Yawnathan Online

Home
Canada
Calgary, AB
Yawnathan Online

Myanmar and World News presented by Yawnathan Friends

11/24/2025

💜မြောက်ပိုင်းရောင်ဖြာ သို့မဟုတ် အော်ရိုရာ💜

💦သူရိယနေပေါ်မှ ဆိုလာဂယက်သည် အမြင့်ဆုံးသို့ ရောက်လာသည်နှင့်အမျှ မြောက်ပိုင်းရောင်ဖြာ(Northern Lights) ကို ပိုထင်ရှားစွာ တွေ့မြင်လာရပေတော့မည်။ ဆိုလာတက်ကြွလှုပ်ရှားမှုက ဤနှစ်ပိုင်းအတွင်း ပိုမို ထိုးထွက်လာသည်။ ကျွန်တော်တို့အတွက် မြောက်ပိုင်းရောင်ဖြာကို မျက်မြင်ဒိဌ ကြုံတွေ့နိုင်ရန် အခွင့်ကောင်းများလာသည်။ သို့ရာတွင် ထိုထိုသော အံဩဘွယ် ပြကွင်းပြကွက်သည် အဘယ်ကို အခြေခံ၍ ပေါ်ပေါက်လာသနည်း။ ပိုမို ကွက်ကွက်ကွင်းကွင်း မြင်နိုင်ရန် ဘယ်ဆီဘယ်ဝယ်သို့ သွားရပါပေလိမ့်။

💦အော်ရိုရာဘောရီရာလိစ် (Aurora Borealis) ဟုလည်းခေါ်သည့် မြောက်ပိုင်းရောင်ဖြာ (Northern Lights)သည် နှစ်ပေါင်း ‌ထောင်ချီ၍ လူသားအပေါင်းကို ဆွဲဆောင်ညို့ငင်နေခဲ့သည်။ ကဝေအတတ်ပညာဖြင့် လှည့်စားသည်ဟု ထင်ရအောင် ညဖက်ကောင်းကင်ယံတွင် ထွန်းတောက် ဖြာဝေ နေပေသည်။ မထူးဆန်းစွာပင် မြောက်ပိုင်း ယဥ်ကျေးမှု ဓလေ့များဝယ် ဤဆန်းကျယ်သောပြကွက်များက ကျွန်တော်တို့၏ ကမ္ဘာအလွန် အထက်ဘုံများမှ တန်ခိုးရှင်တို့၏ ဖန်တီးချက်များဟု ယုံကြည်သော ဒဏ္ဍာရီများဖြင့် ပြည့်နှက်နေခဲ့သည်။
ယနေ့ကာလ၌ ထူးခြားသော အချင်းအရာကို သိပ္ပံပညာဖြင့် ကျွန်တော်တို့ နားလည်လာကြသည်။ သို့လင့်ကစား ဗဟုသုတ ရကြားငြားလည်း အော်ရိုရာသည် မယုံကြည်နိုင်လောက်စွာ တအံ့တဩ အံ့ချီးဘွယ်ဖြစ်အောင် ဆွဲဆောင်နေဆဲပင်။ အော်ရိုရာရောင်လျှံ ဖြာကျနေသည်ကို ကိုယ်တွေ့မျက်မြင် ကြုံရလျှင်ပင် တသက်တာ တခါကြုံနိုင်သည့် အတွေ့ထူးအဖြစ် မှတ်ယူကာ လူအပေါင်းသည် ကီလီုမီတာ ထောင်ပေါင်းများစွာ အဝေးမှ ခရီးထွက် လာရောက်ကြည့်ရှုနေကြသည်။

💦အော်ရိုရာသည် ဘာများပါလိမ့်
အော်ရိုရာဘောရီရာလိစ် (Aurora Borealis) သည် ယင်း၏ ကမ္ဘာတောင်ဘက်ခြမ်းမှ ဂုဏ်ရည်တူ အော်ရိုရာ ဩစတြာလိစ် (Aurora Australis ) ကဲ့သို့ပင် ညအခါသာမယ ကောင်းကင်ယံတွင် ရောင်စုံဖြာ ရောင်လျှံများ ပေါ်ထွန်းလာသည့် ပြကွက်များ ဖြစ်ပေသည်။ ယင်းရောင်စုံများသည် ပြင်းအားအလိုက် တခါတရံတွင် မှေးမှေးမှိန်မှိန်သာ မြင်တွေ့ရပြီး၊ တခါတရံ၌ သိသိသာသာ တောက်ပလင်းထိန်နေလေ့ ရှိသည်။ တခါတရံတွင် အချိန်တိုတိုလေးမျှသာ ပေါ်လာပြီး၊ တခါတရံ နာရီပေါင်းများစွာ တညလုံးလိုလို ထွန်းပနေတတ်သည်။ အချို့ကိစ္စများတွင် အထူးအားဖြင့် ဝန်ရိုးစွန်းနှင့် နီးကပ်သော ဒေသများ၌ အော်ရိုရာသည် နေ့ရက်များစွာ တွယ်ကပ်နေတတ်သည်။ နေ့အလင်းရောင် ပေါ်သည့်နှင့် မှေးမှိန်သွားကာ နေဝင်သည်နှင့် ပြန်လည်ပေါ်ထွန်းလာတတ်သည်။
မြောက်ပိုင်းရောင်ဖြာသည် ပုံပန်းသဏ္ဌာန် အမျိုးမျိုး ဖေါ်ကျူးလေ့ရှိသည်။ ဖဲကြိုးသဏ္ဌာန်၊ အကောက်အကွေးသဏ္ဌာန်၊ မိုးကုပ်စက်ဝိုင်းတဖက်စွန်းမှ အခြားတဖက်စွန်းအထိ ခန်းဆီးချထားသဏ္ဌာန် စသဖြင့် ပုံပန်းအမျိုးမျိုးပင်။ ယင်းတို့သည် ပန်းချီစုတ်တံမှ စုတ်ချက်ချထားသလိုလို၊ ဆေးစက်များ ခြယ်မှုန်းထားသလိုလိုလည်း ပြသကြသေးသည်။ တချို့ပြကွက်များသည် တိုင်လုံးများကဲ့သို့၊ ရောင်ခြည်တန်းများကဲ့သို့၊ ရောင်စုံကွင်းများကဲ့သို့၊ ကောင်းကင်ထိပ်‌ပေါ်မှ ရောင်စဥ်တန်းများ ကျလာသကဲ့သို့ မြင်ရသေးသည်။

💦အများစု မြင်နေကျက အစိမ်းရောင်ဖြစ်သည်။ သို့သော် အနီရောင်၊ အပြာရောင်နှင့် ခရမ်းရောင်များလည်း ပေါ်ထွန်း ပြသသည်။ ရှားရှားပါးပါး ပန်းရောင်၊ အဝါရောင်နှင့် လိမ္မော်ရောင် အော်ရိုရာလည်း ထွက်ပေါ်သည်။
အော်ရိုရာသည် ပိုလာဝန်ရိုးစွန်း၏ ထူးခြားဖြစ်စဥ်တရပ်သာ။ အချိန်တိုင်းလိုလို ကမ္ဘာ့မြောက်ဘက်အစွန်ဆုံးနှင့် ကမ္ဘာတောင်ဘက် အစွန်ဆုံးတွင်သာ မြင်တွေ့ ကြုံတွေ့ နိုင်သည်။ သို့သော်ငြားလည်း ဝန်ရိုးစွန်းများမှ ကျော်လွန်အောင် အားပြည့် ချိန်တွင်မူ သန်းပေါင်းများစွာသော လူတို့သည် မိမိတို့၏ ခေါင်းပေါ်တွင် ရောက်နေသည်ကို မြင်ကြရသည်။

💦၂၀၂၃-ခုနှစ်ကုန်ခါနီးနှင့် ၂၀၂၄-ခုနှစ် ပထမနှစ်ဝက်အတွင်း နေ၏ ဆိုလာဂယက် (Solar Maximum) ၁၁-နှစ် သံသရာလည်ပတ်မှု၏ အမြင့်ဆုံးအချိန်သို့ ပြန်ရောက်သောကြောင့် အော်ရိုရာပြကွက်များကို ပို၍ ကွက်ကွက်ကွင်းကွင်း မကြာခဏ မြင်ကြရပေသည်။ ဆိုလာဂယက်သည် အမြင့်ဆုံးသို့ ချဥ်းကပ်လာလေလေ ကျွန်တော်တို့သည် သဘာဝ၏ ဆန်းကြယ်မှုကို တရှိုက်မက်မက် ရှုစားလာနိုင်ပေသည်။

