ANSPress

03/05/2025

Vahid Mustafa yev Bloqu / May 03, 2025 - 14:06
SAKİTLİYİN SƏSİ
və ya Azərbaycan üzərində qlobal güclərin yeni geosiyasi gedişi
https://anspress.com/sakitliyin-sesi-ve-ya

Aprel və may aylarında dünya miqyasında kiçik, lakin regionun strateji əhəmiyyətli dövləti - Azərbaycan gözlənilməz diplomatik fəallıqla dünyanın diqqət mərkəzinə çevrildi. İran Prezidenti Məsud Pezeşkian Bakıya səfər etdi, ardınca İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahunun və Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Azərbaycan səfərləri təsdiqləndi. Bu paralel diplomatik “gediş-gəliş” müxtəlif və hətta bir-birinə düşmən olan ölkələrin liderlərini Bakıya çəkən səbəblər İlham Əliyevin artan regional çəkisini anlamağa ciddi əsas verir. Regionda nə baş verdiyini soruşanlar az deyil. Cavab çoxşaxəlidir, lakin yalnız dərindən maraqlananlar bu dinamikanı tam anlamış olur.

DIPLOMATİYANIN YENİ XƏRİTƏSİ: BAKI
Azərbaycan artıq təkcə enerji ixracatçısı və Qarabağ müharibəsinin qalibi kimi deyil, həm də geosiyasi moderator kimi çıxış etməyə başlayır. İlham Əliyevin Çinə etdiyi səfər və orada Sədr Si Cinpin tərəfindən yüksək səviyyədə qəbul edilməsi bu dinamikanın başlanğıcı idi. Pekində imzalanan iqtisadi və nəqliyyat sahəsindəki razılaşmalar və siyasi görüşlər Azərbaycanın "Orta Dəhliz"dəki rolunu bütün dünyaya göstərməklə mövqelərini möhkəmləndirdi. Lakin bu səfər həm də bir siqnal idi — Azərbaycan artıq yalnız Qərblə və ya Rusiya ilə deyil, Çin kimi qlobal supergüclə də balanslı münasibət qurmağa qadirdir.

İRAN PREZIDENTİNİN SƏFƏRİ: KÖRPÜLƏRİN BƏRPASI, YOXSA SON ŞANS?
Məsud Pezeşkianın son Bakı səfəri iki ölkə arasında bir neçə il davam edən diplomatik gərginlikdən sonra baş verdi. Tehranın narahatlığına səbəb olan faktorlar — Türkiyə-Azərbaycan müttəfiqliyi, İsrailin Azərbaycandakı nüfuzu, Zəngəzur dəhlizinə dair narazılıqlar və sərhəddəki təhlükəsizlik məsələləri idi. Pezeşkianın Bakıya gəlişi Tehran tərəfindən ikitərəfli münasibətləri itirməmək üçün atılmış praqmatik addım kimi oxunur.

2023-cü ildə Azərbaycan səfirliyinə hücum edən şəxsin edam barədə məhkəmə qərarı hər nə qədər münasibətləri yumşaltmağa xidmət etsə də, sərhəddə İran qoşunlarının toplandığı, İRİ-nin hədələyici “nota”ları Şimali Azərbaycanın hələ də yaddaşının üst rəfindədir. Buna baxmayaraq, İran irəli sıçrayan "Azərbaycan "paravozu"nda yer almaq, sürətlə dəyişən regional proseslərin kənarında qalmamaq üçün Bakının təşəbbüslərində yer almağa can atır. Zəngəzur dəhlizi layihəsinin artıq ən azı öz maraqlarına toxunmamasına zəmanət almaq və regional layihələrdə iştirakını təmin etmək bu gün “Əl-Kəhf yuxusundan” ayılmaqda olan İran siyasətinin prioritetləridir. Başlıca prioritet isə İsrailin Azərbaycan ərazisindəki nüfuzunun artmasının qarşısını almaqdır. İstəklər çoxdur – bəs bunun müqabilində İran nə etməyə hazırdır?

İSRAİLİN MARAĞI: ENERJİ, TƏHLÜKƏSİZLİK VƏ İRAN
Düzdür, Azərbaycan-İsrail münasibətləri həmişə İrana qarşı dolaylı balans rolu oynayıb. Netanyahunun Bakıya mümkün səfəri, ilk növbədə İranın son vaxtlar hərbi fəallığı və Azərbaycanın İranla münasibətlərində yaşanan gərginliklər, sonra isə istiləşmə fonunda atılmış strateji bir cavab addımıdır. İsrail üçün Azərbaycan həm enerji tərəfdaşı, həm də təhlükəsizlik əməkdaşlığı baxımından mühümdür. Azərbaycanın İranla sərhədi boyunca yerləşən strateji mövqeyi İsrailin diqqətini daha da artırır.

