19/06/2025
Open brief aan de Minister van Onderwijs Zuhal Demir
Betreft: Schrappen van Dynamo3 projecten
Geachte Minister,
Ik was vijftien toen onze klas Cultuurhuis de Warande in Turnhout bezocht. We ontmoetten de kunstenaar Guillaume Bijl. Voor het eerst opende kunst een nieuwe deur van verbeelding – en daarmee ook mijn blik op de wereld. Het maakte iets wakker dat nog steeds in mij leeft. R.I.P. Guillaume Bijl.
Vandaag werk ik bij MUS-E Belgium, een organisatie die al 25 jaar kunst naar de klas brengt, precies om dat soort ervaringen mogelijk te maken. En precies daarom maak ik mij, samen met vele collega’s, zorgen over het voornemen om kunstprojecten op school te schrappen onder het argument van ‘onvoldoende toegevoegde waarde’. Met dit schrijven willen we dan ook getuigen over de essentiële rol die kunst speelt in het onderwijs.
Kunst is relevant, ook voor onderwijs.
MUS-E Belgium maakt deel uit van een internationaal netwerk dat via actieve kunstbeleving sociale inclusie en culturele participatie nastreeft. In België focussen wij op basisscholen in maatschappelijk kwetsbare contexten, waar kansen ongelijk verdeeld zijn, maar waar het potentieel van kinderen oneindig is.
Kunst is een krachtige motor voor persoonlijke groei, sociale verbondenheid en maatschappelijke dialoog. Kunstenaars brengen een andere manier van kijken, denken en doen binnen in de klas. Ze stimuleren kinderen om buiten de lijntjes te denken en creatieve oplossingen te vinden, wat bijdraagt aan probleemoplossend vermogen en innovatiekracht. Via kunstprojecten leren kinderen samenwerken, naar elkaar luisteren en elkaars ideeën respecteren. Het stimuleert vaardigheden die essentieel zijn in de 21ste eeuw: samenwerken, kritisch denken, empathie en probleemoplossend vermogen.
Misschien is de meest belangrijke waarde van kunst in het onderwijs dat het kinderen de mogelijkheid biedt om zichzelf uit te drukken in ‘een alternatieve taal’, zeker voor wie minder verbaal sterk is of een andere moedertaal spreekt. Het ondersteunt de ontwikkeling van een positief zelfbeeld en culturele identiteit.
Gegeven de kracht van kunst in het onderwijs geloven wij niet in het valse dilemma dat wordt gecreëerd tussen ‘de basisvaardigheden’ (rekenen en taal) en kunst. Beiden zijn belangrijk en het zou fijn zijn als wij eindelijk het binair denken hierover achter ons zouden kunnen laten. Kunsttrajecten zijn geen “extraatjes”, maar een essentieel onderdeel van een rijk, inclusief en toekomstgericht onderwijs.
Beleid
We begrijpen dat beleidskeuzes steeds meer worden gestuurd door meetbare uitkomsten. Maar net zoals vertrouwen, veerkracht of empathie, laat expressie, creatie of kunst zich niet vangen in cijfers. Deze waarden zijn niet van cognitieve aard, in kunst worden waarden belichaamd. Ze worden ervaren en beleefd, zij komen tot uitdrukking op de gezichten van kinderen. In hun gedrag en houding geven zij te kennen welke snaren beroerd worden, waarvan zij hebben genoten, kortom wat hen ‘goed’ heeft gedaan.
Dynamo3 een brug – geen eindpunt
Dynamo3-projecten vormden vaak net dat ontbrekende puzzelstukje om een duurzame samenwerking tussen cultuur en onderwijs op gang te brengen. Ze waren het begin van een traject dat diepgaand effect heeft op leerlingen, scholen én kunstenaars.
We vragen u met aandrang deze brug niet af te breken, maar de cross-sectorale werking te versterken. Laat kunst geen tijdelijk project zijn, maar een structurele partner in onderwijs.
Wat ik als vijftienjarige ervoer, gun ik elk kind. Laat ons samen werk maken van een onderwijs waarin kunst niet op het spel staat, maar tot haar recht komt – in elke klas, voor elk kind.
Met hoopvolle groet,�
Namens het hele team van MUS-E Belgium en al haar partners,
Tom Goris