💦အော်ရိုရာ ဘယ်ဆီမှ ကြွလာသလဲ
မြောက်ပိုင်း(ဥတ္တရ)ရောင်ဖြာ သို့တည်းမဟုတ် တောင်ပိုင်း(ဒက္ခိဏ)ရောင်ဖြာသည် မည်သည့်နေရာမှပင် တောက်ပစေ၊ မည်သို့သော ပုံသဏ္ဌာန် ခင်းကျင်းစေ၊ မည်မျှသော အရောင်များ ဖြာကျစေ၊ ဖြစ်ရပ်ဖြစ်စဥ်ကဖြင့် တမျိုးတည်းသာ။ အားလုံးသည် ကျွန်တော်တို့ ဆိုလာစကြာဝဠာ (Solar System)၏ အလယ်ဗဟိုမှ မြစ်ဖျားခံသည်။ အလွန့်အလွန် တည်ငြိမ်သော ကာလအပိုင်းအခြားများတွင်ပင် နေမင်းသည် စွမ်းအင်မြင့် အပိုင်းအစကလေးများကို အာကာသထဲသို့ အဆက်မပြတ် ထုတ်လွှင့်သည်။ ယင်းကို ကျွန်တော်တို့က ဆိုလာလေကြမ်း(Solar Wind) ဟု သမုတ်သည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် လေကြမ်းများ တိုက်ခတ်သကဲ့သို့ ဆိုလာလေကြမ်းသည် တခါတလေ ညင်သာစွာ၊ တခါတလေ မုန်တိုင်းထန်ထန် ကြမ်းကြမ်းရမ်းရမ်း တိုက်ခတ်သည်။
ထိုဆိုလာလေကြမ်းများက ကမ္ဘာမြေကို ကျော်လွန်အောင် တိုက်ခတ်လာသည့်အခါ ကမ္ဘာမြေကြီး၏ သံလိုက်စက်ကွင်းက ထိုဆိုလာလေစီးကြောင်း နှင့် ဆိုလာလေပွေများထဲမှ အချို့သော နေမင်း၏ အပိုင်းအစငယ်များကို ဖမ်းယူသည်။ ဝန်ရိုးစွန်းများ၏ အပေါ်ဆုံးလေထုအလွှာအနီးသို့ ဆွဲချသည်။ ထိုအခါတွင် လေထုအလွှာတွင် တည်နေသော အောက်စီဂျင်၊ နိုက်တြိုဂျင်နှင့် အခြားကမ္ဘာ့လေထုတွင် ပေါင်းစပ်နေသော ဓါတ်ငွေ့များဖြင့် တိုက်ခိုက်မိကြသည်။ ထိုရောအခါ ဓါတ်ငွေ့များ၏ စွမ်းအင်များထကြွလာကာ ရောင်စုံ အလင်းတန်းများ ထုတ်လွှင့်ကြသည်။ မြေမျက်နှာပြင်မှ အမြင့် ကီလီုမီတာ ၁၀၀ နှင့် ၃၀၀ ကြားတွင် တည်နေသော အောက်စီဂျင်မော်လီကျူးများကြောင့် အော်ရိုရာ အစိမ်းရောင်များ ထွက်ပေါ်လာသည်။ အမြင့် ကီလီုမီတာ ၃၀၀ နှင့် ၄၀၀ ကြားရှိ အောက်စီဂျင် ဒြပ်စင်များနှင့် တိုက်မိသည့် အကျိုးက အနီရောင်များ ထွက်ပေါ်စေသည်။ နိုက်တြိုဂျင်‌မော်လီကျူးများကြောင့် စိမ်းဖန့်ဖန့်ရောင်အော်ရိုရာ အောက်ဖက်ထောင့်စွန်းတွင် ပန်းရောင် သို့တည်းမဟုတ် နီညိုရောင် အနားသတ်ဖြာထွက်လာသည်။ နိုက်တြိုဂျင်သည် အမြင့်စွန်းတွင် အပြာရောင်ကိုလည်း ထုတ်လွှင့်ကာ အောက်စီဂျင်ကြောင့် ဖြစ်ထွန်းလာသော အနီရောင်နှင့်ပေါင်းစည်းခြင်းဖြင့် ခရမ်းရောင်အဖြစ် ပြသလာသည်။ ဟိုက်ဒြိုဂျင်နှင့် ဟီလီယံဒြပ်စင်များကြောင့် အပြာရောင်နှင့် ခရမ်းရောင်များ ဖြစ်ပေါ်ချေသေးသည်။

💦ဆိုလာလှုပ်ရွမှုသည် အသက်အသာဆုံးကာလ၌ပင်လျှင် ဆိုလာလေကြမ်းသည် ကျွန်တော်တို့ ကမ္ဘာမြေကို ရိုက်ခတ်သည်။ ကျွန်တော်တို့ပထဝီမြေ၏ မြောက်ဝင်ရိုးစွန်း နှင့် တောင်ဝန်ရိုးစွန်းတွင် အော်ရိုရာရောင်ဖြာ ကွန့်မြူးနေသည်ကို မှိုင်းမှိုင်းမှုန်မှုန် မြင်နိုင်သည်။ သို့လင့်ကစား ဆိုလာလှုပ်ရွမှု အားကြီးလာချိန်တွင် ‌အော်ရိုရာရောင်ဖြာကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ရှုမြင်ရပေမည်။

💦ကျွန်တော်တို့၏ လှုပ်ရွနေသော နေမင်းသူရိယ
ဆိုလာလေကြမ်း( Solar Wind) သည် နေကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အာကာသရာသီဥတု (Space Weather) ဟုတွင်သည့် အကျိုးဆက်၏ အဆက်မပြတ် ဖြစ်ပေါ်နေသော ပုံစံဖြစ်သည်။ သို့ရာတွင် နေသည် ကြယ်ရှင်( Active Star) ဖြစ်သည်နှင့်အညီ အပြောင်းအလဲသည် သံသရာတပတ်လည်နေသည်။ ယင်းသံသရာသည် ယေဘူယျအားဖြင့် ၁၁-နှစ် တပတ်လည် လေ့ရှိသည်။ နောက်တကြိမ် ၁၁-နှစ်တိုင်း ပုံစံတူများ ဖြစ်ပွားတတ်သည်။ ဆိုရလျှင် နေ၏ လှုပ်ရွမှု အစပိုင်းတွင် အတော်အတန် ငြိမ်ငြိမ်ဆိမ်ဆိမ် ရှိသည်။ နောက် ၅-နှစ်ကျော် ၆-နှစ်အကြာတွင် ထိပ်ဆုံးကို ရောက်လာတော့သည်။ နေမျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် နေကွက်နေပြောက်များ(Solar Spots) အများအပြားပေါ်လာသည်။ ဟိုတကွက် ဒီတကွက်နှင့် အကွက်များစွာ၊ အကြိမ်များစွာ ပေါ်လာသည်။ နေမီး‌တောက် နေမီးလျှံများ (Solar Flare) ထိုးထွက် များပြားလာသည်။ ဤသည်၏နောက်ပိုင်း ကျန်သံသရာတဝက်တွင် တဖြည်း တဖြည်းနှင့် အင်အားလျှော့ကျသွားသည်။ နောက်ဆုံးတွင် အနိမ့်ဆုံးသို့ ကျသွားတော့သည်။ ဆိုလာသံသရာ (Solar Cycle) အပတ်တိုင်းသည် ထူးခြားလေ့ရှိသည်။

💦သက္ကရာဇ် ၂၀၂၂-ခု မတ်လ (၃၀)ရက်က နေကို ရိုက်ယူထားသည် ဓါတ်ပုံ
၂၀၀၈-ခုနှစ်မှ ၂၀၁၉-ခုနှစ်အထိကို ဆိုလာသံသရာ-၂၄ ဟု အာကာသလေ့လာသူများက သတ်မှတ်ထားကြသည်။ ယင်းသို့ရေတွက်ခြင်းကို ၁၈၀၀-ခုနှစ်များအတွင်း မှ စတင်ခဲ့ကြသည်။ မျက်မှောက်ကာလ ဆိုလာသံသရာ-၂၅ကို သက္ကရာဇ် ၂၀၂၅-ခုနှစ်၌ အမြင့်ဆုံးသို့ ရောက်ချိန် ယခင် သံသရာစက်ဝိုင်းများ၏ ပြင်းအားထက် မပို၊ လိုကောင်းလိုမည်ဟု စဦးချင်း ခန့်မှန်းခဲ့ကြသည်။ သို့ပါတမူ အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ အာကာသရာသီဥတုခန့်မှန်းရေးစင်တာ ( The Space Weather Prediction Centre)က တိုင်းထွာတွက်ချက်မှုများအရ ပြင်းအားသည် ခန့်မှန်းချက်ကို ကျော်လွန်လာပြီး၊ သက္ကရာဇ် ၂၀၂၄-၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် ထိပ်ဆုံးသို့ ရောက်တော့မည်ဟု ပြင်ဆင်ခန့်မှန်းသည်။ အဓိပ္ပာယ်မှာ ၂၀၂၄-၂၀၂၅ခုနှစ် အတွင်းမှာ ဆိုလာလှုပ်ရွမှုများ ကြွတက်လာပေတော့မည်။

💦ဆိုလာလှုပ်ရွမှု (Solar Activity)၏ အားပြင်းမှု အထင်အရှားဆုံး လက္ခဏာမှာ နေမျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် နေကွက်နေပြောက်များ တိုးပွားလာပြီး၊ နေမီးတောက်နေမီးလျှံများ အနှံ့တွေ့လာရသည်။ နေကွက်နေပြောက်များသည် နေမျက်နှာပြင်ပေါ်၌ အေးသော၊မှောင်သောရပ်ဝန်းများကို ခေါ်ပြီး၊ အာကာသဟင်းလင်ပြင်ရှိ သံလိုက်စက်ကွင်းများကို ချုပ်ငင် ညိတွယ်ကြသည်။ ထိုသောအခါ အဟပ်ခံလိုက်ရသော သံလိုက်စက်ကွင်းများသည် ရုတ်တရက် စက်ကွင်းပြေပြီး၊ ပေါင်းစပ်ကာ စွမ်းအင်၊ ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်နှင့် အိပ်စရေးရောင်ခြည်များ ပေါက်ကွဲကာတိုးထွက်လာသည်။ ယင်းကို ကျွန်တော်တို့က နေမီးတောက်နေမီးလျှံ ( Solar Flare) ဟုခေါ်တွင်ကြသည်။

💦ပထဝီမြေကြီးနှင့် နေမင်း၏ အရွယ်အစားကို နှိုင်းယှဥ်ပြသပုံ
ဤနေမီးတောက်နေမီးလျှံများ ပေါ်ထွက်လာပြီးသကာလ နေအသွေး,နေအသား အလွန်ကြီးမားလှသော ဆိုလာပလာစမာ (Solar Plasma) တိမ်တိုက်ကြီးများသည် ထိုနေရာကွက်များမှ အပြင်ဖက် ဟင်းလင်းပြင်သို့ ဦးတည် တိုးထွက်လာသည်။ ထိုအရှိန်အဟုန်ပြင်းသော ဆိုလာမုန်တိုင်း အပိုင်းအစများသည် နေစကြာဝဠာတခွင် ပြဲပြဲစင်အောင် ချဲ့ထွင်ရင်း နေမီးတောက်နေမီးလျှံများ၏ စွမ်းအင်များကိုပါ တပါတည်းသယ်ဆောင်လာကြသည်။ ယင်း သံလိုက်စွမ်းအင်ပါ ပလာစမာ အပိုင်းအစများကို နေမျက်နှာပြင်မှ ပွင့်အံထုတ်လိုက်သည့် ဒြပ်ထုများ (Coronal Mass Ejection-CME) ဟုခေါ်ဆိုကြသည်။ အတိုကောက်အားဖြင့် စီအမ်အီးဟု လွယ်လွယ် ဆိုသည်။ ထိုစီအမ်အီးများ ကျွန်တော်တို့၏ ကမ္ဘာမြေကို ရောက်ရှိလာသည့်အခါ ကမ္ဘာ့ပတ်ဝန်းကျင်၌ စွမ်းအားမြင့်အပိုင်းအစကလေးများသည် ရုတ်ခြည်း ပွားများလာသည်။ အကျိုးဆက်အဖြစ် ကမ္ဘာသံလိုက်စက်ကွင်းကို ဂယောက်ဂယက် ဖြစ်စေသည်။ ယင်းကို ဘူမိသံလိုက်မုန်တိုင်း (Geomagnetic Storm) ထသည်ဟု ဆိုကြသည်။ ထို ဘူမိသံလိုက်မုန်တိုင်း၏ အပြင်းအပျော့သည် စီအမ်အီးများ၏ သိပ်သည်းခြင်းနှင့် စွမ်းအင်ပေါ်တွင် အများအားဖြင့် မူတည်သည်။ ထိုပြင့် မည်သို့ မည်ပုံ တိုးဝင်ရိုက်ခတ်သည့် အနေအထားပေါ်လည်း တည်နေပြန်သေးသည်။ ပမာအားဖြင့် ထိပ်တိုက်တွေ့ခြင်း (Head-on Impact)လော၊ စောင်းစောင်းတွေ့ခြင်း (Glancing Blow)လော။

