Camnyus - JAMnews Azerbaijani

26/09/2025

⚠️ İranlı fəal Süməyyə Rəşidi həbsdə vəfat edib. Bu barədə "AzadlıqRadiosu" məlumat yayıb. O, sentyabrın 15-də Tehranın cənubundakı Qərçək həbsxanasında epileptik qıcolmalar keçirib, amma lazımi tibbi yardım vaxtında göstərilməyib.

🔹 42 yaşlı Rəşidi Varamin şəhərindəki Mufateh xəstəxanasına köçürülsə də, həyatını xilas etmək mümkün olmayıb.
🔹 Kamera yoldaşları və hüquq müdafiəçiləri həbsxana rəhbərliyini səhlənkarlıqda, tibbi yardımı gecikdirməkdə ittiham edirlər. Onların sözlərinə görə, qadına hətta "narkotik istifadəsi" və "özünü xəstəliyə vurmaq" kimi əsassız ittihamlar yönəldilib.
🔹 Norveçdə yerləşən Hengaw və digər insan haqları təşkilatları Rəşidinin siyasi məhbus olduğunu, onun ölümündə həbsxana tibbi sisteminin məsuliyyət daşıdığını bildirirlər.

📌 Rəşidi bu ilin aprelində Tehranda etiraz şüarları yazdığı üçün saxlanılıb, "dövlətə qarşı təbliğat"da və "Mücahidin-e-Xalq" təşkilatı ilə əlaqədə ittiham olunub.

👉 Hüquq müdafiəçiləri Qərçək həbsxanasının bağlanmasına çağırış ediblər.

26/09/2025

📢 Sabunçu Rayon Məhkəməsində keçirilən prosesdə prokuror bloger Tural Sadıqlının əmisi Elmir Sadıqov üçün 3 il həbs cəzası istəyib.

🔹 Elmir Sadıqov apreldə saxlanılıb. İttihama görə, onun maşınından əl qumbarası tapılıb və o, Cinayət Məcəlləsinin 228.1-ci maddəsi (qanunsuz odlu silah-sursat saxlama və gəzdirmə) ilə ittiham olunur.

🔹 Müdafiə tərəfinin verdiyi çoxsaylı vəsatətlər – o cümlədən həbsin ev dustaqlığı ilə əvəz olunması barədə müraciətləri məhkəmə tərəfindən təmin edilməyib.

🔹 Yaxınları və vəkilləri işi qurama adlandırır. Xaricdə yaşayan bloqer Tural Sadıqlı da əmisi barəsində açılan cinayətin onun siyasi fəaliyyətinə görə qisas olduğunu bildirib.

⚖️ Məhkəmə prosesi davam edir. Rəsmi qurumlar isə iddialara münasibət bildirməyib.

26/09/2025

🇮🇱 Nyu-Yorkda keçirilən BMT Baş Assambleyası iclasında İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu çıxışından əvvəl bir çox ölkələrin nümayəndə heyətləri etiraz əlaməti olaraq zalı tərk ediblər.

📢 Baş nazir çıxışında belə deyib:

"Biz heç vaxt Fələstin dövlətini qəbul etməyəcəyik. Avropa və Qərb liderlərinə səslənirəm: sizin antisemit mediaya qarşı durmaq cəsarətiniz olmadığı üçün Fələstin dövlətini boğazımıza soxmaq haqqınız yoxdur".

🔊 Netanyahu həmçinin bildirib ki, Qəzza ətrafında yerləşdirilmiş iri səsgücləndiricilər vasitəsilə israilli girovlara müraciət edir və ümid edir ki, onlar onun sözlərini eşidə biləcəklər.

📌 O, çıxışı zamanı keçən il olduğu kimi, üzərində İran, İraq, Suriya, Livan və Yəməni "İsrail üçün lənət" kimi təsvir edən lövhəni də nümayiş etdirib.