2016-cı ildə Netanyahunun Bakıya səfəri zamanı İlham Əliyev bildirmişdi ki, iki ölkə arasında 5 milyard dollar dəyərində “müdafiə avadanlığı”nın alınmasına dair müqavilələr imzalanıb. İsrail hərbi topoqrafları regionun elektron, GPS-lə dəqiq idarə olunan xəritəsini yaradıb və bunun vasitəsi ilə artıq bütün hərbi texnikanın taktiki hərəkətləri yüksək səviyyədə dəqiq və mükəmməl olub. Artıq çoxfunksiyalı "Searcher", "Heron", "Sky-Striker", "Hermes" dronları, dənizdə və quruda ağır texnikaya qarşı yüksək qırıcı dəqiqliyə malik "Spaik", "Lakhat" və "Lora" raket sistemləri, "Atmos", "Cardon", "Barak" və digər müasir artilleriya qurğularının hədəfseçmə və onları məhvetmə qabliyyəti ən müasir səviyyədədir. Bundan əlavə, İsrail Azərbaycanın hərbi müdafiə sənayesi ilə birlikdə bir sıra müasir hərbi texnikanın, o cümlədən "Orbiter" dronları, Rusiya istehsalı olan köhnə T-72 tankların yeni qoruyucu vasitələri, həmçinin sürətli və dəqiq hədəf əldə etmək və atəşə nəzarət sistemlərinin istehsalı və təchizatını həyata keçirib. İsrail tərəfindən təqdim olunan texnologiyalar Azərbaycanın hərbi qabiliyyətlərini artırmaqla yanaşı, onun regional çəkisini də böyütdü və ən əsası, torpaqlarını azad etməyə ciddi dəstək oldu.

Bu gün İsrailin idxal etdiyi neftin təxminən yarısının çox sərfəli qiymətlə Azərbaycandan gəldiyi təxmin edilir. Bu yanacaq Bakı-Tbilisi-Ceyhan borusu ilə nəql edilir və münasibətlərin daim isti qalması, borcların tam ödənilməsi və hər iki tərəfin bərabər partnyor kimi qalmasına şəraiti yaradır.

TÜRKİYƏ: ARKADAŞLİQDAN STRATEJİ İTTIFAQA
Ərdoğanın Azərbaycana səfəri təsadüfi deyil. Türkiyə və Azərbaycanın "Bir millət, iki dövlət" konsepsiyası artıq konkret siyasi və iqtisadi platformaya çevrilib. Şuşa Bəyannaməsi və Zəngəzur dəhlizinə dair ortaq maraqlar iki ölkənin əlaqələrini NATO çərçivəsində də koordinasiya etməyə imkan verir.

Ərdoğanın səfəri həm də Qərbə mesajdır: Ankara və Bakı bölgənin təhlükəsizlik arxitekturasında həlledici rola iddialıdır. Bu gün artıq Türkiyə də Azərbaycanı “kiçik arkadaş” yox, eynihüquqlu strateji müttəfiq kimi qəbul edir. Bu sahədə Azərbaycanın regiondakı proseslərdə sərbəst mövqe nümayiş etdirməsi, bir sıra hallarda Ankaranın diplomatik maraqlarını önə çıxarması, enerji daşıcıyalırı sahəsində görünməmiş münasib qiymətlər təqdim etməsi, Türkiyənin bir sıra humanitar layihələrdə təmənnasız iştirakı bu münasibətləri daha da gücləndirib.

Ərdoğanın Bakıya səfəri həm də İran və İsrail fonunda Türkiyə-Azərbaycan tandeminin güc nümayişidir desək, məncə, yanılmarıq.

RUSİYA HARADADIR?
Moskvanın bu diplomatik gedişatda səssiz görünməsi diqqətçəkicidir. Əslində, bu, taktiki səssizlik ola bilər. Rusiya Ukrayna müharibəsi fonunda regional təsir imkanlarını itirməməyə çalışsa da, Bakı üzərindəki təsiri azalıb. Bunu 2023-cü ildən etibarən Rusiya mətbuatında Azərbaycanın müstəqil xarici siyasəti ilə bağlı artan tənqidlər və Moskvanın bölgədə diplomatik təşəbbüslərdə iştirak etməməsi də təsdiqləyir. Moskva Azərbaycanın balanslı siyasətini tam dəstəkləməsə də, sabah “Əhməd haradadır?” sualı qarşısında acız qalmamaq üçün onu açıq qarşısına almaq istəmir.

Lakin nəzərə almaq lazımdır ki, hələ də regionda Rusiyasız yeni siyasi sistemin qurulması mümkün deyil. Rusiya üçün Ermənistan artıq əsas deyil – əvəzində regionda sabitlik və dialoqa meyilli olan Azərbaycan daha real tərəfdaş kimi görünür. Tarixi dinamika dəyişir – bu dəfə isə bölgədə sabitlik, enerji təhlükəsizliyi və yeni nəqliyyat marşrutlarının formalaşdırılması kimi daha rasional və uzunmüddətli maraqlarla.

İLHAM ƏLİYEVİN STRATEGİYASI: BALANS OYUNU VƏ SÜLH DİPLOMATİYASI
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev bu dinamikanı ustalıqla idarə edir. Məsələn, Çinlə "Bir kəmər, bir yol" təşəbbüsü çərçivəsində əməkdaşlıq, Avropa İttifaqı ilə enerji sahəsində razılaşmalar və Ermənistanla sülh prosesində konstruktiv mövqe bunun əyani sübutudur. O, Çin, Rusiya, Qərb, Türkiyə və İran kimi fərqli blokların maraqlarını qarşılaşdırmadan, paralel şəkildə dialoq aparır. Bu, klassik balans siyasətidir. Bununla yanaşı, Azərbaycan Ermənistanla sülh gündəmini də önə çıxarır — bu isə həm Qərbin, həm də regiondakı güclərin dəstəyini qazanmaq üçün əsas vasitəyə çevrilir.
İlham Əliyevin illərlə apardığı "Heç kimlə münasibətləri korlamamaq" və "Bizə bir yaxşılıq edənə 10 yaxşılıq" siyasəti artıq bəhrəsini verir. Bu gün, “arxadan vurulan “öpüş”lə dəyərlərin tez dəyişdiyi beynəlxalq münasibətlər sistemində İlham Əliyev kimi sabit, ardıcıl və strateji liderlik nümunəsi ciddi oyunçulara həddindən artıq vacibdir.

