Sarath Mounh

07/27/2025

ការចូលរួមជួយឈ្មួញសង្គ្រាម ជាបទឧក្រិដ្ឋសីលធម៌ និងអំណាច
ការគាំទ្រឬជួយជ្រោមជ្រែងឲ្យឈ្មួញសង្គ្រាមបន្តធ្វើសង្គ្រាម គឺមិនខុសពីការរួមដៃជាមួយចោរ ឬការរួមទោសដោយស្មារតីឡើយ។ ទោះបុគ្គលមួយចំនួនមិនបានចូលរួមផ្ទាល់នឹងសកម្មភាពប្រយុទ្ធ ឬបង្កអំពើហិង្សា ក៏ជំនួយដូចជា៖ ការផ្គត់ផ្គង់ធនធាន ថវិការ ការផ្សព្វផ្សាយគំនិតអភិគ្រិននិយម (Extremist ideologies) ឬការអនុម័តយុទ្ធនយោបាយសង្គ្រាម—ទាំងនេះសុទ្ធតែជាសកម្មភាពបន្តជីវិតឈ្មួញសង្គ្រាម។ វាជាការរួមស្មារតីក្នុងអំពើអយុត្តិធម៌ និងការបំពានសិទ្ធិមនុស្ស។________________________________________
ដំណោះស្រាយសម្រាប់បញ្ចៀសសង្គ្រាម៖
1. ការរួមចំណែកក្នុងការបង្កើតវប្បធម៌សន្ទនា (Dialogues)
2. ការចូលរួមក្នុងការចរចា និងការផ្ដល់ដំណោះស្រាយសន្តិវិធី (Negotiate)
•ឧទាហរណ៍៖ ប្រើស្ថាប័នអន្តរជាតិដូចជា UN, ASEAN ឬស្វែងរកអ្នកអាជ្ញាកណ្តាល ដើម្បីជម្រុញការចរចា
3. ការបដិសេធគាំទ្រឈ្មួញសង្គ្រាម (ទាំងស្មារតីនិងសម្ភារៈ) និងសកម្មភាពបំផុសពាក់ពន្ធ័
4. ការលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្ស និងការគោរពច្បាប់
"ដើម្បីបញ្ឈប់សង្គ្រាម យើងមិនត្រូវការអាវុធថ្មីទេ—យើងត្រូវការមនុស្សថ្មី ដែលមានចិត្តសន្តិភាព ការយល់ដឹង និងស្មារតិប្រកបដោយមនុស្សធម៌។"

07/27/2025

គ្រប់ទស្សនៈរបស់ខ្ញុំគឺនិយាយក្នុងបំណង "សុំបញ្ឈប់និងកុំយកសង្គ្រាមធ្វើជាមធ្យោបាយដោះបញ្ហា" ហេតុអីបានជាអ្នក "ស្នេហាសង្គ្រាម" ចោទខ្ញុំថា ខ្ញុំញុះញង៉? ខ្ញុំកំសាក ខ្ញុំមិនកំសាកទេ ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនត្រូវការការបង្ហូរឈាម ពីព្រោះខ្ញុំយល់ថា អ្នករងគ្រោះដោយង្គ្រាមគឺពលរដ្ឋស្លូតត្រង់!! កាលមុន ទស្សនៈរបស់ខ្ញុំគឺផ្ទុយគ្នា និងប្រឆាំងគ្នាជាមួយ "ក្រុមអ្នកស្នេហាសន្តិភាព" ប៉ុន្តែឥឡូវនេះ មតិរបស់ខ្ញុំផ្ទុយជាមួយ "ក្រុមពួកអ្នកស្នេហាសង្គ្រាម" ។

07/27/2025

អ្នកស្នេហាសង្គ្រាមអាចរិះគន់ខ្ញុំតាមចិត្ត ពីព្រោះខ្ញុំជាអ្នកប្រឆាំងនិងស្អប់ខ្ពើមសង្គ្រាម៖
-------------------
សង្គ្រាមមិនដែលជាជម្រើសល្អក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហានយោបាយ ប៉ុន្ទេវាជាសកម្មភាពបង្ហាញពីភាពបរាជ័យក្នុងការចរចា ដែលមិនអាចស្វែងរកដំណោះស្រាយតាមសន្តិវិធីបាន។