💦အာကာသရာသီဥတုခန့်မှန်းရေးစင်တာ ( The Space Weather Prediction Centre)က ဘူမိသံလိုက်မုန်တိုင်းကို ဂျီဝမ်း (G1-Minor) (အငယ်) မှသည် ဂျီဖိုက် (G5-Extreme) (အပြင်းဆုံး)ဟု အတန်းအစားခွဲခြားပြသည်။ အဆင့်တဆင့်ပြီး တဆင့်တက်တိုင်း အော်ရိုရာရောင်ဖြာသည် ပိုမိုတောက်ပလာသလို၊ ပိုမိုကျယ်ပြန့်သောနေရာမှ ရှုတွေ့နိုင်မည်။ ဘူမိသံလိုက်မုန်တိုင်း၏ ဘေးဆိုးကဖြင့် အားကောင်းလေလေ ကမ္ဘာပတ်ဂြိုလ်တုများ၊ အာကာသယာဥ်များနှင့် ကမ္ဘာမြေပေါ်ရှိ လျှပ်စစ်ဓါတ်အားလိုင်းများအတွက် ဒုက္ခရောက်နိုင်လေလေပင်။

💦စီအမ်အီးများက ကမ္ဘာကြီးကို တစောင်းရိုက်ခတ်လျှင် အားပျော့မှုကြောင့် တောက်ပသော အော်ရိုရာရောင်ဖြာကို ကနေဒါနိုင်ငံရှိ ဗြိတိသျှကိုလံဘီယာတောင်ပိုင်း၊ မြက်ခင်းပြင်ပြည်နယ်များတောင်ပိုင်း၊ အွန်တေရီယိုပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း၊ ကွီဘက်ပြည်နယ်အလယ်ပိုင်းနှင့် အတ္တလန်တိတ်ကနေဒါ မြောက်ပိုင်းအစပ်များတွင်သာ တွေ့မြင်ရမည်။ စီအမ်အီးများက အားပြင်းပြင်းဖြင့် ထိထိရောက်ရောက် ရိုက်ခတ်ခဲ့လျှင် အော်ရိုရာ၏ အလင်းစူးရှမှုသည် တိုးမြင့်လာကာ ကနေဒါဧရာမကန်ကြီးများ၏ တောင်ဘက်တကြောနှင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အလယ်ပိုင်းအထိ မြောက်ပိုင်းရောင်ဖြာ ကောက်ကောက်ကွေးကွေးကို မြင်နိုင်သည်။ ရှားရှားပါးပါးကိစ္စအဖြစ် မှတ်သားမိသည်မှာ လွန်ခဲ့သော နှစ်တရာကျော်က အော်ရိုရာကို အပူပိုင်းဇုံနိုင်ငံများပင် လှမ်းတွေ့ခြင်းဖြစ်သည်။

💦နိုင်ငံတကာအာကာသယာဥ်ပေါ်မှ မြောက်ပိုင်းရောင်ဖြာကို လှမ်းမြင်ရစဥ်
အနီးစပ်ဆုံး သာဓကအနေဖြင့် ၂၀၂၃-ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ(၅)ရက်တွင် ပြင်းအားမြင့် စီအမ်အီးရိုက်ခတ်သွားမှုကြောင့် အော်ရိုရာရောင်ဖြာကို ဥရောပတိုက် နေရာအနှံအပြား၊ ကနေဒါနိုင်ငံနှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံ နေရာများစွာတွင် မြင်တွေ့လိုက်ကြသည်။ ထိုအချိန်၌ စောင့်ကြည့်ရေးစင်တာက ဘူမိသံလိုက်မုန်တိုင်း အဆင့် ဂျီသရီး(G-3) ရှိကြောင်း မှတ်တမ်းတင်သည်။ မျက်မှောက်ကာလတွင် မှတ်တမ်းတင်ထားသမျှ လွန်ခဲ့သော နှစ် ၂၀-ခန့် သက္ကရာဇ် ၂၀၀၃-ခုနှစ် ဟာလိုဝင်းအမည်တပ် ဆိုလာမုန်တိုင်းအတွင်း စီအမ်အီး ဂျီ-ဖိုက်အထိ တိုင်းတာမိကြသည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ကယ်လ်ဖိုးနီးယားပြည်နယ်မှသည် တက္ကဆပ်နှင့် ဖလော်ရီဒါပြည်နယ်အထိ၊ ဩစတြေလျနိုင်ငံနှင့် ဥရောပအလယ်ပိုင်းမှ လူအများအပြင်၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်းနိုင်ငံများပင် မြင်ကြရသည်ဟူလို့။
ဆိုလာသံသရာ-၂၃၏ ထိပ်ဆုံးမှတ်သည် ၂၀၀၀-ခုနှစ်တွင် ထိခဲ့ငြားလည်း ထိပ်ရောက်သည်နှင့် ချက်ခြင်း ငြိမ်ကျမသွားဘဲ ဆက်လက်ကာ ဆိုလာလှုပ်ရွမှု ထကြွနေသေးကြောင်း တွေ့ကြရသည်။ ကျွန်တော်တို့သည် ဆိုလာလှုပ်ရွမှု အမြင့်ဆုံးတက်ပြီးသော်လည်း ရင်သပ်ရှုမောဘွယ်ရာ မြင်ကွင်းများကို ဆက်လက်မြင်နိုင်သေးသည်။

💦ဆိုလာသံသရာ-၂၅ ကြောင့်ဖြစ်လာသော အော်ရိုရာရောင်ဖြာကို အဘယ်နေရာမှ မြင်ကြမလဲ
လာမည့် နှစ်အနည်းငယ်အတွင်း မြောက်ပိုင်းရောင်ဖြာကို ကနေဒါနိုင်ငံ နေရာများစွာနှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံမြောက်ပိုင်းတွင် အကြိမ်ကြိမ် အဖန်ဖန်တွေ့မြင်လာနိုင်သည်။ နေရာအနှံ့ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖြန့်ကျက်လာမည့်အရေးကြောင့် ကျွန်တော်တို့သည် တခါမက နှစ်ခါမျှပင် ကြုံတွေ့နိုင်သည်။ သို့သော် တွေ့မြင်မည်ဟု ကြိုတင်ခန့်မှန်းရန်ဖြင့် မလွယ်ကူချေ။ အာကာသရာသီဥတုသိပ္ပံပညာရှင်များက ပေါ်ပေါက်လာချေမည့် အော်ရိုရာရောင်ဖြာကို ရက်သတ္တပတ် အနည်းငယ်သာ စောစွာသတင်း‌‌ပေးနိုင်သည်။ ဆိုလာလေကြမ်း၏ အားသန်သော စီးကြောင်းကို ခန့်မှန်းခြင်း၊ ဤထက်ပိုလျှင် ဆိုလာမုန်တိုင်းဖြစ်လာကြောင်းကို ၃-ရက် အစောဆုံး အကြောင်းကြားနိုင်သည်။ သို့ရာတွင် ဆိုလာမုန်တိုင်း ပြင်းလွန်းစွာ ထိခိုက်လျှင်တောင်မှ တောင်ဘက်ပိုကျသော အရပ်ဒေသများမှ မြောက်ပိုင်းရောင်ဖြာကို မြင်တွေ့ရန် မကျိန်းသေချေ။

💦သို့ကလိုဆိုလျှင် အော်ရိုရာခေါ် ထိုမြောက်ပိုင်းရောင်ဖြာကို တွေ့မြင်ချင်လွန်းသော အာသီသပေါ်ပါက မြောက်ပိုင်းသို့သာ အရောက်လှမ်းကြရန် ဖြစ်ပေသည်။ ကနေဒါနိုင်ငံအတွက် ယူကွန်းပြည်နယ် ဝိုက်ဟောက်စ်မြို့တွင် မြောက်ပိုင်းရောင်ဖြာအလှအပများကို ထူးထူးခြားခြား ခံစားနိုင်မည်။ တနှစ်တာအတွင်း အော်ရိုရာကို အကောင်းဆုံးတွေ့မြင်နိုင်မည့် ကာလသည် နှစ်တဝက် ဩဂုတ်လမှသည် နောင်နှစ် ဧပြီလအထိ ဆောင်းတွင်းရာသီ ဖြစ်၏။ ၂၀၂၃-ခုနှစ်တွင် ဇန်နဝါရီလမှ ဧပြီလအထိ ဝိုက်‌ဟောက်စ်မြို့ပေါ်ရှိ ကောင်းကင်ယံ၌ ညတိုင်းနီးပါး အော်ရိုရာရောင်ဖြာ အုပ်မိုးထားသည်။ ၂၀၂၄-၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင်လည်း ထိုနည်းတူစွာ ပေါ်ထွန်းနိုင်သည်။ ပို၍ဆိုရလျှင် မြောက်ပိုင်းရောင်ဖြာကို ညသန်းကောင်မတိုင်မီ ၁၀-နာရီမှ မနက်အရုဏ်မတက်မီ ၃-နာရီအထိ စောင့်မျှော်ခြင်းသည် အကောင်းဆုံးအချိန်ပါ။ ထိုလများသည် ယူကွန်းပြည်နယ်၏ ညတာရှည်ပြီး ၁၃-နာရီမှ ၁၅-နာရီ ကြား ကြာညောင်းသည်။

💦ဤဆိုလာသံသရာသည် မျှော်လင့်သည်ထက် မြန်ဆန်စွာ ဖြစ်ထွန်းနေသည်။ ကျွမ်းကျင်သူများက နောင်နှစ်တွင် ဆိုလာလှုပ်ရွမှု အမြင့်ဆုံးရောက်ချေက လွန်ခဲ့သော အနှစ်-၂၀ကျော်ကကဲ့သို့ အော်ရိုရာ ပြကွက်ဆန်းများကို ကြုံကြရဦးမည်ဟု ဆိုသည်။ စိတ်ဝင်တစား မှတ်သားစေလိုသည်မှာ မျှော်လင့်မထားသော ဆိုလာလှုပ်ရွမှု အားကောင်းမောင်းသန်ဖြစ်လာပါက ပေါ်ပေါက်လာသော အော်ရိုရာ ပြကွက်ဆန်းကို လွတ်မသွား‌အောင် ကောင်းကင်ကို မကြာခဏ မော့ကြည့်စေလိုပါသည်။