YEKUN: YENİ CƏNUBİ QAFQAZ ARXİTEKTURASI?
Regionda yeni təhlükəsizlik və iqtisadi düzən qurulur. Azərbaycan bu düzənin mərkəzində yerləşir və artıq daha çox oyunçunun diqqətini cəlb edir. Bu geosiyasi fəallıq sadəcə protokol səfərlər deyil — bu, gələcək onilliyin xəritəsinin çəkilməsidir. Azərbaycanın mövqeyi isə artıq yalnız torpaqları üzərində deyil, yaratdığı diplomatik körpülər üzərində də formalaşır.

Yaxın illərdə Bakı Avropa ilə Çin arasında Orta Dəhlizin strateji mərkəzi, İranla İsrail arasında gizli diplomatiya meydanı və Türkiyə ilə Orta Asiya arasında siyasi rabitə nöqtəsi ola bilər. Bu isə göstərir ki, bölgədə mövcud sakitlik təsadüfi deyil — arxasında məqsədyönlü diplomatik strategiyalar və siyasi iradə dayanır.
P.S. Yerli mavi ekranlarda tez-tez çıxış edən siyasi azlıqların bu məqaləni iki dəfə oxumaqlarını tövsiyə edirəm. Bu çıxış əhlinin nəzərinə çatdırmaq lazımdır ki, regionda baş verən proseslər fonunda, gündən-günə Ermənistanın müharibəyə hazırlaşması mövzusunda apardıqları əsassız təşviqat ciddi adamların kədərli gülüşünə, əsgər analarının isə qürurlu göz yaşlarına səbəb olur.

Azərbaycan üzərində qlobal güclərin yeni geosiyasi gedişi

26/03/2025

İRAN YENƏDƏ ÇALXALANDI. MİNLƏRLƏ AZƏRBAYCANLILAR KÜÇƏLƏRƏ ÇIXDI
Urmiyada kürdlər milli aksiya keçirdikdən sonra cənubi azərbaycanlı fəallar küçələrə axışaraq milli kimliyini və ərazi bütövlüyünü müdafiə etmək üçün aksiyalara başlayıblar. Urmiyada son illər kürdlər və türklər arasında yaşanan toqquşmalardan bu ilki və görünür sonuncusu deyil. Bununla əlaqədar izləyicilərimin xahişi ilə Ürmiyədəki Azərbaycanlı fəallardan biri ağayi Aslan Abbaszadə ilə vəziyyətin kökləri haqda müsahibə götürdüm!

- VM: Aslan bəy, salam. ANS Press İnformasiya Agentliyi üçün Sizdən müsahibə alıram. Son günlər Cənubi Azərbaycandan bizə çox gərgin məlumatlar gəlir. İlk sualım – Urmiyada nə baş verir?
- AA: Vahid bəy, salam. Ürmiyyədə tuta-tuta baxmayaraq ANS-ə müsahibə vermək və şəxsən Sizinlə danışmağdan çox şadam. Burada vəziyyət, sadə desəm, yaxşı deyil. Bu il, yəni ilin axır ayı (Novruzla yeni ilin başlanması nəzərdə tutulur – müəllif), şəmsi, yəni günəş ilin axır ayında İraqda olan kürd qruplar belə bir qərara gəldilər ki, hər gün İranın hər şəhərində 5 nəfər, 10 nəfər kürd olsa belə, orada Novruz bayramını qeyd etsinlər. Onu da ərz edim ki, ümumən kürdlər Novruz bayramını qeyd etməzdilər, yalnız islami dini bayramları – Oruc və Qurban bayramlarını qeyd edərdilər. Bu dəfə isə terrorçu qrupların göstərişi ilə 2025-ci ildən Naxçıvanın sərhədindən tutmuş, ta İranın İraq sərhədinə qədər, hər şəhərdə kürdləri belə bir təşəbbüsə məcbur etdilər.

- VM: Mən dəqiq bilirəm ki, kürdlər də Novruz bayramını keçirirlər. Məsələn, məhz kürdlərin kütləvi toplaşmalarının və iğtişaşların qarşısını almaq məqsədilə Türkiyədə 1925-ci ildən 1991-ci ilədək Novruz şənlikləri qadağan olunmuşdu. Və 25 il ötdükdən sonra 2016-cı ildə Türkiyə yenidən Novruz bayramının keçirilməsinə qadağa qoydu. Bundan əlavə, kürdlərin yaşadığı Türkiyə, Suriya və İraq kimi ölkələrdə hökumətlər Novruzun qeyd olunmasını məhz kürdlərin milli günü və separatçı arzularının simvolu olduğu üçün qadağan ediblər.
- AA: Ermənilərin necə Qarabağda və ya Azərbaycanın ayrı məntəqələrində torpaq iddiaları var idisə, kürdlərin də bizim Urmiyəyə və Qərbi Azərbaycan əyalətinə belə bir iddiaları var. Buna görə onlar 19 martda, yəni 5-6 gün bundan əvvəl burada bir mitinq hazırladılar. Dünyanın hər yerindən, İranın hər yerindən avtobuslarla, maşınlarla kürdləri Urmiyaya yığdılar və burada bir şənlik keçirdilər. Bu şənlik orucluğun əhya gecələri deyilən məxsusi günlərdə keçirildi. Təbii ki, İran dövləti bunlara göz yumdu, yəni təşkilatçılara heç bir maneçilik törətmədilər. Bizim xalqımız – azərbaycanlılar, dövlətə dərhal etiraz etdilər. Təbii ki, valilik, yəni yerli hökumət buna qarşı idi, amma Tehrandan kürdlərə dəstək verdilər.