សង្គ្រាមអាចនាំឲ្យមានការឈ្នះ និងចាញ់លើក្របខណ្ឌយុទ្ធនាការ ប៉ុន្តែនៅក្នុងជីវិតពិត អ្នកចាញ់ពិតប្រាកដគឺជាពលរដ្ឋនិប្រទេសជាតិ ។

"អ្នកឈ្នះសង្គ្រាមអង្គុយលើបល្ល័ង្គនៃអំណាចនយោបាយ ប៉ុន្តែអ្នកចាញ់ស្ថិតនៅក្នុងថ្លុកឈាម ក្នុងលេណដ្ឋាន និងក្នុងផ្ទះដែលប្រឈមវិបត្តសេដ្ឋកិច្ច សង្គមនិងពោពេញទៅដោយការឈឺចាប់ដែលបាត់បង់ក្រោមឥទ្ធិពលសង្គ្រាម ។"

07/27/2025

វិភាគបែបវិទ្យាសាស្ត្រ៖ "សមីការសង្គ្រាម"
---------------------------------------
បងប្អូនដែលស្នេហាសង្គ្រាម សូមបន្តជេរខ្ញុំតាមចិ្តចុះ ខ្ញុំមិនប្រកាន់ខឹងទេពីព្រោះខ្ញុំ "ស្អប់ខ្ពើមសង្គ្រាម ខ្ញុំឆ្អែតឆ្អន់និងសង្គ្រាម" ។

1. សង្គ្រាមគឺជាឧបករណ៍នយោបាយ (Clausewitz: War is the continuation of politics by other means)→ មេដឹកនាំប្រើសង្គ្រាមដើម្បីបន្ត ឬបំពេញរបៀបវារៈនយោបាយដោយកម្លាំងហិង្សានិយម ដោយហេតុពួកគេ "អសត្ថភាពដោះស្រាយបញ្ហាដោយសន្តិវិធី" ។
2. អ្នកចាញ់ពិតប្រាកដគឺពលរដ្ឋនិងប្រទេសជាតិ→ បាត់បង់ជីវិត, រងរបួស, អន្តរាយទ្រព្យធន, រំលោភសិទ្ធិ, អស្ថេរភាពសង្គម, វិនាសកម្មរចនាសម្ព័ន្ធជាតិ, បាត់បង់ទឹកដី សម្បត្តិវប្បធម៌ឬអំណាចអន្តរជាតិ, និងបាត់ពេលវេលាដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍និងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចដល់ប្រទេសទាំងមូល គឺដោយសា "សង្គ្រាម" ។
3. អ្នកឈ្នះសង្គ្រាមពិតប្រាកដគឺអ្នកនយោបាយ → ទោះបីឈ្នះ ឬចាញ់ សង្គ្រាមអាចបង្កើតការបង្កើនឥទ្ធិពលនយោបាយ ឬបង្កើតយន្តការមួយសម្រាប់គ្រប់គ្រងប្រជាពលរដ្ឋ ។