26/09/2025

📌 26 sentyabr, Azərbaycanda Gündəm

🌐 Nyu-Yorkda BMT Baş Assambleyasının 80-ci sessiyasında danışan İlham Əliyev "Azərbaycanın işğal və təcavüzdən qələbə və sülhə aparan yolundan" bəhs edib. Əsas məqamlar:

▪️ Ermənistanın 30 il davam edən işğalı nəticəsində 1 milyon azərbaycanlı doğma yurdlarından qovulub.
▪️ BMT Təhlükəsizlik Şurasının 4 qətnaməsi icra edilməyib, Minsk qrupu isə fəaliyyətsiz qalıb.
▪️ 2020-ci ildə Azərbaycan özünümüdafiə hüququnu işə salaraq torpaqlarını azad edib.
▪️ 2025-ci ilin avqustunda Vaşinqtonda ABŞ, Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin iştirakı ilə sülh sazişi paraflanıb və Minsk qrupu rəsmi olaraq ləğv olunub.
▪️ "Trump Route" (TRIPP) Zəngəzur dəhlizi üzərindən yeni tranzit və əməkdaşlıq imkanları yaradacaq.
▪️ Azərbaycanın iqtisadi nailiyyətləri:
🔹 14 ölkəyə qaz ixracı;
🔹 2030-a qədər enerji istehsalının 40%-i BOEM-dən;
🔹 Yoxsulluq və işsizlik 5%-ə enib;
🔹 Xarici borc ÜDM-in cəmi 6,5%-i; valyuta ehtiyatları isə borcdan 16 dəfə çoxdur.

⚠️ Minalar və itkinlər problemi: 2020-dən bəri 400-dən çox azərbaycanlı mina partlayışında həlak olub və ya yaralanıb. 4 minə yaxın insan isə hələ də itkin sayılır.

♻️ COP29: Bakıdan elan olunan "Climate Finance Goal"a görə 2035-ə qədər inkişaf etməkdə olan ölkələrə illik iqlim maliyyələşməsi ən azı $300 mlrd-a çatdırılmalıdır.

📰 "AbzasMedia" jurnalistləri Lənkərana təcridxanasına köçürülüb
9 illik həbs hökmü alan baş rdaktor Sevinc Vaqifqızı və həmkarları qəfil olaraq Lənkəranın Qurumba qəsəbəsindəki cəzaçəkmə müəssisəsinə aparılıb. Yaxınları bildirir ki, transfer zamanı onlara sərt davranılıb. Bu məsafə ailə görüşlərini çətinləşdirir.

📌 2023-dən bəri Azərbaycanda 30-dan çox jurnalist və fəal saxlanılıb. Yerli hüquq müdafiəçilərinin siyahısına görə hazırda ölkədə 370-dən çox siyasi məhbus var.

🇺🇸 Donald Tramp və Ərdoğan görüşü keçirilib
Ağ Evdə Türkiyə prezidenti ilə görüşən Donald Tramp, Azərbaycan-Ermənistan sülh prosesindəki rolunu vurğulayıb:
🗣️ "Ərdoğan sərt, amma güclü liderdir. Bölgədə böyük təsiri var".

🇨🇳 Çin-Azərbaycan münasibətləri inkişaf edir
Çin səfiri Lu Mey bildirib ki, bu il Əliyevin iki Pekin səfəri **ikitərəfli əlaqələrə xüsusi müsbət təsir göstərib.

25/09/2025

🇹🇷 Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan "FOX News"a müsahibəsində Donald Trampı hədəf alıb:
👉 "Tramp dedi ki, Rusiya-Ukrayna müharibəsini bitirəcəyəm. Bitdimi? Xeyr. Qəzzada müharibəni bitirəcəyəm dedi. Bitdimi? Xeyr".

🇺🇸 ABŞ Dövlət katibi Marko Rubio isə cavabında Trampı müdafiə edib və deyib ki:
🗣️ "Dünya liderləri, o cümlədən Türkiyə, Vaşinqtona gəlmək və Trampdan əl sıxmaq üçün yalvarırlar. Onlar istəyirlər ki, Tramp bu məsələləri həll etsin. Tramp Rusiyanı və Ukraynanı barışdırmaq, Qəzzadakı müharibəni dayandırmaq və girovları azad etmək üçün yeganə şansa sahib liderdir".

🔎 Rubio əlavə edib ki, son aylar Azərbaycan-Ermənistan, Konqo-Ruanda, Tayland-Kamboca və Hindistan-Pakistan arasındakı gərginliklərin azalmasında da Trampın rolu olub.