😐ယိမ်းဖိုး (စက်မှု)
ကိုးကား။ Scott Sutherland Meteologist -Yukon Tourism

11/22/2025

နှစ်ဆယ်ရာစုနှစ် အကျော်ကြားဆုံး တရားခွင်များ (၃)
*************

မျောက် တရား စီရင်ခန်း

တင်နက်ဆီ ပြည်နယ် ဒေးတန် မြို့ တွင် တခုတည်းသော အထင်ကရ အဆောက်အအုံကြီးက နှစ်ကာလ ကြာမြင့်နေပြီ ဖြစ်သော ခရိုင် တရားရုံးတော်ကြီးပင် ဖြစ်သည်။ တရားရုံး၏ ရှေ့မျက်နှာစာရှိ မော်ကွန်းထိုးထားသော ကျောက်ပြားတွင် "အထက်တန်းပြ ကျောင်းဆရာ ဂျွန် သောမတ်စ် စကုပ် အား နောက်ပိုင်းတွင် ပြဋ္ဌာန်းထားသည့် ပြည်နယ် ဥပဒေ အား ချိုးဖောက်၍ လူသည် အဆင့်နိမ့် သတ္တဝါ များမှ ဆင်းသက်လာသည်ဟု သင်ကြားပြသခဲ့မှု ဖြင့် ၁၉၂၅ ဇူလိုင် ၁၀ ရက် မှ ၂၅ ရက်အထိ ဤတရားရုံး တွင် ကြားနာစစ်ဆေး ခဲ့သည်" ဟု မှတ်တမ်း တင်ထားခဲ့သည်။

စကုပ် အား တရားစီရင်ခဲ့မှု သည် "မျောက် တရားစီရင်ခန်း" အဖြစ် အမည်တွင်လာခဲ့သည်။ ထိုအမှု စီရင်ရာ ဒုတိယ ထပ်ရှိ တရားရုံးခန်း အားလည်း ထိုစဉ်က အတိုင်း ရှိနေရန် မွမ်းမံ ထိမ်းသိမ်းထားခဲ့သည်။ ‌ဒေသခံများကလည်း ၎င်းတို့ မြို့တွင် ဟိုးလေး တကျော်ကျော် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် အမှု စီရင်ရာ နေရာကို ပြန်၍ အမှတ်တရ ဖြစ် နေရန် လာရောက် ကြည့်ရှု လေ့ ရှိသည်။

စကုပ်၏ တရားခွင်သို့ အမေရိကန် သမ္မတ လောင်း အဖြစ် သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့သည့် အမေရိကား တွင် နာမည် အကြီးဆုံး တရားခံ အကျိုးဆောင် ရှေ့နေကြီး ဝီလျံ ဂျင်းနင်း ဘရိုင်ယန်နှင့် ပြည်တွင်း ပြည်ပ မှ သတင်းထောက်များ ရောက်ရှိလာကြသည်။

၎င်းတို့အားလုံးသည် စကုပ်မှ ဒဏ်ကြေး ဆောင်ရ မဆောင်ရ ဆိုသည်ကို သိချင်ကြ၍ ရောက်လာကြခြင်း မဟုတ်၊ သူ့ ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာရသည့် ပြဿနာ ကြောင့် စိတ်ဝင်တစား ရောက်လာကြခြင်း သာ ဖြစ်ပေသည်။

စကုပ်၏ တရားခွင် သည် ထိုခေတ်ကာလ အတွက် အချိန်ကိုက် စီစဉ်လာသည်ဟုပင် ပြော၍ ရပေသည်။ ၁၉၂၀ ကျော် ကာလများ အတွင်း အမေရိကန် လူနေမှု စနစ် အတွင်း ကသောင်းကနင်း ဖြစ်လာသည်။ အစဉ်အလာ ကို ဆုပ်ကိုင်ထားလိုသူများက ၎င်းတို့ တန်ဖိုးထားမှု များ ပျောက်ဆုံးလာနေပြီဟု ယုံကြည်လာကြသည်။ ခေတ်နှင့် အညီ နေလိုသော လူငယ်များက ၎င်းတို့၏ အပြုအမူ အနေအထိုင် ပေါ် လူအဖွဲ့အစည်းက လက်ခံ မခံကိုလည်း အရေးစိုက်ရကောင်းမှန်း မသိ ဖြစ်လာကြသည်။ ဂျက်ဇ် ဂီတ ၏ တေးသွားနှင့် အတူ ကခုန်လာကြသည်။ အရက်သေစာ သောက်စား ရောင်းဝယ်ခွင့်ကို ပိတ်ပင်လာမှု ကို လည်း ရွံရှာ မုန်းတီးလာကြသည်။

အမေရိကန်တို့သည် စိတ္တဇ အနုပညာ နှင့် ဖရွိုက်၏ သီအိုရီများ ကို ငြင်းခုံဆွေးနွေးလာ‌ မှု နှင့် အတူ တိုးတက်သော အယူအဆများနှင့် ဉာဏ်ပညာဆိုင်ရာ စမ်းသပ် တွေးခေါ် လာမှုများလည်း ပွင့်လန်းဖွံ့ဖြိုးလာခဲ့သည်။

အစဉ်အလာ သမား များကလည်း ထိုသို့ ခေတ်ဆန်း ဝါဒ နှင့် အတူ စတင်လာခဲ့သော လူမှုရေး ပုံစံသစ် ကို တုန့်ပြန် နိုင်ရန် ဘာသာရေး ပြန်လည် နိုးကြားမှု ဆိုသည့် လှိုင်းဂယက် ထလာခဲ့သည်။ ထိုလှိုင်းဂယက် အပြင်းအထန် ရိုက်ခတ်ခံလာခဲ့ရသည်က အမေရိကန် တောင်ပိုင်း တွင် ဖြစ်သည်။ ထို့အတွက် အမေရိကန် ယဉ်ကျေးမှု ကို ခေတ်သစ် ဝါဒီ များ သို့မဟုတ် အစဉ်အလာ ဝါဒီများ က လွှမ်းမိုးနိုင်မည်လား ဆိုသည့် မေးခွန်း ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။ သတင်းစာ ဆရာများက တင်နက်ဆီ ပြည်နယ် ဒေးတွန် ရှိ စကုပ် တရားခွင် ကို ထိုအုပ်စု နှစ်စု၏ အားပြိုင်ပွဲ အဖြစ် ရှုမြင်လာကြသည်။

ထိုအချိန်တွင် သမ္မတလောင်း အဖြစ် သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့‌သော ပေါ်ပြူလစ် ဝါဒီ တဦး ဖြစ်သူ ဝီလျံ ဂျင်းနင်း ဘရိုင်ယန်သည် ၎င်း၏ သမ္မတ ဖြစ်ရေး ရည်မှန်းချက်ကို စွန့်လွှတ်ကာ ဆင့်ကဲ ပြောင်းလဲမှု ဖြစ်စဉ်ကို အပြီးအပိုင် ဖုတ်ကြည်းမီးသင်္ဂြိုလ် ပစ်ရန် စိတ်ပိုင်းဖြတ် လာခဲ့သည်။ ထို့အတွက်လည်း ဘရိုင်ယန်သည် ၎င်း မျှော်လင့် တောင့်တ ခဲ့ဖူးသည့် လူအများ၏ အာရုံစိုက်ခြင်း ခံလာခဲ့ရသည်။ ထို့အတွက်လည်း လက်ရှိ ပြဿနာ သည် ၎င်း အတွက် ရေကန်အသင့် ကြာအသင့် ဆိုသလို ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၎င်း ကိုယ်တိုင်လည်း ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ် သည် ကမ္ဘာဦးကျမ်း ၏ သင်ကြားမှုများကို ဆန့်ကျင်နေပြီး၊ ရိုးရာတန်ဖိုးများ ကို ထိခိုက်ပျက်ပြားစေသည်ဟု ယုံကြည်ခဲ့သည်။ တန်းတူညီမျှ မှု ရှိရေး ကိုလည်း အလေးအနက် ခံယူထားသူ လည်း ဖြစ်သည်။

ဒါဝင်၏ သီအိုရီများကို ကြီးထွားလာနေသော မျိုးဗီဇကောင်းအောင် ပြုပြင်ရေး လှုပ်ရှားမှု (eugenics movement) ကို ထောက်ခံသူများက အလွဲသုံးစား ပြုလုပ်လာမည့် အရေးကိုလည်း စိုးရိမ်ပူပန်လာသည်။ ထိုလှုပ်ရှားမှု တွင် ပါဝင်သူ အချို့သည် ၎င်းတို့၏ စကားလုံးအသုံးအနှုန်းဖြင့်ဆိုလျှင် "ညံ့ဖျင်းသောမျိုးရိုး" များကို သားမရနိုင်အောင် ပြုလုပ်ရန် ထောက်ခံ ပြောဆို ခဲ့ကြသည်။

၁၉၂၅ တွင် ဘရိုင်ယန် နှင့် ၎င်းအား ထောက်ခံသူများက အစိုးရ ကျောင်းများ တွင် ဆင့်ကဲ ပြောင်းလဲမှု ဖြစ်စဉ် ကို သင်ကြားခွင့် ပိတ်ပင်သည့် ဥပ‌ဒေကို ပြည်နယ် ဆယ့်ငါးခု တွင် ပြဋ္ဌာန်းလာသည် အထိ အောင်မြင်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့ကြသည်။ ဖေဖေါ်ဝါရီလ တွင် ပြည်နယ် လွှတ်တော်အမတ် ဂျွန် ဘတ်တလာသည် တင်နက်စီ တွင် သမ္မာကျမ်းစာပါ လူသည် ဘုရားသခင် ဖန်တီးမှု ဖြစ်သည်ကို ဆန့်ကျင်ပြီး နိမ့်ကျသည့် သတ္တဝါများ မှ ဆင်းသက်သည် ဆိုသော မည်သည့် သီအိုရီ မဆို သင်ကြားခြင်းသည် ဥပဒေ ချိုးဖောက်ခြင်း ဖြစ်သည် ဆိုသော ဥပ‌ဒေ ကြမ်းကို တင်သွင်းလာခဲ့သည်။

ဘတ်တလာ၏ ဥပဒေကြမ်းအား လွှတ်တော် မှ အတည်ပြုလိုက်သည့် အခါတွင်တော့ အမေရိကန် လူမှု လွတ်လပ်ခွင့် သမဂ္ဂ American Civil Liberties Union (ACLU)မှ ငြိမ်နေ၍ မဖြစ်တော့ဆိုကာ လှုပ်လှုပ်ရွရွ ဖြစ်လာကြသည်။ ဤသို့ဖြင့် အဆိုပါ ဥပဒေ ကို ကန့်ကွက်လိုသူများ ရှိက မိမိတို့ အကူအညီ ပေးမည် ဖြစ်ကြောင်း ချာတာနူဂါ သတင်းစာတွင် ကြော်ငြာထည့်ပြီး ကမ်းလှမ်းလာခဲ့သည်။