07/27/2025

សង្គ្រាម គឺជាសកម្មភាពស្វែងរកដំណោះស្រាយដោយកម្លាំងហិង្សា ប៉ុន្តែមិនមែនជាដំណោះស្រាយឆ្លាតវៃទេ។ ទោះយើងដឹងថា ភាគីទាំងសងខាងរងគ្រោះ តែសង្គ្រាមនៅតែកើតឡើង ដោយហេតុផលជាច្រើនដូចខាងក្រោម៖
១. អសមត្ថភាពចរចាសន្តិភាព
• មេដឹកនាំមិនស្មោះត្រង់ ឬបរាជ័យក្នុងការចរចាដោយសន្តិវិធី
• ខ្វះស្មារតីដោះស្រាយបញ្ហា និងការទទួល “សុខសន្តិភាព”របស់សង្គមជាតិ។
២. ការប្រើសង្គ្រាមដើម្បីរកអំណាច ឬបន្តអំណាច
• មេដឹកនាំខ្លះប្រើសង្គ្រាមដើម្បីបង្រួមការប្រឆាំងក្នុងស្រុក ឬដាក់ឲ្យប្រជាជនបំភ្លេចបញ្ហាផ្សេង
• ការបង្កសង្គ្រាមអាចបង្កើតអារម្មណ៍ជាតិ នាំឲ្យគ្រប់គ្រងប្រជាជនបានងាយ
៣. ជម្លោះព្រំដែន ឬធនធានវប្បធម៌
• ប្រទេសខ្លះប្រើសង្គ្រាមដើម្បីចាប់ដណ្តើមទឹកដី ធនធានវប្បធម៌ ឬតំបន់មានសារៈសំខាន់យុទ្ធសាស្ត្រ
• សង្គ្រាមក៏ជាវិធីមួយនៃ អភិវឌ្ឍន៍នយោបាយអភិគ្រិននិយម (imperialism)
៤. ចេតនាចង់បង្រួមឬបំផ្លាញជាតិដទៃ
• មានករណីដែលមេដឹកនាំឈានទៅរកសង្គ្រាមដោយចេតនាចង់លុបបំបាត់ក្រុមដែលមានទស្សនៈប្រឆាំង ពោលគឺប្រឆាំងមនោគមនយោបាយ ឬជាតិសាសន៍ ។ល។
៥. មេដឹកនាំដែលអវិជ្ជា និងគ្មានគុណធម៌
• ភ្លេចឬមិនគោរព តម្លៃជីវិត និងសិទ្ធិមនុស្ស
• ការខ្វះការអប់រំនយោបាយ និងវប្បធម៌សន្តិភាពពិត
សេចក្តីសន្និដ្ឋាន
"សង្គ្រាមមិនមែនជារឿងនិទានទេ ប៉ុន្តែវាគឺជាការបរាជ័យទាំងសេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ សង្គមនិងមនុស្សធម៌"
ក្នុងរឿងពិត សង្គ្រាមគឺជាអំពើគ្មានអ្នកឈ្នះពិតប្រាកដនោះទេ ។ តែបើសង្គ្រាមកើតឡើងវាបង្ហាញថា ភាពធ្លាក់ចុះនៃសីលធម៌មនុស្ស និងការបរាជ័យក្នុងការជ្រើសរើសសន្តិភាពជាមធ្យោបាយដោះស្រាយវិវាទ។

07/27/2025

"អរគុណឃាតករ" ឬ "ទីបំផុតឃាតករក្លាយជាអ្នកមានគុណ" ដែលតែងតែបានប្រើក្នុងរឿងភាគចិន ប៉ុន្តែវាក៏ជាការឆ្លុះបញ្ចាំងនិងទស្សនៈជីវិតពិតរបស់បុគ្គលមាអំណាចនយោយក្នុងសម័យកាលនិមួយៗ។

07/27/2025

បើយើងនៅតែគាំទ្រមេដឹកនាំដែលជា«ឈ្មួញសង្គ្រាម»នោះជីវិតរបស់យើងនិងលង់ក្នុងភ្លើងសង្គាមរហូតដល់ថ្ងៃស្លាប់។

07/26/2025

អ្វីដែលយើងនិយាយការពារផលប្រយោជន៍ខ្មែរ - ពួកក្រុមការពារយួន គេចោទយើងថា "ក្បត់ជាតិ" ។ មិនខុសអ្វីពីសម័យកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ដែលពួកចារកម្មយួនចោទយើងថា "ខ្មាំងអង្គការ" ដូច្នោះដែរ ។

07/26/2025

កិច្ចពិភាគ្សាតុមូលលើប្រធានបទ«អធិបតេយ្យភាពនិងបូរណភាពដែនដី» ដើម្បីប្រមូលទិន្នន័យចងក្រងសំណើរអន្តរាគមន៍សមស្របពីក្រសួងការបរទេសរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ។

07/26/2025