04/11/2025
Pi Nupuii Rel kawng hmutuin vawiinah Rel leh a kawng a en. Rel chhungah a lut, a chuang.
Hmanlai Mizo zawlnei hmuh a sual ngai lo. Thangthar zawlnei erawh rin thiam an har, an thu a inkalh rem rum a nih hi.
Tirhkoh Nupuii
1930, August ni 15 khan Reiek khuaah a lo piang a. 1953 khan Rel kawng Sairang thlenga lo lut a hmu a. An thenawm, a thian ni bawk Pi Tluangi hnenah Sairangah Rel kawng ka hmu a, riakin i zuk en ang hmiang," tiin a sawm a. Zan khat riakin Rel kawng lo kalna tur an zu en. Sairang hovin an awih lo lutuk a, an nuih a za hle.
Vawiin November ni 2, 2025 hian a Rel kawng hmuh a taka lo thleng chu duat taka enkawltu Pu Hmingan a zu enpui a, Pi Nupuii pawh a lawm em em. Mi 11 an kal a, lawmthu sawina hunserh an hmang a, Leite puka Pu Buanga thu dawn te kha an sawi a, an hlim hle. Bairabi thleng Rel a lo luh khan Pi Nupuiin, "Sairang thleng asin ka hmuh le, a mak hle mai," a ti a. A hmu dik lo emaw a inti hial a, nuam lo a ti.
Pu Lsa sawi, Pu Hminga min hrilh han zep lawk ila, sawi chhawn a ni a, sawi sual pawh thil awm thei a ni.
1896 daih tawh khan Pu Hrangthanga a awm a, Lengpui chhakah mual an lai zawl a, ruam an chhilh a. A hnu daiha a hmuh; Sairangah Tit sei tak hi a lo vak zut zut a, lei hnuaiah a lut a, a lo chhuak leh thin. Chuta tanga rei lovah Hrenpereng kaih leh Sawrkar an intithiam lo va, indo a lo chhuak a.
Pi Nupuii lehkhabu thu tlem ziak belh ang:
1930 August ni 15 khan Reiek khuaah ka piang a. Ka nu leh pa Chawntuahchhunga leh Lalhlupuii an ni. Ka nu hi Reiek lal Lalluaia Sailo Farnu a ni.
Ka nu chuan, "Ka Nutei hi chu Pathianin nasa takin a la hmang ang a, Sakeibaknei pawh a hlau lo vang," a ti thin. Ka pu Lalluaian
"Hmeichhiain lehkha zir a ngai lo," a tih vangin lehkha ka zir lo. Pathian thlarauvin min lakchhuah hnuah chhiar ka thiam ve a ni.
1945 ah harhna Reiek khuaah a lo thleng a, kei pawh hlimna chuan min nuai ve a, nasa takin ka lam ve ta a. Kohhran leh lalin lam hlimna an do nasa em em a.
1953 k*m tir lamah pasal ka nei a, ka pasal hi Sipai, Assam Regiment a ni. Tichuan vai ram Bihar State, Muzaffarpur ah kan awm a. Vai ramah pawh puan tah ka duh tlat a, puan bu ka siam a, thlan para thlan ka duh tlat mai a, ka thiam si lo va, ka tawngtai a, ka thiam ta mai a. Ni khat chu Assam CM khan a lo hria a, a lo kal vang vang a, ka puan tah lai thla a la a, Rs 1000 min pe ringawt mai a, ka lawm em em a, ipte chei ka pe ve.
Thla 6 vel lek kan awm tihah Pathian thlarauvin min lachhuak leh ta a. Khawlaiah Pathian thu ka sawi thin a. Thu sawi an phal lova damdawi ina luh ngai khawpin sipai hovin k*t min thlak a.
Damdawi ina ka awm lai hian Pathianin engkim min zitir a. Vai tawng leh sap tawng ka thiam lo va, a tulna hmun apiangah vai tawng leh sap tawngin min tawngtir a. Dam lo na deuhte hi ka tawngtai a, an dam zel a. Nu pakhat nau vei lai chu anmahni tawngin na miah lovin nau i nei ang min tihtir a, a pum ka khawih a, na miah lovin a nei tak tak a, a lawm khawp mai.
1953 a Muzaffarpur damdawi ina ka awm lai hian Pathianin nasa takin kan rama thil thleng tur min hriattir a.
"Zoram hi ramtharah in la chuang kai ang a, milem be hnuaiah in awm tawh lo vang. Mizoram tharah chuan engkim, malsawmna in la hai chhuak ang. Nu nau nei pawhin na hre miah lovin in nei ang a, in ram hausakna pawh nasa takin in la hai chhuak ang. Mau leh changelte hi nakinah chuan in ram hausakna tur a ni," tiin min hrilh a.
Rangkachak khur pawh tam tak min hmuhtir a, oil chi hrang hrang, khawnvartui phei chu a tam em em a. Mahse, Lalpan a hawn hma chuan an lai chhuak thei lo vang tih hi Pathian min hrilh dan a ni. Mizoramah hian damdawi chi tinreng a inphum erh urh a. Pathian min hrilh danin Vantirhkoh pakhat hian hnah zung hrual sarih nei a rawn keng a, hemi entirna chu- "ln rama thing hnah tam tak leh leia inphum tam takah hian damdawi chi tinreng a awm a. Hei hi in ram hausakna tur a ni. Tichuan, in ram hausakna zozai hi mi ramin pur chawk nan an la rawn hmang ang," a ti a ni.
Chhimbalnews