- VM: Maraqlıdır. Yerli əhali əsasən azərbaycanlı, Urmiyanın İcra Hakimiyyəti də azərbaycanlılardan ibarət məmurlar olan bir yerdə rəsmi Tehran niyə bu hərəkəti etsin?
- AA: Niyə? Türkiyənin acığına! Çünki Türkiyə Suriyada və ümumiyyətlə bölgədə son zamanlar irəlidə olduğu üçün ona gözdağı, yəni xəbərdarlıq vermək istədilər.

- VM: Aslan bəy, necə düşünürsünüz, ola bilər ki, İranın şimalı və Azərbaycan Respublikasının cənubunda bu kimi cərayanlar Zəngəzur mahalının, daha dəqiq desək Azərbaycanla Naxçvan arasında yaradılacaq koridor layihəsinin qarşısını almaq üçün hazırlanan və problemi dərinləşdirmək məqsədi ilə milli zəminli yeni oyunçuları cəlb etmək cəhtləridir?
- AA: Tamamilə məqsədə uyğun fərziyədir. Lakin Türkiyyəlilər bizim əmioğlu və əmiqızılarımızdılarsa biz, cənubi Azərbaycanlılar Sizin doğma qardaş bacılarınızıq. Biz öz xalqımıza problem yaranmasına heç bir zaman imkan vermərik. Necə ki, 44 günlük müharibə zamanı bizim ərazilərimizdən Ermənistana sürsatın keçirilməsinə imkan vermədik, indi də biz sipərik! Xalqımız 21 mart cümə gecəsi, yəni bayramın birinci günü, 22 mart Həzrət Əlinin şəhid olma günü, 19 Ramazanda o məzhəbi dəstələri küçəyə çıxarmaqla böyük bir mitinq keçirdi. Bu mitinq məzhəbdən çıxdı, milli mitinqə çevrildi və ən azı 100-150 min nəfər Urmiyə əhalisi, baxmayaraq ki, indi tətil günləridir, böyük bir mitinq keçirdi. “Azərbaycan var olsun – istəməyən kor olsun!”, “Azərbaycan yurdumuz - Urmiyə boz qurdumuz!”, “Burda Kürdistan olmaz – bu torpaqdan pay olmaz!” kimi şüarlarla torpaq iddialarına qarşı səhər 9-dan günorta 12-yə qədər mitinq davam etdi. Çox gözəl oldu bu mitinq, çünki xalqımız – azərbaycanlılar yatmışdı, lakin indi oyandı və inandı ki, Tehran hökuməti hansısa geosiyasi oyun sayəsində bu gün kürdlərin arxasındadır.

- VM: Bildiyimiz kimi Azərbaycan İranın sənaye qüvvəsidir və bu sənaye təşkilatları, zavod və fabriklər məhz azərbaycanlılara məxsusdur. Azərbaycanlılarla münasibəti korlamaq rəsmi Tehranın hansı maraqlarına uyğun gələ bilər?
- AA: Bu gün İranda türklərə və ümumiyyətlə türklüyə qarşı bir sistem yaranmaqdadır. Bunu bilmək və buna hazır olmaq lazımdır.

- VM: Türklərə deyəndə Siz azərbaycanlıları da nəzərdə tutursunuz yəqin ki. Bəs axı bu gün İranın prezidenti cənab Məsud Pezeşkian da azərbaycanlıdır…
- AA: Demək olar ki, cənab Pezeşkian bu gün səthi bir dövlətin, idarəçi bir dövlətin təmsilçisidir. Nəhayət, indi hər şey birinci məqamın əlindədir, yəni dərin dövlətin – o da hər zaman olduğu kimi fars dövlətidir! Prezidentin səlahiyyətləri varsa da, yalnız məişət məsələləri çərçivəsindədir. Daxili və xarici siyasət yalnız dərin dövlətin səlahiyyətinə aiddir.

- VM: Məsələ dediyiniz kimidirsə, demək, azərbaycanlı fəallara qarşı indi repressiyalar başlanmalıdır. Amma bu barədə bizə hələ xəbərlər gəlməyib.
- AA: Sizə bu barədə xəbərlər gəlməz. Amma burada indi tuta-tutdur. Artıq bizim fəallardan 22 nəfər həbs olunaraq zindana atılıb. Gərginlik var və davam etməkdədir.

