03/11/2025
ДАТА
3 лістапада 1882 года ва ўрочышчы Акінчыцы на Стаўбцоўшчыне ў радзівілаўскага лесніка Міхася Міцкевіча нарадзіўся сын Кастусь — будучы непераўзыдзены класік беларускай літаратуры ЯКУБ КОЛАС.
А ў дзень смерці 13 жніўня 1956 года ён занёс ва ўсемагутнае ЦК кампартыі свой ліст аб слёзным стане ў рэспубліцы роднай мовы. Тэкст ліста народнага пісьменніка на 34 гады патрапіў пад грыф «совершенно секретно».
На вялікі жаль, ён актуальны і для сённяшняй Беларусі: « Далейшае развiццё культуры рэспублiкi вельмi многа праiгрывае i, скажам проста, стаiць перад сур’ёзнай пагрозаю iменна ад недастатковай увагi да роднай мовы. Установы сталiцы вывелi з абыходку беларускую мову: на ёй не вядзецца перапiска, на ёй не гавораць з наведвальнiкамi, у гарадах няма беларускiх шыльдаў i надпiсаў, мала беларускiх афiшаў i плакатаў… Няўжо ж нашыя аўтамабiлi, трактары, станкi, тканiны, цукеркi, папяросы сталi б горшымi, каб на iх былi беларускiя надпiсы. Хай толькi якасць не падводзiць! Бо колькi не пiшы «Казбек» на мiнскiх папяросах, усё роўна спажывец патрабуе ленiнградскiх…
У пэўны час вялiкая група iнтэлiгенцыi перастала карыстацца сваёю мовай. Абазвацца па-беларуску тады — значыла зарабiць ярлык нацыяналiста… Моладзь, падрастаючы, пачала ўжо нiгiлiстычна адносiцца да мовы: нашто яе вывучаць, калi яна не мае практычнага прыстасавання, не ўжываецца для выкладання, для перапiскi, не гучыць на сходах
Калi беларускаю мовай загавораць мiнiстры i iх шматлiкiя намеснiкi, пачнуць праводзiць на гэтай мове паседжаннi, пiсаць, дык можна мець пэўнасць, што справа пойдзе на лад…
25. 05. 1956 г.».