မြို့မျက်နှာဖုံးလည်း ဖြစ်၊ ကျောက်မီးသွေး ကုမ္ပဏီ မန်နေဂျာ လည်း ဖြစ်သည့် ရက်ပလီယေး သည် သမဂ္ဂ၏ ကြော်ငြာကို ‌တွေ့သွားသည့်အခါ သတင်းစာကို ဝယ်ပြီး ဒေတွန် ရှိ ဆေးဆိုင်ပိုင်ရှင် ဖရက်ဒ် ရော်ဘင်ဆန် အား ပြခဲ့သည်။ ရက်ပလီယေးသည် အဆိုပါ ဥပဒေသစ် ကို ရွံရှာမုန်းတီးနေသူ ဖြစ်သော်လည်း ဆေးဆိုင် တွင် မြို့ခံများ နှင့် ဆွေးနွေးငြင်းခုံသည့် အဆင့်အထိ ရောက်မလာခဲ့ပေ။ ၎င်းအဓိက ပြောလိုသည့် အချက်က ဆင့်ကဲ ပြောင်းလဲမှု ဖြစ်စဉ် နှင့် ပတ်သက်၍ အမှု ဖြစ်လာမည် ဆိုက ဒေတွန်သည် အများ၏ အာရုံစိုက်စရာ ဖြစ်လာရသည် ဆိုခြင်းပင်။ ၎င်းတို့ အတွက်လည်း လုပ်ငန်းများ ဖြစ်ထွန်းလာနိုင်သည်ဟု ထောက်ပြခဲ့သည်။‌ ဒေတွန်သည် ယခင်က လူဦးရေ ၃,၀၀၀ ရှိခဲ့ရာမှ ၁,၈၀၀ အထိ ကျဆင်းလာနေသည်။ ရက်ပလီယေး ပြောသည်ကို ကျောင်းအုပ်ချုပ်ရေးမှုး ဝေါ်တာ ဝှိုက် အပါအဝင် နားထောင်နေသူ အားလုံးက သဘောပေါက်လာကြသည်။ ၎င်းတို့၏ စီးပွားရေး ဆုတ်ယုတ်ကျဆင်းလာနေသော မြို့လေး စည်ပင်လာဖွယ် ရှိသည် ဆိုသော အတွေးများ ကွန့်မြူးလာကြသည်။

၎င်းတို့က ချက်ခြင်းလိုပင် အသက် နှစ်ဆယ့်လေးနှစ်ရှိ အထွေထွေ သိပ္ပံပြ ဆရာ နှင့် အချိန်ပိုင်း လက်ပစ်ဘော် နည်းပြ ဂျွန် စကုပ်ကို ဆေးဆိုင်သို့ ဆင့်ခေါ်လိုက်ကြသည်။ စကုပ်သည် ဘတ်တလာ ဥပဒေကို သွေးတိုးစမ်းနိုင်မည့် လူ ဖြစ်လာနိုင်သလား ဆိုကာ စမ်းသပ်လို၍ ဖြစ်သည်။

စကုပ် က နောက်ပိုင်း ပြန်ပြောပြခဲ့ရာတွင် ရက်ပလီယေးက "ဂျွန် ရေ ငါတို့ ဒီမှာ ငြင်းခုံနေတာ လာရှင်းပါဦး၊ ဒီလိုကွာ ဇီဝဗေဒ ကို သင်ရင် ဆင့်ကဲ ပြောင်းလဲ မှု ဖြစ်စဉ်ကို မသင်ဘဲ နဲ့ ဖြစ်နိုင် မဖြစ်နိုင် ဆိုတာပဲဟေ့" ဟု ရက်ပလီယေးက ပြောလာသည်ဟု ဆိုသည်။ ဂျွန်က မသင်ဘဲ နှင့် ဘယ်လိုမှ မရ ဟု ပြန်ပြောခဲ့သည်။

ရက်ပလီယေး က ဆိုင် တွင် တင်ထားသော ပြည်နယ်မှ ကျောင်းတွင် သင်ရန် ပြဋ္ဌာန်းပေးထားသည့် ဂျော့ခ်ျ ဝီလျံ ဟန်တား၏ "A Civic Biology" စာအုပ်ကို ထုတ်ပြသည်။ ဆေးဆိုင်သည် ဆေးတွင် မက ကျောင်းသုံးစာအုပ်များပါ တင်ရောင်းနေသည့် ဆိုင်လည်း ဖြစ်သည်။

"မောင်ရင် ဒီစာအုပ်ကို ကိုင်ပြီး သင်နေတာ မဟုတ်လား" ဟု ရက်ပလီယေးက မေးလိုက်သည်။ စကုပ်က နေမကောင်း ဖြစ်နေသော ဇီဝဗေဒ ဆရာ အစား ဝင်သင်ပေးနေရပြီး ဟန်တား၏ စာအုပ်ကို ကိုင်ကာ ဆင့်ကဲပြောင်းလဲမှု ဖြစ်စဉ်ကို သင်နေရသည်ဟု ပြန်ဖြေ ခဲ့သည်။ "ဒီအတိုင်းဆို မောင်ရင် ဥပဒေ ချိုးဖောက်နေတာပေါ့" ဟု ရက်ပလီယေးက ပြောသည်။ "မောင်ရင် ဒီအမှု နဲ့ စမ်းကြည့်ချင်လား" ၊ စကုပ်က နောက်ပိုင်း ပြန်ပြောပြရာတွင် "ပြဿနာတခုကို အချိန်မဆွဲ ချက်ခြင်း လက်ငင်း ဖြေရှင်းတာ ကောင်းတယ်" ဟု ဖြေခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်၊ စကုပ်၏ မိတ်ဆွေများ ဖြစ်သော မြို့ခံ ရှေ့နေနှစ်ဦးက တရားစွဲ ဖို့ တာဝန်ယူလိုက်သည်၊ ဤသို့ဖြင့် အမှု က အသက်ဝင်လာခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။

အမှန်တကယ် ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည်များက "Inherit the Wind" ဆိုသည့် ပြဇာတ်၊ ရုပ်ရှင်များ တွင် ပါရှိသည်များနှင့် အတော်ကြီး ကွာခြားနေသည်။ မည်သူကမျှ လည်း စကုပ်၏ ပုံစံတူ အရုပ်လုပ်ပြီး မီးမရှို့ခဲ့ကြ၊ အကျဉ်း ထောင်သို့လည်း လက်ထိပ်ခတ်ပြီး ခေါ်မသွားခဲ့ကြပေ။

နှစ် ပေါင်း သုံးဆယ်လုံးလုံး ရှေ့နေ လိုက်ခဲ့ဖူးခြင်း မျိုး မရှိသည့် ဝီလျံ ဂျင်းနင်း ဘရိုင်ယန်သည် တရားလို အကျိုးဆောင် အဖွဲ့တွင် ပါဝင်ရန် ကမ်းလှမ်းလာခဲ့သည်။ ဘရိုင်ယန် ပါလာပြီ ဆိုသည်ကို သိလျင် သိခြင်း ကလဲရင့်စ် ဒါရိုးလည်း တရားခံ ဖက်မှ လိုက်ပေးရန် ဗော်လံတီယာ လုပ်လာခဲ့သည်။
"မော်မွန် (Mormons) အားလုံး၏ အားထားကိုးကွယ်ရာ ပုဂ္ဂိုလ်” လို့ သူ့ကို သူ သတ်မှတ်ထားသည့် လူမျိုး နှင့် စစ်ခင်းရမည့် အခွင့်အရေးကို သဘောကျ နေ၍လည်း ဖြစ်သည်။

သို့သော် ACLU သည် ဒါရိုး ပါလာမည့် အရေး ကို သဘောမတွေ့ ဖြစ်လာသည်။ ဒါရိုးသည် ဘုရားသခင် မရှိဟု လက်ခံထားသူ ဖြစ်၍ တရားခွင်ကို ခုတုံးလုပ်ပြီး ဘာသာရေး အား ဘက်ပေါင်းစုံ မှ တိုက်ခိုက်လာမည့် အရေးကို စိုးရိမ်နေကြ၍ ဖြစ်သည်။ ထို့အတွက် ACLU သည် ဒေတွန်သို့ အာသာ ဂါးဖီးလ် ဟေး ကို စေလွှတ်လိုက်ကြသည်။ ၎င်းသည် လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုနိုင်ခွင့်ကို ထောက်ခံ ပြောဆိုမှု ဖြင့် လူသိများ လာသူ ဖြစ်သည်။ နောက်ထပ် ပါဝင်လာသူက နိုင်ငံတကာ လင်ကွာ မယားကွာ အမှု များကို လိုက်ပါ ဆောင်ရွက်နေသူ့
ဒပ်ဒလီ မာလွန်း ဖြစ်သည်။

ဒေတွန် ရှိ အစိုးရ တရားလို ဖက်ကို ပူးပေါင်းလာကြသူများက တင်နက်ဆီ အရှေ့ပိုင်းရှိ ယခင် ရှေ့နေချုပ် ဟောင်းများ ဖြစ်သည့် အေ တီ စတီးဝပ်၊ ဘင် မက်ကင်ဇီ တို့ ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ဒဲရိုး နှင့် ဘရိုင်ယန် တို့အား တရားခွင်တွင် ရင်ဆိုင်ရမည့် အဓိက ရန်သူတော်ကြီး များ အဖြစ် သတ်မှတ်ထားကြသည်။ တကယ်တမ်းတွင် ဟေးသည် တရားခံ အကျိုးဆောင်ဖက်တွင် ရှိနေပြီး စတီးဝပ်သည် တရားလို ဖက်မှ ရှိနေခြင်းကပင် ဘက် ညီ နေပြီ ဖြစ်သည်။

11/21/2025

ရေဆုံး မြေဆုံး အမဲလိုက် ခံရသော နာဇီ ခေါင်း
‌ဆောင် များ
******************

(၇)

(KILLING THE SS)
BILL O'REILLY

အခန်း (၁)

December 26, 1945
Fort Dix, New Jersey
Morning

ဘင်ဂျမင် ဖဲရင်းစ်သည် နောက်ဆုံးတွင် တပ်က ထွက်ခွင့် ရလာခဲ့သည်။ စစ်ပွဲကြီး ပြီးဆုံးသွားခဲ့ပြီး ဟင်းနရစ်ချ် ဟင်မလား ကိုယ့်ကို ကိုယ် အဆုံးစီရင်သွားခဲ့သည် မှာ လည်း ခုနှစ်လ နီးပါး ရှိလာခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။