- VM: Bəs bu məqamda kürdlərin hərəkətləri nədən ibarətdir? Onlar bu mitinqdə səslənən şüarlara münasibət bildiriblər, ya yox?
- AA: Kürdlər və PKK böyük bir bəyanat yayıblar ki, “Biz qayıdacağıq”. Azərbaycanlıların mitinqində səslənən şüarlara etirazlarını bildiriblər. Lakin ciddi bir hərəkətə əl atmırlar, çünki azlıqdadırlar. Amma bizdə olan məlumatlara görə, qüvvə toplamaqdadırlar və Urmiyaya göz tikiblər. Onların planlarına görə, yaxın zamanda İran dövləti parçalanacaq. Və bu parçalanma nəticəsində Urmiyə kimi məntəqələri onlar öz bölgə yönətimlərinə qatsınlar.

- VM: Amma bu nə qədər realistik plandır? Axı bildiyimə görə, haqqında danışdığımız region əksərən azərbaycanlılardan ibarətdir və hətta 75% əhali orada fars deyil, azərbaycanca danışır.
- AA: Təbii ki, çoxluq hələ azərbaycanlılardadır. Kürdlər burada aşirətdirlər. Aşirət olduqlarına görə bunların təşkilatlanma imkanları çox-çox güclüdür. Son vaxtlara qədər burada yaşayan kürdlərin işi-peşəsi dağlarda qoyunçuluq və maldarlıqla məşğul olmaq idi. Amma dövlətin dəstəyi ilə sərhəd alveri ilə məşğul olaraq ciddi varlanıblar. Artıq onların parlamentdə nümayəndələri var. Demək olar ki, bu gün hər 3 deputatdan 2-si kürddür. Azərbaycanlılara isə 1 yer qalır. Düşünürəm ki, bu proseslər bizim millət üçün intibah dövrü sayılmalıdır və şimaldakı qardaşlarımızın müasir tarixini unutmadan torpaqlarımızı qorumağa səmərəli səylər göstərəcəyik, İnşallah!

23/03/2025

Həmid Herisçinin Bloqu / Mart 23, 2025 - 12:34
URMU ETIRAZLARININ PƏRDƏARXASINDA
"SEPAH" KÜRD DOSYESINI AÇIR
https://anspress.com/uru-etirazlarinin-perdearxasinda

Güneydəki hadisələr həm də İrandaxili siyasi qütbləşmə, ziddiyyətlərlə əlaqədardır. "Sepah"la İran XİN-i Suriya məğlubiyyətindən sonra antirus mövqeyindədirlər. Kəşfiyyat Nazirliyi "Ettelaat" ilə "Ərteş", yəni Hərbi Nazirlik Rusiya ilə sıx münasibətlər sərğiləyirlər. Qüvvələr nisbətini yalnız Azərbaycan kartı dəyişə bilər. Ötənilki prezident seçkilərində bu model islahatçi Zərif-Pezeşkian dəstəsinə qəfil qələbə gətirdi. Azərbaycanlıların səsi həlledici oldu. İndi bu ssenarinin ikinci turu başlayir.

"Sepah" nümayişkaranə kənarda durub. O, hətta 90-cı illərdəki gizli qətllər "keys"lərini açmağa hazırdır. "Sepah"ın ilk rəhbərlərindən biri - Möhsen Rəfiqdust mətbuata verdiyi son aciqlamalarinda o vaxtkı cinayətlərini etiraf edib. O cümlədən kürd liderlerini 90-cı illərdə Kiprdə, Almaniyada ğüllələdiyini bildirib. Beləliklə, "Sepah" bir tərəfdən kürd dosyesini açir, digər tərəfdən Urmu türklərini tərəzinin digər gözünə qoyur, müvazimət yaradır Novruz şənliklərində.

Xətt əvvəlkidir. Pezeşkiani hakimiyyət kürsüsünə gətirən xətdir.

İranda da, bütün dünyada olduğu kimi, ruspərəstlərlə antiruslar öz ziddiyyətlərini daxili qarşıdurma müstəvisinə çıxarırlar. Türkiyədə bunun təkrarı AKP-CHP buynuzlaşmasındadır. İmamoglu-Ərdoğan toqquşmasındadır.

P. S. Urmudaki milli səfərbərlik bir başqa çox mühüm mövzu ilə - Xameneinin varisi mövzusu ilə də gizli tellərlə bağlıdır. İranı, XIX əsrdəki kimi, öz nüfuz dairələrinə bölməyə hazırlaşan Putin ilə Tramp, sözsüz, gələcək postxamenei mövzusunda da eyni namizədi seçməlidirlər.

Qulamhüseyn Möhsene Əcai, deyəsən, hər iki tərəfi qane edir.

Vacib detal: son rəsmi fotolara diqqət etsəniz, Xamenei ilə Əcai arasında məsafənin qısaldığını görəcəksiniz. Əcai ilə Xamenei arasında indi ancaq Pezeşkian var, bir də Məclis spikeri Qalibaf.

