12/04/2025
ਰਾਤ ਦੇ ਤਿੰਨ ਵੱਜੇ ਸਨ। ਬਰੈਂਪਟਨ ਦੀ ਉਸ ਠੰਢੀ ਗੋਦਾਮ ਵਿੱਚ ਹਰਮਨ ਦੇ ਹੱਥ ਥੱਕ ਚੁੱਕੇ ਸਨ, ਪਰ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਵਾਲੇ ਘਰ ਦਾ ਨਿੱਘ ਤੇ ਇੱਕ ਸੁਪਨਾ ਬਾਕੀ ਸੀ। ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ, ਉਸ ਨੇ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰਕੇ ਇੱਕੋ ਗੱਲ ਕਹਿਣੀ: “ਬਾਪੂ, ਬੱਸ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਸਮਾਂ ਹੋਰ, ਫਿਰ ਮੈਂ ਪੱਕੀ ਹੋ ਜਾਵਾਂਗੀ ਤੇ ਤੁਹਾਡਾ ਸਾਰਾ ਕਰਜ਼ਾ ਲਾਹ ਦੇਵਾਂਗੀ।”
ਹਰਮਨ ਨੂੰ ਯਾਦ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਇੱਕ ਟੁਕੜਾ ਵੇਚ ਕੇ ਉਸਨੂੰ ਕੈਨੇਡਾ ਭੇਜਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਪੈਸੇ ਸਿਰਫ਼ ਫੀਸਾਂ ਤੇ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਟਿਕਟ ਲਈ ਸਨ। ਇੱਥੇ ਆ ਕੇ ਉਸਨੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹਰ ਕਿਸਮ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ—ਕਦੇ ਟਿਮ ਹਾਰਟਨਜ਼ 'ਤੇ ਕੌਫੀ ਬਣਾਈ, ਕਦੇ ਗੋਦਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਤੋ-ਰਾਤ ਭਾਰੀ ਡੱਬੇ ਚੁੱਕੇ। ਉਸਦੀ ਸਾਰੀ ਮਿਹਨਤ ਇੱਕੋ ਰਾਹ ਵੱਲ ਸੀ: ਓਨਟਾਰੀਓ ਇਮੀਗ੍ਰੈਂਟ ਨੌਮਿਨੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (OINP)।
ਅੱਜ ਉਸਦੀ ਸ਼ਿਫਟ ਖਤਮ ਹੋਈ ਸੀ। ਥਕਾਵਟ ਨਾਲ ਚੂਰ, ਉਸ ਨੇ ਫੋਨ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਤਾਂ ਵਟਸਐਪ ਗਰੁੱਪ ਵਿੱਚ ਖ਼ਬਰਾਂ ਦਾ ਹੜ੍ਹ ਆਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਹਰ ਪਾਸੇ ਇੱਕੋ ਗੱਲ: "OINP ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਬਦਲਾਅ", "ਕੱਟ-ਆਫ ਸਕੋਰ ਅਸਮਾਨ ਨੂੰ ਛੂਹ ਗਿਆ", "ਨਵਾਂ ਸਿਸਟਮ ਬਹੁਤ ਔਖਾ ਹੋ ਗਿਆ"।
ਹਰਮਨ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਹਨੇਰਾ ਛਾ ਗਿਆ। ਉਸਦਾ ਫੋਨ ਹੱਥੋਂ ਡਿੱਗ ਪਿਆ, ਜਿਵੇਂ ਉਸਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਟੁੱਟ ਕੇ ਡਿੱਗ ਪਈ ਹੋਵੇ। ਉਸਨੇ ਜਲਦੀ ਨਾਲ ਖ਼ਬਰ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਪੜ੍ਹੀ। ਨਵੇਂ ਨਿਯਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਿਸ ਸਟ੍ਰੀਮ ਲਈ ਉਹ ਦਿਨ-ਰਾਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ, ਉਸਦੇ ਪੁਆਇੰਟ ਹੁਣ ਨਵੇਂ ਕੱਟ-ਆਫ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸਨ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ, ਸਾਰੀਆਂ ਜੱਦੋ-ਜਹਿਦ, ਹੁਣ ਇੱਕ ਅੰਕੜੇ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਫਿੱਕੀਆਂ ਪੈ ਗਈਆਂ ਸਨ।
