14/08/2025
Phóng sự điều tra: Công an Thái Bình giăng “cái bẫy” gà lôi trắng và bản án 6 năm tù oan cho anh Thái Khắc Thành
Thái Bình, một buổi sáng mùa xuân năm 2024.Một chuyến hàng nhỏ gồm 10 con gà lôi trắng — loài chim quý hiếm nhưng đã được nhân giống trong môi trường nuôi nhốt — bỗng trở thành tâm điểm của một vụ án hình sự. Chủ nhân của chúng, anh Thái Khắc Thành (ngụ xã Thịnh Sơn, Nghệ An), từ một người nông dân nuôi chim cảnh, bất ngờ bị đẩy vào vòng lao lý với bản án 6 năm tù.
Từ mạng xã hội đến kế hoạch “giăng bẫy”
Theo các nguồn tin và hồ sơ vụ việc, Công an tỉnh Thái Bình (cũ) thường xuyên theo dõi các giao dịch liên quan đến động vật hoang dã trên mạng xã hội. Đầu năm 2024, họ phát hiện anh Thành đang đăng tin rao bán 10 con gà lôi trắng con.
Thay vì vào cuộc với mục tiêu tuyên truyền, hướng dẫn người dân tuân thủ pháp luật, một nhóm cán bộ điều tra đã đóng vai người mua. Họ chủ động liên hệ, đề nghị mua toàn bộ số gà con và yêu cầu anh Thành chuyển ra Thái Bình để giao hàng. Tiền được chuyển trước, tạo cảm giác giao dịch minh bạch và tin cậy.
Anh Thành, tin tưởng vào người mua và không hề biết mình đang đối diện với một cái bẫy, đồng ý bán. Ngày 26/3/2024, hai bên thống nhất giá 500.000 đồng/con, cộng thêm 1 triệu đồng tiền công chăm sóc. Anh thuê người vận chuyển từ Nghệ An ra Thái Bình với chi phí hơn 5 triệu đồng.
Cú đòn bất ngờ trên đường ĐH07
Sáng 2/4/2024, khi chiếc xe chở thùng giấy đựng 10 con gà lôi trắng đi đến đường ĐH07, huyện Vũ Thư (Thái Bình cũ), lực lượng công an bất ngờ chặn lại.
Người vận chuyển bị đưa về trụ sở và khai rằng số gà này là của anh Thành. Ngay sau đó, lệnh khám xét khẩn cấp được ban hành. Tại nhà anh ở xã Thịnh Sơn, công an thu thêm 3 con gà lôi trắng trưởng thành — vốn là bố mẹ của lứa gà con bị thu giữ.
Nguồn gốc của đàn gà lôi
Tài liệu điều tra cho thấy: năm 2024, anh Thành mua1 con trống ở Cần Thơ với giá 4,5 triệu đồng, và đổi một con chích chòe lửa lấy 2 con mái từ Diễn Châu. Sau khi gà mái đẻ 13 trứng, anh ấp nở được 10 con.
Toàn bộ quá trình nuôi diễn ra công khai, không có dấu hiệu buôn bán trái phép xuyên biên giới hay săn bắt trong tự nhiên. Đây đều là gà được nhân giống từ môi trường nuôi nhốt.
Phiên tòa gây tranh cãi
Ngày 8/8/2024, TAND Khu vực 5 mở phiên sơ thẩm áp dụng khoản 2 điều 244 Bộ luật hình sự và tuyên phạt anh Thái Khắc Thành 6 năm tù. Căn cứ buộc tội dựa trên việc gà lôi trắng được xếp vào danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm.
Tuy nhiên, điều khiến dư luận bức xúc là toàn bộ vụ án khởi nguồn từ một kế hoạch mua bán do chính lực lượng công an tạo ra. Nói cách khác, nếu không có sự “mồi nhử” của người mua giả danh công an, giao dịch này sẽ không bao giờ xảy ra.
Thứ hai, theo Thông tư số 27 năm 2025 của Bộ Nông nghiệp thì từ ngày 1 tháng 7 năm 2025, gà lôi trắng đã được chuyển từ danh mục IB sang IIB. Tức là gà lôi trắng không còn là khách thể được bảo vệ theo điều 244 Bộ luật hình sự. Tức là anh Thái Khắc Thành phải được trả tự do từ ngày 1 tháng 7 năm 2025 và không phải chịu trách nhiệm hình sự.
Toà án khu vực 5 đã không rà soát lại văn bản qui phạm pháp luật trước khi đưa vụ án ra xét xử.
Câu hỏi bỏ ngỏ
Vụ án đặt ra nhiều câu hỏi pháp lý và đạo đức:
* Hành vi “gài bẫy” để tạo chứng cứ có được coi là hợp pháp?
* Việc nuôi sinh sản và bán con giống của loài không còn thuộc danh mục bảo vệ có phải là tội phạm nếu không xuất phát từ săn bắt trái phép?
* Và quan trọng nhất: bản án 6 năm tù có phản ánh đúng bản chất vụ việc hay chỉ là hệ quả của một kế hoạch được dựng sẵn?
Trong khi những câu hỏi này chưa được trả lời thỏa đáng, anh Thái Khắc Thành vẫn đang mang thân phận của một “tội phạm” — xuất phát từ một giao dịch tưởng chừng vô hại, nhưng lại là cái bẫy được giăng sẵn từ trước.
Nhưng may mắn là hiện nay anh vừa được tại ngoại để chờ phiên toà phúc thẩm.
Nguồn: LS Nguyễn Văn Đài