25/09/2025

🇹🇷🇺🇦 Türkiyənin müdafiə naziri Yaşar Güler BMT-də keçirilən Krım Platforması Sammitində çıxış edərək, Ankaranın Krım məsələsində mövqeyini ifadə edib:

🗣️ "Türkiyə Rusiyanın Krımı qanunsuz ilhaqını tanımayıb və heç vaxt tanımayacaq. Krım tatarları Ukraynanın ayrılmaz hissəsidir və ölkənin müxtəlifliyinə töhfə verən xalqdır".

🔹 Nazir əlavə edib ki, Türkiyə 2014-cü ildən bəri Krımın ilhaqına qarşı prinsipial mövqeyini qoruyur və Ukraynanın müstəqilliyini, suverenliyini və ərazi bütövlüyünü dəstəkləyir.

🔹 O vurğulayıb ki, Krım tatarlarının hüquqlarının qorunması və bölgədə sabitliyin təmin edilməsi Ankara üçün prioritet olaraq qalır.

🌍 Krım Platforması Sammiti ilk dəfə BMT Baş Assambleyasının çərçivəsində keçirilib. Toplantıda bir çox ölkənin nümayəndələri Ukraynanın suverenliyi və beynəlxalq hüququn qorunması ilə bağlı çıxışlar ediblər.

25/09/2025

⚖️ Yerevan məhkəməsi Erməni Apostol Kilsəsinin Şirak yeparxiyasının rəhbəri, arxiyepiskop Mikael Acapaxyanı hakimiyyətin devrilməsinə açıq çağırışlarda təqsirli sayıb.

🔒 Acapaxyan artıq 3 aydan çoxdur həbsdədir və barəsində seçilən həbs-qətimkan tədbiri dəyişdirilməyib. Bu ittiham üzrə ona cərimə və ya 5 ilədək həbs cəzası verilə bilər. Hökm 29 sentyabrda elan ediləcək.

🗣️ İttiham bir il əvvəl verdiyi müsahibəyə əsaslanır. O zaman prokurorluq cinayət tərkibi görməmişdi, lakin açıqlamaları dəfələrlə təkrarladığı üçün iş yenidən açılıb.

🙏 Məhkəmədə Acapaxyan deyib:
"Həbsdə də azadam. Allahla və özümlə danışmağa çox imkanım oldu. Bu hökumətin dövründə siyasi səbəblərlə də olsa, müttəhim olmaq mənim üçün şərəfdir".

⚖️ Vəkilləri prosesdə qanun pozuntularının olduğunu, qərarın seçkilərə qədər onun həbsdə saxlanılması məqsədi daşıdığını bildiriblər.

📌 2025-ci ilin iyununda digər arxiyepiskop, "Müqəddəs mübarizə" hərəkatının lideri Baqrat Qalstanyan da hökumət əleyhinə çıxışlarına görə həbs edilmişdi.

25/09/2025

📌 25 sentyabr, Azərbaycanda Gündəm

🇺🇸 ABŞ Dövlət Katibinin müavininin müşaviri Caleb Orr: "Xəzər regionuna, o cümlədən Cənubi Qafqaz və Mərkəzi Asiyaya sərmayə qoymaq uzunmüddətli strateji maraqlarımıza xidmət edib".

🗽 ABŞ Prezidenti Donald Tramp BMT Baş Assambleyasında: "Prezident İlham Əliyevlə qürur duyuram, o çox gözəl insandır".

🇷🇺 Yekaterinburqda azərbaycanlı icmasının rəhbəri Şahin Şıxlınskinin həbs müddəti ilin sonunadək uzadılıb. O, 2010-cu ildə bir sahibkara qarşı sui-qəsdə cəhd ittihamı ilə saxlanılıb. Son vaxtlar Rusiyada azərbaycanlılara qarşı həbslər, o cümlədən xüsusi əməliyyatlar zamanı iki nəfərin öldürülməsi, Bakı-Moskva münasibətlərində gərginliyə səbəb olub.

🇷🇸 Serbiya yaxın vaxtlarda Azərbaycanla yeni qaz müqaviləsi və Niş şəhəri yaxınlığında birgə istilik-elektrik stansiyası tikintisi ilə bağlı saziş imzalayacaq. Bu barədə Serbiya parlamentinin sədri Ana Brnabiç Bakıda bəyan edib.

