05/11/2025
Waar staan we hier aan de Schelde in Ledeberg?
Rodolphe de Saegher, kunstschilder en politicus, wist natuurlijk het antwoord. Hij was het immers die deze pasteltekening maakte op 7 april 1919. Hij hield van werken naar de natuur, ook al lag er toen begin april nog flink wat sneeuw op de oever van de Schelde. De witte vlekken op het water suggereren dat het minstens deels bevroren was.
Vandaag ziet het landschap er totaal anders uit dan ruim een eeuw geleden. Er is hier niet langer een weids, ononderbroken uitzicht over de Schelde. Centraal zien we de contouren van Ledeberg
opdoemen. Het silhouet van de Sint-Lievenskerk is duidelijk zichtbaar, zeker wanneer je inzoomt. Omheen de kerk, als kuikentjes rond de moederkloek geschaard, bemerk je een aantal gebouwen. Meest nabij is een grote fabrieksschouw terwijl wat verder weg opstijgende rookpluimen wijzen op nog meer industriële activiteit. Nog verder naar links ontwaar je minstens één en misschien twee kerktorens. Bij welke parochie horen ze?
Waar precies bevond Rodolphe de Saegher zich toen hij dit uitzicht vereeuwigde? Duidelijk is alvast dat hij zich op de Ledebergse oever van de Schelde bevond en dat er geen spoorwegbrug of ander obstakel is dat het uitzicht onderbreekt. We moeten ons ook afvragen of de artiest wel de ambitie had van een architect of een landmeter om het landschap als een pietje precies weer te geven.
Wie wil uitzoeken waar de kunstenaar precies stond vind hierbij het Ledebergse stratenplan van 1912 (Gent Gemapt). Een plan dat beter aansluit bij het jaar 1919 is niet beschikbaar. Wijzigingen aan
het landschap ten gevolge van WO 1 zijn niet zichtbaar.
Rodolphe de Saegher (1871-1941) werd geboren in Gavere, eveneens gelegen aan de Schelde. Hij bracht een groot deel van zijn leven door in Gent, waar hij ook overleed. Zijn artistieke opleiding genoot hij aan de Gentse Academie voor Schone Kunsten. Zoals wel meerdere van zijn schilderende tijdgenoten werd hij beïnvloed door Emile Claus en maakte hij zich het luminisme eigen. Behalve met schilderen uitte hij zijn creativiteit ook middels pastellen. Zijn werken zijn te bewonderen in het MSK
Gent en in andere musea. Hij exposeerde zijn werken uiteraard in Gent, maar bijvoorbeeld ook in Rome, Londen, München en Venetië. Onderwerpen die vaak terugkeren in zijn pasteltekeningen zijn de Schelde en de Leie. Hij hield ervan om in de natuur variaties van het licht te observeren en weer te geven. Daarnaast hield hij er ook van om collega’s uit de politieke en gerechtelijke wereld te portretteren. Veelzijdig was hij beslist. Pastelpotloden en olieverf waren niet de enige passies van Rodolphe de Saegher.
Hij was advocaat en schopte het in de politiek bij de liberalen tot gemeenteraadslid, provincieraadslid, twee ambtstermijnen als schepen voor Schone Kunsten en volksvertegenwoordiger (1925 – 1929). Als schepen van Schone Kunsten zette hij zich in voor het behoud van het artistieke en architecturale patrimonium van Gent. Zo ging hij bijvoorbeeld in 1927 in de clinch met het ministerie voor Wetenschappen en Kunsten wanneer dat vroeg om drie topstukken van het nog jonge MSK uit te lenen
voor een internationale tentoonstelling.
Velen hebben een steentje bijgedragen om deze post te realiseren. Om niet het gevaar te lopen iemand te vergeten beperk ik me tot organisaties die opzoekingen en kennis deelden: Liberas Gent,
Ghendtsche Tydinghen, Archief Gent, Universiteit Gent, de gemeenten Gavere en Oosterzele.
Robert Declerck
“L’Escaut à Ledeberg”, pastel op papier (46 x 56 cm), Rodolphe de Saegher, gedateerd 1919, met vermelding ‘souvenir du 7 avril 1919’. Geveild in 2023. Fotograaf onbekend.
