27/07/2025
गर्भवती महिलाले फोलिक एसिड कहिलेदेखि र किन खाने भन्नेबारे विस्तृत जानकारी यहाँ दिइएको छ:
फोलिक एसिड कहिलेदेखि खाने?
गर्भवती महिलाले गर्भ रहनुभन्दा कम्तीमा दुई-तीन महिनाअघि देखि नै फोलिक एसिडको सेवन सुरु गर्नु सबैभन्दा उत्तम मानिन्छ। यसको मुख्य कारण के हो भने शिशुको मस्तिष्क र मेरुदण्डको विकास गर्भावस्थाको पहिलो १२ हप्ता (अर्थात् पहिलो तीन महिना) भित्रै भइसक्छ। यदि कसैले गर्भधारणको योजना बनाइरहेका छैनन् र गर्भवती भइसकेका छन् भने, उनीहरूले गर्भावस्थाको सुरुदेखि नै अर्थात् थाहा पाउने बित्तिकै फोलिक एसिडको सेवन सुरु गर्नुपर्छ। सामान्यतया, यसको सेवन गर्भावस्थाको पहिलो तीन महिना (१२ हप्ता) सम्म जारी राख्ने सल्लाह दिइन्छ।
फोलिक एसिड किन खाने?
फोलिक एसिड (जसलाई भिटामिन बी९ पनि भनिन्छ) गर्भावस्थामा अत्यन्त महत्त्वपूर्ण हुन्छ। यसका मुख्य फाइदाहरू निम्न छन्:
* शिशुको मस्तिष्क र मेरुदण्डको विकास: फोलिक एसिडले शिशुको मस्तिष्क (दिमाग) र मेरुदण्ड (spinal cord) को सही विकासमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। यसको कमीले "न्यूरल ट्यूब डिफेक्ट्स (Neural Tube Defects - NTDs)" जस्ता गम्भीर जन्मजात दोषहरू (जस्तै: स्पाइना बिफिडा - Spina Bifida) हुने जोखिम कम गर्छ। यी दोषहरू शिशुको स्नायु प्रणालीमा आउने समस्याहरू हुन्।
* कोषिका निर्माण र वृद्धि: फोलिक एसिडले शरीरमा नयाँ कोषिका (cells) निर्माण गर्न र रगत बनाउन मद्दत गर्छ। गर्भावस्थामा आमा र शिशु दुवैको तीव्र वृद्धि र विकासका लागि नयाँ कोषिकाको आवश्यकता पर्छ।
* रक्तअल्पताको रोकथाम: फोलिक एसिडले रक्तअल्पता (Anaemia) को जोखिम कम गर्न पनि मद्दत गर्छ, जुन गर्भावस्थामा सामान्य समस्या हो। धेरैजसो आइरन चक्कीहरूमा फोलिक एसिड पनि मिसाइएको हुन्छ।
* समयअगावै बच्चा जन्मिने जोखिम कम: केही अध्ययनहरूले फोलिक एसिडको पर्याप्त सेवनले समयअगावै बच्चा जन्मिने (preterm birth) जोखिम कम गर्न सक्ने देखाएका छन्।
कसरी र कति मात्रामा खाने?
सामान्यतया, गर्भवती महिलालाई दैनिक ०.४ देखि ०.८ मिलिग्राम (४०० देखि ८०० माइक्रोग्राम) फोलिक एसिडको मात्रा सिफारिस गरिन्छ। केही अवस्थामा (जस्तै: पहिले न्यूरल ट्यूब डिफेक्ट भएको बच्चा जन्माइसकेको भए) चिकित्सकले बढी मात्रा (जस्तै: ५ मिलिग्राम) पनि सिफारिस गर्न सक्छन्। यो सधैँ चिकित्सकको सल्लाहअनुसार नै सेवन गर्नु उपयुक्त हुन्छ।
फोलिक एसिड प्राकृतिक रूपमा हरियो सागसब्जी (पालक, ब्रोकाउली), गेडागुडी, सुन्तला, बदाम, गहुँको रोटी आदिमा पाइन्छ। तर, खानाबाट मात्र पर्याप्त मात्रामा फोलिक एसिड पाउन गाह्रो हुने भएकाले पूरक (supplement) को रूपमा सेवन गर्न सल्लाह दिइन्छ।
फोलिक एसिडको सेवनले आमा र बच्चा दुवैलाई स्वस्थ राख्न मद्दत गर्छ। त्यसैले, गर्भवती हुनुअघि वा भइसकेपछि चिकित्सक वा स्वासथ्यकर्मीको सल्लाहमा फोलिक एसिडको सेवन अनिवार्य रूपमा गर्नुपर्छ।
Source:- Online
Creater by Rupesh