ဟားဗတ် တက္ကသိုလ် ကျောင်းဆင်း အသက် နှစ်ဆယ့် ငါးနှစ် အရွယ်ရှိ ဖဲရင်းစ်သည် တပ်က ထွက်ခွင့်ပေးသည့် စာရွက်ကို ကိုင်ရင်း နံနက်ခင်း၏ ဖျော့တော့သော အလင်းရောင် အောက်တွင် တပ်များ အခြေဖြုတ်ရာ စခန်း မှ ထွက်လာခဲ့သည်။ နယူးယောက်သို့ ပြန်ရန် စိတ်အား တက်ကြွလျက် ရှိနေသည်။

ဖဲရင်းစ် သည် အရပ် အားဖြင့် ငါးပေသာ ရှိသော်လည်း စစ်ပွဲကြီး တလျှောက်လုံး တက်ကြွစွာ စစ်မှု ထမ်းခဲ့သူ ဖြစ်သည်။ နော်မန်ဒီ ကမ်းတက် တိုက်ပွဲ ကြီး၊ ထိုမှ တဆင့် ပြင်သစ် နိုင်ငံ တလွှား ထိုးစစ်ကြီး၊ ဘယ်လ်ဂျီယံနှင့် လူဇင်ဘတ်နိုင်ငံ ကြားရှိ အာဒဲန်နက်စ် သစ်တောဒေသ တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော အလွန်အရေးကြီးသည့် ဗာ့ဂျ် (Bulge) တိုက်ပွဲကြီးများ အားလည်း ကျော်ဖြတ်လာနိုင်ခဲ့သူ ဖြစ်သည်။

အမေရိကန် စစ်တပ်သည် ဥပဒေ ပညာရပ် ဖြင့်
ဖဲရင်းစ် သည် ဟားဗတ် တက္ကသိုလ် ကျောင်းတိုက် ထွက် ဖြစ်ကြောင်း သိရှိသွားခဲ့ပြီး နောက် ၁၉၄၅ တွင် ဖဲရင်းစ် အား ၎င်း တာဝန် ထမ်းဆောင် နေသည့် အမြှောက် တပ်မှ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဂျော့ခ်ျ ပက်တန် ၏ တတိယ တပ်မတော် ဌာနချုပ်သို့ ပြောင်းရွှေ့ ပေးခဲ့သည်။ အဆိုပါ ဌာနချုပ် တွင် စစ်ရာဇဝတ်မှု စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး ဌာန ကို အသစ် ဖွဲ့စည်းလိုက်ခြင်းကြောင့် ဖဲရင်းစ် အား စေလွှတ်လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။

ဖဲရင်းစ်သည် ၎င်းမကြိုက်လျင် မကြိုက်သလို အထက် လူကြီးများကို အာခံတတ်သူ အဖြစ် သိထားကြသည်။ သို့သော် ၎င်း ၏ ကိုယ်ရေး မှတ်တမ်း ကို ဖတ်ပြသူ အရာရှိအား "ကျွန်တော် ကို အခါအားလျှော်စွာ အမိန့်နာခံတတ်ခြင်း မရှိ ဆိုတဲ့ အချက်ဟာ မှားနေတယ်၊ အခါအားလျှော်စွာ ဆိုတဲ့ နေရာမှာ အမြဲလို လို့ ပြန်ပြင်မှ မှန်လိမ့်မယ်၊ ကျွန်တော် အနေနဲ့ မစဉ်းမစား မိုက်မိုက်မဲမဲ ပေးလာတဲ့ အမိန့်တွေ၊ ဥပဒေ နဲ့ မညီတဲ့ အမိန့်မျိုး လို့ ထင်လာရင် မလိုက်နာခဲ့လို့ဘဲ" ဟု ပြောခဲ့သည်။

ဖဲရင်းစ် တွင် ထိုကဲ့သို့ လွတ်လပ်သည့် စိတ်နေစိတ်ထား ကြောင့်လည်း အခြား မည်သူမျှ မလုပ်ဝံ့သော အလုပ် ကို လုပ်နိုင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ နယူးယောက် မြို့သား ဖဲရင်းစ်သည် ဂျာမဏီသည် ဟစ်တလာ လက်အောက်မှ လွတ်မြောက်လျှင် လွတ်မြောက်ချင်း ဂျစ်ကား ‌ဘောနက်တွင် ဂျာမန်လို Immer Allein (Always Alone) ဟူသော စာ ကို ဆေးဖြင့် ရေးပြီး ဂျာမဏီရှိ နာဇီ အကျဉ်းစခန်း များကို ဝင်ထွက်သွားလာကာ သက်သေ အထောက်အထား များ စုဆောင်းလာခဲ့သည်။

ဘင်နီ ဖဲရင်းစ်သည် ရိုမေးနီယား ရှိ ထရန့်စ်ဗေနီယား ဒေသ တွင် မွေးဖွားခဲ့သူ ဖြစ်သည်။ အကယ်၍ မိဘ ဖြစ်သူများကသာ ဖဲရင်းစ် တနှစ်သား တွင် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု သို့ ရွှေ့ပြောင်းရန် မဆုံးဖြတ်ခဲ့က
ယခုအချိန်တွင် သူသည်လည်း သေမင်းတမန် အကျဉ်း စခန်း တခုခု ထဲ ရောက်နေခြင်း၊ သို့မဟုတ်လည်း အသက်ပျောက်နေခြင်း တခုခု တော့ သေချာပေါက် ဖြစ်နေပေမည်။

ဘင်နီ ဖဲရင်းစ်သည် ကံကောင်းသည်ဟု ဆိုရမည် ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့ ရောက်ပြီး မကြာမီမှာပင် အမေရိကန်သည် ဂျာမဏီ တွင် ဂျုးများအား အဆမတန် ဖိနှိပ်လာနေမှု များကို မသိချင်ယောင် ဆောင်လာခဲ့ပြီး ၁၉၃၃ မှ ၁၉၄၃ ကြား ဂျုး ၁၉၀,၀၀၀ ကိုသာ ဝင်ရောက်ခွင့် ပြုခဲ့သည်။ယင်းသည် အမေရိကန် တွင် ခိုလှုံခွင့် ရရန် ကြိုးစားနေသော သန်း ပေါင်းများစွာ ရှိနေသည့် ဂျုး စုစုပေါင်း၏ မပြောပလောက်သော အရည်အတွက်သာ ဖြစ်သည်။

ဖဲရင်းစ်သည် တက်ကြွပြီး စိတ်ကူးစိတ်သန်း ကောင်းသူ လည်း ဖြစ်၍ ဂျာမဏီ ရှိ အန္တရာယ် များနေဆဲ ဖြစ်သည့် ကျေးလက်‌ဒေသများ သို့ တကိုယ်တည်း ကားဖြင့် သွားလာကာ သူ့ကိုယ်သူလည်း အမေရိကန် ကောင်းဘွိုင် ဇာတ်ကားထဲက မျက်နှာဖုံးစွပ် တကိုယ်တော် Lone Ranger ဟု ခံယူလာသည်။

တကယ်တမ်း တွင် ဖဲရင်းစ်သည် Lone Ranger ထက်ပင် ပို၍ စွန့်စားရသော ကမ္ဘာတွင် ပထမဆုံး နာဇီ များကို လိုက်လံရှာဖွေရသည့် မုဆိုးကြီး ဖြစ်လာခဲ့သည်။

***************

ဖဲရင်းစ်က သေမင်းတမန် စခန်းများသို့ ရောက်ခဲ့မှု နှင့် ပတ်သက်ပြီး "မြင်ခဲ့ရသမျှသည် အခြေခံအားဖြင့် တူညီနေကြသည်။ စခန်းတစ်လျှောက် ပြန့်ကျဲ‌ နေသည့်သေဆုံးသူများ၏ အလောင်းများ၊ အရေခွံများ၊ အရိုးပုံများ၊ မီးရှို့ရန် ထင်းပုံများလို စုပုံထားသည့် အလောင်းများ၊ အသက်ရှင်နေသော်လည်း ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှော၊ ဝမ်းကိုက်၊ တိုက်ဖွိုက်၊ တီဘီ၊ အဆုတ်ရောင်နဲ့ အခြားရောဂါတွေ ခံစားနေရပြီး သန်းများ၊ ဂျပိုးများ ပြည့်နှက်နေသည့် နှစ်ထပ်ကုတင်များပေါ် မှ သနားစဖွယ် မျက်လုံးများနှင့် အကူအညီ တောင်းခံနေကြသူများ တွေ့ခဲ့ရသည်" ဟူ၍ ရေးသားခဲ့သည်။
အနည်းငယ်မျှလောက်သာ သူ့အား ကျေးဇူးတင်သည့် အနေဖြင့် အားယူ ပြုံးပြနိုင်ခဲ့ကြသည်ဟု ဆိုသည်။

"ကျွန်တော် စိတ်ထဲမှာ မြင်ခဲ့ရသမျှ ကို လက်ခံလို့ မရအောင် ဖြစ်နေခဲ့တယ်၊ အခုလို မယုံနိုင်စရာ အိမ်မက်ဆိုး တခုလို ခံစားခဲ့ရတာကြောင့်လည်း ကျွန်တော့် အလုပ်ကို ဆက်လုပ်နိုင်အောင် အကာအကွယ် တခု တည်ဆောက်ပေးသလို ဖြစ်လာခဲ့တယ်၊ တကယ်တော့ ငရဲ ဆိုတာ ဒါပဲ နေမှာပဲလို့ အရှင်လတ်လတ် မြင်ခွင့် ရခဲ့တာပါ" ဟု ဆိုသည်။

ဖဲရင်းစ်သည် လေ့ကျင့်ပေးထားသည် စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး အရာရှိ မဟုတ်သော်လည်း ၎င်းလုပ်ရမည့် အလုပ် အတွက် ရဲစုံထောက်တ‌ယောက်ကဲ့သို့ မျက်စိရှင်ရှင် နားရှင်ရှင် ထားနိုင်မှ ဖြစ်မည်ကို သိထားသည်။ ဂျာမန် တို့၏ သေမင်းတမန် စခန်းထဲ ဝင်ရသည့် အခါတိုင်း ပထမဦးစွာ စခန်း ရုံးခန်းသို့ အရောက်သွားခဲ့ပြီး ဖိုင်တွဲ များကို လှန်လှော ရှာဖွေခဲ့သည်။