🇪🇺 Avropa İttifaqının Azərbaycandakı nümayəndəliyi: 2008-ci ildən bu yana ölkədə təhsil sektorunda 29 layihə həyata keçirilib.

🇹🇷 Türkiyənin müdafiə naziri Yaşar Güler: "Türkiyə Rusiyanın Krımı qanunsuz ilhaqını tanımayıb və tanımayacaq. Krım tatarları Ukraynanın ayrılmaz hissəsidir". Bu bəyanat BMT-də keçirilən Krım Platforması Sammitində səsləndirilib.

✈️ Filippin səfiri Henri Bensurto: Azərbaycanla birbaşa uçuşlar və vizaların sadələşdirilməsi müzakirə olunur. Bakıda "Miladda Filippin" adlı təqdimat keçiriləcək.

🏅 3-cü MDB Oyunları 28 sentyabr-8 oktyabr tarixlərində Azərbaycanın 7 şəhərində (Gəncə, Yevlax, Mingəçevir, Qəbələ, Şəki, Göygöl və Xankəndi) təşkil olunacaq. Açılış və bağlanış mərasimləri Gəncə stadionunda keçiriləcək.

24/09/2025

🚖 Azərbaycanın İnsan Hüquqları üzrə Müvəkkili Aparatı Heydər Əliyev Beynəlxalq Aeroportunda tətbiq edilən yeni taksi qaydaları ilə bağlı monitorinq aparıb.

📋 Nəticələr göstərib ki, 10 sentyabrdan qüvvəyə minən yeni tariflər:

➡️ Konstitusiyanın 25-ci maddəsinə (bərabərlik hüququ) və 59-cu maddəsinə (azad sahibkarlıq hüququ) ziddir;
➡️ Rəqabət Məcəlləsinin müddəalarına uyğun gəlmir;
➡️ Qiymətlərin süni şəkildə artmasına, sərnişinlərin seçim imkanlarının məhdudlaşmasına və sürücülərin iqtisadi ziyana düşməsinə səbəb olur.

💬 Ombudsman Aparatı bildirib:
"Yeni qaydalar sosial narazılıqlar yaradır, lisenziyalı sürücülər üçün bərabər imkanlar təmin olunmur".

📍 Yeni tariflər:

🔴 Aeroportdan şəhərə daşımalar 5-6 AZN-dən başlayır;
🔴 3-25 km məsafələrdə hər km üçün 0,80-0,95 qəpik;
🔴 26 km-dən sonra hər km üçün 0,70 qəpik;
🔴 Yeni terminal vasitəsilə sifariş olunan taksilərdə gediş haqqı 20-30 AZN arasında dəyişir.

🔎 Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Agentliyi də tarifləri araşdırdığını açıqlayıb.

✈️ Hava limanı və digər aidiyyəti qurumlar hələ ki, məsələyə münasibət bildirməyib.

24/09/2025

Gürcüstan 50 ölkənin və Aİ-nin Rusiyanın NATO hava məkanını pozması ilə bağlı bəyanatına qoşulub. Bəyanatda Rusiyanın beynəlxalq hüququ, eləcə də qonşu ölkələrin suverenliyi və ərazi bütövlüyünü pozması qətiyyətlə pislənilir.

22 sentyabrda Estoniyanın müraciəti ilə Nyu-Yorkda BMT Təhlükəsizlik Şurasının Rusiyanın NATO üzvü dövlətlərin hava məkanını pozması ilə bağlı təcili iclası keçirilib.

İclasdan əvvəl Estoniyanın xarici işlər naziri Marqus Tsahkna Gürcüstan da daxil olmaqla 50 ölkə adından birgə bəyanatı oxuyub.

Bəyanata imza atan ölkələr arasında ABŞ, Böyük Britaniya, Ukrayna, Yaponiya, Türkiyə, Koreya Respublikası, Almaniya, Fransa, İtaliya, Çexiya, Norveç və digərləri var.

Ətraflı məqalədən oxuyun:

Rusiya NATO-nun hava məkanını pozub — BMT Təhlükəsizlik Şurasında təcili iclas çağırılıb, 50 ölkə və Aİ bu addımı qətiyyətlə pisləyib.

