11/2025
'Vegemite' yemesi yasaklanan Avustralyalı mahkum dava açtı
MELBOURNE — Birçok Avustralyalının kahvaltıda tost üzerinde ya da peynirli sandviçlerde tercih ettiği Vegemite, genellikle ince bir tabaka halinde sürülüyor.
Avustralya'da bir mahkûm, cezaevlerinde 'Vegemite' yenmesini yasaklayan uygulamaya karşı dava açtı. Mahkûm, bu popüler maya bazlı sürülebilir gıdanın kendisinden esirgenmesinin 'bir Avustralyalı olarak kültürünü yaşama' hakkını ihlal ettiğini öne sürüyor.
Cinayet suçundan müebbet hapis cezası çeken 54 yaşındaki Andre McKechnie, bira üretiminin tuzlu ve yoğun kahverengi bir yan ürünü olan Vegemite için verdiği mücadeleyi Victoria Yüksek Mahkemesi’ne taşıdı. Belgelere göre dava, gelecek yıl görülmeye başlanacak.
Avustralyalıların çoğu tarafından ulusal bir sembol olarak görülen Vegemite, ülke genelinde hanelerin yaklaşık yüzde 80’inde bulunuyor. Ancak Victoria’daki 12 cezaevinin tamamında mahkumlar uzun süredir bu üründen mahrum.
Bu yüzden McKechnie, Victoria Adalet ve Toplum Güvenliği Bakanlığı ile cezaevlerini yöneten Corrections Victoria’ya dava açtı.
“Vegemite” yasağı İnsan Hakları Şartı’nı ihlal ediyor'
Vegemite, 2006’dan bu yana Victoria cezaevlerinde yasaklı. Corrections Victoria, ürünün 'narkotik tespit köpeklerini yanıltabileceğini' savunuyor.
Geçmişte mahkûmlar, kaçak uyuşturucu paketlerini Vegemite ile kaplayarak köpeklerin kokuyu alamayacağını umuyordu.
Vegemite aynı zamanda maya içerdiği için de yasaklanmış durumda. Yetkililer, mayanın cezaevlerinde yasak olduğunu ve alkol üretiminde kullanılabileceğini belirtiyor.
Bununla birlikte, Vegemite’in eski sahibi Mondelez International, yıllar önce yaptığı açıklamada üretim sürecinin mayayı etkisiz hale getirdiğini ve ürünün fermente edilerek alkole dönüştürülemeyeceğini söylemişti.
McKechnie, İnsan Hakları ve Sorumluluklar Şartı kapsamında Avustralyalı kültürünü yaşama hakkının ihlal edildiğine dair bir mahkeme kararı talep ediyor.
Ayrıca, cezaevi yönetiminin kendisine 'refahını sürdürecek nitelikte yeterli gıda sağlamayarak' başla yasaları da ihlal ettiğini belirtiyor.
1923’ten beri Avustralya’nın favorisi
1923’ten bu yana Avustralya’da üretilen Vegemite, uzun yıllar çocuklar için B vitamini kaynağı olarak pazarlanmıştı. Ürün ülkede geniş bir hayran kitlesine sahip olsa da Avustralya dışında genellikle herkesin kolay kolay benimseyemediği bir tat olarak görülüyor.
Eski ABD Başkanı Barack Obama bir keresinde ürün hakkında 'berbat' demişti.
Birçok Avustralyalının kahvaltıda tost üzerinde ya da peynirli sandviçlerde tercih ettiği Vegemite, genellikle ince bir tabaka halinde sürülüyor.
Yakın zamanda Kanada’da bir kafede Vegemite satışıyla ilgili yaşanan bürokratik tartışma “Vegemite-gate” olarak adlandırılmış ve Avustralya hükümeti olaya müdahale etmişti.
Victoria yetkilileri davaya ilişkin yorum yapmazken, Queensland gibi bazı eyaletlerde de Vegemite yasağı bulunuyor. Yeni Güney Galler ise ürüne izin veriyor.