22/03/2025

Vahid Mustafa yev Bloqu / Mart 22, 2025 - 16:06
ƏRDOĞAN NIYƏ İMAMOĞLUNU MƏŞHURLAŞDIRIR VƏ YA SÜNİ İNTELLEKTİN HƏQİQİ HƏRƏKƏTLƏRİ.
https://anspress.com/erdogan-niye-imamoglunu-meshhurlashdirir
İstanbulun meri Əkrəm İmamoğlunun həbsindən sonra Türkiyənin müxtəlif şəhərlərində minlərlə insan etiraz aksiyalarına çıxıb. Bu gün mənə verilən əsas sual - Ərdoğan niyə əsas rəqibini prezident seçkiləri ərəfəsində həbs etdirməyə qərar verdi? Bu həbs Türkiyəni necə dəyişəcək və Azərbaycana necə təsir edəcək? Səbrli olun, sonadək oxuyun, mən də cəmiyyətimizdə yaranan bütün suallara Dəqiq, Qərəzsiz və Vicdanlı cavablar verim.

İmamoğlu Türkiyənin unikal siyasətçisidir, çünki o, hakim partiyanın namizədlərini dörd dəfə məğlub edərək Ərdoğana ciddi məğlubiyyətlər yaşadıb. 2019-cu ildə İstanbulda keçirilən sonuncu bələdiyyə seçkilərində İmamoğlu Ərdoğanın partiyasının namizədini iki dəfə məğlub edib. Baxmayaraq ki, hakimiyyət ilk nəticələri qəbul etməmişdi, o, ikinci dəfə də seçkilərdə iştirak edərək Ərdoğanın partiyasını daha böyük fərqlə məğlub etmişdi. Bu hadisə hakim partiyanı 2028-ci ildə keçiriləcək prezident seçkiləri barədə ciddi düşünməyə vadar etdi.

Xatırlayırsınızsa, cənab Ərdoğan özü də İstanbulun meri olub və həmişə deyirdi ki, "İstanbula sahib olan Türkiyəyə sahibdir". Bu fikir bir daha təsdiq edir ki, İmamoğlu çox ciddi rəqibdir və son zamanlar aparılan sorğulara görə, o, artıq Ərdoğanı xeyli qabaqlayır.

Bütün bunlar, partiyalar arasında razılığa baxmayaraq, Ərdoğanın hakimiyyətdə qalmaq üçün sonuncu müddətini keçirməyə hazırlaşdığı bir vaxtda baş verdi. Bunun əksinə olaraq, İmamoğlu son həftələrdə açıq şəkildə seçki kampaniyası aparır və martın 23-də aparıcı müxalifət partiyası olan Cümhuriyyət Xalq Partiyasından (CHP) prezidentliyə rəsmi namizəd kimi irəli sürülməsi planlaşdırılırdı. Ərdoğan isə bütün dövlət resurslarını istifadə edərək buna qarşı hərəkətə keçdi. İmamoğlunun həbsindən bir gün əvvəl onun universitet diplomu ləğv edildi və beləliklə, onun prezidentliyə namizəd olması qeyri-mümkün oldu. Rəqibini Barış Manço ilə Ramiz Mehdiyevin əski performans üsulları ilə aradan çıxarma cəhdi - İmamoğlunun həbsi ona qarşı son aylarda aparılan təzyiqlərin zirvəsi oldu. Onun həbsindən əvvəl ona qarşı altı ayrı-ayrı araşdırma aparılırdı, lakin bu onu dayandırmadı. İmamoğlu, sanki aylı-ulduzlu qırmızı kumaşa doğru irəliləyən bir korrida öküzü kimi, mübarizəsini davam etdirirdi. Onun hərəkətlərində mən şəxsən dəqiq şəkildə hesablanmış və Süni İntellekt vasitəsi ilə planlaşdırılmış bir həyəcan gördüm. Lakin irəli getməyim və hər şeyi bir-bir açıqlayım.

Düşünürəm ki, əgər Ərdoğan belə bir həddə - rəqibinin zindana salmasına çatdısa, deməli, onun artıq başqa seçimi yox idi. Ola bilər ki, CHP bu təxribatla Ərdoğan administrasiyasını məcbur edərək İmamoğlunu "siyasi şəhid"ə çevirmək planı qurmuşdu. Bu isə İmamoğlunun prezidentlik kürsüsünə gedən yolu ciddi şəkildə asanlaşdıra bilər.

Bu addımı ilə CHP bütövlükdə Türkiyə müxalifətini çətin vəziyyətə saldı. İndi onlar aralarında olan ziddiyətləri unudaraq İmamoğlunun azad olunması uğrunda ciddi mübarizə aparmağa məcburdurlar. Əgər Ərdoğan hökuməti təzyiqləri davam etdirərək Ankaranın meri Mansur Yavaşı və digər müxalifət liderlərini də həbs etsə, müxalifət geri çəkilə bilər və sadəcə, formal bir müxalifətə çevrilə bilər.
Bununla belə, CHP martın 23-də yalnız İmamoğlunu prezidentliyə namizəd kimi irəli sürməyi deyil, həm də ölkə üzrə genişmiqyaslı mitinqlər təşkil etməyi planlaşdırır. Artıq Türkiyə vətəndaşlarına küçələrə çıxmaq çağırışı edilib. 2023-cü il may seçkilərindən sonra parçalanmış görünən müxalifətin indi birləşməyinə həqiqətən ciddi zəmin yaranıb.

CHP-nin siyasi texnoloqları tərəfindən ustalıqla qurulmuş bu "tsuqtsuvanq" strategiyası artıq bütün müxalifət partiyalarını İmamoğlunun ətrafında birləşdirib. Lakin bu, təkcə CHP-yə olan sevgi ilə bağlı deyil, həm də qorxu faktorudur – çünki sabah onlar da İmamoğlunun aqibətini yaşaya bilərlər. Müxalifət üçün bu, həm də hökumətə xalqın bu cür siyasi təzyiqlərlə razılaşmadığını göstərmək imkanıdır.