ਉਹ ਗੋਦਾਮ ਦੇ ਕੋਨੇ 'ਤੇ ਬੈਠ ਗਈ। ਉਸ ਨੂੰ ਯਾਦ ਆਇਆ ਕਿ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਫੋਨ 'ਤੇ ਕਿੰਨੇ ਚਾਅ ਨਾਲ ਪੁੱਛਿਆ ਸੀ, "ਕੀ ਤੇਰਾ ਕੰਮ ਹੋ ਗਿਆ, ਧੀਏ?" ਹਰਮਨ ਨੇ ਉਸ ਵੇਲੇ ਕਿਹਾ ਸੀ, "ਬੱਸ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ ਮਾਂ।"
ਹੁਣ ਉਹ ਕਿਸ ਮੂੰਹ ਨਾਲ ਦੱਸੇਗੀ ਕਿ ਜਿਸ ਸੁਪਨੇ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸਭ ਕੁਝ ਦਾਅ 'ਤੇ ਲਾਇਆ ਸੀ, ਉਹ ਇੱਕ ਰਾਤ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਨਾਲ ਖੇਰੂੰ-ਖੇਰੂੰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ? ਅੱਜ ਉਸਦੀ ਨੌਕਰੀ, ਉਸਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ, ਸਭ ਅਰਥਹੀਣ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਨਾ ਕੋਈ ਰਿਸ਼ਤਾ ਕੰਮ ਆਇਆ, ਨਾ ਕੋਈ ਸਿਫਾਰਸ਼। ਸਿਰਫ ਮਿਹਨਤ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਉਹ ਵੀ ਅਧੂਰੀ ਰਹਿ ਗਈ।
ਹਰਮਨ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ 'ਚੋਂ ਹੰਝੂ ਵਹਿ ਤੁਰੇ, ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਨਹੀਂ। ਠੰਢ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਸਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਗਰਮੀ ਸੀ—ਇੱਕ ਗੁੱਸਾ, ਇੱਕ ਦਰਦ।
ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਉਸਨੇ ਹਾਰ ਮੰਨਣੀ ਨਹੀਂ ਸਿੱਖੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਲੰਬਾ ਸਾਹ ਲਿਆ, ਫੋਨ ਚੁੱਕਿਆ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਿਹਾ: "ਜੇ ਇਹ ਰਸਤਾ ਬੰਦ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਲੱਭਾਂਗੀ। ਮੇਰੇ ਬਾਪੂ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਇਉਂ ਜ਼ਾਇਆ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੰਦੀ। ਮੈਂ ਪੱਕੀ ਹੋ ਕੇ ਹੀ ਵਾਪਸ ਆਵਾਂਗੀ, ਚਾਹੇ ਇਸ ਲਈ ਹੋਰ ਕਿੰਨੀ ਵੀ ਮਿੱਟੀ-ਖੋਤ ਕਰਨੀ ਪਵੇ।"
ਉਹ ਉੱਠੀ, ਆਪਣੇ ਅੱਥਰੂ ਪੂੰਝੇ, ਅਤੇ ਠੰਢੀ ਸਵੇਰ ਵੱਲ ਵਧ ਗਈ। ਉਸਦਾ ਸੁਪਨਾ ਟੁੱਟਿਆ ਜ਼ਰੂਰ ਸੀ, ਪਰ ਉਸਦਾ ਹੌਸਲਾ ਅਜੇ ਬਾਕੀ ਸੀ। ਪਰਵਾਸ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਲੰਬਾ ਅਤੇ ਅਣਥੱਕ ਸੀ, ਪਰ ਹਰਮਨ ਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਇੱਕ ਦਿਨ ਜ਼ਰੂਰ ਆਵੇਗੀ।