ဂျာမန်များသည် မှတ်တမ်းမှတ်ရာများကို စနစ်တကျ ထားရှိ တတ်သည့် အကျင့် ရှိကြသူများ ဖြစ်၍ အကျဉ်းသား တဦးစီ၏ သေဆုံးသည့် အချိန်၊ သေဆုံးရသည့် အကြောင်းရင်းများကို အသေးစိတ် ပြုစုထားကြသည်။ သေဆုံးရသည့် အကြောင်းရင်း အများစုသည် "ထွက်ပြေးရန် ကြိုးစားစဉ် ပစ်ခတ် သေဆုံး" ဟူ၍ ဖြစ်သည်။ အင်္ဂလိပ်လို ပြောလျင် "လူသတ်မှု" သာ ဖြစ်သည်ဟု ဖရန်းစ်က ဆိုသည်။

ဂျာမန် တို့ အသေးစိတ် ပြုစုထားသော ဖိုင်များ ကျေးဇူး ကြောင့် စခန်းသို့ ရထား ဘယ်အချိန်ဆိုက်သည်၊ မည်သည့် နိုင်ငံက ထွက်လာခဲ့သည်၊ အကျဉ်းသား ဘယ်နှစ်ယောက် ပါသည်က အစ သိလာခဲ့ရသည်။ ပထမ တော့ အလုပ် များလှသည်ဟု ထင်သော်လည်း တိုက်ခိုက်ရေး ဖက်တွင် သုံးနှစ်ခန့် နေလာခဲ့ရ၍ ကျေနပ်စရာ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ သို့သော် အချိန်ကြာလာသည့် အခါတွင်တော့ ထိတ်လန့်စက်ဆုပ်ဖွယ်ရာ များ တွေ့လာရ၍ လူငယ်ရှေ့နေ တဦး ဖြစ်သည့် ဖရန်စ် အဖို့ အားအင်ကုန်ခန်းလုနီး ဖြစ်လာခဲ့ရသည်။

"နာဇီတို့၏ လူမျိုးပြုန်း‌ အောင် သတ်ဖြတ် နေသည့်စခန်းများထံမှ စစ်ရာဇဝတ်မှု စုံစမ်းစစ်ဆေးသူအဖြစ် ရရှိခဲ့သည့် အတွေ့အကြုံများကြောင့် မမေ့နိုင်လောက်အောင် စိတ်ဒဏ်ရာ ရရှိခဲ့သည်" ဟု ရေးသားခဲ့သည်။

ဩစတီယား ရှိ အေးဘန်းဆေး စခန်းသည် သူ့ကို အမြဲလို ခြောက်လှန့်အခံရဆုံး ဖြစ်လာသည်။ ထိုစခန်းသည် နာဇီ တို့ လက်မှ လွတ်မြောက်လာချိန်တွင် အကျဉ်းသားများက ထွက်ပြေးရန် ကြိုးစားနေသော SS အစောင့် ကို ဝိုင်းဝန်း ဖမ်းဆီးခဲ့ကြသည်။ ၎င်းအား အညိုးတကြီး ဝိုင်းဝန်း ရိုက်နှက်နေကြသည်ကို ကြည့်ပြီး စခန်းမှုး ဖြစ်ရမည်ဟု တွက်ဆလိုက်သည်။
ရိုက်နှက်၍ အားရသွားသည့် အခါ လူအုပ်ကြီးက မီးသင်္ဂြိုလ်စက်ထဲသို့ ထည့်ရန် သုံးသည့် သတ္ထု လင်ပန်းလို အချပ်ကြီး ထဲ ထည့်၍ ကြိုးဖြင့် တုပ်နှောင်လိုက်ကြသည်။ အရှင်လတ်လတ် မီးမြိုက် နိုင်ဖို့ ၎င်း ကို ထည့်ထားသည့် လင်ပန်းချပ်ကြီးကို မီးတိုက် ထဲ ထုတ်လိုက်သွင်းလိုက် လုပ်နေကြသည်။

"ကျွန်တော်က ဘာမှ ဝင်ပြီး ဟန့်တား တာမျိုး မလုပ်ပဲ ရပ်ကြည့်နေခဲ့တယ်၊ ကျွန်တော် တာဝန်လည်း မဟုတ်ဘူး၊ တာဝန် ရှိတယ် ဆိုရင်တောင်မှ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောရရင် ဝင် တား မှာ မဟုတ်ဘူး" ဟု ဖရန်းစ်က ဆိုသည်။

11/19/2025

အင်္ဂလိပ်-မြန်မာ စစ်ပွဲများ (၁၈၂၄-၁၈၈၆)

ဂျော့ ဘရုစ် ရေးသား ပြုစုသည်။

#မည်သူကစစ်ကိုလိုလားနေသနည်း (၃)

ဝဲလက်စလေ သည် နယ်ခြား အရေးကို ပေါ့ပေါ့ဆဆ သဘောမထားကြောင်း ပြသသည့် အနေဖြင့် နှိုင်းနှိုင်းဆဆ ဖြင့် အင်အား အတန်အသင့် ရှိသော စစ်တပ်ကို စစ်တကောင်းသို့ ချက်ခြင်းလို စေလွှတ်လိုက်သည်။ "နောက်ထပ် မြန်မာ တပ်များ ရုတ်ခြည်း ထပ်မံ ဝင်ရောက်လာမှု ကို ကြိုတင်ကာကွယ် နိုင်ရန် နှင့် အင်းဝ နန်းတော်ရောက် ၎င်း၏ ကိုယ်စားလှယ် အဖွဲ့၏ အနေအထားကို အားဖြည့်ပေးနိုင်ရန် အတွက် ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။

ဆိုင်းမ်အား ဘိုးတော်အရာ မှ ၎င်း၏ ထီးနန်း အရိုက်အရာ ကို ဆက်ခံရန် လျာထား ထားသူ အား သေချာပေါက် လွှဲအပ်နိုင်ရေး သေချာစေရန် ဗြိတိသျှ တပ်များ ဖြင့် အကူအညီ ပေးဖို့ ကမ်းလှမ်းခဲ့ဖို့လည်း ညွှန်ကြားခဲ့သည်။ ယိုးဒယား မှ သားတော်အငယ် ဆက်ခံ နိုင်ရန် အားပေးအားမြှောက် လုပ်လာနေသည်ကို သိထား၍ ဖြစ်သည်။ ဝဲလက်စလေ တွင် လျို့ဝှက် အကြံ ရှိနေ၍ လည်း ထိုသို့ ကမ်းလှမ်းလာခြင်း ဖြစ်သည်။ အိန္ဒိယ အရှေ့ဖျား နယ်ခြားအား ပြင်သစ် နှင့် မြန်မာ တို့ တိုက်ခိုက်လာမည် အရေး မှ လုံခြုံ စိတ်ချ ရဖို့ ဗြိတိသျှ တို့ မြန်မာ မြေပေါ်တွင် ခြေကုပ်ယူထားနိုင်ရန် အတွက် ဖြစ်သည်။

သို့သော် အင်းဝ အရောက်တွင် ဆလိုင်းမ်၏ လုပ်ပုံကိုင်ပုံများ ကြောင့် ဘုရင်ခံ၏ အရင်းခံ အကြောင်းရင်းကို လျို့ဝှက်ထားရာ မရောက် ဖြစ်သွားခဲ့ရသည်။ ဆလိုင်းမ်သည် ရန်ကုန်သို့ ၁၈၀၂ မေလ တွင် ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ သို့သော် သူတဦးတည်းတော့ မဟုတ်၊ မြန်မာ တို့ အထင်တကြီး ရှိစေရန် လက်နက် အင်အား အပြည့်အစုံ ကိုင်ဆောင်လာသည် အင်အား တရာခန့် ရှိသော ဗြိတိသျှ တပ်သားများအား အစောင့်အရှောက် သဘောမျိုး ခေါ်လာခဲ့သည်၊ ဤသည်ကပင် ၎င်း၏ ရည်ရွယ်ရင်းကို မြန်မာတို့ သံသယ ရှိလာအောင် လုပ်လိုက်သလို ဖြစ်သွား ခဲ့ရသည်။

ထိုမျှမကသေး တပါတည်း သယ်ဆောင်လာသော ခြောက် ပေါင် အမြှောက်ကိုပါ အာရုံတက် နှင့် ည‌ ဖက်များတွင် ၎င်း ရောက်ရှိ‌ နေသည်ကို လူသိရှင်ကြား ဖြစ်ရန် တွင် ပစ်‌ ဖေါက် လိုက်သေးသည်။ မြန်မာ တို့ဖက် မှ ကန့်ကွက်လာသည့် အခါ ၎င်းအား အနှောက်အယှက် ပေးခံလာရသည်ဟု ယူဆခဲ့သည်။ မြန်မာ တို့မှ အာရုံတက်ချိန် နှင့် ည ရှစ်နာရီ တွင် ‌အမြှောက်များ မပစ်ဖောက်ရန် တောင်းဆိုလာခဲ့သည်။ ညဖက် အတွက် အကြောင်းပြချက် က အတော်လေး ထူးဆန်းကြောင်း၊ ထိုသို့ ညအချိန်မတော် သေနတ်များ ပစ်ဖောက်ခြင်းသည် မြန်မာ တို့၏ ဥပဒေ ကို ချိုးဖောက်ရာ ကျသည်၊ သေနတ်သံသည် လူထုကို အထိတ်တလန့် ဖြစ်စေပြီး၊ မြို့တော်ရှိ ကိုယ်ဝန်ဆောင် မိန်းမတိုင်း သွေးတက်ပြီး ကလေး ပျက်ကျ နိုင်သည် အထိ အန္တရာယ်များ ကြောင်း ဆလိုင်းမ်အား ပြောပြခဲ့ကြသည်။

လအနည်းငယ် အကြာ အင်းဝ ရွှေနန်းတော်သို့ ရောက်လာသည့် အခါတွင်တော့ ရန်ကုန်တွင် ကြုံခဲ့ရသည့် အခက်အခဲများသည် မပြောပလောက်အောင် ဖြစ်သွားခဲ့ရသည်။ ရွှေနန်းရှင်က သူ့အား မထီမဲ့မြင် ပြုသည့် အနေဖြင့် နန်းတွင်း အရာရှိငယ် အဆင့် ရှိသူများကို သာ ခရီးဦးကြိုပြုရန် စေလွှတ်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့မှ ဆိုင်းမ် ၏ အစောင့်များကို လက်နက်ဖြုတ်ရန် ခြိမ်းခြောက်လာခဲ့သည်။ တချိန်တည်းမှာပင် သူ နှင့် မရှေးမနှောင်း ရောက်လာသော ပြင်သစ် ကိုယ်စားလှယ် အဖွဲ့ကို ဦးစားပေး ရဖို့ ရှိသည်ဟု ပြောလာသည်။