Bu düyünün açılmasında qətiyyət və iradə əsas rol oynayacaq. Kim daha sərt və prinsipial mövqe tutacaqsa, hətta qanunu pozaraq radikal atdımlar atacaqsa, o da qalib gələcək. Əgər müxalifət etirazları gücləndirə bilsə, Ərdoğanı növbədənkənar seçkilər keçirməyə məcbur edə bilər.

Mən Türkiyənin bu günki kritik vəziyyətinin həllini Süni İntellekt vasitəsi ilə müəyyən etməyə çalışanda, o məni məhz bu nəticəyə yönəltdi: “Son 22 ildə ilk dəfə, 31 mart 2024-cü ildə keçirilən bələdiyyə seçkilərindən sonra müxalifət təşəbbüsü ələ alıb və Ərdoğanın partiyasına ciddi zərbə vurub. Hazırkı ağır iqtisadi böhran, görünməmiş inflyasiya və Türkiyədə ərəb kapitalının artması kimi problemlər də Ərdoğan hökumətinin gələcək parlament və prezident seçkilərində məğlub olma ehtimalını artırır”.

Lakin burada unudulmamalıdır ki, Türkiyə ordusu tamamilə Ərdoğanın nəzarəti altındadır. O, illər ərzində ordu üzərində nəzarətini möhkəmləndirərək Baş komandan olaraq böyük nüfuza malikdir. Ancaq müxalifətin etirazları elə bir səviyyəyə çata bilər ki, ordu xalqın üzərinə getməkdən imtina edərək hətta müxalifətin tərəfinə keçə bilər.

Bəs qardaş Türkiyədəki bu siyasi hadisələr Azərbaycana necə təsir edə bilər? Burada aydın və birmənalı cavab yoxdur. Bir tərəfdə Ərdoğan var ki, onu Türkiyə xalqının müəyyən bir hissəsi, eləcə də Şərqi Avropa və müsəlman ölkələrinin bəziləri dəstəkləyir. Digər tərəfdə isə İmamoğlu dayanır və o, inkişaf etmiş Qərb ölkələrinin və ABŞ-ın dəstəyini alır. Avropa siyasətçiləri İmamoğlunun həbsini artıq tənqid edərək onun azad edilməsini tələb ediblər. ABŞ isə (xüsusilə Donald Tramp) hər zaman güclünün tərəfində olmağa üstünlük verəcək.

İndi bütün gözlər Ərdoğanın qərarına dikilib – o, ya müxalifətin və ictimaiyyətin təzyiqi altında geri çəkilib İmamoğlunu azad edəcək, ya da müxalif liderlərini ardıcıl olaraq həbs edəcək. Hər iki halda ümumi vəziyyət onun üçün asan olmayacaq.

Ərdoğanın bu addımı atması və ya onun ətrafından ona bu kimi tövsiyələrin verilməsi isə hakimiyyət üçün ağır nəticələnə bilər. Çünki indi İmamoğlu daha da populyar və "siyasi şəhid"ə çevrilmiş vəziyyətdədir. Maraqlıdır ki, Ərdoğan özü 1998-ci ildə oxşar ittihamlarla həbs edilmiş və həbsdən çıxdıqdan sonra daha da güclənərək Türkiyənin liderinə çevrilmişdi.

Bir şey məni ciddi şəkildə maraqlandırır – axı niyə siyasətçilər tarixin nümunələrindən ibrət dərsi almır və hər dəfə düşünür ki, bu dəfə başqa cür olacaq… Amma tarixin yolu mürəkkəbdir və hadisələr hər zaman ya "fars" və ya fəlakət kimi təkrarlanır - hər dəfə eyni hamam və eyni tas olur. Ən azı ona görə ki, hamam yenə də hamam içində, xəlbir də həmişə olduğu kimi samanın içindədir.
https://anspress.com/erdogan-niye-imamoglunu-meshhurlashdirir

25/12/2024

ALLAH RƏHMƏT ELƏSİN...

12/12/2024

DAĞ UZAQDAN GÖRÜNƏR!

Vaxt keçdikcə Azərbaycan xalqı məddaxların kitablarını oxumadan belə Dağla təpəciyin fərqini yaxşı anlayır. Hələ bu harasıdır. Hələ vaxt gələcək millət şuurlu şəkildə, heç bir əmr və ya məcburiyyətsiz onun şəkilini masa üstü, rəf üstü və ya divara yerləşdirəcək...

Heydərbaba, igid əmək itirməz,
Ömür keçər, əfsus bəhrə bitirməz,
Namərd olan ömrü başa yetirməz.
Biz də vallah unutmarıq sizləri,
Görəmməsək halal ədin bizləri.

Allah rəhmət eləsin! Onunla bir cərgədə çalışan və vuruşan əsl Vətənpərvərlər onun Azərbaycana etdiklərini heç vaxt unutmayacaq.