24/09/2025

🎓 Qərbi Kaspi Universitetinin dünya ədəbiyyatı müəllimi Yusif Bidan (Yusifzadə) bildirib ki, sosial media paylaşımlarına görə işdən azad olunub.

🔹 Onun sözlərinə görə, 15 sentyabrda dərs deməyə başlayıb, lakin üç gün sonra paylaşımlarına görə xəbərdarlıq alıb.
🔹 18 sentyabrda isə "WhatsApp" üzərindən müqaviləsinə xitam veriləcəyi barədə mesaj göndərilib.
🔹 Bidan deyir ki, səbəbi öyrənmək üçün universitetə müraciət etsə də, yalnız "rəhbərliyin qərarıdır" cavabı alıb.

🗣 Müəllim iddia edir ki:

📌 Universitet onu əmək müqaviləsi olmadan işlədib;
📌 Fənn proqramı, sillabus və mühazirələr hazırlatdırıb, dərs keçirdib;
📌 Sonra isə rəsmi səbəb göstərmədən işdən uzaqlaşdırıb;
📌 İşdən çıxarılmasının əsl səbəbi sosial şəbəkə paylaşımları olub.

⚖️ Yusif Bidan məsələnin hüquqi müstəvidə araşdırılması üçün məhkəməyə müraciət edəcəyini deyib.

🏛 Universitet rəhbərliyi hələlik bu iddialara münasibət bildirməyib.

24/09/2025

📌 24 sentyabr, Azərbaycanda Gündəm

🌍 6-cı Kaspi Biznes Forumu (Nyu-York) keçirilib: Prezident İlham Əliyev forum iştirakçılarına müraciətində Orta Dəhlizin əhəmiyyətini vurğulayıb:
🔹 Son 3 ildə yük dövriyyəsi 90% artıb
🔹 2030-a qədər tutum 3 dəfə artırılacaq, tranzit vaxtı yarıbayarı azalacaq
🔹 Bakı-Tbilisi-Qars dəmiryolu, Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı və Xəzər yük donanması əsas dayaqlar kimi təqdim olunub

💬 Hikmət Hacıyev: "Yük daşımalarının illik həcmi 50 mln tona çatacaq. Əsas məqsəd Cənubi Qafqazı əməkdaşlıq məkanına çevirməkdir".

🤝 "Trump Route" (TRIPP): 8 avqust Vaşinqton razılaşmasının davamı olaraq, Zəngilan-Naxçıvan xəttinin 2026-da istifadəyə verilməsi planlaşdırılır.

🇪🇺 Əliyev-A. Berset görüşü (BMT, Nyu-York): Azərbaycan və AŞ arasında münasibətlər müzakirə olunub. Bu görüş, 2024-cü ildə Bakının AŞPA ilə əməkdaşlığı dayandırması fonunda baş tutub.

🇫🇮 Əliyev-A. Stubb görüşü: Finlandiya Prezidenti Ermənistan-Azərbaycan münasibətlərinin normallaşmasını "tarixi uğur" adlandırıb. Əliyev ATƏT-in Minsk Qrupunun mandatının bitməsini xatırladıb: "Azərbaycan və Ermənistan sülh dövrünə daxil olub".

🕌 OİC Kəşmir Təmas Qrupu: Azərbaycan nümayəndə heyəti Nyu-Yorkda iclasda iştirak edib, bəyanatda Kəşmirdə sülhə çağırış yer alıb.

🇨🇳 XİN rəhbəri C. Bayramov: "Azərbaycan Çinin Qlobal İnkişaf, Təhlükəsizlik və Sivilizasiya təşəbbüslərini dəstəkləyir".

🇷🇸 Serbiya Parlamentinin sədri Ana Brnabiç Bakıda rəsmi səfərdədir.

🏭 Yeni metallurgiya zavodu: "Daşkəsən Dəmir Filiz" və Qazaxıstanın "Fonte GreenMet" fondu ilə əməkdaşlıq - istehsal 2029-da işə düşəcək, karbon emissiyası 60% azalacaq.

📰 MEDİA Agentliyi: Xaricdə yayılan "Azərbaycan Ukraynaya silah göndərir" və "Eurovision boykotu" iddialarını dezinformasiya adlandırdı.

⚖️ Ruben Vardanyanın məhkəməsi davam edir. Növbəti iclas 30 sentyabra təyin olunub.