ဆိုင်းက ထိုသို့ လုပ်မည်ဆိုလျှင် မကြာမီက မှ အိန္ဒိယ တွင် ပြင်သစ်တို့ အပေါ် အနိုင်ယူခဲ့သော ဘုရင်ခံချုပ်ကို စော်ကားမော်ကား ပြုရာ ရောက်၍ သူ၏ မစ်ရှင် အဖွဲ့ကို ပြန်ရုပ်သိမ်းသွားမည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်။ ထိုနန်းတွင်း အရာရှိများက
ဆိုင်းမ် စိတ်ကျေနပ်အောင် ပြောဆို ချွေးသိပ်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ရက်သတ္တပတ် အတန်ကြာသည်အထိ ဘုရင်ကြီး နှင့် တွေ့ခွင့်မရ၊ ‌တွေ့ခွင့်ရပြန်တော့လည်း မူးမတ် ဗိုလ်ပါ ပရိသတ် အကြားတွင် ဖြစ်နေ၍ စာပါ အကြောင်းအရာများကို ရှင်းလင်း ပြောဆိုခွင့် မရ ဖြစ်သွားခဲ့ရသည်။

မြန်မာ တို့သည် တတိယ တန်း အရာရှိများသာ ပါလာသည့် ပြင်သစ် မစ်ရှင် အဖွဲ့၏ အပြုအမူ များ၊လုပ်ပုံ ကိုင်ပုံ များ ကို သဘောမကျတော့၍ အစေးမကပ် ဖြစ်လာသည်။ ဆလိုင်းမ်သည်လည်း သူ၏ အမှားကို ရိပ်စားမိလာ၍ ပြုပြင်လာသည်။ နန်းတော်သို့ ဝင်ရောက် မခစားမီ ဖိနပ်ကို ချွတ်ပစ်ခဲ့သည်။ ထို့အတွက် ဆလိုင်းမ်အား နန်းတွင်း အရာရှိများ က အရေးပေးလာသည်၊ ဧည့်ဝတ်ကျေပြွန်စွာ ဆက်ဆံလာကြသည်။ ဆိုင်းမ်သည် မြန်မာ တို့၏ အမြင်တွင် ၎င်း၏ ဂုဏ်သိက္ခာ ကို ပြန်လည် ထိမ်းသိမ်း နိုင်ရန် အတတ်နိုင် ဆုံး ကြိုးပမ်းခဲ့သော်လည်း ‌ဆိတ် ပြဿနာ တက်လာ၍ ပျက်စီးလု နီးပါး ဖြစ်သွားခဲ့ရပြန်သည်။

ဆိုင်းမ်သည် သူတည်းခိုရာ ဗိုလ်တဲ ဝင်းထဲတွင် နို့အတွက် ဆိတ် မ လေးကောင်ကို မွေးထားသည်။ အိမ်ရှေ့စံ ဥပရာဇာ မင်းသားသည်လည်း နိုင်ငံခြား တရိစ္ဆာန် များကို စုဆောင်းတတ်သူ ဖြစ်ရာ ထိုအထဲတွင် ဆိတ်ထီး အုပ် တအုပ်လည်း ပါဝင်ခဲ့သည်။ ထိုဆိတ်ထီးများက ဆိုင်းမ်၏ ခြံဝင်းအနားသို့ ရောက်လာကြာရာ ဆိတ်မ များ၏ အသံကြားရ၍ ခြံစည်းရိုးကို အတင်းတိုးခွေ့ ဝင်လာကာ မိတ်လိုက်ရန် ကြိုးစားလာကြသည်။

ဆိုင်းမ်က အစောင့်များအား ဆိတ်များကို မောင်းထုတ် ပစ်ဖို့ အမိန့်ပေးခဲ့သည်။ အစောင့်များက ပါးစပ်မှသာ အော်ဟစ် ခြောက်လှန့်နေကြသည်။ သို့သော် ဆိတ်သိုးများက ၎င်းတို့ အချင်းချင်း အဝေမတည့်၍ တိုက်ခိုက်နေကြသည်သာမက ဆိတ်မ များ နောက်မှ မုန်ယို ပြီး အတင်း လိုက်နေ၍ အိမ်ထဲသို့ပင် ရောက်လုမတတ် ဖြစ်လာသည်။ အစောင့်များ၏ အော်ဟစ် ခြောက်လှန့်သံသည်လည်း မည်သို့မျှ အရာမထင်တော့။

ဆိုင်းမ်က အစောင့်များကို တုတ် နှင့် ရိုက်ပြီး မောင်းထုတ်ရန် ပြောသော်လည်း အိမ်ရှေ့စံ ပိုင် ဆိတ် များ ဖြစ်၍ ဒဏ်ရာ အနာတရ ဖြစ်အောင် မလုပ်ရဲဟု ဆိုကာ ငြင်းဆန်နေကြသည်။ ‌ဆိုင်းမ်လည်း အခြား ရွေးချယ် စရာ လမ်း မရှိတော့၍ အိမ်ဝန်ထမ်း များ နှင့် စစ်သား များကို ဝါးလုံး များ သုံးပြီး မောင်းထုတ် ခိုင်းခဲ့ရသည်။ မင်းသား၏ ဆိတ်များကို အပြင်းအထန် နာကျင်အောင် ရိုက်နှက်ရဲကြသည့် ကျွနုပ်တို့ကို ကြည့်ပြီး မြန်မာ များ မျက်လုံးပြူး မျက်ဆံပြူး ဖြစ်နေကြသည်ဟု ဆိုသည်။

ကံကောင်းသွားရသည်က အစောင့်များသည် ထိုသို့ ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည်များကို ရေငုံ နှုတ်ပိတ်နေကြသည်။
အကယ်၍သာ အိမ်ရှေ့စံ ကိုယ်တော်၏ နားသို့ ပေါက်ကြားသွားခဲ့မည်ဆိုက ဆိုင်းမ်၏ မစ်ရှင် အောင်မြင်နိုင်ဖို့ အတွက် အလားအလာ ကောင်းတော့မည် မဟုတ်။

ဆိုင်းမ်သည် ဒုတိယ အကြိမ် ၎င်း အပေါ် အထင်အမြင် ကောင်းလာအောင် လုပ်နိုင်ခဲ့သော်လည်း ဗြိတိသျှ တပ်များ မြန်မာ မြေပေါ်တွင် ‌ခြေချခွင့် ရ‌ဖို့ သဘောတူညီချက် ရအောင် မလုပ်နိုင်ခဲ့ပေ။ မြန်မာ တို့သည် ပင်ကို သဘာဝ အရ ထိုသို့သော အဆိုပြုချက်ကို အလွန်အကျွံ အဖြစ် သံသယ ရှိခဲ့သည်။ ဘိုးတော်ဘုရား ကိုယ် နှိုက်ကလည်း မည်သည့် စာချုပ်ကိုမျှ လက်မှတ်ရေးထိုးလိုစိတ် မရှိ ဖြစ်နေသည်။ ထိုသို့ လက်မှတ်ရေးထိုးမိက
၎င်း၏ လွတ်လပ်စွာ သဘောရှိ လုပ်နိုင်ခွင့်ကို ဘောင်ခတ် ခံလိုက်ရသလို ဖြစ်သွားမည်ကို စိုးရွံ့‌၍ ဖြစ်သည်။

ဤသို့ဖြင့် ၁၈၀၂ ဒီဇင်ဘာ တွင် ပြန်ရန် ပြင်ဆင်လာပြီး တချိန်တည်း မှာပင် ၎င်း၏ အစိုးရမှ မြန်မာ နှင့် ပတ်သက်၍ ထားရှိလာမည့် မူဝါဒ အတွက် လမ်းကြောင်း ချပေးသည့် အနေဖြင့် ဘိုးတော်ဘုရား နှင့် ပတ်သက်ပြီး ယခုလို ရေးသားခဲ့သည်။

"ဘုရင်ခံချုပ်၏ သံတမန် အဖြစ် သူ့ ရှေ့ ချပြခဲ့သော အဆိုပြုချက်ကို ဂရုထားပုံ မရ၊ ကမ္ဘာပေါ်ရှိ မည်သည့် အင်အားကြီး နိုင်ငံဟူ သမျှ ၎င်းနှင့် တန်းတူ အဖြစ် သဘောထား ဆက်ဆံမည့်သူ မဟုတ်၊ တရုတ်၊ သီဟို၊ အာသံ နှင့် အိန္ဒိယ ရှိ ဗြိတိသျှ အင်ပိုင်ယာ တို့သည် သဘောထား ကြီးစွာဖြင့် သူ၏ အကာအကွယ် အောက်တွင် ရပ်တည်နေခွင့် ရသူ များ အဖြစ် ယူဆထားသည်။ သူသည် ဆုတော် လဒ်တော်များသာ ပေးမည်၊ စာချုပ်ကို တော့ ချုပ်ဆိုမည့် သူ မဟုတ်၊ သူ ပေးသမျှ အရာအားလုံးသည် တောင်းခံသူ အား သဘောကျ၍ ထုတ်ပြန်ပေးသော အမိန့်အာဏာ မျိုးသာ ဖြစ်ရမည်။

စစ်သားလည်း ဖြစ် သံတမန်ရေး တွင် ထူးချွန်သူလည်း ဖြစ်သည့် ဆိုင်းမ်က တခုခုလုပ်ရန် အချိန်ကျပြီဟု ဆိုသည်။ "ကျွနုပ်သည် စစ်ပွဲကို တရားမျှတစေမည့် လုံလောက်သော ရန်စမှုများဖြင့် အင်းဝမှ ထွက်ခွာလာခဲ့ပြီ၊ အရှေ့တိုင်းရှိ ဗြိတိသျှပိုင်နက်များ၏ အကျိုးစီးပွားနှင့် လုံခြုံရေးအတွက်၊ ကျွန်ုပ်တို့ မည်သို့ နည်းဖြင့် ရယူသည်ဖြစ်စေ၊ အင်းဝအစိုးရအား အုပ်ချုပ်ရေး ပိုင်းတွင် အဓိကဩဇာလွှမ်းမိုး နိုင်‌ အောင် လုပ်ထားဖို့ ယခုအခါ မရှိမဖြစ် လိုအပ်နေပြီဖြစ်သည်။" ဟု ကျွန်ုပ် အခိုင်အမာ ယူဆ ပါသည် ဟု ပါရှိသည်။

Address

Calgary, AB

Website

http://www.yawnathan.com/

Alerts

Be the first to know and let us send you an email when Yawnathan Online posts news and promotions. Your email address will not be used for any other purpose, and you can unsubscribe at any time.