2002-ci ilin adamı elan etdik rəhmətliyi. Bu gün ANS Press informasiya agentliyi onun çıxışının stenoqramasını dərc etdi. Həqiqətən böyük bir Dağ idi Heydər baba!
https://anspress.com/2002-ci-ilin-adami-heyder-eliyev

11/10/2024

Saatçılığın şah əsəri oğruları 90 dəqiqəyə yaxalandı VİDEO
VMF Şirkətinin təhlükəsizlik xidməti və polisin yüksək peşəkarlığı sayəsində oğurlanan "BREGUET Tourbillion" saatı VMF Muzeyinə qaytarıldı
"09 oktyabr tarixində VMF Şirkətinin, əsasən dünyanın tanınmış markalarının sərgi salonu kimi tanınan "Kontinental saat muzeyi"ndən oğurlanan nadir saatsazlıq nümunəsi "BREGUET Tourbillion" mexanizmli qızıl saatdır.

Bu saat marka tərəfindən məhdud sayda istehsal edilib və saatın siferblatında onun nömrəsi qeyd edilir. "BREGUET Tourbillion" və beşgünlük güc ehtiyatı sayəsində bu saat dünyada texniki yaradıcılıq və saatsazlığın şah əsəri kimi Azərbaycanda da, bütün dünyada olduğu kimi, saatsevərlər üçün incəsənət nümunəsi kimi sərgilənir.

"Kontinental saat muzeyi"ndə nümayiş etdirilən bu saatın 09 oktyabr tarixində bu sahədə "ixtisaslaşmış" beynəlxalq səviyyəli Çin oğru dəstəsi tərəfindən oğurlanması faktı aşkar edilən kimi Şirkətimizin təhlükəsizlik xidməti dərhal bizimlə sıx əməkdaşlıq edən polis idarəsinə və "Paşa Sığorta" şirkətinə müraciət etdi. Sözün düzü, bu saatsazlıq incisinin bu sahədə "ixtisaslaşan" beynəlxalq cinayətkar dəstələrin maraq dairəsində olması ilə bağlı məlumatımız var idi və bir sıra öklələrdə ayrı-ayrı vaxtlarda bununla bağlı oğurluq faktları da aşkar edilmişdi. Amma Azərbaycanda polis və VMF təhlükəsizlik xidmətinin birgə keçirdikləri əməliyyat nəticəsində cinayətkarlar 90 dəqiqə ərzində hava limanında zərərsizləşdirildilər və saatçılığın bu şah əsəri xilas edildi.

Təəssüf hissi ilə bildirmək istəyirəm ki, bu gün mətbuat orqanlarında faktla bağlı yayılan məlumatlarda jurnalistikanın xəbəri emal etməklə bağlı bir sıra təməl qaydalarına riayət edilməyib. ANS hər zaman xəbəri yayıma verəndə bir neçə mənbədən və ən əsası, ilkin mənbədən onu dəqiqləşdirirdi. Acınacaqlı hal oldur ki, yayılan xəbərlər heç bir mənbəyə istinad edilməyib və əsas mənbə VMF-dirsə, mənə VMF Şirkətinin Baş direktoru kimi heç kim müraciət etməyib. Əfsuslar olsun... Əks halda, keçmiş jurnalist kimi yuxarıda yazdığım kiçik məqalənin müəllifi siz ola bilərdiniz.

Təəssüf ki, mətbuat orqanları bu olayda maraqlı fakt kimi saatın qiymətini ön plana çıxarıblar. Amma burada da səhv ediblər. Bu incəsənət əsərinin dəyəri müxtəlif yazılardan fərqli olaraq 100 minlərlə sayılmır, cəmi 80 min manat civarındadır. ANS yazsaydı, maraqlı fakt kimi bu hadisədə saatın dəyəri yox, Azərbaycan polisinin cəmi 90 dəqiqə ərzində beynəlxalq, ixtisaslaşmış, qatı, peşəkar cinayətkar qrupunun yaxalanması məharətindən yazardı.

Fürsətdən istifadə edərək, Azərbaycan polisinə, təhqiqatçılarına, əməliyyatçılarına, habelə VMF Şirkətinin təhlükəsizlik xidmətinin aparıcı mütəxəsislərinə, eyni zamanda öz adımdan və bütün VMF kollektivi adından dərin təşəkkürümü bildirirəm. Eyni zamanda, hətta ANS-sizlik şəraitində çalışan mətbuat orqanlarına tövsiyə edirəm ki, sizə inanan auditoriyanıza bir neçə mənbədən yoxlanılmış dəqiq, qərəzsiz və vicdanlı məlumat verəsiniz".

Hörmətlə, VMF Şirkətinin Baş direktoru Aida Əliyeva

11/05/2024

11.05.2024 ANS TV-nin videoxülasəsi II

1. Azərbaycan: İlham Əliyev “Xarıbülbül” festivalında 2. Azərbaycan: İlham Əliyev Şuşada qəbul keçirib 3. Azərbaycan: Mina təhlükəsi

11/05/2024

Şuşada “Xarıbülbül” Festivalı başlayıb

İlham Əliyev tədbirdə çıxış edib

11/05/2024

İlham Əliyev Şuşada ICESCO-nun Baş direktorunu qəbul etdi

Bu barədə Prezidentin Mətbuat xidməti məlumat yayıb

11/05/2024

11.05.2024 ANS TV-nin videoxülasəsi I

1. Azərbaycan: “Xarıbülbül” festivalı 2. Ukrayna: Luqanska hücum 3. Yaxın Şərq: HƏMAS hücuma keçib 4. Argentina: Qatar qəzası